it
DE LEGERMANOEUVRES.
i
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
y* W?'H'TrtpWfl-ïlm/& I
-
Eigenwijze koelen
(Van on zon L correspondent).
Als eon sclmduw ligt over de groo'o
Jcgcroefeiiingan, die thans in net Wes
ten an NoouMirabanl worden geliou-
„den. liet droevige ongeluk, dat nail
een infanterist hol leten heeft gekost.
Hoe het precies gebeurd is, schijnt nog
niet te zijn uitgemaakt. Waaischijn.ijk
is iemand van do bedienende man
schappen, die in do klei no ruimte er
achter stonden, terwijl vóór lang* den
loop de patrouille infanterie van ue
zelfde partij passeeide, hij hel heen
en weer loojxm in aanraking gekomen
'met het op den grond hangende aan-
ticktouw, waardoor het schot op hot
meest onverwachte moment afging. Of
er hier van schuld sprake is en bij
wien deze eventueel zou liggen, is
nog in onderzoek.
liet stuk veldgeschut, van 0 conti
meter, waarmee het ongeval gebeurd is,
stond opgesteld oen paar kilometers ten
Oosten van Nispen, dicht bij do Belg'sehe
grens. Het behoorde aan do blauwe party
en diende om een aanval van voorttrek
kende cavaleristen por rijwiel Ie dekken
Deze kanonnon zijn vast op de affuiten
gemonteerd, zonder veering, om Jiet ge
heel zoo licht, en eenvoudig mogelijk te
maken, liet gevolg daarvan is evenwél,
dat bij het afschieten niet alleen do loop,
maar liet geli eeto onderste) in ede terug-
spiingt, zoodat het gevaarlijk is or te
dicht hij te komen. Daaiom is er eon
touw aangemaakt, waaraan getrokken moet
worden om de patroon tot ontploffing te
brengen.
In het onderhavige geval stond bet stuk
sehicüdaar gereed, om oogemblikkelijk te
kunnen ingrijpen, wanneer dit in het ven
loop dezer legoroofening noodig was. Na
tuuriijk was het niet met scherp gela
den, doch de houten prop, die de lading
van de patroon afsluit, wordt door liet
schot versplinterd en uit den loop gedre
ven, Daardoor is hot zeer gevaarlijk om
op ecnige meters afstand' voor oen kanon
te staan, waaruit een losse patroon wordt
afgeschoten. Tot op tien meter springen
de splinters in het rond. De getroffen sol
daat, die vlak langs den loop voorbij kwam,
kreeg ze beneden in zijn rug. Hij viel
neer en was na eenige minuten overle
den. Een militaire arts, die spoedig gehaald
was, kon geen hulp meer bicden. Was
hot schot eon seconde later afgegaan, dan
zou er vermoedelijk niets ernstigs gebeurd
zijn, daar de getroffene op oen-na™-de
laatste man was van de colonne.
Hot was nog vrij vroeg in den morgen,
toen liet ongeluk geboorde. Niettemin wa
ren toen al deze manoeuvres goraimen
tijd aan den gang. Op liet middomaohichjk
uur was namelijk de oorlogstoestand in
gegaan, daar toen immers het ultimatum
van Blauwt and' verondersteld werd af te
loopen, daar Rood'and hot niet accep
teerde. Be vijandelijkheden zijn daarop niet
dadelijk krachtig ingezet, doch eerst onl-
moelten de voorposten van beide partijen
elkaar in kleine schermutselingen. Breda,
dat vrij ver van de denkbeeldige grens
tusschcn de twee fictieve elkaar bestrij
dende landen is gelegen, is kort na mid
dernacht opgeschrikt door het geknal van
kanonnen, geaccompagneerd' door de korte
roffels der mitrailleurs, die <laax in het
Zuidelijk gedeelte van de stad waren op
gesteld.
