Maandag 26 October 1936.
EERSTE BLAD.
DE REX-BETOOGING MISLUKT
SPANJE EN DE MOGENDHEDEN
89ste Jaargang.
No. 21390
Tei. No. 68103. 68617 en 68923.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HA VEN). TEL. 68103, 68617 en 68923.
Postrekening No. 5311.
buitenland
Onrustigs Zondag in de binnenstad van Brussel.
Léon Degrelle gearresteerd en later weer vrijge
laten.
Tiet is gisteren niet lot een Rcxisten-
rnarsch naar Brussel gekomen, terwijl
evenmin op paitieu'.icr terrein eeir.ge
betooging werd gehouden. De leider der
Rexisten, Léon Degrelle, word gear
resteerd', toen hij probeerde uit 'nhuis
aan het St. Goedéte plein te Brus
sel do menigte toe te spreken. Alle
samenscholingen werden verspreid.
Do politie was de situatie meester,
zonder dat zij tot geweld behoefde
over to gaan.
Aldus samengevat is de indruk aan
gaande de groote lietoogitrg der Itexis
ten, waarbij 250 000 aanhangers op
do heen zouden komen.
In liet geheel werden omstreeks 250
arrestaties verricht, doch slechts tweedaar-
van werden gehandhaafd, behalve die van
de leiders. Er is slechts één gewonde,
een socialistisch arbeider, die tijdens de
ecnige tamelijk ernstige botsing, waartoe
het tusschen hetoogers en teger.-betoogers
is gekomen, door een revolverschot werd
getroffen.
F enige politiebeambten liepen stoksla
gen up, terwijl eenigo betoogers - tikken
met den gummiknuppel kiegen.
Om één uur vannacht werden De
grelle en zijn gearresteerde politieke
vrienden weer in vrijheid gesteld.
Welke beschuldiging tegen Degrelle zal
•worden ingebracht, is nog niet bekend'.
Het défilé van de oud-strijders ter her
denking van d'on slag aan don Yzer heeft
gisterochtend plaats gehad. De stoot tiok
„van het Place du Palais tot aan don
congreszuil, onder stroomenden regen voor
tij den koning.
De leider van de Rex-beweging had zijn
aanhangers uitgenoodigj zich langs don
weg ie Scharen om de oud-süijucrs toe
te juichen. Vele Rexisten hadden aan dezen
oproep gevolg gegeven.
Het défilé verliep geheel zonder inci-
dentêijV Velen maakten van dit défilé ge
bruik om tuin aanhankelijkheid aan den
vorst te betuigen.
De Rexisten' trokken na de ontbinding
van het défilé over d'o boutovaids naar
het centrum der stad, onder liet roepen
van den kreet„Bex zal overwinnen". So-
cia'isten en communisten hielden logeobe-
loogingen en riepen hun leuzen, doch het
kwam niet tot handtastelijkheden. Het duel
bleef geheel mondeling.
De Rexisten waren niet in bizondor
groot aantal, men schatte het op ecnige
duizenden.
Op het plein van de St. Goedele ver
scheen Degrelle voor een venster en hio'd
een rede voor zijn aanhangers, waarna hij
weid gearresteerd1.
Ook de leider van de Rexisten in den
Senaat, graaf Degrunne en de Hexistiséhe
afgevaardigde Knaepen, werden in hechte
nis genomen.
Do rede van Degrelle was slechts kort.
Hij spoorde aan tot kalmte, deed een aan
val op de regeering en sprak zijn hoop
op d'e overwinning uit. Ifij sloot zijn rode
met den uitroep „Leve de koning".
Hij moest haastig zijn rede beëindigen,
want dfe politie begon rood's het plein te
ontruimen. Politiemannen wachtten Degrel
le op, toen hij hot huis verliet, dat hem
tot spreekgestoelte had! gediend, en met
een glimlach op die lippen liet hij zich
wegvoeren.
Hij word naar hot hoofdbureau van po
litic gebracht.
Ka zijn arrestatie had oen. betooging
plaats bij de beurs, de politie droef de
hetoogers uiteen en arresteerde oen 40-tal
personen.
