•SOUDUITVOER VERBODEN
Maandag 28 September 1936.
Mor jen zal de regeering spoed-
wetsontwerpen bij de Staten
Gerseraaf indienen.
Waarom de
gulden moest
volgen.
DE. REDE VAN.-dr. H. COLIJN.
Jaargang.
Wetsontwerp tegen prijsopdrijving
i .r
India en de monetaire mi afregelen
Een -woord van ernstige bezinning aan het
begin van een emotievolle week.
Te!. No. 68103, 68617 en 68923»
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL, 68103, 68617 en 68923.
Postrekening No. 5311.
Nadat de regeering, na de aangekondigde monetaire maat
regelen in Frankrijk, haar voornemen te kennen gaf, om hare
monetaire politiek onveranderd te handhaven, heeft het sindsdien
genomen besluit der Zwitsersche regeering de Nederlandsche
regeering genoopt haar houding opnieuw in overweging te nemen.
Nu Nederland het eenige land ter wereld is geworden, dat
zijne muntpariteit ongerept heeft bewaard en het daardoor in de
sterkste mate den druk op de wisselkoersen en op zijn goud
voorraad zal gevoelen, kan de mogelijkheid om de huidige mone
taire politiek te blijven handhaven niet langer aanwezig worden
geacht.
Teneinde te verhoeden, dat men tenslotte genoopt zou wor
den den gouden standaard prijs te geven na eene niet te ver
antwoorden verzwakking van den goudvoorraad der Nederlandsche
Bank, heeft de regeering, in volledige overeenstemming met het
gevoelen der Nederlandsche Bank, besloten met ingang van 27
September den ^uitvoer van goud te verbieden, tenzij gedekt door
een authentiek - certificaat van de Nederlandsche Bank.— - -
Tevens zal' de effectenbeurs Maandag. 28. en.Dinsdag 29
September gesloten zijn.
Bijeenroeping Staten Oeneraal.
EiRSTi BLAD
De „aanpassing" van
den Zwitser sch en
franc.
De Zwitsersche Bondsraad heeft
Zaterdag een zitting gehouden,
welke vier uren duurde. Na afloop
werd het volgende officicclc com
muniqué geplubliccerd:
„Do Zwitsersche Bondsraad is
van mccning, dat in gevolgo liet
besluit der Fransehe regeering, om
den franc te dcvaluceren, Zwitser
land gedwongen is haar munt
eenheid aan te passen aan de
leidenden munteenheden der
wereld.
De Bondsraad zal Maandag des
betreffende voorstellen doen. Do
beurzen zullen op dien dag, als
mede Dinsdag, gesloten zijn.
l g -
Niet zeriuwachtig doen".
Doze courant ïorcohynt dagelijks, met Kit» «neter
iondering van Zon- en Feestdagen, Ö39W
Prijs por kwartaal f 2,franco per post
f2.50. Frijs per week: 15 ets. Afzon»
dorlflko .nummers 4 ets. -Abonnementen
woulen "dagelijks aangenomen.
Advertentie# voor het oorstrolgond num
mer mooton vóór elf uur aan hot Eurean
bezorgd zijn, 's Zatordags vóór O uur,
- Ken bepaalde plaata van edvertontnin
wordt niet gewaarborgd.
SCHIED&MSCHE COURANT
Of OOI ^nj8 A^vartenUSnt van 1—6 regola 116%
IIU. Z JO/ leder© regel ïnwr /030; la het Zaterdagnuroujer
-- 15 regels f 1.80, iedere regel meer (L35,
Reclames i O.TC per regel. Incassokosten 5 cl*i
postkwitantios 15 ets. Tarieven'Van advortentien
btf abonnement rijn aan het Bureau verkryghiar.
Dagelijks morden tegen voorultbetaWnc Klein®
AdvorUntlén opgenomen k 1050 t/m. 15 -woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
B cent tot een maximum Yan 30 woorden.
's Woensdags: Kleine Advertentiën tot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond C uur aan het
Bureau bezorgd.
