I
I
m
m
n
m
Woensdag 28 October 1936.
DE BURGEROORLOG IN SPANJE
IALLINSON
Sets.
De Nieuwe Waterweg bestaat
70 jaar.
mmm
li
i
ft
li!
p
wil
III
■f PU
iès
II
I
I
1
1.
89ste Jaargang.
No. 21382
Tel. No. 68103. 68617 en 68923.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 68103, 68617 en 68923
Postrekening No. 53IL
EERSTE BLAD
Bij ol kraclitens wetten ot verordeningen
voorgeschreven en andere officieele af- en
aankondigingen en kennisgevingen van kei
Gemeentebestuur.
Museum.
Ter algemeene kennis tvordt gebracht
dat mei ingang van 1 November a.s. het
Museum tijdens do wintermaanden voor
liet publiek gesloten is.
Echter zal voor excursies van vereeni-
gingen, enz., gelegenheid blijven bestaan,
het museum to bezichtigen. Hiervoor kan
men zich hij een der leden van de com
missie voor het Stedelijk Museum aanmel
den,
Schiedam, 28 October 1936,
3578 29
BUITENLAND
HET
Gezondheids - Tarwebrood!
Schiedamschs Brootlbakkerij A. Peters
Erkent Portugal de nationalistische junta te
Burgos? De opmarsch naar Madrid voortgezet.
Na hot afbreken van de diplomatieke
betrekkingen tusschen Portugal en de
regeering van Madrid, doken onmid
dellijk geruchten op over de erken
ning door Portugal van de nationalis
tische junta te Burgos. Boze geruch
ten namen gistermiddag vastoren vorm
aan en te Londen werd er zelfs be
vestiging van gegeven.
Uit Lissabon werd echter heden
morgen medegedeeld, dat het bericht,
als zou de Portugeesclie ïegeermg de
junta to Burgos hebben erkend1, van
officieele zijde categorisch ontkend
wordt.
Algemeene aanval op het
front van Illcscas.
Radio Sevilla 'heeft in de uitzending
van gistermiddag liet volgende medege
deeld
Be troepen van Madrid zijn tot eon alge-
rneenen aanval overgegaan op het fiont
van Uloscas, waarbij zij gesteund' werden
door een krachtige artillerie, tanks, een
gopantserden trein on mitrailleurs. Drie co
lonnes vielen- en masse aan Hun aanval
"werd echter dooir ons artillerievuur ge
stuit, dat in één dag 800 tegenstanders'
dooddo, Do totale verliezen van de re-
gecringstroepen zijn dien dag gestegen tot
1500 dooden. Er werden tal van gevange
nen gemaakt.
In den sector van het Escoriaal zetten
de opstandelingen hun aanvallen voort. Zij
hebben de kernon der loyale troepen om
singeld' tijdens een hij verrassing uitge-
voerden nachtelijken overval.
Een belangrijke afdeeling loyalen is,
toen zij voor het vuur der opstandelingen-
artillerie vluchtte, gevangen genomen.
Aan het Alava-front.
Van d'o zijde der opstandelingen wordt
in een per radio bekend gemaakt com
muniqué medegedeeld, dat aan het Alava-
front het dorp Goslafé de AJava door hen
is bezet. Aan het Zuidelijk front namen
do opstandelingen do dorpen Grinon, Tor-
rejon de Velasco en Torrejon de ia Cal-
zada in. 200 man regeermgsaanhangers
werden gevangen gonotnen, twee vliegtui
gen van den vijand1 werden hier neerge
schoten.
Aan het front bij hot Fscoiial bezetten
de opstandelingen een belangrijke positie,
na een aanval van do regeer; ngstroepen
to bobben afgeslagen. De vijand' verloor
54 dooden, 12 mitrailleurs en 300 gewe
ren, Hier werden drie vliegtuigen van den
vijand omlaag geschoten.
Aan het front van Asturio rukten de
opstandelingen iets op. In den sector Gua
dalajara werd een vliegtuig van den vijand
neeigescbolen. Verder wordt medegedeeld,
d'at de kunstschatten van het Escorial
door de regeeringstroepen naar Mad rid
werden overgebracht.
