TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURAMT
Het „Hollandsch Diep overbrugd.
i
De paleis-raadhuis-kwestie
te Amsterdam.
De verbruikscoöperaties.
inwoners
Noord-Brabant
4.853.09G
4.977
Gelderland.
G.243.29G,
7.005
Zuid-Holland
20.037.G71
9.610
Noord-Holland
9.670.292
- - 5,99.0
Zeeland'-
v 1.131.080
4.471
Utrecht
•3.242.007
7.169
Friesland-
1.629.421
-3.925
•Overijssel i
7.271.158
13.137
Groningen i
2.875.231
6.95S
Drenthe
1.318.698
5.531
Limburg
6.503.866
11.033
Nederland
64.775.816
7.644
Gemengd Nieuws
De hitte in Amerika.
De brand in K. en W.
DEK
VIIIJJOAC,^ 17 Juli 1930. No, 21305.
BIN^ENLAW1I>
Koniiilcfijli bczórk aan de* tentoónslflHng
'"•Vin'i oude icudsi in hel: rijksmuseum.
•Ovcrëcnkóiiislig:- tienwenscli, diem Uc
Koningin gstcrmorgciv tijdens haar bezoek
aan do' lenloonslcKing' Van Engclsehe kunst
ïüx- hel Stedelijk Museum to Amsterdam te
kennen had gegeven, hebben Koningin en
Prinses gistermiddag te hall', zes, begeleid
door de zeilde dames en liècrén vaii Maar
gevolg, een bezoek gebracht arm de ten
toonstelling van' oude kunst in het bezat
van den internationalen kunsthandel, die
ter -gelegenheid van hot 25-jarig bestaan
van de Nedcrlandsdie vcrccniging vn.n han
delaren in oude kunst in liet rijksmuseum:
door deze verecniging is georganiseerd.
De Koningin bezocht iïi do eerste plaats
de F.ngelsclie atdeeling, vervolgens werd
de Hollands.olie afdeeling bezichtigd cn
daarna de Fransche afdeeling.
Na de prachtige porcc-leincoJlectie van de
Chinecscho afdeeling lo hebben bekeken,
bégayen dó vorstinnen zich naar de mid-
don-afdeeling, waar de doeken va:n een
groot aantal oude. meesiers z'ijn geëxpo
seerd.
Ilet bezoek duurde ruim een -mur.
Per auto begaven de boido Vorstinnen
-ricj'i te ruim half- zeven -naar het.Centraal
Station. Onderweg., werden. Zij op vele
plaatsen door het wadilónde publiek toege
jinclit, tcrw'ijl "ook bij aankomst .ivoorbet
ConlraaT Station door de wachtende' me
ni'glo don Vorstinnen een hartelijke ovatie
werd gebracht. Met een salonwagen, die
werd aangehaakt aan den' gewonen trein,
die te 18.59 uur uil Amsterdam naar
Apeldoorn vertrok, rijn do Kooge bezoek
sters naar-Het -Loo teruggekeerd.
Algclicclo instemming der
"Eerste Kamer!
•Blijkens het eindverslag clcr F.crslo Ka
nier over het ontwerp van wet lot goed
keuring van do overeenkomst, houdende
afstand om niet door de gemeente Am
sterdam aan den staat van liet koninklijk
paleis aan don Dam, te Amsterdam, cn plt-
keering door den staat aan de gemeente
Amsterdam van oen bedrag groot 10.mil-
lioen" gulden', voor- den houw vaii „een
uidmv raadhuis, verklaarde men vrij al
gemeen zich met de voorgestelde regeling
.te' kunnen voEoenigcti. --...-H-ii,,.
Slechts enkele bezwaren werden daar
tegen geopperd.. 1. .i-
Zoo billijkten eenige leden! ..weliswaar
ten volle, dat do goinecnte ■Anisferdaim' .prijs
stelt op den bouw van een nieuw raad
huis, doch betreurden zij, dat do te dien
aanzien met het rijk gctrolfcn' schikking
inhoudt, dat het aloude paleis aan den
Dam voorgoed aan zijn oorspronkelijke be
stemming zal worden onttrokken. In stede
van liet daaraan tc doen beantwoorden,
wordt do hliidige toestand bestendigd, waar
hij het slechts weinige dagenper' jaar
in- gebruik is Deze leden waren ook van
jnecning, dat de gemeente Amsterdam uit
overwegingen van piëteit en traditie niet
in do gedane transactie had mogen tre
den.
