DE ONTPLOFFINGSRAMP BIJ WILTON
AANTAL DOODEN THANS VEERTIEN
Maandag 2 November 1936.
Van de beide ontploffingen aan
boord van het Grieksche s.s. Petra-
kis Nomikos maakte de tweede
de meeste slachtoffers. Onder het
aantal dooden bevinden zich vier
Schiedammers.
ROUW OVER SCHIEDAM.
I»1I
-I
mmxm
Te'. Na. 68103, 68617 en 68923.
89ste Jaargang.
No 21396
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 63103c 68617 en 68923
Postrekening No. 531!.
Uren van ondraaglijke
spanning.
In de eerste uren na de droevige ramp
op do werf Wilton-Fijenoord was het wer
kelijk onmogelijk zich een duidelijke voor
stelling van den stand van zaken te geven.
Hoewel door de directie het vermoeden
word uitgesproken, dat zeventien personen
den dood hadden gevonden tengevolge van
do ontploffingen aain boord van het Griek
sche s.s. Petrakïs Nomikos, hebben wij ons
gehouden aan de vaststaande leiten. Om
12 u. Zaterdagmorgen, toein liet laatste be
richt voor ons blad doorgebeld kom worden,
waren wij er zeker van, dat zes personen
bet leven hadden gelaten.
Desondanks hebben in oen loop van
den middag nog fantastische verhalen in
do stad de ronde gedaan, zoowel over den
omvang van do ramp, als ovcr.allerlei tra
gische bizonderheden. Veel ongerustheid
kam inderdaad bespa,ard worden aan de
betrokkenen en liun familie, als lret publiek
zijn verbeelding wat minder liet sproken.
Op het oogonblik, dat wij" dit schrijven,
is de sfeer wat rustiger en zijn wij in het
bezit van volledige en betrouwbare ge
gevens, behalve collier over die oorzaak
van do eerste ontploffing, waarover noeli
de deskundigen, noch do directie een af
doende verklaring hebben afgelegd.
De eerste ontploffing.
i' t was ongeveer vijf over half tien,
loon de stad werd opgeschrikt door een
hevige, doffe knal uit do richting van den
Maaskant. Onmiddellijk daarop zond de
alanninrichting van do werf Willon-Fijen-
oord haar onheilspellend geloei over df
stad, en wisten wij, dat daar een" ernstige
ontploffing gebeurd moest zijn.
Tegelijk met dqn uitrukwagen van de
politic en de auto van den Rolterdamschem
geneeskundigen dienst, reden wij de hek
ken van do werf binnen. Te voet ging
het verder.
Onderweg naar do plaats des onheils
haalden de brandweerauto en even latei"
do slangen wagen ons in.
Voor het kantoorgebouw hecrschte eon
zenuwachtige drukte. Tientallen menschen
liepen in en uit.
Het schip.
'Op den weg langs de grooto scheeps-
bouwhal stonden groote groepen arbeiders,
allen met spanning toeziende naar het
gebeurde op en bij het Grieksche tank
schip „Pentrakis Nomikos", oen stoom
schip met oliestook-inrichtnig, van 7020
bruto- en 4420 netto ton. Het dertig jaar
oudo schip behoort toe aan de rcederij
Patros M. Nomikos Ltd1., te Piraeus, en
was op 21 October 1.1. uit Lo Havre b.j
Wilton aangekomen voor reparatie.
Zooals alle tankschepen had ook do Pe
tra!; is Nomikos een verhoogd' achter- en
voorschip. In het achterschip bevinden
zich do stoomketels, de voedingtanks, ma
chinekamer, verblijven voor de bemanning,
enz.
In liet kctelruim was een ontploffing
ontslaan, zoo hevig, dat de ketel door
het dek heen geslagen werd en voor do
pijp bleef liggen. Tegelijk brak brand' uit
in de stookolie. Aan dok', in de machine
kamer cn andere ruimten in de onmiddel
lijke nabijheid, werd een ontzettende ra
vage aangericht. D'e arm van een loop
kraan, die op den wal ter lioogto van het
achterschip stond, werd als 't ware lam
geslagen en zwikte zijwaarts om. Het tegen
wicht werd weggeslingerd en. kwam eert
eind verder door liet dak in een Joods
terecht.