Naar verluidt, zou Franco voornemens
zijn boven Madrid1 proclamaties omlaag te
doen werpen, waarin do regeering een
ultimatum van 24 uur wordt gesteld, voor
overgave van de stad
Bombardement van Madrid. -
Zeven vliegtuigen der opstande'ingen zijn
gistermiddag boven de hoofdstad verschc
nen Zij wiemen bommen neer op hel
station. Cetra u<e la Plala, bij de hoofd
stad en op d'e wijk Vailecas.
Verplaatsing van het hoofdkwar
tier der opstandelingen.
Naar verluidt zal liet hoofdkwartier van
liet Noordelijk leger der opstandelingen,
dezer dagen van Valladolid' worden over
geplaatst naar Avila, biji Madrid.
De strijd om Oviedo hervat.
De aanval der mijnwerkers op Oviedo,
die tot' staan was gebracht door de-aan
komst van Versterkingen voor do opstan
delingen, is volgons een bericht uit Madrid
hervat. Geleidelijk heroveren do loyaten
de stellingen, die zijl kort geleden moesten
verlaten.
Do tegenstand der opstandeling-en -ris
vooral krachtig in de wijk Saln 'Claudio,
waar de opmarsch der mijnwerkers thans
geremd' wordt.
Zij hebben derhalve hun pogingen ge
richt op San Esteban de Las Cruces,
waar zij reeds meester zijn van verschei
dene straten.
Ook zijn zij weer begonnen op te ruk
ken in de wijk San Lazaro, vanwaar zij
trachten binnen te sijpelen om het centrum
van de stad' aan te taston.
Volkenbond
Antwoord aan den negus.
Hot secretariaat van den Volkenhond
heelt geantwoord op het laatste beroep
van den negus ton gunste van de bevolking
in \Vest-Abessiiiie. Het secretariaat beloof
de liet beroep door to zenden aan de sta
ten, leden van de bond.
Zuio-weeTreouT
Geu franco
PEOMSIUGEUUG VAU MADPlDj V
GtlADAL
ummófrs
^uqUeVa
JÊEAL-
ADR ID
Pit LUC
éV jjl
Taiavera
Tol EDO
t
®5-GENAZAREL
"^-Spoorwegen acT!ö^>aLen
O o Hationalem 9 Regeering v 2(
Frankrijk
Begrooüngslckurt van IV2 milliard francs.
De gistel middag gehouden mimsleiraad'
was voor een groot gedeelte gewijd aan
•oen bespreking van den internationalen
toestand. Besproken werden oa. de con
ferentie van London,- de gevolgen van do
gewijzigde houding door België aangeno
men en den toestand in Spanje. Met be
trekking tot het laatste punt wordt er den
nadruk opgelegd, dat de regeering een
stemmig haar in Augustus j.l. ingenomen
standpunt handhaaft.
Do minister van financiën deelde ten
aanzien van de begrobting mede, dat het
tekort IV'o milliard' francs zou bedragen,
terwijl het totaal der uitgaven 47 milliard
252 milhoen francs - zou bcloopen.
De uitgaven voor do (iationale verdediging
aan verslerkingen en ^materieel zouden 4
milliard 70O milhoen ,'frans bedragen, ter
wijl do uitgav-ern voortvloeiende uit de
luchtb-ewapeniing lekx voor de vloot met
in het totaalcijfer der; begrooting begre
pen zijn. Het is te voorzien, dat nieuwe
militaire uilgaven voor de verdediging van
de Noordgrens zullen moeten worden goed
gekeurd.
Uitbreiding van de liiclihlool.
