se
1
W!aandag: 27 Juli 1936.
DE OPSTAND IN; SPANJE.
UIT SPANJE TERUG,
Filmglëmters
89ste iaargang.
No.
De regeering aan de winnende hand Dreigende
moeilijkheden na eenoverwinning. Berichten
omtrent gevechten in de steden. Buitenlanders
verlaten het land.
pnt£3 V°0r ^Kaanval zou
v Engeland
Wat er te Barcelona is gebeurd.
Duitschiand
Fraraümjk
Vereenigde Staten
Int. Samenwerking
Te'. Ho. 68103, 68617 en 68923.
EERSTE BLAD
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 68103, 68617 en 68923.
Postrekening No. 53II.
Ei] of krachtens wellen of verordeningen
j voorgeschreven cn andere 'ofücicclo a£- cn
aankondigingen cn kennisgevingen van het
Gemeentebestuur.
Burgemeester er. Wcthoud'er; van Sclue-
dam hebben .bij bun besluit van 23 Juli
1936 vergunning verleend -aan de N.V.
GEBRS. EG'BERS'GRAAN-" en VEEVOE-
DEBIIANDEL tot oprichting van oen vee-
voeclerfabrek met opslagplaatsen in de
panden .Hoofdstraat' 61—63.
Schiedam, 28 Juli1936.
3543 22 -
BUITENLAND
j Behalve, dat' in Spanje bij do beide
j fctrijdénde partijen ;dc dooden bij' honderd'taJ-
:-)en vallen; "herinneren';ook "de' „commm
Ier .ondersteuning .van déactiijjdgr'' anti
fascisten uit Barcelona- en- Tarragona., Tien
grootebombardementsvliegtuigenen -hón-
niqucV' wande' leiders -aan dén' tijd' van. dêrfl'.piloten zonden rich x&eds" na'ar'.xlêzé
den.grooten oorlog. Be1 communique's,-'die'"basis hebben .'begeven.
berichten zou de anti-"
yg. Dn communique's, -'die "basis hebben .'begeven.
}'ïn dezen modernen tijdrad ioberi'chten zijn,' Volgens'dë laatste bei
{vermelden, dat de tegenpartij binnenkort
«vel liet loodje zal leggen en dat de over
winning van den berichtgever aanstaande is.
Het is gedurende de week, dat in Spanje
op verwoede wijze door burgers van liet
zelfde land tegen elkaar is gestreden, moei
lijk uit te maiken geweest, "wie aan de
winnende hand was. En omdat een week
lang duurde, is gebleken, dat beide partijen
elkaar zoo ongeveer in evenwicht hielden.
Thans echter schijnt er oenigo teekening
te komen in den strijd; men krijgt den
Sndrulc, dat de regecringstroepen, versterkt
met de roode militie, vorderingen maken.
Maar van groote overwinningen wordt nog
geen melding gemaakt. Een plotselinge in
eenstorting van een d'er beide strijdende
machten behoort editor niet tot de onmo
gelijkheden.
Wat zal er gebeuren, als het volksfront
de overwinning behaalt? Dat de fascisti
sche beweging dan vernietigd zal worden
on de laatste resten van wat aan monar-
chistischcn invloed nog is overgebleven,
opgqrujmcl zal worden, staat wel vast. Maar
do moest linkscl» groep van liet volks
front zal vermoedelijk wel eischen gaan
stellen voor de diensten, die zij in Jeze
woelige dagen aan do regeering heeft be
wezen. Het zou zelfs mogelijk zijn, dat
Spanje, dat men naar rechts wilde trek
ken, nu opeens doorschoot naar ultra-
links cn bewaarheid wordt, wat sommi
gen maanden geleden reeds voorspelden,
dat Spanje de tweede sovjet-staat in Europa
wordt.
Te Barcelona voelt men blijkbaar ook
gevaar uit die richting, vant de Staats
courant van do Generaliteit bevatte Zater
dag een decreet, waarbij een werkweek
van 40 uur wordt ingesteld,- tegelijk met
ecu loonsverbooging van 15 pet. voor de
loonen lager dan 6000 peseta per jaar.
De gevolgen van den burgerkrijg zijn
verschrikkelijk. Niet alleen met pistolen,
geweren, mitrailleurs, handgranaten, maar
ook met geschut cn met bommen uit vlieg
tuigen wordt de strijd gevoerd.
