Spit
Zaterdag 5 September 1336.
DE OPSTAND SN SPANJE.
ZÜIÖ-HOLL KANTOORBOEKHANDEL
STADSNIEUWS
SCHOOLTIJD
Jaargang.
No.
Tei. No. 68103. 68817 en 68923.
Di'H nummer bestaat uit 2 bladen
en een Kinderblad
BUREAU LAWGiE H&VËN 141 (HGcr-i KORTE HAVEN). - TEL, 6SJÖ3, 68617 en 68923.
Postrekening No. 53li.
EERSTE BLAD
SSUSTENLAM©
Irun in vlammen opgegaan. Een nieuwe regeering
te Madrid gevormd. De oprichting van een
internationale coördinatie commissie in gevaar?
Er hebben zich te Irun hartverscheu
rende tooneelen afgespeeld. De regeorings-
getromcen worden verrast door de be
roepssoldaten van het Spaansche vreemde
lingenlegioen en onder do verdediger.-; van
Irun is een ware slachting aangericht.
Het schijnt; dal de -verdedigers begre
pen hadden do stad niet meer tekuan-en
hemden en men liceft nog kans gezien haar
geheel in brand1 t e steken, zoodat de
opstandelingen alleen brandende puinhoo-
pen hebben veroverd.
Door don grooten brand, die Irma ver
woestte, zullen de soldalen van generaal
Mola verplicht zijn hun tenten op te slaan
in de velden, die dè stad omgeven.
Er bevinden zich-, nog Iwoe tot driehon
derd volksfront-militiesoldaten in Irun, die
een laatsten tegenstand' bieden. Men meent,
dat de opstandelingencolonnes thans in de
richting van San Sebastian trekken over
de heuvels achter Irun, waar voldoende
troepen worden achtergelaten voor vol
tooiing der bezetting en de verdediging
van de brng, waardoor de verbinding der
regeering met Frankrijk verhinderd woidt
Dat is waarschijnlijk ook de reden, dat
opstandelingen er alles op gezet hób-
nen Irun te veroverenhet is de sleu
tel op de deur tusschen Frankrijk en
Spanje.
Het meerendeel der- verdedigers
Irun is naar San Sebastian getrokken.
Do laatste verdedigers van do brug bij
Irun waren 8 Belgische vrijwilligers, die
gisteravond 11 uur nog stand hielden. Bij
irun zouden 20 Franschen gesneuveld zijn.
De Spaansche kanonneerboot, die Ier
bewaking van de Bidassoa, de grensrivier
tusschen Spanje en Frankrijk hij Irun,
dienst heeft gedaan, is uoor de beman
ning op de Fransche kust gezet, teneinde
to beletten, dat de opstandelingen zich
van het schip meester maken, dan ,wp1.
dal liet door opstandelingenkruiscrs zal
worden gebombardeerd.
De Spaansche ambassade te Londen
deelt mede, dat de val van hun niet
als beslissend kan worden beschouwd, liet
betreft hier slechts een incident in don
strijd en niets anders wordt beweerd.
Op do overige fronten in Spanje gaat
do strijd ook voort, die vandaag reeds 47
dagen duurt!
Over den stand van zaken in liet Zui
den meldt het hoofdkwartier, van de op
standelingen, dat zich to Sevilla bevindt,
dat drie colonnes oprukken met bi zon
de rc opdrachten, n.l. ten eerste een ver
binding tot stand te brengen met de troe
pen van generaal Mola, in hot Noorden.
In dit kader vielen de gevechten hij Ba-
dajoz en Merida. Ten tweede zich zoo
spoedig mogelijk meester te maken van Ma
drid, teneinde liier officieel een nieuwe
regeering uit te roepen. Deze opdracht
wordt uitgevoerd door de colonne van ko
lonel Yaguc, die op het oogenblik hij1 To
ledo opereert en ten derde volgens de offi-
cieele uitdrukking, „Andalusië te zuiveren
van do rooden". Dit is de opdracht van
de colonnes, welke bij Malaga, .Taen en
Grenada werken.
