BUITENLANDSCHE ZAKEN.
Door de Gepeoe
gearresteerd.
TWEEDE BLAB
SCHIEDAMSCHE COURANT
Rede van den minister van buiteniandsche zaken,
jhr. Mr. A.1 C. D. de Graeff, in de Tweede
Kamer.
Tweede Kamer.
Vergadering van Dinsdag 1 December.
Yooizitler. prof. mrl P. J M Aalberse.
Rijksbcgrootiug 1937. Builcn-
landscko zaken. Rede van mi-
uister Dc Graeff.
Do minister 'van buiteniandsche zaken,
-do heer De Graeff, houdt zijin rede on
besproeid do stappen van de Duitsche re
geering in zake het internationaal rivieren-
recht.
Het internationaal riviercurccht.
Kaar de Duitsche opvatting bestaat op
den Rijn een door cle Duitsche regeering
autonoom getroffen regeling, waarbij kan
wonlen opgemerkt, dat de Duitsche water
staat opdiacht heeft, kwesties aangaande
-scl.rcpv aart, politie en patentvoarschrif-
to omtrent bouw van bruggen dn andere
zoodanige vragen1 in de praktijk voors
hands op dezelfde wijze als dusver te be
handelen, ten ware de houding van an
dere stalen der Duitselie regeering den
aanleiding werd een wijziging in haar
voornemen te brengen. Zoo staat de zaak
thans, ioor zoover-de feiten aangaat. Bij
- do. beoordèieling wan." die feiten wil .spr.
■vooropstellen,dat ook in-dit geval d©
door de Duilseh© regeering gevolgde me
thode vair eenzijdige opzegging 'van inter
nationale verdiagen, zonder dat van te
voren getiaclit is met de andere partijen
in onderling overleg tot overeenstemming
te komen, om het zacht uit te drukken
weinig aanbeveling en zeker geen navol
ging verdient.
- Ten aanzien van de gevolgde methode
heeft ook Nederland, dat op velschillend
gebied partij is bij allerlei internationale
overeenkomsten, bij dc zaak indirect oen
•groot belang Direct belang, heelt Neder
land mot bij de opzegging van de ten
aanzien van do Rijnvaart gesloten modus
vivendi welke Nederland met beeft mede
ondeiteekeind, en ook met van zins was
alsnog te onderteekenon
Wel heeft Nederland dnect belang bij
de verklaring van de Duüsehe rogoermg,
dat zij do acte van Mmnheim van 1868
niet meer als geldend erkent Op de ver
schillende rechtsvragen, die daarbij aan
do orde komen, kan spr. hier thans echter
niet nader ingaan, omdat hij zich eerst
een" eindoordeel kan vormen wanneer de
juridische argumenten (lor Duitsche 10
geering hem bekend zullen zijn en de/er
zijds zullen zijn overwogen. Dat de No
deilandsche regeering in elk geval met
kracht voor de Nedcrlandsche Rijnvaart
belangen zal blijven opkomen, daarvan
kan de Kamer zich overtuigd houden
WOENSDAG, 2 DEC'! 1936. No._21422.
Spr. behandelt vervolgens het Jupansc.li
Duitsche verdrag. Mocht Nederland nor-
den uitgenoodigd, tot het verdrag toe to
treden, dan staat onze regeering diar af
wijzend tegenover. Dit sluit overleg mot
andere regeermgen voor het communisme
niet uit. Politieke verdragon blijft deze
regeering vermijden.
Gaarne wil spr bier een antwoord go-
ven op het door verschillende geachte
afgevaardigden ged 'an verzoek om inlich
tingen betreffende een geheim accoord dat
tusschen Dmtschland en Japan zou zijn
gesloten betreffende een verdeel ing tus
schen beide landen van economische in
vloedsferen in den uósl Indischen Archi
pel.