Den geheelen middag was het in de
binnenstad onrustig, vooral in do omge
ving van dé beurs en de groote boule
vards. Doorloopend verspreidde politie en
gendarmerie samenscholingen en velen
werden gearresteerd, omdat zij weigerden
do pohfio to gehoorzamen.
Do openbare gebouwen werden door mi
litairen bewaakt.
hjdens een vechtpartij in do omgeving
r..n, v°lkshuis tusschen Rexisten on po-
.j'1" landers, werd' een persoon
door een schot gewond'
neio zijn zij tot 35 KM. van de hoofdstad
opgerukt.
Ten tweede het front in Asluriê met ali
onmiddellijk doel de bezetting van Gijon.
Oviedo wordt hier gebruikt als basis door
do opstandelingen, die trachten door te
dringen naar Gijon, Trubia en liet mijn
centrum Micres.
In den strijd om Madrid1 trachten do
rogceringstroepon door te breken bij het
Escorial, terwijl de opstandelingen hij Na
val Gamoro oprukken.
Het radiostation van do opstandelingen,
Jerez de la Fronlora deelde med'o, dat Za
terdag 48 bombardementsvliegtuigen en 32
jagers van do opstandelingen boven Ma
drid hebben gevlogen en pamfletten uil-
wierpen, waarin do bevolking werd aan
gespoord zich over te geven, teneinde een
vernietiging van de stad tjo voorkomen.
Aan het Guadalajara-front trachtten de
regeeringstroepen S,an Cristobal, dat Zater
dag door do opstandelingen werd bezet,
te hernomen, doch zij werden mot ver
liezen afgeslagen.
Do hoofdstad is thans van elke spoor
wegverbinding met het Oosten afgesneden
Men beschikt nog slechts over een onke
len verkeersweg,namelijk die naar Va
lencia.
Generaal Queipo do Llano heeft 1 le
kend gemaakt, dat de opslandel Lngdn-troe-
pem zijn aangekomen te Lebena, ton Koor
den van Aranjuez. Nia het geleverdo ge
vecht troffen de opstandelingen jonge
meisjes onder die gevangenen aan. Zij
verklaarden door de anarchisten ie zijn
gedwongen naar het front to vertrekken
en stelden zich thans onder bescherming
der opstandelingen. Van het centraal front
wordt gemeld, dat de opstandeiingen. voor
het liscoriaal staan, waarvan de val aan
staande is.
Een groot gedeelte der zich in hot paleis
bevindende kunstschatten is reeds naar
Madrid overgebracht.
In de hoofdstad is de bevolking geheel
gemobiliseerd. Do Zondag werd doorge
bracht met het graven van loopgraven en
het houden van oefeningen.
Italië
Ciano teruggekeerd.
De Italiaansehe. minister van huitcn-
landsche zaken, graaf Ciano, is gister
middag te Rome teruggekeerd van zijn ver
blijf in Duilschland. Hij werd vergezeld
door Von Hassel, den Duitschcn ambas
sadeur to Rome.
Palestina
Britseh militair gedood.
Volgens een nog onbevestigd bericht zijn
gisternacht tijdens een schermutseling met
een bende Arabieren een Britseh sol laat
gedood en twee gewond
Het was tot dit treffen gekomen te
Wadisherar, ten Noordootsen van Nabloes.
'Hoeveel dooden en gewonden aan Arabi
sche zijde gevallen zijn, is niet bekend, doch
in ieder geval heeft de Briisclie patrouille-
eenigo gevangenen gemaakt.
BINNENLAND
De opening van de Moerdijkbrug
Stertocht' A.N.W.B.
Omtrent den stertocht, dien de Kón.
Ncderl. Toeristenbond A'IN.W.B. ter ge
legenheid! van de opening van de Moerdijk-
brug zal organiseeren, kan nog het Vol
gende worden medegedeeld;'
Aan dezen stertocht kunnen deelnemen
dé beoefenaars van allo vormen van toe
risme, welke de Toeristenbond behartigt,
automobilisten, motorrijders, wielrijders
(per fiets en „twee-fiets"),ruiters, wande
laars, trein loeris ten, watertooristoa en
luclittoeri&ten, zoowel loeten als niet-leden
van dén hond.