De minister voor luchtvaart, Pierre Cot,
heeft gisteren in ilen kabinetsraad een ge
detailleerd' programma Van maatregelen tot
uitbreiding va% de militaire luchtvloot
doen aannemen. 1
Hen crediet van 5 milliard franc is ge
vraagd voor de versterking van de vei
ligheid in de lucht van Frankrijk In plaats
van de 1000 vliegtuigen, welke vólgens
hot vorig plan de Eransdie luchtmacht
moesten versterken,' wil Col een giooter
aantal toestellen in, versneld tempo doen
aanbouwen Deze toestellen moeten groo-
ter mogelijkheid1 voor aanval en verJedï
ging bieden. Verder .moet het aantal vlieg
velden worden vërme/rderd - -r-
Belgie
De minister van defensie heeft by d'e
Kamer vijf militaire wetsontwerpen be
treffende de organisatie van liet leger en
d'e landsverdediging ingediend
De ontwerpen zullen 111 de commissie
wod'ren behandeld'
Er Lyas bij. hot parlementsgebouw en
krachtige bewaking op de heen, maar er
deden zich geen incidenten voor.
In de Kamer echter is het een oogen-
blik rumoerig toegegaan, toen voorgesteld
werd Camilie Huysmans als voorzitter te
herkiezen en de Rexist Dayc dit voor
stel wraakte,, omdat naar zijn meening
Huysmans niet de vercischte eigenschap
pen van onpai tijdigheid bezat, weshalve
hij, mede uit naam der Fionlisten, itom-
see cand'idaat stelde.
Daye kon, tengevolge van het geroep
en geschreeuw, dat hierop ontstond, niet
uitspreken Do rust koorde echter spoe
dig weer en Huysmans werd herkozen
met 124 tegen 36 stemmen op Rom see
Bcgrdlc's beschuldigingen tegen Juspar
ongegrond.
De instantie, die een onderzoek heeft
ingesteld' naar de hc-schuldigmgen \an
Degrelle tegen minister Jaspar, welke zich
in'zijn functie van advocaat juiti onregel
matigheden zou bobben schuldig gemaakt,
heeft thans uitspraak gedaan on veiklaard,
dat deze beschuldigingen volkomen onge
grond zijn en dat Jaspar geen enkele pro
fessioneelo fout ten laste kan woulen ge
legd
Sovjet Rusland
Geruchten omtrent ziekte \an Stalin houden
aan.
Do „Maiin" houdt, ondanks bet dementi
van Moskou, zijn bewering staande, dat
Stalin ernstig lijdende is aan den lever en
hot hart. Het blad' spreekt van oen nieuwe
crisis, die Stalin gedwongen heeft, in go
zeischap van twee specialisten voor lover-
en hartziekten, Vorobrif en Somof, in oen
sanatorium in do onmiddellijke omgeving
van Yoroneje te veiblijven
Japan
D« Japansch—Chineeschc betrekkingen.
Do Japansclio consul generaal te Nan
king, Soema, Loeft gisteravond' Tokio ver
laten om weer naar zijn post terug te
keeren. Hij heeft instructies voor den Ja-
panscben ambassadeur* to Nanking mecge
kregen.
Hoewel officieel niets hieromtrent wordt
medegedeeld, meonen diplomatieke waar
nemers, dat do ambassadeur opdracht
krijgt do Japansoho politiek, welke tot nu
toe gevolgd' werd, te handhaven on een
regeling te zoeken op basis van do Ja
pansclio eischen.
De oude weg was niet meer te gebruiken.
Groote verdiensten voor mannen ais Thorbecke
en Galand. Moeilijkheden, die overwonnen moesten
worden.
„Men 'ivevli dat tor)
moeten tvagen".
1.
1 Op 31 October as. zal hel 70 jaar
geledon. zijn, dat een begin gemaakt
werd met het graven van den Nieuwe
Waterweg, welke den grondslag heeft
gelegd voor don bloei van Rotterdam.
Zeventig jaar geleden heeft do Prins
van Oranje de eerste spade in den
grond gestoken voor den aanlog van
deze prachtige verbinding van Roller-
daan, Schiedam en VI aard in gen met
de Noordzee. Maar 70 jaar geleden
werd ook een periode van strijd afge
sloten, welke de plannen tot het gia-
ven van den Nieuwe Waterweg mot
zich hadden gebracht.