Spr. weet daarvan op dit oogenhük niet
meer dan het bekende b-ncht in een En-
geisch blad. In de wonderlijke wereld,
die wij thans beleven, is ten slotte alles
mogelijk. Maar dat dit bericht, dat trou
wens van officieele .Tapunsche zijde is
tegengesproken, juist zou zijn, kan spr.
met geen mogelijkheid aannemen. Spr. be
schouwt dit bericht als een puur v
zinsel.
Het zou niet den eersten keer zijn dat
bedoeld blad met onjuiste sensatiebericli-
ten is gekomen.
Nederland en de Volkenbond.
voeringen van die lieeren
Wijnkoop en Sneevliet, heeft spr geen tee
ms kunnen. treldlcein voor het Nederlandsch
.beleid. (VToolijkheid).
Dal Nederland den-Volkenbond den rug
tzou moeten toek-eeren, gelukkig hebben
andere sprekers andere opvattingen. De
olkenbond is inog aliijd in vele opzichten
nuttig en oen kostbaar -goed ook vooii* ons.
Intusschen is de Volkenbond in meer dan
een opzicht tekortgekomen. Het heeft geen
zm, dit te verbloemen.
Zoo heeft de Volkenbond gefaald t.a.v.
den oorlog van Italië tegen Abessinie. Met
name de delegaties der kleine landen had
den slechts één doel, den vrede en liet
recht te handhaven.
stemming is dan thans ook veel min
eer goed, dan verleden janr. De Volken
bond is onmachlig gebleken, Zijn begin
selen door to voeren, .aan de collectieve
veiligheid is veel nadeel toegebiadd. Het
lezwnar ra u gemis aan .universaliteit
"■"-tint niet spoedig to kunnen worden
opgeheven. Vrees voor herhalingen dei te-
leuistelhng beheer.-chte ook spr 's rede van
Juli j 1. in do Assemblee. De ex-neulialen
voelen zich met meer verplicht, economi
sche'en linaricieelo'sanolies_ te volgen.
Onzio houding m de'tóekomst zal voot
een good deel afhangen van die van m
gelijke omstandigheden verkeerende landen,
do Scandinavische en Belgie, met name
Wat art. 16 van het pact betref!, de
collectieve veiligheid is er een essentieel
bestanddeel van.
Wegens het o.m. voor ons dreigend go
vaar moeten we ons op een ander stand
punt stelten, zoolang de Volkenbond met
indeidaad een universeel karakter heeft.
Verschillende mogendheden hebben be
zwaar trouwens tegen het tegenwoordige
art. 16. Het is dus met uitgesloten, dat
hierin wijziging kan worden gebracht, om
den boud ook voor andere mogendheden
aantrekkelijk te maken.
Spr. is tegen regioneele paoten buiten
het kader van den Volkenbond. Doch in
overleg met andere mogendheden, tezamen
bedoeld als de ex-neutralen, ziet spi. veel
heil.
Spr, verdedigt het oplrcden van de Ne-
derlandsche delegatie- te Genève degen de
aan val! én-'van 'de -lieeren/.Westerman en
Emgbeek. Dat zo 'zich moor op den 'voor
grond zou plaatsen dari die uit Scandinavië,
is niet 'juist, al blijkt dit met allijll ,uit
de Noderlandsche pore.
Wie geen kennis hoeft kunnen nemen
van de besloten verga leringen vain de eonP
missie voor de geloolslmeven, kan met
oonioelen over het optreden van mr. Lim
burg Spr. kan verklaren dat deze met ken
nis van zaken uit juridisch oogpunt heeft
gesproken. Dat mr. Limbuig zich door an
deren naar voren had laten schuiven, is
een stelling vain den heer WeMerman, wel
ke eiken grond rmst. Trouwens heeft mr
Limburg ook nog oen vijftien jaiige er
varing.
Diverse andere onderwerjicn.
Wat de organisatie van het diplomatieke
en consulaire corps betreft, do uitbreiding
betreft de laatste. Intusschen woidl do
wenschelijkheid van verdere uitbreiding ei-
eend. De samemveikmg met andere dien
sten on departementen laat niet te ven-
sehen over.