Zware rookwolken sloegen uit het achter
schip omhoog.
Do leden van do aan boord zijnde werk
ploeg ,die bezig was den ketel te reparee-
ren, en van do bemanning probeerden -al
len zoo snel mogelijk op den aval lo
komen.
Drie Grieken, die in een anderen kelel
aan hot bikten waren, moesten langs bui
zen en leidingen naar dek klimmen, omdat
do trap weggeslagen was.
Hulp van alle kanten.
Onmiddellijk werd alarm gemaakt en
zeer spoedig waTen op het terrein de po
litie die met den uitrukwagen gekomen
was onder leiding van dein commissaris
den lieer II. Pb. Glas ie, d'e brandweer
met groot materiaal, onder leiding van den
commandant, ir. H. B. J. Aikoma, deRoode
Kruis Transportcolonne, onder leiding van
adjudant J. van den Berg, leden van de
F. H. B. O. en R.K. E. II!. B. O,, de
hulpdienst van do averf, ziekenauto's en
particuliere auto's werden zelfs uit Vlan
dingen en Rotterdam gercquireeixl.
De gcneeslieeren dr. ,Do Bruijn en Van
der Griend, waren zeer spoedig op het
terrein en oven 'later verschoea ook dr.
Ormel. Twee Rotterdainsdie goneosheeren
verleenden assistentie, waaronder de di
recteur van den G. G, I>.» alsmede dr. Roest
Grollius uit Overschie.
Onmiddellijk werd oe>n aanvang gemaakt
met do reddingsmiaairegclen. Gewonden
werden op brancards, ladders en zelfs op
planken op de werf gebracht.
Degenen, die ter plaatse voorloopig ver
bondon konden worden en minder ernstige
wonden hadden opgeloopen, werden zoo
snel mogelijk met den uitrukwagen naar
de ziekenhuizen vervoerd. Deze uitrukwa
gen heeft hierbij onschatbare diensten he
ivezen.
Er heersclito een geweldige drukte, zoo
wel aan boord als op Hen wal en bij kle
verbandkamer. Menschen liepen af en aan,
auto's met gewonden reden weg, er werd
druk getelefoneerd en het was ondoenlijk
vast te stellen, hoe do stand van zaken
was.
Naar wij vernamen waaen op liet oogen-
blilr van de ontploffing ongeveer dertig
man aan boord', waaronder personeel van
Wilton en loden van de bemanning. Onder
dezen zijn do eerste slachtoffers geval
len. Een Griek overleed in de verhand
kamer.
Inmiddels was' do brandweer klaarge
komen met liet uitleggen van slangen en
werd aan boord water gegeven om den
brand' in de machiheruimton te blusscbcn
Aan boord bevond zich voorls kapelaan
H. Haselaar, die moedig mar heneden ging
om" daar zoo noodig geestelijken bijstand
te verleenon.
De tweede ontploffing.
Op dat moment tam de tweede ont
ploffing, veel hevigjer in haaf uitwerking
dan do eerste.
Wij bevonden ons op dat moment, bet
was vijf over lien, in ccon gebouw vlak
voor liet brandende schip. Terwijl wij
naar het schip stonden te kijken begon
plotseling weer bet sinistere geloei van
do alarmsirene en terwijl deze nog bezig
was, zagen wij oen zware, grijze rook
kolom uit het achterschip opstijgen en
er volgde een doffe, dreunende slag.
IJzeren plalen, stukken hout en andero
voorwerpen vlogen tientallen meters om
hoog door hot luchtruim om overal ver
spreid op de werf neer te komen.
De menschen op en bij het schip ronden
weg en probeerden zich to dekk'on togen
do vallende slukken.
Even tevoren waren de commissaris en
do inspecteurs Blomsma en Klooseman nog
op het schip geweest. Agent lloek had
er hen toen op gewezen, dat hot gevaar
lijk was en op dit advies gingen zij aan
wal. Geen twee minuten later ontplofte
do tank aan stuurboordzijde, mot het
noodlottige gevolg, dat Hoek zelf liet lo
ven verloor. Onder do ravage van op-
Somber dreunde Zaterdagmorgen half io een zware slag over Schiedam;
ccn slag, die leed en rouw zou brengen in vele gezinnen, ofschoon deze zich dit
op dat oogenblik nog niet realiseerden.