Want voordat het zoover was, dat oen
aamang kon w01 den gemaakt met dit
machtige weik, bad zich al heel wat af
gespeeld Rotterdam, Schiedam en Vlaai
dingen koudon toon van de zee af be
reikt worden door de natuurlijke toegan
gen, welke gevormd weiden door do zee
gaten van Den Kriel en Maassluis Deze
zeegaten verleenden schepen toegang met
een maximum diepgang van 35 ,1M Sche
pen met een grooteren diepgang moesten
een. langen omweg maken en bereikten
hun bestemming via do zeegaten van Goe
ree en Brouwershaven In L827 werd een
aanvang gemaakt met een groot werk,
nl. met hot graven van het kanaal van
Voorne, dat m 1831 gereed kwam Dit
kanaal vormde een verbinding tusschen
Hellevoolslub en Nieuweslais. Schepen voer
Rotterdam konden nu liet Goereescbe gal
binnen komen en via 't kanaal van Voorne
langs een aanzienlijk kortoren weg clan
voorheen hun bestemming bereiken. D
aanleg van dit kanaal is geheel door Ko
ning Willem I bekostigd
Hoewel dit kanaal reeds een aarmenlijke
verbetering beteekendo, bleef Rotterdam
toeli voor zeeschepen nog moeilijk to be
reiken, de reis van on naar zee duurde
24 tot 3C uur en vaak nog veel langer
Geen wonder, dat in dien tijd Antwerpen,
Bremen en Hamburg Rotterdam verre de
loef afstaken.
Br moest verbetering komen.
Deze toestand' weid op den duur on
houdbaar, vooral, daar handel en scheep
vaart ovciad tot grootcn bloei kwamen.
Algemeen zag men in, dat er iets gedaan
moest worden en op 5 November 1S57
benoemde de toenma'ige minister van bin-
nonlandsch-e' zaken Heemstra, onder wien
destijds ook waterstaataangelegonheden res
sorteerden, een Raad van Waterstaat, welke
hem moest voorlichten op welke wijze
het best tot veibetering van de diverse
waterwegen in den lande kon woulen
overgegaan. Secretaris van deze commissie
was de jeugdige ingenieur Galand Het
was deze jongeman, die zich met alle
ernst aan de hom opgelegde taak gaf en
reeds spoedig kwam hij met eon goed
omlijnd plan voor den dag voor een open
weg naar de zee voor Rotterdam. Zyn
denkbeelden vonden 111 don voornoemden
raad algc-meene instemming 011 reeds op
21 Augustus 1858 bracht de ïaad een
rapport uit, dat eindigde met de woorden:
„Moge hel blijken, dat wij de rogtc mid
dolen hebben gck'ozen, en daaidoor de
Rotlerdamsche handel bevrijd van do Jnn-
deipa^n, die zijn void ere ontwikkeling
belemmeren Iïet rapport had in zijn ge
heel geen voclzcggemten inbond, want de
leehnischo bizondei heden weiden er slechts
globaal 111 aangegeven
liet ontwoipen plan weul door de mi
nistors Heemstra en Van Ha1! als wet bij
de Staicn-Generaal aanbangig gemaikl,
doch kwam niet in behandeling, aangerie-n
liet ontwerp ingediend was 11a do sluiting
van een zitting en daarna van da agenda
verdween
Het zou nog dmen lot 24 Januari 1863,
vóór bet plan lot wet vei hoven werd'.
Het is do gioote verdienste ge
weest van Thorbccko, dat luj deze wet
heeft weten door to diijvcn, hetgeen slechts
mogelijk was door een tactische manoeu
vre waarbij hij aan Noord-Holland als com
pensatie conoessie's verleende voor dran
aanleg van het Noordzeekamaal 24 Januari
1863 is dus wel een belangrijke dag ge
weest voor do ontwikkeling van handel
en scheepvaart van Ned eiland
Teekeaiond voor do stemming van dien
tijd zijn de slotwoo-rdön, waarmede Thor
bccko zija wetsontwerp toelichtte- „Ik
zeg, dat het een gewaagd werk is, maar
oen work, dat wij moeten wagen. Hel
geldt bier te doen, hetgeen-men doet wan
neer mem zolfs oen 011 gel ij ken strijd waagt
voor zyn vrijheid en omafhankeQijlJieid1,
Blijvende hetgesa wij zijn, worden wij voor
bijgegaan en zijn wij bedorven; bet schijnt
mij dus oen onvermijdelijke plicht het mid
del aan te grijpen, dat ons kan redden."