Wat den -economischcin voorlichtings
dienst van het departement van handel aan-
gaat, die gaat buiten den regee-i-ingspeis-
dienst om.
Do onderhandelingen met Belgie over do
verdragen van 1829 zijn vooiloopig op een
dood spoor, tot spr.'s leedwezen
De opvattingen der Belgische en Nedei-
landsche regcenngcn loopen zoo uiteen,
dat beiden het gcwenscht vinden, hervat
ting der onderhandelingen voorloopig 1e la
ten rusten,
Spr. betreurt ook, dat het m de Maas-
water-kwesUe tot een proces moet komen
Mondeling en schriftelijk is spr. bevestigt,
dat dit van Belgische zijde met als iels
onvriendelijks wordt opgevat.
Als Nederland het proces mocht winnen
en evenzeer geldt dit voor Belgie
zegt dit niet dat er dan geen minnelijke
schikking meer mogelijk zou zijn. Stopzet
ting van liet proces ligt echter niet in de
bedoeling.
Zoolang spr. minister is, zal er geen
stap zqn to verwachten om de officieele
betrekkingen met Rusland te herstellen
Er is voor Nederland geen aanleiding
voor een andere houdmg m zake de non-
intervefitie in Spanje Wat liet verkoopen
van Nederlandsohe \liegtuig©n betreft, ons
treft geen verwijt, als die ten slotte toch
in Spanje -mochten zijn terecht gekomen
De betrekkingen met 'Duïtschland.
De betrekkingen ook met do Duitsche
regeeiing zijn volkomen in orde Den heer
Westerman verklaart spr, dat onze ge
zant en persona grata is. Een deel van
de Nedcrlandsche pers vertoont geen viien-
delijke opvattingen. Doch ook weet de
lieer Westerman, dat er ook djn die niet
ophouden, den lof van Duitschland te zin
gen. Dit werkt juist andersom op een
ander deel van ons volk. Spr. verdedigt
verder den Nederlandsohen gezant tegen
de aanvallen van den heer Westerraan
Toen de heer Van Limburg Stirum eten
Fuhrer zijn aanstaande vertrok mededeel
de, vei leende deze hem de hoogste onder
scheiding, daar te lande bekend, een per
sooniijk onderteekende oorkonde, om uit
dank van het Duitsche volk.
Ten slotte richt spr. tot den heer Wie
gen. die gezegd heeft, voor de laatste m'anl
bij de bespreking van buiteniandsche iza-
ken het woord te hebben gevoerd. Spr
verzekert hem zijn zeer bizondere waar
deering voor de wijze, waarop hij lange
jaren van zijn belangstelling voor het bui
tenlandsehe beleid heeft doen blijken.
De begiooting van het departement van
buiteniandsche zaken voor 1937 wordt hier
na zonder hoofdelijke stemming aangeno
men
Vervolgens wordt ovoigegaan tot behan
deling van de begrooling van onderwijs,
kunsten en wetenschappen. Minister Slo'te-
malcer de Brume komt vandaag aan liet
wroord In de avond veigadcring is behan
deld de begrooting van het Werkfonds.
De reden .onbekend.
Een idealistisch, onpolitiek
man.
Een onderhoud met den vader
van Ir. W. F. de Wit.
-a s p' Vi v "H'
(Van onzen - correspondent).
Het dtama der massa-arrestatie \an
buitenlanders te Rusland blijkt zich
ook uit te strekken tot een landge
noot, die eveneens door de Gepece
is gevangen gezet. De Nedcrlandsche
ingenieur W. F. de Wit, afkomstig
uit Enkhuizen, is mede het slachtoffer
geworden van de ongewisheid in de
gestrengheid der/Russische autoritei
ten en ook abhter hem zijn de wreede
gevangenisdeuren gesloten, terwijl zijn
nabestaanden o\er zijn"lot in onzeker-"
beid verkeeren.