Do stertocht is verdeeld ia twee groe
pen:
a. Deelnemers, die in den morgen van
12 December zich te Dordrecht melden.
b. Deelnemers, dio op dan dag, vooraf
gaand- aan do brugopening reeds te
Dord' edit aankomen.
Aan allo deelnemers zal oen lierinno-
ringsmedaille worden uitgereikt en wol
in zilver voor groep b., en in brons voor
groep a. Na do feestelijke -opening van
de brug zullen de deelnemers ^aan den
A.-sIprtochtmot toestemming van
def autoriteiten, als eersten over de brug
mogen gaan.
Zij begevon zich daarna onmiddellijk
naar Breda, waar de eindcontrole zal wor
den gehouden.
Zoowel te Dordrecht ais te Breda wor
den groote feestelijkheden voorbereid.
Inleggold zal niet gevraagd worden van
deelnemers, die zicb voor 16 November
a.s. hebben laten inschrijven, tot oen voor
icdoro groep van toerisme vastgesteld
maximum.
Van de later zich aanmeldende deel
nemers zal een laag inleggold! worden ge
vraagd'.
Het nationaal huwelijksgeschenk
Algemeen voorzitter Nationaal
Jongeren Verbond treedt uit
bet algemeen comité.
Het hoofdbestuur van liet Nationaal
Jongeren Ycibond deelt mede:
Op 16 September j 1. heeft in ovcileg
met het toenmalige hesluur van het alge
meen comité tot aanbieding van een nar
tionaal huwelijksgeschenk, het Nationaal
Jongeren Verbond', gehoor gevend aan den
wensch van liet Prinselijk Paar, dat het
aan te bieden huwelijksgeschenk zou zijn
één geschenk namens het gehéclo Neder-
tandsche volk, de eigen actie voor de
aanbieding van een afzonderlijk geschenk
namens alle Ncderlandsche Jongeren ge
staakt.
Do algemeen voorzitter van het N.J.V.
nam in liet algemeen comité zitting.
Desgevraagd gaf later het Prinselijk Paar
te kennen gaarne een jacht voor do vaart
in dc West-Europeesche wateren als huwe
lijksgeschenk te zullen aanvaarden.
Sedertdien is ons gebleken, dat onder
do' inmiddels opgetreden nieuwe leiding,
het algemeen comité^ niet bereid of bij
machte is geweest den hiervoor genoem
den wensch van. het Prinselijk Paar om
slechts een algemeen geschenk te ont
vangen, door de talrijke plaatselijke co
mité's te doen eerbiedigen. Door de dien
tengevolge ontstane en nog steeds toene
mende versnippering woïdt uiteraard de
omvang van het aan te bieden, geschenk
nadeelig lieïnvloed.
Thans heeft daarenboven het algemeen
comité in de tegenwoordige samenstelling,
met terzijdestelling van de hiervoren ver
melde bereidverklaring van het Prinselijk
Paar, nog steeds geen besluit willen of
kunnen nemen over den vorm van het
aan to bieden huwelijksgeschenk.
Zoolang het algemeen comité volhardt
in zijn onbegrijpelijke houding, ten op
ziclite van deze beide punten kan hot Na
tionaal Jongeren Verbond aan het alge
meen comité geen verdere medewerking
verleenen, weshalve do algemeen voor
zitter uit dit comité is aetreden
1S?$& I
Ir. J, E. F. do Kok, dio met ingang van
Januari a.s. benoemd is lot directeur-
generaal van dc Koninklijke Nederlandsche
Maatschappij tot Exploitatie van Pclrolcum-
bronncn in Ncd. Indi'c.
Toeslag verwerkte melk.
Do minister van landbouw -on visscherij
heeftjbij^ de verlaging van den toeslag over
de 'lol zuivel- en melkproducten verwerkte
melk, ingegaan op 17 Mei j 1. medegedeeld,
dat ovezwogen zou worden, dezen toeslag
in do wintermaanden weder op een hooger
peil te brengen, om ook.door middel daar
van het veiscbi! tusschen den zomerprijs
en den winterprijs Ier melk to acoentu-
eeren.