'b Zaterdags; Kleine Advertentiën fl.00,lndiea
niet vóór Vrijdagavond 0 uur bezorgi
De va lua tie van k n
In den nacht van Zaterdag op Zondag zond de
Regeeringspersdienst ons het volgende bericht:
De Tweede Kamer is bijeengeroepen, le
gem morgen (Dinsdag) te lialf twoo ure,
lor,!,^behandeling van ©enige spocd-wets-
ontwerponb' J,;'
De Derfde Kamer is bijeengeroepen te
gen a.s. Dinsdag des avonds te lmlf ne
gen uro. 1 I i
Kaar wij vernemen is heden de ind.ening
te verwachten van oen wetsontwerp, dat
beoogt de prijsopdrijving tegen !o gaan. In
dit wetsontwerp zuilon zoowel de prijzen
van diensten en goederen als de huxen
aan bepaalde regeis word env gebonden
Voorts zou het in do bedoeling der re-
gecring üggen eon ernst g beroep te doen
op de middcnstandsorganisal cs om mede
te werken prijsopdrijving te voorkomen.
I>8 rcgccring wendt zich tot
den kleinhandel.
Aan de centrale midukmstamlsorganis.i-
Des, di verse bonden op het gcb.eti van don
detailhandel in lovensrn ddoletn, coöpera
ties en grootwinkelbedrijven is door den
minister van handel, nijverheid en scheep
vaart een aanschrijving gericht van den
volgenden inhoud
Ik at ld het niet uiigesioten, dat oen
aantal Winkeliers m do gebeurtonissen van
den dag aanleiding zullen zoeken tot een
overigens niet gemot veerde \erhooging
van do prijzen der eerste levensbehoettcn
Afgezien nog van Irci bezwaar, dat oen
dergelijk opücdcn tie reputatie van het
winkelbedrijf als geheel zal schaden, acht
ik hol m het algemeen belang noodzakelijk,
dat oneer tie tegenwoordige oms'audigiic-
uen ieuere poging m deze richting achter-
vege lrhjft of, zoo al dojer enkelingen cm
uernomen, Icm spoedigste wordt onder
drukt.
Ik non daarom op uwe organisatie een
dringend beroep teneinde, lrare leden on
verwijld met het bovenstaande m kennis
te stellen en hen urt to moodigen, al hel
mogelijke te doen, teneinde door eendrach
tig optreden moeilijkheden, die aan den de
tailhandel niet anders dan ernst g nfbreuk
kunnen doen, te voorkomen.
teneinde eventueel op zoo kort mogclij-
ken termijn aan excess® paal en perk l'c
kunnen stellen, zal liet ontwerp eoner wet,
welke ito mogelijkheid voorziet daa dogen
ftp krachtige wijze op te treden, een dezer
dagen, do Tweede Kamer der Siatcn-Gene-
ïaal bereiken.
Ik ei trouw, dat uwe organisatie inLus-
selieii waar mogelijk haar invloed zal doen
getoen om don detailhandel tegen normale
prijzen voortgang ie doen hebben.
V an deze aanschrijving is afschrift ge
zonden aan de Kamers vam Koophandel en
1 abri eken met verzoek eventueel te barer
Kunms komende klachten illza,ke pi-ijsop.
drijving onverwijld nauwkeurig te
Minister-president dr. H. Cidijn.
Oolijn wordt met de grootste spanning tego-
moet gezien. I
Het collego van gcdielcgieerdiein nam
hedenmorgen zonder hoofdelijke stemming
oen spocdordorainaintio aan tot goedkeuring
van het gouveanomeintsbesluit van 27 Sep
tember, houdende eön verbod van uitvoer
van gemunt en ongemunt goud uit hei
{olgebied van Ned'.-Lndiö.
Deze ordonnantie irèjJt in werking op
den dag vaar afkondiging te zes uur na
middags.
id -
onderzoeken en don minister voornoemd
daarvan op de hoogte lo brongen.
M:i at regelen ten aanzien van
-(sliet Danilbóuw-erisisCfinds'.
Voorts kan worden nicdegedóeld^dat «Ie
gevolgen van het uitvoer: iorbod op goud
een ingrijpende verandering in do 'rand-
bouwcrisispoliliek noodzakelijk zullen ma
ken, waarbij zal voorop staan, dal met
inachtneming van de belangen van den
landbouw de prijzen van de'eerste levens
middelen, met name brood en aardappelen,
niet zullen worden verhoogd.