De actie is gescheiden in twee afdelin
gen, ten eerste met alle moderne hulp
middelen te strijden tegen getrainde troe
pen en de andere een soort politic-actie,
welke kan worden toevertrouwd aan de
gewone vrijwilligers, gesteund door lichte
artillerie en secties mitrailleurs.
De inkomsten van de-rochtschen bestaan
uit vrijwillige giften in geld en sieraden,
alsmede enkele belastingen, welke zijn op
gelegd aan grondbezitters, bankiers en
kooplieden. De rochtschen beschikken over
voldoende levensmiddelen. In Sevilla kan
men alles koopen wat men wil; de prijs
van hel levensonderhoud is niet gestegen
Dit wordt ook streng gecontroleerd en elke
ongerechtvaardigde prijsverhooging wordt
streng gestraft met boete of gevangenis.
Zoowel do opstandelingen als de regce-
ringsgetrouwen melde» suooessan.
Volgens Madrileenscbe bladen,zouden
soldaten behoorende lotde troepenmacht
dar opstandelingen - tegen hun officieren
in verzet zijn gekomen 011 velen dezer heb
ben doodgeschoten.
I'd Socialisba meld't, dat een groot, deel
v an het garnizoen in do Galicischo pro
vincies den leiders van don opstand ge
hoorzaamheid' hebben geweigerd. Deze bo-
weging is vooral ga audio te La Corunha.
en Fcrrol. De juistheid van deze berich
ten is moeilijk te conlroleareiil
De radiozender der opstandelingen te
Burgos neoft medegedeeld, dat de Cata-
laanschc regeering allo dienstplichtige roain-
ncn «in don leeftijd van 18 tot 45 jaar
heeft gemobiliseerd, ter verdediging van
Calalonië tegen ovantueelo aanvallen der
opstandelingen. Tot opperbevelhebber dar
Calnbannsche strijdkrachten is GarrieloDiaz
benoemd, welke den titel Generaal
Calaloniëvoert.
Te Madrid is een nieuwe regeering ge
vormd door den socialist Largo Caballero,
d'ie premier on minister van oorlog is ge
worden. Voorts maken van deze rogee-
ring deel uit nog 5 andere socialisten, 2
communisten, één Basliseh nationalist, één
links -republikein, één lid van do ropubli-
keinscho unie on één links Catalaan.
Giral, do afgetreden premier, is in het
nieuwe kabinet opgenomen als minister
zonder portefeuille.
De Fransche regeering heeft categorisch
tegengesproken, dat zij zich niet zou hou
den aan de niet-inmengmgsovercenkomst.
De 24 Ilaliannscho vliegtuigen, die te
Vigo zijn ontscheept, kwamen daar 28
Augustus -aan en op dien datum kondigde
de Italiaansohe regeering het besluit af
geen wapenen aan Spanje to leveren. Het
schip was dus voor dien datum uit Italië
vertrokken.
uister van builenlandsche zaken, Anto-
nescoe. Het bezoek zal van 28 tot 80
October duren.
sntt §a&nenw@rking
I)e vredesbijeenkomst ie Heuss;-].
Do algemeeno commissie' der vredes
bijeenkomst le Brussel heeft besloten een
permanente organisatie in het leven te
roepen, zoomede ©en intcrnaliona'o pio
pagandacommissie. Een delegatie zal naar
Gcnève vertrekken om den president \nn
de Volken honds vergadering in kennis te
stellen van het weijc van liet congres.
De parlementaire commissie, welke on
der leiding slaat van den Fnnschen af
gevaardigde Grumbaeh, heeft besloten, dat
le lot de vredesbeweging toegetreden par-
lemenlsleden aan den vooravond van
edere Volkenbondsvergadering te Geneve
zullen bijeenkomen.
HJH.van der VLERK
(Gemengd Nieuws
Nu Irun gevallen is en de opstandelin
gen in het Noorden nog wol andere suc
cessen zullen behalen, raakt de mogelijk
heid van het met succes instellen eener
internationale coördinatie-commissie wat
verder weg." Verdere redenen, die een succes
der commissie in den weg staan, zijn het
vormen van een soeialistiseh-communisti-
sche regeering te Mad-rid en dat Italië zich
vrijheid van handeion zou voorbehouden
ten aanzien der Spaansche aangelegenhe
den op-grond van den dood van Jtaüaan-
sche omïerddanon in Spanje.