Van bevoegde zijde vernemen wij, dat
thans besloten is, dezen toeslag met in
gang van 1n November a.s. te veihoogen
van 2 cent lol 2.40 cent per K.G. melk
met ec-n vetgehalte van 3.2 pOl.
Portugal verbreekt zijn betrekkingen met Madrid.
Rusland verlaat de non-interventie-commissie
niet. Het Portugeesche antwoord op de beschul
digingen.
Öe burgeroorlog in Spanje.
Strijd op twee fronten.
o militaire operatics waren gisteren
beperkt tot twee fronten:
Ton ecisto het front voor Madrid, waar
opstandelingen trachten op te rukken
wc-r een frontbreedte van 50 K.M. on
sommige punten, zooals te Naval Cter-
Do Portugeesche minister van bui-
tenlandsohe zaken heeft den Spaan-
schen ambassadeur te Lissabon, Albor-
noz, een nota doen overhandigen, waar-
ia hij verklaart, dat de Portugeesche re
geering zich verplicht ziet de diplo
matieke betrekkingen met de regeering
te Madrid té schorsen.
Aan den Portugeeschen zaakgelastig
de te Alicante is opdracht gegeven
scheep te gaan op het in deze haven
voor anker liggende Portugeesche oor
logsschip en naar Portugal terug te
keeren.
De Portugeesche rogeering behoudt
zich het recht voor, zoo tl ra zij dit
opportuun zal achten, do aan don
Spaanschen ambassadeur gezonden
nota te puhliccercn, waarin de rede
nen uiteengezet worden, weshalve zij
meent dc diplomatieke betrekkingen
met Spanje te moeten verbreken.
Rusland en dc nict-inmenging.
De Russische regeering zal, naar men
meent, den pas markeeren, in afwachting
van de reactie in het buitenland. Men
twijfelt er niet aan, of de regeering is
bereid munitie te zonden, maar men
meent, dal zij een wedloop ten zeerste
wensclit te vermijden, daar zij daarin liet
nadeel zou hebben van den afstand en
er door iu een internationaal imbroglio
zou kunuen geraken, erger dan don tegen-
woordigen toestand. Bijgevolg streeft de
regeering er naar oritiek te ontgaan door
het niet-inmengingsaccoord' niet werkelijk
op te zeggen,
liet is weinig waarschijnlijk, dat een
radicale actie ondernomen zal worden voox
enkele dagen verloopen zijn.
De Russische delegatie blijft voorloopig
deelnemen aan den arbeid der non-inter-
venlie-commissie.
De beschuldigingen vanwege
<le Briisclie delegatie.
Do essentiocle schendingen der neutrali
teit, welke door de Briisclie delegatie zijn
opgesomd in de niet-inmongingscommiss'e,
zijn de volgende:
Het Russische stoomschip „Tari Bolshe
vik" zou te Carthagena op 15 Ootober
IS vliegtuigen, 15 lichte tanks en meer
dan 300 kisten bommen en andere muni
tie hebben ontscheept.
Het "Spaansche stoomschip „Campecbe"
zou ongeveer 14 d'agon geleden te Cartha
gena een zeker aantal stukken loopgraaf-
geschut, geweren en munitie van Russi-
schen oorsprong hebben ontscheept.
Het Russische stoomschip „Gruschechev"
zou op 19 October te Alicante S3 mi
litaire vrachtwagens van Russische ori-
gino hebben aangevoerd'.
Op 7 'October zouden drie italiaansche
vliegtuigen op Palma de Majoera zijn ont
scheept en een Italiaanse!) schip zou er
dien zelfden nag kisten wapens en munitie
hebben gelost.
Van haar zijde stélt de Britsche re
geering thans een onderzoek in naar het
doen en laten van het Britsche schip
„Bramhill", dat van Antwerpen naar Bar
celona oorlogsmateriaal zou hebben over
gebracht.