Want ofschoon de doffe slag ver in den omtrek zelfs op den Coolsingel
te Rotterdam gehoord werd, wist men niet, dat op de werf Wilton-Fijenoord
in een Grieksch schip een ontploffing had plaats gehad. De gissingen, wat de oor
zaak van den slag zou zijn, hepen aanvankelijk nogal uiteen.
Toen een sirene haar hulpgeroep door de lucht gilde, begreep ieder, dat er
iets ernstigs gebeurd was. Dat sirene-geloei werkte enervccrend in hooge mate.
Een paar minuten over io volgde een tweede ontploffing, die in heftigheid
de eerste nog overtrof. Zeer velen hebben op dat oogenblik zich gerealiseerd:
dat kan beteekenen een catastrofe 1 Helaas, het is niet veel minder dan een catastrofe
geworden
Twee ontploffingen op een Grieksch schip: twaalf dooden en tientallen ge
wonden, waarvan een 6-tal ernstig. Twee hunner zijn gisteren nog bezweken.
Allen menschen, die hun nlicht deden. Mannen, die werkten voor hun gezin,
vielen terwijl zij aan den arbeid waren; andere mannen, die te hulp schoten om
het onheil te beperken en zoo mogelijk het leven van medemens dun, die zij niet
of nauwelijks kenden, te tedden, ook hen verraste de dood. En bij vele tientallen
werden wonden geslagen, zoowel in letterlijken als figutulijken zin.
Men heeft Zaterdag hier ter stede een indruk kunnen krijgen van de tooneelen,
die zich bij een mijnramp afspelen!
De ongerustheid bij familieleden van hen, die bij "Wilton-Fijenoord werkten
en van de ramp vernamen, was voor velen haast niet te dragen.
Het zeer groot aantal gewonden, dat men met auto's zag wegrijden naar de
beide ziekenhuizen scheen grond te geven aan de geruchten, dat cr 40, ja 50 dooden
zouden zijn.
In de eerste consternatie was het zeer moeilijk na te gaan, hoeveel dooden de
ramp had gevorderd. Om 12 uur wist men vrij stellig, dat het er 6 zouden zijn;
een paar uur later sprak de directie van Wilton-Fijenoord van 17; 's avonds laat
bleken het er 9 te zijn, terwijl nog drie personen vermist werden.
Daaruit blijkt hoeveel moeite het kostte om nauwkeurig vast te stellen, welke
offers de wreede dood had gevorderd.
Er lag Zaterdag een angstige beklemming over de stad, als men nog nimmer
had gevoeld. De gezichten stonden strak; de gesprekken waten somber; de veihalen
die men elkaar deed, ze waren misschien niet altijd juist, ze getuigden van mee
leven en meevoelen, van het aanwezig zijn van iets mensehelijks.
Men herinnerde elkaar aan dien andeten Zaterdagmiddag, juist 4 weken ge
leden, toen ook Wilton-Fijenoord in het brandpunt der belangstelling stond.
Toen zonneschijn, feestelijke versiering, blijde gezichten overal, omdat H. AI. de
Koningin naar Schiedam gekomen was.
Nu een triestige dag, met regenwolken langs het luchtruim; een brandend schip
in de Wiltonhaven, waarop men wist, dat zich nog dooden bevonden, maar dat
niemand mocht betreden en langs den weg en in dc omgeving van Wilton-Fijenoord
duizenden menschen met verstrakte gezichten.
Het contrast was wel groot 1
Op oogenblikken, als die men Zaterdag doorleefde, voelt men de broosheid
van het menschelijk bestaan en de beperktheid van 's menschen kunnen.
We buigen eerbiedig het hoofd en brengen in gedachten een eere-saluut aan
hen, die vielen bij het vervullen van hun plicM en aan hen, die met wegcijfering
van zichzelf zich meldden als helpets.
Onder deze bevinden zich helden!