De bejaarde vader van den thans 39 ja
ngen' ir Do Wrt ".wóont te Fnkhmzen,
waar hij ondanks zijn 91 jarigen leef
tijd nog steeds het ambt van apotheker
uitoefen!. 13egrijpehjken\ijze is men m het
ouderlijk huis zeer Onder den indruk van
het gebeurde Dat bleek ook wel in het
bizonder gedurende bet ondcihoud, dat
wij met den getroffen ad et, den beer J
de Wi£, hadden in de oude, statige apo
theek, waar alles getuigt van de rust en
do gemoedelijkheid van liet stilte stadje
aan de voormalige Zuidei/oe
Brieven uit Moskou,
Het blijkt, dat reeds op 9 November
het beiicbt kwam van de arrestatie van
den in Rusland arbeidenden zoon Fan
brief van zijn echtgenoot©, mei rouw De
WitSchroder, het in bedekte termen
lezen, dat er iets gebomd was met linar
man,^ die door eert beambte \wu> meogc
nomen Blijkbaar duifdc mevio iw De Wit
niet openlijk over liet geval schrijven, uit
vrees, dat dit slechte gevolgen zou kun
nen 'hebben voor den gearresteerde Miar
de brief was toch voor den verschrikten
vader duidelijk génocg, om grooier bezorgd
heul "-to broiigou m liet rust -go huis aan
de Westers ti aai. in Fekhuiz-en Ito bur
gemeester, de lieer T C Haspels, weid
dadelijk van den blief in konnis gesteld
en deze waarschuwde onmiddellijk hot
departement van buiteniandsche zaken, dit
beloofde de noodtge stappen te zullen
doen.
Latere blieven nil Moskon neuten
steeds duidelijker en Maandag kwam
te Enkhuizon een schrijven van mevr
De Wit, waarin een omstond g relaas
weid gegeven van do wijze, waarop
de arrestatie was geschied, en waarin
levens weid gemeld, dat de zoon het
in de gevangenis toen goed maakte
In den nacht van 1 op 5 November
werd ir. De Wit door twee beambten
van de Gepeoe van zijn bed gelicht
en meegenomen Er werd een minu-
tiense huiszoeking verricht, waarbij
cenige blieven en foto's meest fa
miliekiekjes werden in beslag ge
nomen.
Do beambten der Gepeoe waren mid
den in den nacht verschenen, teivvijl het
echtpaar, ruslig en zich van geen onheil
bewust, lag te slapen De heer en mevi.
De Wit hebben geen kinderen. Zij wei
den gewekt door geklop op de buitendeur
en toen de beer des huizes ging kijken
wat deze late boodschap beleekeiule, sion-
den er twee mannen voor hem, die zich
legitimeerden als beambten van de Gepeoe
en zetden gekomen te zijn, om hom te
arresteeren Zij werden binnen gelaten en
daar haalden zij een papier 1e voorschijn,
dat het bevel tot arrestatie bevatte Daar
op kleedde de hoer De Wit zich aan en
onderwijl werd de woning nauwkeurig
doorzocht, waarbij alles werd oio-hoop
gehaald.
"De cehtgeaoote blijft achter.
Een kort afscheid met enkele bemoedi
gende -woorden, die duidden op do ver
wachting van een spoedig wederzien, was
het laatste/wat aan hot echtpaar wen! toe-
geslaan. Daarop bleef mevrouw De Wit
alleen ac-liter en men kan zich de stemming
indenken van de -eclitgenoote, die zoo haar
man zag wegvoeren. Haar eerste pogingen,
onmiddellijk daarna ingesteld, om met haai
man in contact te komen, stuitten af op
den onwil der autoriteiten, doch eenigen
tijd later werd zij in de gevangenis toegeh-v
ten. Haar laalste brief naar het vaderland
getuigt ervan, dat haar man in welstand
verkoelde, terwijl zij tevens in de gelegen
heid was, eenig gekl achter te laten vooi
exlra verzorging. Den gevangene zelf lieoft
zij waarschijnlijk niet gespreken.