Voorloopig zijn Ion aanzien van de land
bouwcrisisbepalingcn de volgende maatre
gelen genomen:
Alle restitutie-, exportbemlukkingen, enz,
zullen, met uitzondering van de beschik
king voor zoover betreft de teruggave van
van binnenlandscho heffing op boter, voor
zoover de moreele hoeveelheden betreft,
voorloopig worden stopgezet Zoo spoedig
mogelijk zal worden bekend gemaakt,'welke
restituties, premies, enz., met ingang van
28 September 193G zullen gelden.
Met ingang" van 28 September 1938 zul
tot nader order geen rogge worden gede
natureerd. Dit geldt ook ten aanzien van
partijen, waaromtrent reeds toezegging tol
het houden van toezicht werd gorlam
De steun a f 2.25 voor gerst wordt met
ingang van 28 September 1930 tijdelijk
opgeschort Dorschingcn* dienen echter op
den ouden voet door te gaan Alle for-
maüieitcn dienaangaande worden voorloo
pig gehandhaafd.
Geen monopo'ie overeenkomsten zulle i
ten aanzien van den uitvoer va'n consnmp-
lic- en poolaatdappelen naar HcJflE en veld-
uoonen naar Duitschland worden aange
gaan.
Dg reductie bij invoer van Ind scche mals
wordt tijdelijk opgescliorl.
Voor zoover betreft de K'cderlamlsche
a a rd a pp el m c el ce n t rae is voor alle gcor-
ganiseerdon tot nader order de verkoop
van aardappelmeel stopgezet
De aardappelmec'centrato aanvaardt geen
enkele icrplichiing voor \cckoopen gestolen
na 27 September 193G.
De No'lothuulscbc vejhoirlerijcentrate
heeft den verkoop van spek door gpok-
exporteum siopgezet
„Geen geld en toch geen zorgen".
Batavia, 28 September. (Aneia). De
mcdodocling vam de regevrmg onrtrmt het
verlaten van de huidige monetaire poli
tiek is in Indié ailorwcgo door hel pu
bliek met groole beroering ontvangen.
Door middel van bulletins van Anela
ca vorder door uilzemdiingo i van de N.l.
R.O.M., do Balaafscho Ba ho Voroonigiing
en ainderc ronds Lallans, wm-J het bericht
bininon den kortst mogelijken tijd door den
geheclon arclripel be kwiek
De Bataviasclio Radio Vcroonigiing stak
don luisteraars oön riem onder het hart
door onmiddellijk na voorlezing van het
bulletin de deun te spelen „Geon gokl en
toch geen zorgen".
Do rede van dan ministor-presideut
Do minister-president, dr. II Colijn, iuvd;
Iredcnochtend S uur voor de radio de-
volgende rede uitgesproken:
De voor-geschiedenis.
Alvorens een nadere motiveer ing te
geven van het in den nacht van Zater
dag op Zondag genomen besluit dor regoe
ring in zake onze monetaire politiek, roep
ik eerst in de herinnering terug, dat oen
zeker aantal landen in 1933, tijdens de
Londcnscho wereldconferentie, als hun go
mcenschappclijke gevoelen tot uitdrukking
biachlen, dat het wcnschelijk was den z.g.
gouden standaard to handhaven, d w. z.
door afgifte van goud aan elkander de
onderling beslaande muntveihoudingan in
het wisselserkcer tc verzekeren.
Deze landen Waren C in gelat, n.l Frank
rijk, ïia'.H Zwitserland, Ro'.gie, Dolen en
Nederland.
Van deze G konden [talie en Polen
den iaalston lijd niet meer meegerekend
worden, terwijl Betgie, na tiet vo.ige jaar
een devaluatie zijner munt le hebben door
gemaakt, onlangs svel svecr lot hel goud
terugkeerde, docli niet meer bidmoAb
tot iicl oorspronkelijk goudblcc.
Zoo svaren cr van de 6 dan maar 3
meer os-crgeldcven, n.l. Frankrijk, Zwitser
land, en Nedeiland, en sva'.iswaar behoorde
ook Amerika sinds «enigen lijd lot Jïx l,m-
den, die het wissolvcrkeor door gou lafgifte
steunden, doch de goudwaaide van d>m
dollar svas daar ngo niet defmilmf; de
dolhmvaaidc kon nog door den president
der Ver. Staten verder serkugd worden,
nadat hij reeds -10 pet. van ziju v, upI;
bad ingeboet. Niet zonder bezorgdheid hack
de Nedeilaml^che regeeriug den laatslen
tijd den gang van zaken op monetair ter
rein gevolgd
Niet omdat zij twijfelde aan do juistheid
hater eigen"'politiek. Het tegendeel is waar.