.In zekere kringen denkt men, dat de
houding van Bailscliland en Portugal met
beliekking tot de niet-mmenging in Spanje,
aanzienlijk zal worden beïnvloed door de
gebeurtenissen der laatste 24 uur.
Men toont zich zeer pessimistisch in krin
gen, die lot dusverre gehoopt hadden, dat
het coördinatiecomité onmiddellijk bijeen
geroepen zou worden en dat het iedere in
terventie van Europoesche mogendheden
in den burgeroorlog zou verhinderen.
Op „do PJaoo de la Repuhlique te Parijs,
werd gisteravond een roode belonging ge
houden ton gunste vain do Spaansche re
publiek. Spreekkoren lieten de leuze:
„Vliegtuigen en kanonnen voor Spanje"
liooron.
Do Spaansche ambassade werd den ge
boden avond scherp bewaakt Het is ner
gens tot incidenten gekomen.
De Duitscho Joden, die uit Spanje zijn
gevlucht on in D-uitschland zijln gearri
veerd, moeten naar oen nat.-soa „scho
lingskamp", dan wel binnen 8 dagen het
land weer verlaten.
Russen hebben een film gemaakt van
den strijd in Spanje.
Aanrijding met doodeiijken afloop
Voetganger stakjonvosrzichtig
tien weg over.
Op den rijksweg Nijmegen—'s-IIertogen-
boseh, ter hoogte - van kilometerpaal 22.
op de grensscheiding van Berghem en Oss
heeft gisteravond1 een ernstige aanrijding
plaats gehad1, waarbij de 50-jarige kolen-
handelaar, L. Brands, uit Berghem, werd
aangereden en nagenoeg'op slag gedood.
B. wilde" even voorbij het woonwagen
kamp onder de gemeente 'Oss den rijks
weg oversteken. Hij deed dit, zonder ach
terom te - zien. -Op liet ze'Ede 'oogen
blik naderde uit de richting Den Bosch
een personenauto, bestuurd 'door den heer
G. uit Apeldoorn. Deze trachtte nog oen
aanrijding te vermijden, doch dit was met
meer mogelijk. B. werd- Ier zijde aange
reden en t-egen den grond geslingerd.
De heer G. stopte onmiddellijk. Ziende,
dat de aanrijding zeer ernstige gevolgen
had1 gehad, reed hij zonder dralen met een
der buurtbewoners terug naar Heesch, waar
hij telefonisch de politie, een doktor en
'een priester waarschuwde. Dr, Slolz was
zeer spoedig ter plaatse, doch kon sléchte
den dood-c.onstateeren.-
De motorbrigade van de koninklijke mare
chaussee uit Oss en de manschappen van
de brigade Geffen waren e venoms in zeer
korten tijd' ter plaatse, evenals de bur
gemeester van Nistelrode. .Onder leiding
van wachtmeester EEtink uit t>ss, werd het
onderzoek, naar de toedracht van hot on
geval ingesteld. Het stoffelijk overschot
van B., die een vrouw-C- niet zes kinderen
achterlaat, is por ,autobrancoi'd naar liet
St. Anna-ziekenh'iis te Oss overgebracht.
Relletjes aan een school.
Omdat een jongen gekastijd
was.
In do Jan Maycnstraat te Amsterdam zijn
sedert gisteren ©enige oploopen voor do
Jan Evertsenschool. Een der leerlingen
aan deze schooi zou door een onderwijzer
gekastijd zijn, met als gevolg, enkele
blauwe plekken.
De moeder van dozen leerling hoeft
daarvoor haar beklag ingediend bij de
politie, maar heeft ook de buurtgenooten
van het geval in kennis gesteld.