Het groole treffen zou echter eerst
later beginnen. De dorpen Hoeven,
Hucplicn en Schijf z.ijin het middel
punt geweest van verwoede gevloch
ten, waarbij van allerlei wapenen werd)
gebruik gemaakt en de pantsorwag'dns
over de wegen snorden onder hot ge
brom van de elders opgestelde kanon
nen on mortieren. Hot was er eiöa
drukte van heen en weer Joopentte
officieren, doortrekkende troepen Ca
af- en aandravend materieel, zooals
deze rustige Drabantsche dorpen wel
licht nimmer gekend' haddon
In Schijf was een interessante faz.e van
den strijd, doordat door de rootclo partij
het langste stand hoeft gehouden tegen
dé oprukkende blauwen en wel zoo, dat
het front er een grooton knik vertoonde,
Het was hier, dat in het begin van den
middag, eenige uren voordat de strijd
op dezen eersten dag word gestaakt, een
groot deel van do belangstelling van het
van vele zijden opgekomen publiek zich
concentreerde. Minister Coiijm toonde hier
wederom zijn inleresse in de verrichtingen
van ons leger en ook vele leden van de
pa';riementaiie legercommissie, die een groot
deel van deze manoeuvres Volgen, werden,
bier aangetroffen. De connnalndiaint vam
het veldleger, luil.-goneraal jhr. W. Roëll
onder wiens leiding'deze oefeningen im
mers worden gehouden, was er natuurlijk"
ook met zijn staf en verschillende buitan-
landsche militaire altaclié's kwamen zich
van den gang van zaken op de hoogte
stellen.
De Brabantschc koeien hebben zich over
'dies - wel het moest verbaasd getoond
on zij hebben zich misschien wel het
minst aan de vreemde omstandigheden
aangepast. Iioe zou het dezer dagen met
((te IV est-Brabantseho melk gesteld zijn,
nu de goede producenten daarvan vaak
zoo dteerlijk in „do war zijn'? Dat er met
veel drukte allerlei vreemde voortuigen en
Het ongeluk met de 6-veld. Da ür d om Schijf-.
Hardnekkig verzet van de Rooden,
grijze mannen op fietsen en op paartpen
voorbij rijden over de anders zoo stille
landwegen is nog tot daar aan too, maar
al dal gebom en geknetter, dat geroffel
on gedreun, hetwelk do atmosfeer komt
verstoren, brengt eon koeienbestaan wol
hcelemaal in die war.
llool dwaze crvaiingen doen deze rustige
beesten thans op. De koeien-reactie Jjé
zorgt aan den anderen kant ook weer de
soldaten dwaze ervaringen." Daar had mem
by Nispen oen weiland', waai op oen dér
partijen do bekende groole gelo lappen
liad uitgespreid, om aan bevriende vlieg
tuigen in de lucht toekans te 'geven. Ten
einde do vijandelijke vliegtuigen daarvan
onkundig te houden en ook de aandacht
daarvan niel op dit weiland to vestigen)
waren deze lappen met gioano lakkefci ge
cnmoufleerd. Maar de nieuwsgierige koeien
konden dat niet goed hebben en begon
nen aart de groene bladeren te plukken
en to trekken, met hot gevolg, dat de
teekons bloot kwamen to liggen. De sol
daten hadden d'e grooisto moeite om deze
lastposten afzijdig ie houden en moesten
telkens weer ingrijpen om de ravage te
herstellen. Dat was oen vermakelijk avon
tuur, d'at door koenen en soldaten met
goedige tolerantie werd opgenomen ion voor
al voor do laalsten eon grappig intermezzo
vormde.
Andere zonderlinge ervaringen hebben
de leiders van do blauwe partij opgedaan,
toen zo ten Oosten van Roosendaal in do
voorgeschreven stelling kwamen. Op de
kaart was liet allemaal mooi uitgeknobsld!
en zoo zou er eon stuk veldgeschut moe
ten worden opgesteld op etün der oevers
van d'e Natie Turfvaart, teneinde daar
een weg te bewaken en voor den vijand
den toegang onmogelijk te maken. Dat
was op d'e kaart heel good, maar waar was
nu die Natte TurfvaartMen verwachtte
tenminste eon kanaaltje, waarin wat
scheepvaart mogelijk nas, doch in blinde
opgewondenheid zou men er haast over
heen zijn geredion, wanneer de officieren
niet zoo goed kaart hadden kunnen lezen.