De aanpassing aan de genij/igde interna
tionale verhoudingen op economisch en
financieel letrem was hier te lande een
heel eind cn in Ned-tmhe nagenoeg ge
heel geslaagd cn mwr mocht' hopen, d.u
het eind van een /oer moeilijken weg in
hot zich was.
Do bezorgdheid der ïegeering vond haar
oorzaak dan ook m hetgeen iner oi dan
om ons heen plaats groep en waarvan ge
ducht moest worden, dat do voornaamste
pilaar onder tiet reeds gehavende goudbloc
bezwijken zou. Men mocht zich niet ver
heien, dal do positie van Zwdsopnrd en
Nederland heel veel moeilijker zou worden,
indien Frankrijk z dl genoodzaakt zou zien
hot Belgische voorbeeld van 1935 le volgen
en eemigen tijd den gouden standaard prijs
te geven.
Toch meende de rcgc-ciing, torn bekend
werd, dat Frankrijk den gouden sta»- standpunt, maar haar steeds ook gezien
claard ging verlaten, en zij zich
daarover in den naeiht van Vrijdag
op Zaterdag te beraden had, hare be
proefde politiek nog net te mogen prijsge
ven. Vandaar dat in de ochtcmdbkukm van
Zaterdag de mededeeling verscheen, dat de
regeer ing hare tol nu toe gevolgde mone
taire polit ek onveranderd zou handhaven.
Op die houding was mede van invloed do
op dat tijdstip volstrekt gegronde verwach
ting, dat Zwitserland den gouden siandaard
zou blijven handhaven
Het Zwiksersehc besluit.
Zaterdag in den loop van dan namiddag
ontving de roge-ering evenwel door haren
gezant le Bern do mededeeling van don
Zwiisersclien Bondsraad, dat men integen
deel in Bern besloten had tot aanpassing
van don Zwiisersclien frank van de leiden
de valuia's en men dus tot prijsgeving van
den gouden standaard zou oveigoan.
Dit feil maakte een hern.euwdc overwe
ging vau het Nederlandsche standpunt nood
zakelijk.
De positie van de Zwitsersche NVionale
Bank was bairkteclmisch sterker dan die
van de Nederlandsche Zusterinstelling
Toen dus do sterkere van de heide ban
ken den slnjd meende te mocleu opgeven,
moest in do nationale -en internationale
gehlverekl wel de vraag opkomen: Nu
het eene goudland na liet andere den gou
den siandaard hoeft moeten prijsgeven, nu
van de Iwee laatst overgeblevenen de sterk
st» van do twee de vlag strijkt, waarom
zou nu do laatst oreigoljlcveno liet wél
kunr.eu houden?
Dit altes noopte, er toe om opnieuw de
posdio van Nederland m beschouwing le
nemen.
Nederland zou nu, met Amerika, dat al
40 pCt. gedevalueerd had en waar de mo
gelijkheid van verdere devaluatie nog aan
wezig was en met België, (lat ook reeds
gedevalueerd had, deel blijven uitmaken
van oen trio, waarin tiet het eem'ge lid was
hel oenigto land zelfs in die geboete'
wereld dat zijn oude muiilpauleil onge
rept had weten te bewaren.
als een zaak van financieele waardigheid,
die nimmer vrij wol lig modit worden prijs
gegeven, doch alieen als gevolg van over
macht, alleen als er volstrekte noodzaak
toe bestond.
Die volstrekte noodzaak was, nam het
oordeel der regoering, ingetreden nu Neder
land feitelijk, d.w.z. in hot licht van de ge
boorte van het goudbloc, het oenig ovoigc-
btevcn lid van dat bloc was gebleven en
liet eenige land, dat de oude inunlpariteit
had gebandhaafJ,
Imrneis spiak het vanzelf, dat elke dei
ning op liet terrein der internationale wis
selmarkt zich in b'zondere mate zou open
baren legen den Nedeilandschen gulden.
Hein voortdurende cn toenemende druk
op den gulden en daardoor op don goud
voorraad der Ne- lerkmdsche bank moest
met zekerheid worden aangenomen.
In elk geval kon de mogelijkheid om
onze lot nu toe gevolgde monetaire poli-
trok blijvend t« handhaven niet langer aan
wezig worden geaclii.
Wat vermeden wordt.
Maar hoe werd dan het beeld van den
toestand?