D-eze hebben dadelijk partij getrokken
tegen het hoofd der Jan Evertsenschool.
liet gevolg was dal Donderdagmiddag
een oploop ontstond, waaraan de politie
mol eenige krachtige maatregelen een eind
heeft gemaakt. De moeder van den gesla
gen leerling werd naar het politiebureau
op den Adm. de Ruvterweg gebracht. Gis
termorgen hebben zich de relletjes her
haald en daarbij heeft liet hoofd van do
school een klap opgeloopen.
Do politie verspreidde ook ditmaal do
menigte.
VOORDEELIG EM
GOED GESORTEERD
PASSAGE 7, TEL. 68254, SCHIEDAM
in den
rug
Onverwachts overvallen
U de venijnige 'steken.
Wrijf dadelijk met Kioos-
terbalsem, welke tot diep
in de weefsels door dringt.
onmiddellijk verdwijnen de pijnen
omdat de stoffen die de pijnen ver
oorzaken er door worden verdreven.
met AKKERs KLOOSTERBALSEM
Doosje 35 ct. Potten &V/ï c1- eri f- '-04
Drie mijnwerkers ingesloten.
Yan den mijn NVallrop bij Reckling
hausen komt het bericht, dat daar drie
mijnwerkers bedolven zijn ia een inge
storte gaanderij. Het is gelukt door klop
teekens mei lien in contact te komen,
zoodat men gegronde hoop heeft hen le
vend en wel to kunnen bergen.
Uit Recklinghausen wordt nader ge
meld
Na 24 uur onverpoosd reddingswerk is
het gistermiddag togen zes uur gelukt de
drie ingesloten mijnwerkers ongedeerd te
hergen.
van
Engeland
De vacantiereis van den koning.
Officieel wordt medegedeeld, dat de ko
ning van Engeland Zondagavond naar Wee-
ncn zal vertrekken. Do president der re
publiek heeft zijn particulieren trein ter
beschikking gesteld. De koning zal drie
dagen in Wcenen blijven.
Eden maaltl het minder gunstig.
Gisteravond deelde hel ministerie van
büitenlandsche zaken mede, dat do ge
zondheidstoestand van Eden niet zoo be
vredigend is als de laatste dagen het ge
val was.
Troepen naar Palestina.
In vc'.band met do versterking van de
troepenin Palestina is een aantal re
servisten onder de wapenen, geroepen. Naar
vernomen wordt, zal do eerste divisie van
het Brilsche leger, welke 12.000 man telt,
naar Palestina worden gezonden
Ouitseiiland
Onderhoud Lloyd GeorgeIliücr.
Lloyd George heeft gistermiddag een
bezoek gebracht aan Adolf.Hitler. Hij was
vergezeld van zijn zoon en Yon Ilibbön-
trop.
Tsjecho Slowakije
Koning Carol van Roemenië naar Praag.
Tor gelegenheid van" den herdenkings
dag der stichting der republiek Tsjecho,-
Slovakijc, zal koning Carol van Roemenië
naar Praag gaan, waar hij gast zal zijn
van Benesj. Ilij zal worden vergezeld dooi
den kroonprins Michel en door deü mi-
ntercommunaie tram- en auto-
busverbinüingen.
Een verweer van dr. ir. J. G.
J. C. Nieuwenhuis, directeur
- der It.E.T.
I.
In brochurevorm is een uitgebreid ar
tikel, dat van de hand van dr. ir. J. G. J. C.
Nieuwenhuis, directeur van do R.E.T., in
het tijdschrift „Spoor- en tramwegen"
verscheen, in het licht gegeven. Het is
een vlot geschreven verweer tegen de
vele aanvallen, waaraan de trampoliliek
van Rotterdam den laatsten tijd bloot heeft
geslaan. De lieer Nieuwenhuis maakt er
zich niet met een Janlje van Leiden af,
al zou hier en daar wat meer bewijs
materiaal wel dë waarde van zijn beloog
hebben vermeerderd.
Als men zich op het standpunt van de
direclio van do R.E.T. stolt, is het te
verklaren, dat men al die aanvallen, voor
al in de pers, als onjuist kwalificeert.