Ateorls betoogden zij, dat liet tegenwoor
dige raadhuis onlangs aanzienlijk was uit
gebreid, zoodat die gemeente heter had
gedaan met, indien zij al behoefte bad
aan oen geheel nieuw raadhuis, gunstiger
lijden -laf lo wachten en dan' uit eigen
middelen dat gebouw te slichten. Heli pa
lcis aan den Dain had dan tevens kun
nen worden gerestaureerd' voor represen
tatieve doeleinden..
Verscheidene leden achtten het bedrag,
hetwelk, indien do te dier zake bestaande
voornemens zullen worden teil uitvoer ge
lcgd, aan den hjpiw van een nieuwraad
huis zal worden besteed', te Ii'oóg. Deze
leden achtten zuinigheid ook op dat stuk
geboden en dezelve hier niet in genoeg
zatne niale betracht. Bovendien vestigden
zij er de aandacht op, dat het raadhuis,
indien eenmaal'gebouwd', nog aanzienlijke
exploitatiekosten zal vorderen, welke kos
ten voortdurend zullen blijven drukken op
de toch reeds in financieel opzioht niet
sterke gemeente Amsterdam.
Vele andere leden verklaarden de go
opperde bezwaren met te deelen. Zij. juich
ten de. na een overleg ~'an jaren, gekozen,
oplossing alleszins toe en brachten hulde
aan degenen, d'ie'aan haar'totstandkoming
hadden medegewerkt. Bovendien achtten zij
hier een goed werkobject aanwezig.
Jen slotte legden zij don nadruk op do
nationale- bcteckenis van de gedane trans
actie, waardoor een historisch monument
van de grootste waarde rijkseigendom
■\vorut. cn dat daarnevens do hoofdstand in
slaat wordt gesteld, zich een raadhuis le
verschaffen, dat beantwoordt aan de eisclien
des- tijd's.
Vestigt sir Henry Detcrding
zieli in Diiitscliland?
Naar de „Angriff" uit* geloofwaardige-
bron heeft vernomen, zóu sir Ilenry Deler-
ding, die. zooals men weet, kort geleden
.in liet huwelijk, is getreden,met een Duit-
sdie vrouw, een landgoed hebben gekocht
gin Mecklenburg-':-'
A Hij zou voornemens zijn zicli hier te
t vestigen.
Sir Ilenry 'zou verklaard hebben do lei-
ding van de Royal Shell te willen houden,
zoadat hiermee liet zwaartepunt van dit
concern naar Duitscliland' zooi worden ver
plaatst.
Cijfers over liet jaar 1935.
In de zesde aflevering van het ■maand
schrift van liet centraal bureau voor de
statistiek zijn opgenomen de resultaten van
een onderzoek naar'het léden lal der ver
bruikscoöperaties ,"óp 1 Januari 11980 en
van den onizcl dezer'vereenigingen over
liet jaar 1935. Tor vergelijking zijn daar
aan cijfers over voorgaande jaren toego;
voogd,
.In onderstaande tabel is hel - ledental
naar provinciën gesplitst:,
193.4 1935
10.898 17.490
28.325
133.908
41.591
9.878
13.034
0.715
25,531
10.740
5.764
19.785
312.235
1930.
18.880
28.542
133.702
40.337
10.9-1S
13.478
8.105
25.098
12.248
0.501
22.048
320.007
Blijkens, het maandschrift vertoont liet
ledental gedurende liet jaar 1935 een iels
grootere stijging dan in do heide vooraf
gaande jaren. Bedroeg deze over cle jaren
1933 en 1934 gemiddeld: 1 pet., over 1935
was de toeneming 1.8 pet. Alle provin
eiën, met uitzondering van Zuid-Holland,
droegen lot de toeneming van het leden
tal over 1935 bij.
De omzet (in guldens), gesplitst naar de
provinciën, geeft het volgende beeld:
totaal bedrag per 1000
Noord-Brabant
Gelderland
Zuid-Holland
Noord 11 oil and.
Zeeland
Utrecht
Friesland'
Overijssel
Groningen
Drenthe
Limburg
Nederland
28.202
134 6 .3
39.292
10.281.
13.079
7.82S
25.585
11.625
G. 149
21,332
315.350
Dc spellingkwestie.
Do Verecniging yau letterkundigen béidt
aan d'on -minister van onderwijs, 'kunsten
fin wetenschappen een adres gezomtem met
betrekking tot d'o spellingkwestie.