De aanleg.
Hoewel de wot reeds in Januari 1863
in liet Staatsblad was afgekondigd, duui-
do het lot 31 October 1866 voor oen aan
vang gemaakt werd met den aanleg. Deze
vertraging was liot gevolgj'^van de vele
cn langdurige onteigeningsproc-esseriwel
ke goioerd moesten vouten.'Maar eindelijk
dan toch werd ©an aanvang gemankt met
het werk, dal onder leiding stond van in
genieur Caland.
Aanvankelijk vlotte het werk uitstekend
en op 26 November' 1868 werd do buiten
dam van do geul doorgestoken, waardoor
het zoowater toegang kreeg. In Septem
ber 1870 werd deze vaargeul voor liet
eerst gebruikt.
Op 9 Maart voer do Richard Young,
een boot van de Harvichbne, de nieuwe
Maasmond uit.
Maar ondanks dezo successen mocht liet
werk zich lang niet in ieder's sympathie
verheugen Vooral degenen, die belang had
den bij de oude routo fulmineerden fel
legen Caland en do lijmen. Regelmatig)
trof men In dag- en weekbladen weinig
vriendelijke woorden aan het adres van
dezen onwrikbaren, maar voor zijn tegen
standers ook zeer onaangenamen ingenieur
aan. --
Velen twijfelden er ook aan, of de Water
weg, wel ooit goed bevaarbaar zou "wor
den, hetgeen blijkt uit,hot onderstaande
rijmpje, waarmede een dagbladartikel uit
dien iijrj besloten werd:
O nobit volprezen boer Caland'
Uw Svaterwog, die blijft een weg vah
zandt
En het werk ging inderdaad niet meer
zoo vlot als in het begin. In 1877, dus
toen men reeds elf jam aan" den arbeid
was, was d'e vaargeul bij laag water nog
slechts 25 decimeter diep, hetgeen na
tuurlijk voor de groote scheepvaart ten.
eemenmalo onvoldoende was,
tntusschen begonnen ook do Staten-Gene-
raal ongeduldig to worden. Wel is waar
bracht een door minister Tak van Poort
vliet in hot loven geroepen commisso rai
rapport uit, dat sterk aandrong op voort
zetting van het werk en daarmede ver
band houdend beschikbaarstelling van do
noodigc gelden, maar do minister gaf hier
aan ui-c-. voelsloois gehoor on zelfs kwam
het zoo ver, dat hot werk in 1880 moest
worden stopgezet.
Wijzigingen in het plan.
De voornoemde commissie bracht daar-
na een uitvoerig rapport uit. Do kosten,
verbonden aan de voltooiing van het werk,
waarbij een vaargeul van 82 decimeter bij
Iloek van Holland en van 79 decimeter bijl
Rotterdam bereikt zou worden, worden ge
raamd op f30,000OOODe gemeente
Rotterdam verbond zich 10 pCfc van da
kosten voor haar rekening lo nemen tot
oon maximum van f3.000.000nuts da
weg van Rotterdam naar zee oen open
weg zou zij 11.
IT vorig werd or daarna weer doorgewerkt
cn in 1895 w,as men eindelijk zoover, dat
do gewijzigde plannon van de commissie
van 1SS1 geheel uitgewerkt warenDaar
mede was men echter nog niet aan het
einde van bet weaken, want er moest
voortdurend on moet trouwens nog steeds,
gebaggerd worden. Verder werden or regel
matig verbeteringen aangebracht, waarvan
do uitdieping tot op 9 metier 50 tem tijl0
van minister Iüaus wel do voornaamste
was
Be Waterweg op het «ogenblik.