Do Natte Turfvaart bij Roosendaal is
namelijk niet moor of minder dan ecu
droge sloot, waarin welig onkruid1 groeit
en' van water niets te bekennen is. Ifet
hocle ding is misschim nog anderhalve
meter breed, doch de weg had er wel
■een, brug .overheen. Zoo zietmen,- hoé
bedrieglijk stafkaarten kunnen zijn en dat
we) mot die baste bad oe) in gen.
BBÏNINEMP.AMBÏ
De Koninklijke Familie naar de
manoeuvres.
l'rinscs .Juliana en Prins
Bcrnliard verlaten 's Grit vol
land.
Na den geheel en dag le 's-Graveland te
hebben doorgebracht ten huize van jhr.
mr, W, F. Roëll, zijn II.K.H, Prinses Juliana
en Z.D. Prins Bernhard na liet diner om
kwart voor acht, weer per auto vermakken.
Groote belangstelling bij het
vertrek uit Utrecht.
II.M. de Koningin, II IC.H. Prinses Juliana
en Prins Bernhard zijn gisteravond uit
Utrecht naar lliel vertrokken om de ma
noeuvres Dij to wonen.
II.M. do Koningin kwam per auto van
het Loo, terwijl liet Prinselijk paar zich
eveneens per auto van „Sperwersliof" te
's Graveland naar Utrecht had begeven.
Reeds voor acht uur had zich langs
den weg zeer talrijk publiek verzameld,
dal op verschillende plaatsen, velen ïijen
dik stond. Op het Stationsplein en op het
perron was liet zwart van de menschcn.
Eerst kwam II.M, do Koningin aan, die
vriendelijk dankte voor de luide toejuichin
gen. Ecnigon tijd later verschenen do
Prinses en de Prins en toon werd het
enthousiasme zoo groot, dat hot publiek
de afzettingen verbrak, waarbij de massa
zoozeer in beweging kwam, dat bloem
bakken op het bordes van hot station
werden omveigeloopon.
liet hartelijk gejuich ging over in een.
„Lang zullen ze leven", dat later op liet
perron nog eens herhaald werd.
De extra Koninklijke trein zc-tto zich
om 2103 in beweging waarbij nogmaals
luid gejuich opklonk.
Geweldig enthousiasme te
Tilburg.
Uit Tilburg: Het was in den loop van
den avond bekend geworden, dat HM. de
Koningin met den trein uit Utrecht om
20.10 uur Tilburg zou passeeren, op weg
naar de manoeuvres. Op genoemd tijdstip
hadden zich vrij veel belangstellenden bij
het station verzameld, doch er werden
slechts weinig "personen tot de perrons
toegelaten. „Toen de trein het station
binnenreed, zag het weinig talrijke publiek
voor een'der'ramen van het Koninklijk-
rijtuig Prinses Juliana en Prins Bernhard
Onmiddellijk ging oen hoera'lje op. Do
menschcn, die zicli op liet tweede -perron
bevonden, verbraken de afzetting en lie
pen door tot vlak voor do ramen, waar
achter-zich Prinses Juliana en Prins Bern
hardbevonden,f die vriendelijk "het publiek
DER
DONDERDAG, 24 SEPT. 1930. No. 21304
Toewuifden, Er maakte zich eeri groot
enthousiasme van do aanwezigen meester,
liet Wilhelmus en nog eenige uidore va-
dcrlandschjo liederen worden aangeheven.
In do weinige minuten, die noodig waren
om den trein te rungeeren, was een ge
weldige 'geestdrift ontstaan. Men bleef hoera
roepen tot de trein een minuut of zeven
later naar Riel vertrok, waar do Konink
lijke familie op het stationsernplacernent
aldaar in 'liet Koninklijk rijtuig zou over
nachten.
II eden ochtend om zes uur vertrok do
trein uit Rjel, om via Tilburg naar Etten
te 1 rijd en, waar do auto's gereed stonden
waarmedede Koninklijke familie de ma
noeuvres volgde.
Crisisregeling voor werklooze leüen
van ziekenfondsen.
Resultaten van een onderzoek
van het Centraal Bureau voor
de Statistiek.