Al baat dat de gevallenen niet en al zal het hen, die thans diep gebukt gaan
onder het leed, niet op beuren, voor de anderen, die iets verder afstaan van de ramp,
is het toch'wel een Uooslrljke wetenschap, dat er in de wereld waarin we leven
behalve grof egoïsme toch ook opofferingsgezindheid aanwezig is.
Nog ccn j"0(o van (jc brandende Pelrakis Nomikos, vanuit do hoogte gezien. Van de loopkraan ziel men dc om
geslagen armen.
crullondo dokplaten cn wegvliegende stuk
ken ijzer.
'Onmiddellijk word de werf ontruimd,
do fabrieksfluit ging, ten teekon, dat bet
werkvolk zich naar huis moest begeven
en in enkclo oogenblikken tijds was do
geboete ruimte voor het schip leeg.
Gelukkig waren reeds -kort na de eerste
ontploffing do beide schepen, die aan
stuurboord' van do Pet ra kis Nomikos la
gen, de Modjokerto én Kertosono, van
den Rotterdamschon Ue-yd, verhaald'. 'Ook
bet tankscliccpjo Rotvjriam, van do Ame
rican Petroleum Company, dat dichtbij bet
Grieksche schip in de haven aan de zijde
van bet Sterrebosch lag, word1 in veilig
heid gebracht.
Van do beide grooto schepen, die voor
en achter do Pelrakis lagen, eon Rus
sisch schip cn de Bildcrdijk, moesten do
bemanningen van boord.
De groolc schcepsbouwhal, in do na
bijheid, was al direct geheel ontruimd.
Do gewonden, die de tweede ontploffing
maakte, weiden uiloinarvl nog van boord
gebracht. Du mondei' bevonden zich brand-
voetlieden, leden van do reddingsploeg van
Wilton eu leden van den werkploeg.
Do heer J. van der Plas werd zwaar
gewond naar de verbandkamer godragen
on vervolgens naar bet ziekenhuis overge
bracht. Enkele bazen van Wilton hadden
eveneens zware verwondingen opgeloopon.
Nog steeds was niet to zoggen liooveol
slachtoffers do ramp gemaakt had.
Werkloos toezien.
De weif bood een Iroosietoozen aanblik.
Zwarte cn grijze rookwolken stegen uit bot
achterschip van do Petra kis omhoog en
dreven Oostwaarts weg. Vlak voor het
achterschip stond de gehavende kraan, dea
gebroken arm omhoog geheven als een
zielig staketsel.
Niemand was meer op hot terrein voor
het schip te bekennen. Een molrogenljo
druilde neer en hulde do wachtenden in
een nanigeestige sfeer. Sombere, grijze
loodsen slonden rondom. Ook over do
wachtenden l^g de grijze somberheid.
Zwart glimmend waren de jassen van de
bramlueeilietion, die werkloos moesten toe
zien. Donker was do regcnldeoding der
overigen.
Do uniformen van do kranige Roode
v
Brandweerlieden cn leden van hel Roede Kruis moeten machteloos toezien hoe
de brand cn het gevaar voor nieuwe ontploffingen aan boord van liet Grille-
sche stoomschip luin w crkzaainhedcn beletten.
Doze courant verschijnt dagelijks, met uit
zondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f2.-; franco per post
ƒ2 50, Drys per week; 15 ets. -Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
vrorden dageljjkg, aangenomen.
Advertentiiin voor hot eerstvolgend num
mer moeten viór elf uur aan liet Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdag» vóór U uur.
Een bepaalde plaats van advertontidn
wordt niet gewaarborgd.
^.Prija der Advertontlén; van 1—regels f 1J55{
iedere regel moor f 0.30; ia het Zaterdagnummer
15 regels f 1.80, iedera regel meer f 0.35.
Reclames f 0.75 per regel. incassokosten 5 etaj
Eostkwitantieslöcts, 'lartoven van ndrortentiën
0 abonnement ztjn a;in hot Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advortentien opgonorncn it U.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/in. 25 woorden. Elk woord meer
6 cent tot een maximum van 30 woorden.
's Woensdags; Kleino Adverlentiéntot25woor
den f 0.25, mits vóör Dinsdagavond 6 uur aan bet
Bureau böiorgd.
's Zaterdags; Kleino Advertentién f 1.00,Indien
niet vóór Vrgdagavond 6 uur bezorgd.