Good beschouwd is da "Waterweg nooit
gereed gekomen, en hij zal dat nooit
komen ook. Zoolang het verkeer zich uit
zal breiden, zoo laag zal de Waterweg
onvoltooid blijven. Maar hoc het ook zij,
het is een vaarwater geworden van enorme
beteekenis en de naam Ca'and zal niet
alleen in de geschiedenis van de Maas
stad, maar ook in de historie van ons
vadeikmd steeds veibonden olijven aan
den pioniersarbeid, welke een weg banndo
voor den bloei van bande! en scheep
vaart
Welke beteekenis heeft thans de Nieu
we Waterweg? Wij meenden lint oor geen
betere bronnen te kunnen aanboren, dan
de mannen uit de praktijk aan het woord
ie laten.
"vn
w,l
I
10;
1
41
4U aVre'
TM
Mr1®
-V
'VI
Detö coursnt verac!njr.t (lr.gelijks, me4 *it»
Eoadoring- ?an Zon- on Feestdagen.
Prijs por kwartaal f2,—; franco por port
f8 50. Prpa Per week: 15 cta. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertenticn voor het eerstvolgend num
mer moolen vóór elf uur aan hot Buresa
bezorgd zyn, 's Zaterdags vóór O uur,
Een bepaalde plaats van advertontiSn
wordt niet gewaarborgd.
Prijs der Atlvertentiënvau,.! -o regelt l J-55?
Iedere regel moer 10.30, la hettoterdagnuramer
4—5 regels f i.80, iedere regef meer 10,35.
Beclamea f0.75 per regcL Incassokosten 5 et*{
postkwltantioB 15 cta. Tarieven van advertentien
Dij abonnement zyn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling KWne
Advertenticn opgenomen f050 t/rn. 15 woor-
don, f 0.75 t/m. 25 woorden. Kik voord meer
5 cent tot een maximum \an 80 boorden.
's WoensdagsKleine Ad verten tiün tot 25 woor
den f 025, mits vóór DinBtlnB- ?ondOuur aan bet
Bureau bezorgd.
'a Zaterdags- Kleine Advertentién f 1.00,Indien
«iet vóór Vrydagavond 6 uur bezorgd.
PER STUKJE
voorheen Persoon
VLAARD1NGERSTRAAT 7 TELEFOON 68012
OPPER
Uooro-west-frqut
Geu Mot-A
Escamez
POUTE I
UPPER GÖM
Uocrd-Westfrovit
2>yU6UEHZe
SOMOSlE-RRfl
CQLTREGO
0RATIU.A
BU1TRAG0
OVIA
•JAD'C^puir
E'HOS,V
..UMftt
/-V-VBPIHUEGa
f ÏAGUE 1
l VARPI a
lOZOYA
RIOFHia
RASCAFRIA il^C^CRLA
VllACiSTW OTERO
RADA
- - alUNI UKAUM
ESPIHAO
s rwfaeL
ARRAMA
fwAMSrau
2
LA PALAmIeRA.
i^SSEBASTIAU
wapagar
BEUDAS
El PR AD0
UOCORlAL
[■oArW(A FoOREJOU
CEB
EL tie
CALA
OBLtDO Poiut'lO
Armuha
PASTRAM
(CdHEHARES)
h
SACEDOll
TBLO
BRlTOElC»
AltóRCOlf
MOSTqIf
iVALEARHER
AI&ares
uros o
MOROX
PIMTC
MEHtOA
HIWCHütf-
'fcCOLMEHS
s'torrejoh
FUEHUDUEHA
AUCÓW
JUESCAS
S.IERRA OE SV«i
STèLALLA
maöueoa
llaluéuga
AOAUJUEZ
0CAWA
N Buttqos
valladolio
qMADRIO
-*■ sl-
IM.AVERA
NATIONALISTISCHE STELüUGEU
ma RE&eEBii4G5
Z~~~" YeRö'NDIN&SWEGEH VrX
.Buitengewone zitting van Jicfc parlement
Het parlement is gisteren, tot een buiten
gewone zitting bijeen gekomen ter behan
deling van de door de regeering voorge
stelde wijziging in het militair statuut
,ffe
Iffini
I
nm
Ml.
rV
ffö
U
W,
5*7 afêj
Pi
'tti
Art
i> 11 kj-"*1