Omtrent het aantal dooden en gewon
den worden wel enkele cijfers meegedeeld,
maar veel houvast heeft men daaraan
mot.
liet tc Bern zetelende internationale co
mité van het Roode Kruis heeft het Soaan-
s Kruis hulp en materiaal" aan
geboden Do Spaansclio organisatie heeft
onder dankzegging medegedeeld, dat op
bot oogenblik geen hulp noodig' is.
■Allo berichten, die wc over do gevechten
ontvangen, kunnen we niet vermelden. We
laten hier slechts enkele volgen.
Een der te Gibraltar aangekomen Brit
sche vluchtelingen heeft Reuter modem-
üeoM, dat hij heeft gezien, hoe (e Malaga
een honderdtal personen, priesters, fascis
ten en anderen, werden neergeschoten, in
hoofdzaak door kinderen tusschen 14 en
17 jaar, die roode dassen en hemden
droegen on gewapend waren met pistolen
geweren, bijlen en knuppels. In de hoofd
straten zijn 52 gebouwen vrijwel door
brand verwoest. Honderden zijn gedood
terwijl het aantal gewonden volgens dezen
zegsman de duizend overschrijft.
De. luchtmacht der regeering heeft Me-
bUa en Ceuta, aan de Noord-Afrikaanschc
kust, gebombardeerd, de robellen zouden
zware verliezen geleden hebben en er van
hebben .afgezien naar Spanje-over te ste
ken. Hun toestand zou zeer benard-zijn
J-evoren was Melilla, ook door oorlogssche
pen gebombardeerd, waarbij geen groote
sohade zou zijn aangericht.
Volgens. cl e bladen hebben soldaten, die
gevlucht zijn uit het rebellenleger te Sara-
jgossa, verklaard1, dat de toestand1 van het
yan. generaal Cabanelias kritiek is,
doordat niemand' aan den oproep, om de
■napens op te nemen, heeft gehoorzaamd.
0118 geruchten zouden generaal Ca-
panellas, die het bevel voert over de troe-
L Z/nagoz-^-a- perez Paxras, de
mn™ '-nL van anti-fascistische Co-
act zi^alc ^l0na' ?net elkaar in wa
len ™K.^tredten' teneinde te onderhande-
hoofdstml r?™0Ver"aV^ dor Aragoneesche
In Lerida is een luchtbasis aangelegd
fascistische colonne zich reéds 85 k.m
van Zaragoza, te Bujaraloz, bevinden. De
stad Carinena zou in handen der anti
fascisten zijn gevallen. Deze troepen trek
ken zich op het oogenblik samen te An-
caniz.
Een goed! teeken is, dat die regeering te
Madrid optreedt tegen willekeur. De mi-
nistor van binnen! andsche zaken hooft or-
dler gegeven, dat de loden van de Volks*
frontmilitio geen arrestaties meer mogen
verrichten. Zij mogen van niemand partij
lidmaatschapskaarten of dergelijko docu
menten vragen.
Ieder burger moet tegen willekeurige
handelingen beschermd zijn, indien hij '"een
officieel legimitalie-bewijs bij zichhoeft.
Overtreding van deze beslissing wordt
streng gestoft. Do door do militie in be
slag genomen auto's moeten aam die
eigenaars worden teruggegeven.
Do militie te Madrid moet des avonds
te tien uur voor dd kazernes aantreden en
zich ter beschikking der officieren stellen
De buitenlanders verlaten zooveel mo
gelijk Spanje.
De regeeringspersdienst meldt:
Evenals Ilr. Als. gezant in Spanjo be
vindt do gezantschapssecretaris, die, naar
verluidde, in Frankrijk zou zijn aangeko
men, zich te San Sebastian. Beiden .zijn
ongedeerd1.
Alle andere Nederlanders, dio zich in
San Sebastian cn naaste omgeving bevon
den, zijn naar Frankrijk geëvacueerd.
Reuter meldt, dat do Amerikaanse!» am
bassadeur Bowers met vrouw cn dochter
eveneens Spanjo heeft verlaten.
De Amerikaanscho consul to Barcelona
hoeft por radio gevraagd, dat do Ameri
kaanscho kruiser „Quincy", d'io naar Ma
laga is gedirigeerd, onverwijld naar Bar
celona komt .om de Amerikaanscho vluch
telingen te helpen.
Te Gibraltar is een Britsche torpedojager
aangekomen met een 150-tal Brilscho en
Eén straattafrealhe Barcelona lijden» den burgerkrijg in Spanje. Vernielde auto'» der opstandelingen na een verbitterd gevecht
met de regeeringstroepen
Amerikaanscho vluchtelingen uit Malaga
aan boord. Zij verklaarden, dat te Malaga
minstens 500' doodeat en 2006 gewonden
zijn gevallen. De 300' voornaamste gebou
wen van de stad zijn vernield.