In dit' adres zegt het bestuur, dat de
verecniging zich verheugt overhol feit,
dat de minister een commissie heeft in
gesteld, ten einde hel vraagstuk der spel
ling -van dte-Nederlatndsclie taal opnieuw te
beslud'eercn en lot een waarlijk nationale
spelling to komen, die het Nedcrlandsdie
olie in zijn geheel zjU/künnen aam vaarden.
De verecniging heeft evenwel tol haar
teleurstelling moeten opmerken, dat in deze
ommissie lot dusver niet zijn opgenomen
oen of meer Icdien .van de verecniging
m letterkundigen.
Zij is overtuigd, dat de Nodcrlandscho
schrijvers niet in dc laatste plaats liet goed
vecht kunnen doen gekten, op medezeg
genschap in d'eze en daar zelfs toe ver
plicht zijn, als degenen, die de taal als
liet volledig levend uitdrukkingsmiddel
moeten bewaard weten, voor wal zij bij
Gods genade aan hun volk als blijvend
bezit hebben af lo dragen.
De Verecniging vniii letterkundigen ver
zoekt daarom dringend, alsnog een of meer
leden der verecniging, die oen overgroot
deel der Nederlandsche schrijvers en schrijf
sters omvat, aam genoemde commissie too
to voegen.
Dc totale omzet der verbruikscoöperaties
vertoonde oen daling van f 1.775,346, 'dal
is 2.7 pet., vergeleken bij den omzet van
het voorafgaande jaar. Dc prijsdaling voor
verschillende artikelen cn de nog steeds
dalende koopkracht van grootc groepen dei-
bevolking, tengevolge van werkloosheid en
loonsverlaging, hebben in niet geringe mate
tot deze daling van den omzet bijgedragen
Dc drie provinciën, waarin de verbruik
coöperatie per 1000 inwoners den gering
sten omzet hebben (Friesland', Zeeland en
Noord-Brabant), zijn tevens de drie gebie
den, waar nog eenige stijging in den om
zet per 1000 inwoners was le coiista-
toeren.
Cïcmccntcl'ond.sbelastiiig .19361937.
Reeds meermalen werd er 'die. aandacht
öp gevestigd, dat als gevolg van de econo
mische- crisis de belastingdruk''gedurende
de'laatste jaren geleidelijk zhvaardor 'is ge
worden. Duidelijk blijkt-dit- wederom; voor
zoover den gemeentelijken belastingdruk
aangaat,, uit enkele gegevens betreffende
do gcmeentcfondshelastiiig, welke zijn op
genomen in de z'oo juist verschenen zesde
aflevering van het Maandschrift van hel
Centraal Bureau voor de Statistiek.
Voor de ncineenten boven 20.000 inwo
ners wordt in dit' overzicht over "de jaren
19321933 tot en met 193G1937 melding
gemaakt van het 'nummer'der klasse, w aar
in deze gemeenten zich voor clc,gemeenlo-
l'ondsbelasting hebben gerangschikt en liet
aantal opcenten, dat ten behoeve dezer ge
meenten; gelieven wordt.;,. ..'j-..
Het aantal dezer gemeenten,- dat zich in
do eerste klasse heeft gerangschikt, is ge
daald van 27 over 1932—1933 tot 4 over
1.936—1937, daarentegen is over hetzelfde)
tijdvak het aantal gemeenten der tweede
klasse gestegen van '14 lot 18 en liet aantal
gemeenten der dorde klasse van 5 tot 23.
Wat liet aantal opcenten betreft," wordt
medegedeeld, dal er over 1932—1933 nog
21 gemeenten \varen, waar dit aantal op
centen lager was dan liet nonhalo maxi
mum! (80), terwijl over 19361937 geen
der gemeenten beneden dit maximum bleef
Het aantal gemeentenmet, dit normale ma
ximum is gedaald van 17 over 1932—193:
lot 9 over 193G1937, daarentegen is het
aantal gemeenten, dat meer dan 80 doch
hoogstens 100 opcenten docd heffen, over
dezelfde jaren gestegen van 8 tot 30.
In do genoemde .aantallen opcenten (S0
en 100) rijn begrepen cle 25 opcenten die
sinds 19351936 gelieven worden ten be
hoeve van het nieuw ingestelde werkloos
heidssuhsidlefonds. - Voor hot aantal opcen
ten voor elk dezer gemeenten moge naar
het Maandschrift worden verwezen..
Slcun aan «le textielindustrie.