De „Sunday Times" meent voorts te
gelooven, dat het door Groot Öritlanniè
en andere mogendheden ingestelde onder
zoek geen enkel bewijs heeft geleverd,
dat Portugal dc niet-inmengingscommissie
Antwoord van Portugal aan
i dc non-intcrvcntic-coimuissic.
Het antwoord' van Portugal aan do non-
intemmtio-conimissie, dat binnenkort door
deze commissie zal worden bestudeerd, is
een lang document onderverdeeld in twee
gedeelten.
In het eerste deel wordt de beschuldi
ging van do Sovjet-Russische delegatie ont
kend, in lief tweede deel wordt do Sovjet
Unie zelf beschuldigd dc neutraliteit in
Spanje niet in acht te hebben genomen.
Dc Portugeesche rogeeiing merkt op, dat
zij alleen antwoordt op de Russische be
schuldigingen „uit hoogachting voor de
internationale commissie". Dc ontkenning
gaal punt voor punt de beschuldigingen
na en is vergezeld' van een iijst van bni-
tenlandsclio firma's, welke Portugal mi
trailleurs loverden. Deze wapens hebben
het land niet meer verlaten.
Vervolgens zegt de Portugeesche re
geering, dat de burgeroorlog in Spanje hel
gevolg is van den invloed der Sovjet-Unie
in de biniienlanclsclie kwesties van het
land. Hel document maakt melding van
een vergadering van de derde intcrnalio-
naio in Moskou in Februari j.l„ waarin een
plan tot Sovjetiseering van liet iberiscb
Schiereiland' tot in bizondorheden werd
uitgewerkt.
Dan wordt geconstateerd, dat in Maart
1936 Sovjet Russische agitatoren te Bar
celona zijn aangekomen, terwijl groote hoe
veelheden wapenen en munitie aan boord
van Sovjet schepen werden aangevoerd.
Iliema wordt de Sovjet-Russische ambassa
deur te Madrid, Rosemberg, beschuldigd
do regeering volkomen te overhccrschen,
zelfs zou hij zitting hebben in den minis
terraad. De Sovjets zouden ook de opper
ste leiding hebben in de militaire opera
ties, terwijl in September j 1. 5 Sovjetoffi
cieren te Barcelona zouden zijn aange
komen.
Tenslotte wordt nog verklaard, dat mo
menteel het Russische schip „ïïeba" eu
liet Mexicaanscho schip „Jalisco" te Ali
cante groote hoeveelheden Russisch oor-
Hr. Ms, O. 16 in dienst gesteld.
Hr. Ms. O. 1G, de nieuwe onderzeeboot
der Koninklijke Marine, die op de werf van
do Kon. Mij. „De Schelde" te Ylissingent
werd gebouwd naar hot ontwerp van hoofd
ingenieur G do Rooy, is hedenmorgen in!
dienst gesteld.
De onderzeeboot was hiertoe gemeerd
nabij de Schipbrug te Ylissingen, tenvijt do
omgeving voor het publiek was afgezet en
de Marinekapel op den wal stond opgesteld'.
De plechtigheid werd door verscheidene
autoriteiten bijgewoond.
Door den commandant, luit, ter zee lsto
klasse, C. J. W. van Warring, hield een|
rede.
De onderzeeboot O. 16 is thans de
grootste onderzeeboot der Kon .Marino,
130 ton groot er en 3,5 meter langer dan.
do onderzcoboolen uit de vorige serie,
waarvan Rr. Ms. K 18 do laatste was.
Zoowel bij den bouw van de romp, als
bij de inrichting zijnvele nieuwe con
structies toegepast, waarbij er naaf
is gestreefd een zoo overzichtelijk
mogelijke opstelling van alle on-
derdeelen te verkrijgen, zoodat dit schip
in veto opzichten technisch een stap
voorwaarts Leteekent. Wanneer men zich'
realiseert dat een onderzeeboot vrijwel één
groote machinerie is, is het verwonderlijk
dat nog zooveel ruimte kon overblijven
voor de verblijven der bemanning waaraan
eveneens veel zorg is besteed.