Dat standpunt is: Het trambedrijf, in casu
de R.E.T, lieoft tot taak te zorgen voor
het reizigersvervoe'r in do stad en van
de randgemeenten na air de stad. Daar
bij loopt zij voor sommige trajecten kans
op goede resultaten, voor ande-ro trajec
ten op slechte resultaten. En nu is het
ontoelaatbaar, dat particuliere autobus-on
dernemers de kansen op eenige winst over
de goede trajecten vernietigen of althans
in gevaar brengen.
Wat do R.E.T. verlangt is dus kort en
bondig: een monopolie voor het reizigers-
vervoer.
De directeur van de R.E.T. vraagt in zijn
brochure: „Intercommunale Tram- en Auto
busverbindingen met Rotterdam" goed in
het oog to houden: lo dat de gemeente
Rotterdam op haar gebied in liet personen
vervoer voorziet on zicli daarbij belang
rijke financieelo offers getroost en 2c dat
de R.E.T. (als voortzetting van de R.E.
T.M.) reeds van 1881 af het personenver
voer tusschen Rotterdam en Schiedam en
van 1882 af dat tusschen Rotterdam en
Ilillegersberg bedient.
Do R.E.T. zou dus oude rechten kunnen
laten gelden als intercommunaal vervoer
middel.
O.i. zou de R.E.T. theoretisch wel
recht li ebben op eon monopolistische po
sitie, indien lo het bedrijf a-an alle eischen
voldeed en 2e. er geen concessies waren
verleend aan andere, particuliere onder
nemers.
Bij dit vraagstuk moeten echter do be
langen van het publiek liet Schiedam
sche publiek op de eerste plaats worden
gesteld.
Do heer Nieuwenhuis vraagt op
pagina één van zijn brochure or reke
ning mee te willen houden, dat de gemeen
te Rotterdam zich belangrijke finano'eelc
offers getroost heeft voor het personenver
voer op haar gebied. Dat rnaig misschien
voor Rotterdammers een motief zijn om
gebruik van de tram te maken, voor do be
woners van de randgemeenten is het dat
niet Onze voorouders zijn ook niet met
diligence en trckschu't blijven reizen, om
dat in die vervoermiddelen geld geïnves-
teerd was, evenmin als do vele passagiers
van de K. L. M. de vliegtuigen naar Indië
leeg laten vertrekken, omdat Rott. Lloyd
en Maatschappij Kedeiland kostbare sche
pen bezitten, die goed bemand, naai' den Ia-
disehen Archipel varen. 1
De roden, waarom do intercommunale
autobussen van Schiedam op Rotterdam
concurrentie kunnen aandoen aan de R.E.T.
is, dat het publiek aan do autobussen de
voorkeur geeft boven do tram.
Die voorkeur spruit o.i, in hoofdzaak
voort uit de directe verb'nding tusschen.
do peripheri van onze stad met het cen
trum van Rotterdam, die daardoor ook
zooveel sneller is.
De R. E. T. meent met het onderhouden
van z.g. toevoeilijnen ook een snelle ver
binding tusschen be'do genoemde punten
tot stand te kunnen brengen, maar de er
varing moet haar nu tori'i wel geleerd
hebben, dat het publiek van meening is,
dat de tramdirectie daarin niet geslaagd
is. Het geeft kennelijk de voorkeur aam
reclitstrec ksclie verbindingen.
Fm nu meent de directie van de R.E.T.
en mol liaar het gemeentebestuur van Rot
terdam en Gedeputeerde Staten van Zuid-
Ilolland, dat middelen, door de overheid ge
nomen moeten worden, om de voordeden,
die de-autobussen bieden, kunstmatig te
verminderen, zoodat de train weer een
kans krijgt.
Togen het overnemen van de R. E. T.
van 't geboete vervoer hebben wij in prin
cipe geen bezwaar, mits zij dan aan de
wenscbcn van het Schiedamsclhe publiek
ten aanzien van de rechtslreekseho verbin
dingen tegemoet komt en rekening gehou
den wordt met verkregen rechten in
den vorm van concessies door de par
ticuliere autobus-ondernemers, wat dus zal -
neerkomen op oen billijke schadever
goeding voor lien, die gedurende jaren
op voortreffelijke wijze hebben voorzien in
een verkeersbehoefte.