Hot ItaJiaanscho schip „Principessa Ma
ria" heeft medegedeeld, dat hot mot groo
te moeite gelukt is, 500 onbemiddelde
Duitschors uit Barcelona aan boord' te
nemen en naar pemua to brengen.
Bet pantserschip Duitschiand is voor
Son Sebastian aangekomen.
De Negus.
Het agentschap Stefami meldt,"dat Tatari,
waarmede "her" Italia,a'nsche nieuwsbureau
den negus bedoelt,' besloten heeft, zich
blijvend met'zijn gemalin aan de Zuid
kust. van Engeland te vestigen.
Feu zeer betrouwbare bron voor een
dergelijk bericht, lijkt ons Stefani n'.ct.
De Britsch-Egyptisclic besprekingen.
In do Britsch-Egyptisclic besprekingen is
een overeenstemming tot stand gekomen
inzake de militaire clausules, liet Brit
sche effectief in 'Egypte zat niet moer be
dragen dan 10.000 man, welke geconcen
treerd zullen liggen in de Kanaalzone voor
den tijd van 20 jaar. Drama zal de Brit
sche troepenmacht uit Egypte worden te
ruggetrokken.
Tsjech© Slowalfcije
Staking „op zijn Franscli".
In een aantal meubelfabrieken in Tsje
clio-SJowakije zijn de arbeiders gaan sla
ken on hebben hierbij naar Franse,h voor
beeld de fabrieken bezet,
Do groep van den Ned. Arbeidorssporl-
bond, dio aan de Volksolympiade zou
deelnemen, welke de vorige week to Bar
celona zou worden gehouden, maar tenge
volge van do opstandige beweging in
Spanje niet is doorgegaan, is te Amster
dam teruggekeerd. De leider van deze
groep, do heer A. F. Muller, heeft het
een en ander meegedeeld van hetgeen hij
te Barcelona hoeft meegemaakt.
Toen hij met zijn groep van 42 per
sonen Zaterdag 18 Juli te Barcelona kwam,
werd reeds de stad1 in staat van verdedi
ging gebracht. Aan de prefectuur van po
litie werden machinegeweren opgesteld, ter
wijl dit ook gebeurde op andere plaatsen
der stad. De bevolking was op straat,
maar heel rustig. De arbeid was overal
neergelegd'.
.In1 den nacht van Zaterdag op Zondag
ongeveer om twee uur barstte het ru
moer los.
Royalisten en fascisten trokken tegen de
arbeiderswijken, die meer aan da haven
liggen, op. Door de politiclroepen en de
arbeiderspolitie werd de aanval echter afge
slagen en de pogingen der 'anti-regceiings-
gezinden "om'zich te vercenigon lol een
gezamenlijkcn aanval, mislukte. Zelfs toon
de royalisten en fascisten Zondags ver
sterking hadden gekregen, weiden zij door-
de arbciderstroepen teruggedreven.
Toen nit de kerken Zondagmorgen op
de arbeiderstroepen werd geschoten, heeft
men deze in brand gestoken. Maandag
morgen was dé rust in de stad terugge
keerd1. Formeel was, zoo zeide ons" de
heer Muller, de regeering de baas, maar
reëel is het de arbcidersmilitic.
Dinsdagmorgen gingen alle Jevcnsm'.rlde-
lenwinkels weer open, d, w. z. de luiken
bleven nog gesloten, maar de deuren der
winkels waren niet meer op slot. Dok
deelde do beer Muller ons nog mede, dat
in do stad niet is geplunderd. Er zijn
wel ecu aantal huizen van roya'isten teeg
gehaidd en op straat is dc inhoud in
brand gestoken. Men heeft voorwerpen van
groote kunstwaarde gespaard en naar de
musea gebracht.
Wat het overige doet van tiet land be
treft, had de heer Muller gehooid dat
er nog twee groote haarden van verzet
zijn, n.l. Saragossa en Seviila. -Uit Bar
celona zijn 7000 man militietroepen in
dè richting van" Saragossa vertrokken. Te
gen Seviila zouden gewapende mijnwer
kers optrekt m.j Het ergste verzet vreesde
men nog uit Noord'-Afrika.
De spelen zijn, niet doorgegaan,-omdat
zoo ongeveer alle leden van het comité,
dat de spelen had voorbereid; haar de
wapens had gegrepen.