Een vergelijking met buUenlandicho ont
werpen toont aan, dat bij een gelijke of
zwaardere bewapening eu overeenkomstige
overige eigenschappen, de Noderkndscho
duikboolen eenige honderden tonnen klei
ner zijn. Dit, en do door do ervaring be
wezen betrouwbaarheid' van het Neder
landsche product, geeft do zekerheid dat
de hier te lande gebouwde onderzccbootenj
voor do buitenlandsche niet onderdoen.
na zijn toetreding zou hebben geschonden, logsmalerieel ontschepen.
Do reorganisatie der spoorwegen.
De Atgemeene Ncdcrlandscho Verkeörs-
fed'eratio behandelt in haar jongste publi
catie bel wetsontwerp tot reorganisatie van.
bel spoorwegbedrijf, waaromtrent opge
merkt wordt, dat mol do voorgestelde fi
nancierde reconstructie do regeering aan
d'o spoorwegen wel do helpende hand toe
steekt, maar dat daarmede toch nog lang
geen rendabel spoorwegbedrijf verkregen
wordt. De gedeeltelijke overname van do
spoorwegschuld door het rijk vermindert
hel jaailijksch tekort dor spoonvegen met
f lil/a mïllioen, d'och er moet dan boven
dien neg ongeveer f 20 millioon per jaar
bezuinigd worden om do tekorten to doen
verdwijnen,
In verhand daarmede dringt do fede
ratie aan op openbaarmaking vam oen vol
ledig bezuinigingsplan, zoodat degenen, dio
o\cr het wetsontwerp te oordeelen heb
ben, weten in welke mate het spoorweg
net uiteindelijk zal worden ingekrompen
en op welke wijze overigens verder be
zuinigd zal worden.
Ernstig bezwaar wordt gemaakt tegen,
het artikel van do ontwerp-statutetn der
op to richten N.V. „De Ned!. Spoorwegen",
waarbij de doelstelling der spoorwegen
wordt uitgebreid tot die van een algcmee-
ne transportonderneming. Behalve spoor-
wegexploitalie zouden de spoorwegen vol
gens de nieuwe statuten ook eigen auto
bus- en vrachiautodi enston kunnen gaan
cxploileeren; zelfs zouden zij een binnen-
scheepvaartbedrijE kunnen oprichten om
bijv. het kolcnvervoer opnieuw tot zich
te trekken, niet per spoor maar te water.
Een dergelijke uitbreiding van do wer
kingssfeer der spoorwegen wordt door do
A.N.V.F niet juist geacht, omd it de spoor
wegen door do omstandigheid, dat rven-
tueele verliezen door den staat, d.i door
do gemeenschap gedragen worden, tri op
zichte van het particuliere vervoer een
bevoorrechte positie innemen.
Ihm courant veroclnjnt degelijk», met dt-
«aderios van Zon- 011 Foostdagcn.
p^i per kwarlaal £2.—; fiasco per post
l'rijn per week: 15 eta. Afron-
iii'ljlse nummors 4 eta. Abonucntcnton
forita dagelijks aangenomen,
Adrortontién -voor ket oorstvolgand num
mer moeten vóór elf nur san het Duress
bezorgd ryn, 's Zuterdnga vóór uur,
Ken bepialdo plaats Tan adrortontiEn
•wordt niet gewaarborgd.
SDHIEDAMSCHE COURANT
Pnjs der AdveitonUSn: van Siregoj» f 1.55;
Jedero regel meor.fO.3Q, In het Zaterdagnummer
45 regels f 1.80, ledore regel mear (0.35.
Beclamea {0.75 per regeL Incassokosten5 et*;
postkvntanüos 15 ets. Tarieven \an ad verten tien
by abonnement zijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruifboLaling k!»ina
Ad verten» (én opgenomen f050 t/m» 15 woor
den, f 0.75 t}m. 25 woorden. Fik woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
a Woensdags: Kleine Advertentnlntot25woor
den 10 25, mits vóór Dinsdagavond 0 uur aan bet
Bureau bezorgd.
Zaterdags: Kleine Aclvertentién M.OO,indien
Biet vóór Vrijdagavond O uur bezorgd.
V%
f, V \Cv