In do aclilsle aflevering van het Maand
schrift van het Centraal Bureau voor de
statistiek wordt het resultaat medegedeeld
van een onderzoek, door dit bureau inge
steld. naar de crisisregel ng voor werklooze
leden van ziekenfondsen. Hieru t blijk!,
dat op 1 Januari 1936 m 239 van de
10G-1 gemeentèn een regeling bestond, waar
bij do gemeente een toeslag in de premie
voor werklooze leden van ziekenfondsen
verleent.
De steun verleen ing werd Ln een aantal
gevallen niet uilslu tend beperkt tot werk
looze aibeiders, doch slrekle zich ook u t
tol zelfstandigen, die in -dezelfde economi
sche oms'andigheden verkeerden, of lot de
armlastigen. In totaal Werden meer dan
100.000 arbeiders ed. op deze wijze ge
steund. De verdeel ing over de provinciën
blijkt uit onderstaand staatje:
1 2
Noord-Brabant 29 G.121
Geldeiland 22 G.572
1 Zuid-IIolland 54 10.958
Nooid-lloiland -46 32.60S
Zeeland ,10 S88
Utrecht '25 9.052
Friesland - 8 1.593
Overijssel te '13 23 495
"Groningen 2 170
"Drenthe f, 4 32G
- L'imburjr 24 4.820
Het rijk
De minister van defensie a.i., dr. H. Col ij n, hij de legcrmanoeuvres in
Noord-Brabant. Majoor Van Weel toont den minister ecnige patroonhulzen.
239 100.603
1 aantal gemeenten dat een regeling
Jheeft getioffen.
2 totaal aantal arbeiders e.d. dat een
bydiage in de premie onlvng.
Verschillende gemeentebcsluren hebben
verder ook in do premie van de vereerigin-
gem voor ziekenhuisverpieg ng een tege
moetkoming verleend.
In de moeste gevallen werd door ge
meente en/of fonds een vaststaand percen
tage in de ziekenfondspremo bijgediagon,
in andere werd het bedrag der bijdrage af
hankelijk gesield van de gezinssamenstel
ling of van hot gezins nkornen. Voor zoo
ver het de eerstgenoemde gevallen betreft
(betrekking hebbende op 218 gemeenten),
blijkt, dat van de 236 maal, waarin een
bepaald percentage weid bijgedragen, 4G
maal door het fonds goan bijdrage werd
verleend, terwijl, om slechls do voornaam
ste cijfers le noemen, gemeente en fonds
elk 25 pC't. hebben bijgedragen in G5
gevallen en 331/3 pOt in 66 gevallen.
Voor verdere bizondorliotlon wordt nau
het maandschrift venvezen.
Groote nationale bloemententoonstel
ling Maart-April 1937 Den Haag.
Nu de gemeenteraad van 's-Gravenhage
tot meiewerking in do plannen voor bo
venstaande tentoonstelling heeft toegezegd,
heeft do commissie van voorbere'ding on
middellijk, in overleg met de samonv er
kende organisaties, de werkzaamheden tol
verdere .uitwerking van de plannen aan
gevat.
Er uerd reeds voor de leden der aange
sloten vereenigingen «1 afdeellngen der
Kon. Ned. Mij. voor tuinbouw en plant
kunde een prijsvraag uitgeschreven voor
oen pakkeinden naam voor deze tentoon
stelling.
De tentoonstelling zal worden gehouden
in do reeds in aanbouw zijnde groote
sporthallen van het nieuwe tentoonstel
lingsgebouw „Iloulrast".
liet bestuur van de „Primavera" teekent
hierbij aan, dat het aan den burgemeester
van 's-Gravenhage een schrijven lienft ge
zonden met de mededeeling, dat liet vol
gend jaar te Rotterdam wederom de be
kende Primavera-tentoonstelling zal wor
den gehouden. Voorts wordt do mogelijk
heid onderzocht om in October 1937 oen
tuinbouwtentoonstelling in de Nenijlolial
te organ-seeren.
De Primavera houdt vast aan een ja er-
lijkscho tentoonstelling. Slechts in 3935
nen: do brug over de Korr. Wilhalmiina-
haven. Do doorvaart naai de oude haven
is gedempt; do kademuur aan de Oost-
havenkade loopt door on aan de zijde van
de K011. Wilhelmenahavcm is eveneens de
kade voltooid'.