Zoo dal men dan enkele weken, of,
op zijn best, een paar maanden zou blij
ven doorworstelen, met doorloopende
sterke schommelingen in den rentevoet,
met al de daaraan voor het bedrijfsleven
verbonden bezwaren, om dan ten slolto
toch te eindigen met het prijsgeven van
den gouden standaard, doch dan met een
op onverantwoordelijke wijze verzwakten
goudvoorraad van de Nederiatrdsche Bank.
Dit moest worden voorkomen, omdat
wij, temidden van deze grenzonlooze ver
warring op financieel terrein niel weten
wat de toekomst ons nog brengen kan.
Daarbij kwam dan nog, dat men zien-
deroogen aan sommigen de getogenheid
bleef schenken om, door middel van het
afvloeiende goud van 'de Nederlandiche
Bank, zich in een nabrjo toekomst winsten, ?i
tp verzekeren, waarop,niet nlIoemgoppjjCpj^g
kele zedelijke aanspraak bestond,'dóch die
bovendien aan-hot land ernstige schacto-'"'
berokkende. W t t "f
Jn die overwegmgen wprtgU.. heMresluit
van de regeering om, met jngang. varj,..2^.
September 'den uitvoer van göud té'ver
bieden. ,i i t
Daardoor is verzekerd, dat de Neder- 1
landsche goudschat, ter .beschikking blijft
van het eigen land on van bet algemeen!
belang?
het
De bcteekenis
embargo.
an
goud-
Wat Lotcckenl dezen maatregel nu
eigenlijk?
Hij boleekont, dal we den z.g. goudenj
standaard lijdelijk hebben prijsgegeven, zoo-
als dat ook het geval is geweest van af
Augustus 1914 tol eind April 1925.
In zooverre is liet dus ook voor ons
niet iets nieuws.
De Waarde verminder rug van
den gulden.
Betcekent het nu ook waardeverminde
ring van den gulden, zooals door dovaluïs-
tcu gewenscht wordt.
Met volkomen zekerheid valt dit niet
te zeggen.
In de periode 19141925 zijn er lijden
gcweesl, dat do waarde van den gulden,
mei betrekking tot pond en dollar, lagen
dan normaal kwam te liggen, doch cr
wnien ook perioden waarbij het omge-
ccrdo hel geval was.
Nu is dil laatste thans niet lo ver
wachten oir moet er met het eerste, d i«
eenige waarde-vennindering van den gul
den tegenover buitenla idscbe vnltiln, gere
kend worden.
Twee [actoren oefenen daarbij voor
namelijk invloed uit.
De oersle is de knpitaalhewcging en da
tweede de aanpassing, voor zooveel nog
noodig, nnn bet buitentandsehe prijspeil.
In bet oog moei worden gehouden dat
het wcnschelijk is, dal do weggevloeide
ap'dalen weer naar Nederland terugkecren,
waardoor kapitaal? 1 u ch l vanzelf wordt
loge neeg a an, cn ook dat de concurrentie
mogelijkheden voor onzen export lea
zeerste de aandacht verdienen.
Dit brengt mee, dat de regoering den
nieuw gcsedinpen toestand irici geheet aan
zijn eigcrr ontwikkeling kam overlaten.
Het betalingsverkeer blijft volkomen vrij.
Stichting
fonds.
van een Egalisatie-
De eerc-positir (ion niet
handhaaft! worden.
ge-
flot was hard van die corepositio afstand
te moeten doen on het besluit is der regee-
ring dan ook onnoemelijk zwaar gevallen,
maar poisoonlijke gevoelens moesten wij
ken voor het belang van liet land. Zij heeft
toch die bandhamg van lui re aan den
gouden standaard gebonden nnintpoliliek
met alleen beoordeeld van economisch
Maar wel stelt de regoering zich voor
om envijld aan de Staten Generaal lo doen
toekomen oen ontwerp var wet tot in
stelling vau oen Egalisatiefonds van om-
irent 300 millioen guldon, ten einde daar
door harerzijds invloed te kunnen oefenen
op den loop dor wisselkowseu mei liet
buitenland, gelijk Engeland ook treeft ge
daan cn in Frankrijk en Znvilscr and in
overweging is.
Daardoor hebben wc liet in de baad, int
samenwerking met die Nodcrlamdsche Bank,
onnoodige daling van de waarde van den,
gulden le voorkomen.