Bij overneming van die particuliere bus
diensten mag dus noch hel publiek noch de
ondernemer de dupe worden. 1
Maar niet juist lijkt 'tons do overheid te
hulp te roepen om een lasligen concurrent
zoodanig te knevelen, dat deze machteloos
of nagenoeg machteloos wordt.
De brochure van don heer Nieuwenhuis
is één doorloopend befcoiog om dat laatste
te rechtvaardigen.
Op bldz. 6 zegt do schrijver nogmaals
sawa®!
Do sirandczcltjes te Sclicveiringon hebben, nu bet seizoen ten einde loopt,
niet veel meer te doen. Hun eigenaars korlen den tijd met een spelletje kaart.
„In het bizondcr is er m.i. indertijd voel
to weinig gelet op do verkregen rechten.'
en do belangen van do R.E.T. M., die toen!
(als geconcessionecrdo particuliere onder
neming) het personenvervoer tusschen Rot
terdam en Schiedam, resp. Rotterdam en:
Ilillegersberg verzorgde".
Do R.E.T. beeft inderdaad de oudsla
rechten. Bovendien is hel duidelijk, dat
do tram zich groolero uitgaven moet ge
troosten, o-ok al om aan eon plotsclinga
behoefte aan vervoargolegenheid voor een
massa personen te kunnen voldoen.
De heer Nieuwenhuis betoogt o.a. dat da
autobusdiensten, die voor een deel paral
lel loopen met een lijn van do R.E.T.,
de kans op rentabiliteit van de (kortere)
tramlijn, grootondecls, zoo niet geheel,
doen -verdwijnen.
Dat is ongetwijfeld het geval.
Theoretisch is er niet veol in te bren
gen tegen het standpunt van do R.E.T.,
maar primo is Schiedam niet in do eerste!
plaats geroepen om er voor te zorgen,
dal do R.E.T. oen rendabel bedrijf van da
gemeente Rotterdam, wordt en socundot
loert de practijk, dat do Schicdamschet
burgerij verlangt rechtslreekseho verbin
dingen tusschen de peripheric van haar
gemeente en_ het centrum van Rotterdam
en,aan dat verlangen wil of kan de R.E.T,
niet voldoen.
Ziedaar het antagonisme.
Daarover is thans do hoogste overheid1
doKroon geroepen om oor loei uit
te spreken.
Aan bijkomstigheden hij dit vraagstuk
wijdt de brochure nog ruime aajidaeht.
Daarover nog het één en ander in eeol
volgend artikel. e
Dvjzo courant verschijnt dagelijks, mot uit» qq.i.
couriering van Zon- en Fcostdagen. OCJöte
Prijs per kwartaal f2.— frnueo per post
f3.60. l'rsjs per weck: 16 ets. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worilon dagelijks aangenomen.
Adverlontiün voor hot eoislvolgend num
mer moeten vóór elf uur can hot Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór uur.
Kon bepaalde plaats van adverientiiin
wordt niet gewaarborgd.
SCHEDAMSCHE COURANT
A4 n on Pt O3 dor AdvertrnttSn: van i5 rogcis
ui4O iedere regel meer f 0.30; in het Zatei dagnummer
i0 rcgola f 1.80, iedere regel meer 10.35.
Reclames 10.73 per regel. Incassoloatenfj cte^
Sostkwi tantics 15 ets. 'lariovcn van advertentieu
y abonnement xiju aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advortontidn opgenomen h f0.50 t/in. 15 woor
den, f 0,75 t/m. 25 woorden. Elk woord meenr
5 cent tot een maximum van 20 wooiden.
's Woensdags: Kleine AdvertentibiUot 25 woor
den f025, mits vóór Dinsdagavond 0 uur aan het
Bmeau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Adverlentien f 1.00,indies
oiet vóór Yryddgavond uur bezorgd.
mKKsaMzsnaBBssocesrnxrK»^
7 rr
GEDIPLOMEERD
UURWERKMAKER
RotCerdamschedijk 208
Telefoon 67593
>0 -.R vM