Omtrent de terugreis deelde do lieer
Muller mede, dat het s.s. „Tiberius" van
de K.N.S.M. 95 landgenoolen naar Fort
Vendros in Frankrijk heeft gebracht. Dit
vrachtschip heeft passagiersaccomodalic
voor 21 personen. De heer Muller was
vol lof over de behandeling aan boord.
Ondanks de talrijke overbevolking aan
boord beeft ieder behoorlijk zijn ontbijt
en tweede ontbijt gehad. Men heeft' dan
ook een: schriftelijke dankbetuiging, door
allen ohderteekend, den gezagvoerder over
handigd.
De heer 'Muller meende,' dat in Barce
lona 700 dooden z.ijn gevallen. Off'ciccl
wordt echter gemald, dat d't aantal 3L0 is.
Het gezantschap te Addis Abeba.
De Duilsclie regeering heeft mededee-
ling gedaan va,n haar besluit, hot gezant
schap te Addis Abeba op te heffen, en het
te vervangen door een consulaat-generaal
Alen beschouwt dit te Rome als de erker;-
ning van bet Italiaanse!» keizerrijk door
Duitschiand. maar ia Du'.lsohe kringen is
men minder positief met doee erkenning.
Vou Papen wordt ambassadeur.
llitler beeft den D uitscheur gezant to
Ween en, Von Papen, bevorderd lot ambas
sadeur. Het "Weensche gezantschap wordt
verheven tot eatr ambassade
Jean Janres herdacht.
Te Suresnes heeft een bijeenkomst plaats
gevonden, waarop de dood van den so:ia-
list Jcan Jaures, die bij tiet uitbreken van
den oorlog te Parijs werd vermoord, is
herda.chl. Verschillende ministère voerden
liet woord. Da minister van koloniën, Mou
ld, zeide: „Indien de Spaansehe rebellen
de overwinning behalen, zou dat oorlog
bolcckencn, daar zij niet tevreden zullen
zijn niet de vernietiging van het socialisme j
en dc vrijheid in hun land, maar datzelfde
overal zullen willen deen.
Onthulling monument van Yimy.
Koning Edward VHf lieefL gistermiddag
te Vimy (Frankrijk) hel ter cere vair do
in den grooten oorlog op deze plaats go-
vallen Cairadeesche soldaten opgerichte nro
uunienl onthuld. Ilij hield daarbij een
korte toespraak, welke hij als volgt he
sloot: 1
In een geest van dankbaarheid voor het
voorbeeld dat geven is door do in den
oorlog gevallen kameraden, in eerbied voor
Intir toewijding en trotsch op hot feit, hun
kameraad le zijn geweest, onthul ik dit
monument voor de Cairadeesche gevalle
nen.
Na twee minuien stilte antwoordde de
president der Frairsclie republiek, Lebrun
Gen Engelschcn koning, waarbij hij do
hoogste solidariteit in herinnering riep
welke altijd de daden der menschon moet
leiden. Moge deze solidariteit, zoo ein
digde de president, steeds meer de voor
de onzekerheden van de toekomst huive
rige volken tot elkander brengen in oen
weldadigen vrede.
F,enige duizenden Canadeesclre oud-strij
ders woonden do plechtigheid bij.
Father Coughlin staakt politieke actie.
In afwachting van dc besluiten van don
H. Stoel, heeft fathor Coughlin, do be
kende „radio-priester", die Roosevelt fel
bestreed, zijn 'poli.ieke actie g.s'aakl .en
verklaard uit naam der discipline de be
velen van zijn superieurente zulten af
wachten.
De bijslandspacfcn in <lo Middcllandsclic
Zee. I
Men verwacht, dat Eden vandaag jir
liet Engelsceh Lagerhuis mededeeling zal
doen van de beëindiging der bijstanclsvor-
pliclilingen in de Middellandsclio Ziee. Men
hoopt, 'dat dit don weg zal effenen voor
de medewerking van Italië aan de vijf mo-
gendheden-conferentie.
Gercclassccrd. "'n
27 Juli. Een dlanro, orgotrs op dé
Vel uwe, leeft met drie geiten, zesliiem
poezen, vijf honden en oen paar konij
nen. in lraar huiskamer en ik heb in cön
krant gelezen, dat dc menschen in die
buurt daar veel misbaar over maken om
dat dit gezin bp zich zelve, en do omge
ving waarin het zich bevindt, in het al
gemeen ^onaangenaam, riekt, weshalve
oenig overheidsinstituut ingegrepen beeft
en dé boel heeft uitgemest, hetgeen mij
voorkomt hygiënisch do-ch harteloos te
z.ijn.