Blijkens het voorloopig verslag kón de
Tweede Kamer zich vrij'algemeen met. dé
strekking van de betreffende wetsontwer
pen het steunen, van do Ncdorlahdscho
textielindustrie veréenigen, te meer.
waar 'cle beoogde maatregelen een on
derdeel uitmaken'van.' liet; coniplex va!ri
maatregelen, in de laatste jaren ter bevor
dering van de economische samenwerking
tusschen Nederland en Nod.-Indië genomen
Dc dreigende staking le Nijvcrdal.
Gistermiddag confereerde de'rijksbemid
delaar, prof. ,mr. A. C. Joseph us Jilt a,
in het gemeentehuis te Almelo mot de
partijen, betrokken bij liet dreigend ci
flict bij deKoninklijke Stoomweverij ie
Nijvcrdal.
Na,langdurige besprekingen deed cle-rijks-
bemiddelaar een voorstel, waarover beide
partijen uiterlijk morgen oen beslissing zul
len geven.
W Laatste spanning hedenmorgen
vroeg geplaatst.
Hedenmorgen jom vier :uur: weid voor
die- vierde maal - een- poging ondernomen
om d'6'. laatste spanning ivóór dè nicüwtp
v-erkcersbrug over liottHoJiahd'scli Diep bij
Moerdijk te plaatsen on .thans eindelijk
met succes.
Nadat alles .voor hét .werkivoor in ge
reedheid was gebracht ving men, onder
leiding van den lieer De Wit, om kwart
over vier aan de spanning in de lengte
richting van d!e brug le draaien. Et stond
haast goen wind, zocdat dc manoeuvre
die clocir do nauwe ruimte dio voor dó
laatste' spanning was overgebleven moei
1 ijker was dan voorheen bij andere trans
poriën, vlot kon geschieden.
Om vijf uur was het brugd'eel in den
ju is ten stancl' en ging liet constructiewerk
deer het zakkende water en het vol pom
pen der hakken waarop liet rustte lang
zaam naar omlaag. Het duurde nog ge
mimen fijdl voor de. onderkant van cle
brug' op cle vaste punten rustte, maar om
zeven minuten vc-cir zes was die spanning
geplaatst en daarmede de' verbinding tot
stand! gebracht. Hartelijk werden do leiders
van het werk gefeliciteerd' cn op elke
spanning werd de vlag gebescbai als toeken
dal hot Ifollandscli Diep voor liet weg
verkeer was overbrugd'.
Door de firma Penii en Bauduin is in
verband- met hel moedig optreden van
Woensdag tijdens clan bevigan storm, het
personeel en werkvolk vain dtp sloepdionst-
maatschnppij' een extra gratificatie loegc-
kendt
Technische liizomlcrhcdeii.
Nii-de plaatsing van dodaatsto spanning
van de nieuwe verkoersbmg over den
Moerdijk een feit is geworden, mogen
eenigo leclmisclie bizonderheclcn over dit
groolsche werk van ingonieurslcunst nog
maals in herinnering worden gebracht.
Tc dier zake moge dienen dat do eerste
spanning geplaatst word op 30 Maart 1935,
onmiddellijk na liet gereedkomen van do
eerste pijlers. Do volgende spanningen:
volgden successievelijk op15 Mei, 19 Juli,
20 Augustus, 22 October, 5 December, 3
Maart 1936, 1 April en 19 Mei. d.a.v.
Dc gcheele brug beslaat uit 10 over
spanningen, elk lang 100 meter, cle totale
breedte der brug is ongeveer 19 meter.
Verder is (1e eigenlijke rijweg 11 meter
breed, terwijl aan weerszijden buiten de
hoofdliggers een trottoir is uitgebouwd
ter breedte van ongeveer 2,5 meter.
Het gewicht der ijzcrconstructio van elk
der 10 overspanningen bedraagt ongeveer
900.000 k.g.
Meer dan 4000 «lootlcn.
Het aantal slachtoffers van d'o hitte was
gisterochtend' gestegen tent 4137. Boven
dien zijn duizenden ernstig ziele.
Do autoriteiten van Miiiuvoapodis hebban
medegedeeld, dat do ziekenhuizen liet se
dert do groolo griopepid-emio na den oor
log niet zoo druk geluid hebben als thans
het geval is.
In do s'lad' Minneapolis kwamen gisteren
por minuut gemiddeld drie gevallen van
zonnesteek voor.