Wo leven snel.
N.Y. Bouw- en Handelmaatschappij Rodijk.
Do Staatscourant nr. 183 bevat de statu
ten van do N.V. Bouw- en Handelmaat
schappij „Rodijk", gevestigd te Vlaardingen.
Oprichters zijn de hoeren Sikke Dijkstra,
bouwkundige tc Sassenheim 011 Chrisüaan
van Roon, kantoorbediende te Waardingen.
liet kapitaal der vennootschap bedraagt
10.000.—.
Ministerieel bezoek aan eenige kam
pen voor jonge werkloozcn.
De minister van soo aio zaken beeft gis
teren oen inspectietocht gemaakt naar eeni
ge kampen van- jonge werkloozcn op do
Voltnve. liet eeislo bezoek van den mi
nister, die rondgelod werd door ir. J.
Weslhoff, en die voigczold was van den
heer Meijer de Vries, lroofd inspecteur voor
de werkverschaffing, gold het kamp le
Beekbergen.
Vervolgens werd gereden naar hot kamp
op den Kemperberg, gelegen op de terrei
nen van de „Hoogo Veluwe", terwijl het
laatste bezoek werd gebracht aan hel kamp
„Het Wijde Veld" nabij Ede.
De minister heeft zoowel hot werk, dal
do jongens verlichten, als de inrichting
van de kampen in oogensdiouw genomen.
Gaven, wat de inricht ng betreft, de lei
ders vafa de kampen voorlichting, voor
wat do werkzaamheden aangaat, was de
heor Wolters, hoofdopzichter van do Ne
derlandsclie Heide-Maalschappij aanwezig,
om- don minister in te lichten over den
arbeid, welke door de jonge mensdien in
de -bossehen wordt verricht.
Deze arbeid bestaat in hoofdzaak in het
aanleggen en verbeteren van boschpaden
en het maken van z.g.-n. brandsingels, ter
wijl do arbeid op het terrein van de
„Iloogo Veluwe" voorloopig nog in hoofd
zaak beslaat uit het inrichten van het
kamp ear het in orde maken vam de naasto
omgeving.
is geen tentoonstelling gehouden in ver
band met de Flora te Heemstede. Waar
echter de oorspronkelijke llaagsche plan
nen tot het oiganiseeron van een groote
expositie in hot Ruiderpark, vail den aard
en omvang van do Flora 1935 in Heem
stede, geen uitvoering zullen hebben en
het volgend voorjaar slechts een kleine
tentoonstelling op Iloutrust zal worden ge
houden, houdt do Primavera vast aan het
voornemen om volgend voorjaar wederom
to Rotterdam een groote bloemententoon
stelling houden.
Kerk en School
Ned. Hcrv. Kerk.
Beroepen te Aalsum en Wetzens, J. II.
de Ruiter, cand. te Utrecht; te Am
sterdam (als hulppred. in wijk 3), E. van
Bruggen, cand. tc Amsterdam.
Omliggende Gemeenten
VLAARDINGEN.
Het nieuwe postkantoor.
En de zaak-Vrijman.
De minister van financiën heeft, ion ver
volge op een vorig schrijven betreffende
de zaak van den oud-njkshouwmeeslei J.
A, W. Vrijman, thans aan dan voorzitter
der Tweede Kamer medegedeeld, hot op
prijs te zullen stellen, indien do hij don
brief toegezonden stukken alsnog onder
de gedrukte stukken der Kamer worden
opgenomen.
Uit deze briefwisseling blijkt, dat de mi
nister den. heer Vrijman heeft aangeboden
hem te belasten met dén bouw van het
post-, telegraaf- en tclefoongobouw alhier.
De hoer Vrijman hoeft dit aanbod ech
ter afgewezen, omdat het z.i. noch als
„belangrijk", noch als evenredig aam zijn
vroegere hooge vertrouwenspositie in aan
merking kan ki.ion.
Sic Transit...
Deze week werd oen aanvang gemaakt
met het afbreken van die glasblazerij1 aan
d'e Kon. Wilhelminahaven, alhier, welk ge
bouw reeds geruimen "tijd in bouwvalligon
slaat verkeerde.