Dc dame ter zake, ten harent „Zotte
Anna" gebeden deed mcnscli noch dier
kwaad. Integendeel: voor de dieren was
zij gord en de menschon ontweek zij zoo-
voel zij kon cn men is geneigd te zeggen,
dat zooveel verdienstelijks beloo-nd mag
worden met liet toestaan van het behoud!
van eenige eigendonimelijko geuren.
Zoo niet onze overheid mitsgaders hana
organen, dio haar reukorgaan onpleizie-
rig geprikkeld wetend, een ruw einde maak
te aan deze idylle op de wijde licidc.
Er is hier voor een krantenman gelegen
heid' lot commentaar te over: ruwe dio
zich vroolijk maakt over de zachte ge
negenheid van een zonderlinge vrouw voor
haar zonderlinge arke; ironische, die ten
zoovoelste male verklaart, dat, wanneer
er toeti uil to mesten valt er nog wel
iets anders voor do overheid is (ie be
redderen; hatelijke, die zich opwindt om
dat nrcn zoo'n braaf dwaas menscli haar
liefhebberij niet laat; en juichende, dio
zegt: goed zoo-, bravo, da's mooi. daL
Ooms Staat zoo zorgt voor de vo-lksge>-
v.ondhcid. j
Ik doe aan commentaar niet mee.
Noch aan de oeno, nocli aan de andere
en evenmin aan de derde.
Ik constateer slechts, dat or nog oude,
zonderlinge dames bestaan, die in haar
huiskamer hcur krantje lezen met oen geit'
aan do voeten en oen konijn op schoot,
die ontbijten met twee honden aan tafel
en oen big naast haar ontbijtbordje on
slapen gaan met links oen schaap on echts
een poes onder do dekens en een lama
aan bet voeteneind.
En dal dit verschijnsel op zich zclvo
bezien eigenlijk niet zoo vervuild cn ver
kommerd is als het op het eerste gezicht
ca bij do eerste geur wol lijkt, bij al dien
er uit te concludeercn valt, dat or, zij hot
op do Vcluwe, cn beoefend door Zotto
Anna, nog liefde besLaat tot al liet leven
de, wat men buiten do Vel uwe niet zoo
zeer bemerkt, ofschoon d'aar ook geurtjes
hangen die niet bepaald aangenaam zijn.
En ofschoon de overheid' goed doet met
to zeggen „d'aar gaan zo Jan", (in dit ge
val daar gaan zo Anna) geloof ik toch'
dat, indien zij nadenkt, met die intelli
gentie welke het kenmerkt is van tedere
overheid, dit zegt met tranen in do over
drachtelijke stem en een brok in de fi
guurlijke keel.
Maar plicht is plicht 1
En hygiëne is hygiëne.
En overheid is overheid.
En dus moest dit geschieden, i
Maar ik heb meelij miet Zollo Anna,
dio nu, bij gebrek© van schapen, geiten
en poezen, wol genoopt zal zijn ukv men-
schen te converseeren. -
Met allo hachelijke gevolgen van dien*
Arme, Zotte, goredasseerdö Anna..,- A
Deze courant verschijnt dagelijks, mot uit»'
zondering ven Zon- en 'Feestdagen, -
Krijs por kwartaal f2.— franco per post
f 3,50, Prijs per week: 16 ets. Afzon
derlijks nammers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen, -
AUvortctttién roor' het eerstvolgend num
mer moolon vóór elf uur aan het Bureau
bezorgd zijn, 's Salerdags vóór O uur.
Eoü bepaalde plaats van advertentie»
wordt niet gewaarborgd. -
PrijB dor Adyertentlën: van 1—5regels f J.55j
91 Ol O ledero regel meer (030; in het Zaterdagnutnmer
AI v) I 1—6 regels f 1.80, iedere regel meer f 0.35.
Reclames f 0.75 per regel. Incassokosten 5 cts^
postkwitantles 15 ets. Tarieven van advertenüën
by abonnement zijn aan hot Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advortentién opgenomen f 0.5Ö t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
6 cent tot een maximum van 30 woorden.
's Woensdags; Kleine Advertentiëntot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond C uur aan het
Bureau bezorgd.
'e Zaterdags: Kleine Advertentiën f 1.00, Indien
feiet vóór Vrijdagavond Q uur bezorgd.
1 "lriS/lmve! ',non /Irvrt Irvfli irnrl
- A