Onophoudelijk snelden do ziekenwagens
door cle-• stralen.
De staten van het Midden-Westen worclen
opnieuw door een hittegolf geteisterd'.
Lijk in verren staat van ontbinding
gevonden.
Op het landgoed van den heer Van
Ilaeften onder Groesbeek, werd gistermid
dag door de beide zoons van den. burge
meester Van de Poll,, die daarniet hun
hond wandelden, liet lijk van een man
gevonden, dat niet meer herkenbaar -was.
De kleercn waren grootendoels reeds ver
gaan,,-, alleen de schoenen waren nog gaaf.
Blijkbaar heeft liet lijk, dat onder een
boom in dicht struikgewas werd gevon
den, reeds langhaar gelegen. 'Op last van
den burgemeester is het lijk onder -bewa
king gesteld, in afwachting van liet in
middels gewaarschuwde parket.
II '.51. dc Ivouiugin tijdens het bezoek, dat dc Vorstin gisteren bracht aan de
tentoonstelling van Britschc kunst in het Stedelijk Museum, tc Amsterdam.
Van links naar rechts wethouder E. Boekman, II. M. «le Koningin, jhr. ,I>.
L. Roëll cn dc Engelschc gezant S ir Charles Hubert Montgomery.
Het moment waarop dc pleger van den mislukten aanslag op lief leven van
koning Edward VIII van Engeland door eenige politic-agenten naar dc ge
reedstaande auto wordt gebracht.
Het ernst
waarin dc
ig auto-ongeluk tc Graswijk hij Assen. l)e geheel vernielde auto,
burgemeester van Reilen, «lebeer T. Frocntjes en wethouder Elo-
vcld «Ten do od vonden.
Directie legt verklaringen af,
die niet met elkaar kloppen.
Op liet politiebureau aan cle Wille dc
Withslraat te Rotterdam bevinden zich op
liet oogcnblik in arrest de G2-ja.rigo .T. M.,
diens beide zoons do 30-jarige E. M. en
de 2G-jarige I. M., alsmede cle 53-jarige
M. van E„ directeuren van het Gebouw
van Kunsten en Wetenschappen.
Dc politic liceft gisteravond tot laat
in den nacht verbooren afgenomen en
liet is gebleken, dat diverse verklaringen,
van de bij de zaak betrokken personen,
niet met elkaar kloppen. Vele punten vra
gen om nadere opheldering. Het alibi b.v.
dat,- terwijl liet Gebouw van Kunsten en
Wetenschappen afbrandde Ion' luiizc van
de familie M. juist een verlovingsfcestjo
werd gevierd, was. wel zeer mooi. dóch
do politie ontdekte, dal' er toch hiaten
in bleken te zijn.
De verklaring van den nachtwaker
Wuyslor, dat voor ongeveer oen maand
altijd door de nachtwachten zelf in liet
gebouw was gesurveilleerd,'helgeon. lajcr
niet meer hot geval was, daar de directie
do sleutel had. ingenomon en zelf voor
dc controle in liot gebouw zorgde, is'vau
belang gebleken.
Ongeveer ecu half uur voor dat do
brand uitbrak, hebben voorbijgangers twee
personen uit liet gebouw zien komen, dio
liet ijzeren toegangshek met een sleutel
achter zicli hebben afgesloten. De hoe
ren begaven zicli vervolgens naar oen
auto, die op hun wachtte cn waarmede
zij weg reden.
Toen naderhand bleek, dat een brand
in liet Gebouw van K. cn W. ha.cl gewoed, -
hebben deze voorbijgangers dc politie van
hetgeen zij gezien hadden in kennis ge
steld. In verband hiermede verzoekt do
commissaris van dc afdeeling Centrum,
den chauffeur of auto-bezitter, die in den
nacht van den 'brand tusschen één cn
twee uur een tweetal hoeren ïinar. hét
Gebouw van K. en."W. heeft vervoerd,'hen
vóór of nabij liet' gebouw beeft laten uit
stappen om daarna, niet don ..wagen' té
"wachten, tot liet tweetal terugkeerde,- ten
einde daarop weer verder' to rijden met
de betrokkenen, zich aan het bureau (aim
do Witte do Withslraat tc willen vervoe
gen tot liet geven van inlichtingen. De be
wuste automobiel beeft tusschen Biiinen'-
weg en Witte do Withslraat, iu den tijd
liissclien één cn twee uur iri dón nacht,
op den Siïhiedainschen Singel gewacht.