Het is oen korte vreugde geweest. De
meesten onzer, aldus do N. VI. Crt, zulten
zich nog heel goed' den bouw en do eerste
jaren van groote activiteit herinneren. Do
invasie van vele vreemdelingen van oen
andere mentaliteit dan de Vlaarclingors,
verontrustte niet wciiii" de gemoederen
hier en het dag en nacht doorgaan van
het gloeiende glas uit do -ovens, het weg
dragen van do gloeiende fiesschon onder
gezang en geschreeuw, wekten do nieuws
gierigheid! en den afkoer zelfs van velen.
Het hoeft-niet lang geduurd. En nu... in
een periode van pint. 30 jaar opgekomen
en verdwenen; een heel bedrijf voor goed
weg.
Tegelijk is nog oen voorwerp uit diezelf
de bloeiperiode onzer gemeente Vcrdwo-
Oproep tot den Vrouwen-Kruistocht.
Diep doordrongen van de verantwoorde
lijkheid der vrouw in bet sombere heden
en van haar heilige roeping in dienst van
een lichtere toekomst richten wij ons tot
allo weldenkende on goedwillende vrou
wen van Nederland 0111 elkaar over allo
maatschappelijke, politieke en godsdiensti
ge verschillen heen 011 boven elk eig011-,
parlij- of groepsbelang uit da hand te rei
ken, teneinde samen te trachten om do
weield van verderen ondergang te redden
en tot nieuwen opgang le voeren.
Wij willen ons samen rekenschap gevein
van onze schuld in het verleden, toön wij
niet zelden in oein wedloop om materieele
en maatschappelijke gelijkheid met den
man onze geestelijke ongelijkheid aam
dezen hebben miskend; toen wij, vrouwen
en moeders, die tol den dienst aan het
leven, do liefde en den vrede zijn uitver
koren, veelal het leven tenvilfe van de
materie verloochenden, verdienen boven
dienen stelden «1 meer hebban gebieden
dan lief gehad. Wij willen elkaar opwek
ken en heipon om ons in don nood dezer
tijden aangaande onze eigene en hoogstel
roeping in dienst der menschheid to be
zinnen en daataan gehoorzaam te zijn.
Wij willen elkaar aanmoedigen en steunen
om ons bewust te weiden van onze ge
heel eigen, goeddeels nog sluimerende
gaven, mogelijkheden en inzichten en om
deze ten volle in de samenleving uit to
dragen. Wij willen elkaar behulpzaam zijn
om de dienende en scheppende krachten
in de vrouw, die thans slechts moeizaam
en afzonderlijk aan den dag kunnen treden,
lo sterken, te oiganiseeren en samen to
voegen tot één machtige en boven alle
partijen en belangen uitgaande geestelijke
kracht, die mogelijk den geest der mensch
heid tot waarachtige mensohehjkheid om
zou schakelen.
Daarom roepen wij allo weldenkende
en goedwillende vrouwen van Nederland
op om zich met ons te scharen in do
rijen van den Vrotiweir-Kruistocht,
teneinde le trachten om samen in vol-
strckten trouw aan ons hoogste vrouw-zijn
en in voorwnard-elijk«r dienst aan de
menschheid den weg te banen naar een
waaiachtig samenleven in liefde, vrede en,
oprechte menschelijklreid.
E. J. MïOLËE—RIEM VI»,
Haarlem.
A. E. TALENS—EBBENS,
Apeldoorn.
Adhaesiebetuigingen worden gaarne in«
gewacht aan het Bureau Vrouwen-Kruis-'"
tocht, Langcndijkstraat 13, Haarlem, hot-'
i elk gaarne schriftelijk na tere inlichtingen,
verstrekt. Geldelijke bijdragen voor dit d-oel
zijn hartelijk welkom op postrekening
286200 t.n.v. W. A. v. bonsbeek. Ad'mu
Vrouwen-Kruistocht;Haarlem.
"f!
te PPst
AiSf.&tt£è&iSi&£iéa&
Vf T<
^5
- F-i W-j
Vt, V
ril