Het ergste is evenwel, dat ook zij
en vanzelfsprekend evenmin de
familie in Nederland niet ook maar
het geringste vermoeden hecfl, op wel
ke gronden de arrestatie is geschiedt
H.K.H. Prinses Juliana vertoefde gistermiddag te Schcveningen, waar Zij op do
Pier in gezelschap van een Harcr Hofdames eenigen tijd het wilde spel der golven
gadesloeg.
Tenger olge van den Noord-Westerstorm is gistermiddag een groot gedeelte van de
Roltcrdamsehc binnenstad onder water gcloopcn. Ecu der overstroomde stralen.
In het" bevel fQt~"iiÏÏiëcli&nïsnelhiS|,*""
dat de beambten dei Gepeoe m do
slaapkamer voorlazen, stond daarvan
niets vermeld. Zij hadden nog wel
een anderen blief bij zicb, doch de
zen heeft alleen de beei De Wit ge
lezen. Zoo verkeert men -nog o\ei
veel in het onzekere.
Met poliliek hoeft ir. De Wit zich nim
mer ingelaten. Dat getuigd© 'ons zijn var
der meer dan eens gedurende het gesprek,
dat wij mot hem hebben gevoerd. Hij sprak
met o\cr de politieke dingen in liet Sov-
jel-njk, slechts zijn weik interesseerde hem
en daarin ging hij geheel op Elk jiar
biacht hij met zijn vrouw een bezoek aan
zijn bejaarden vader, die hem steeds in
blakenden welsiaind en mot gioot enthou
siasme over zijn arbeid daarginds weer
terugzag. Fascistische tendenties had hij
zeker met.
Een idealist.
iieelemaal zonder politieke gevoelens
was hij met, althans met in zijn jonge
jaren. Als jongeman was hij sterk Inrksch
georiënteerd, zoodat hij weigerde den mi-
lilairen dienst te vervullen, toen de tijd
daartoe voor hein gekomen was. Deze
uiting van een idealisme, (lat zich tegen
de maatschappij verzet, heeft hom met liet
hoog militair gerechtshof in aanraking ge
bracht, dat hem veroordeeld© tot een vrij-
lieuisslraf van meer dan eon jaar, welke
lnj gedeeltelijk in een kamp heeft doorge
bracht.
Over het algemeen was ir Do Wit
oen rustig en bezadigd man, die zeker
niet uit destructieve revolutionaire
overwegingen den dienst weigerde.
Wol had liij belangstelling voor het
grootsclie werk, dat in Rusland door
het bolsjewisme wordt verricht, en
daaraan is het gedeeltelijn ook too
te schrijven, dal hij een positie als
ingenieur in Moskou ainbioexde.
Na te Delft aan do technische hoogc
school geslaagd te zijn voor het examen
voor werktuigkundig ingenieur, kreeg hij
werk in Duitschland. Eerst in Aken, later
in Berlijn, was hij verbondon aan in
dustrieën, die zich toelegden op de ver
vaal cliging van toestellen voor verwarming
en ventilatie. Op dat gebied had hij zich
gespecialiseerd en met blijdschap aan
vaardde hij nu zeven jaar geledon
een functie als ingenieur hij de Sanlech
Montage trust m Moskou, die ook in deze
biancho werkzaam is. Daar heeft hij met,
toenemende ambitie gewerkt, zich telkens
volhangende in de bereikte resultaten. In
den aanvang had hij er een heel mooie
positie, welke hem een ruim beslaan gaf,
docli latei werd dat iets minder, alhoe
wel ei nog niet de minste" red an~was~ tot"
klagen. Bovendien was men zeer over
hem ic\rcden.
Yooricckoucn?
De vacanties bracht on de heer on mo-
vremv De Wit steeds door in het vader
land. Éénmaal hebben zij dat slechts o\ er-
geslagen, doch verder zijn zij eiken zomer
m Necteiland geweest, waar hun liefde
steeds uitging naar den ouden vader in
Enkhuizen. Ook dit jaar was liot echtpaar
des zomers naar hier gekomen, met do be
doeling, weci spoedig maar Moskou terug
to koeren. Dit laalste voihop evenwel niet
zoo vlol, als oorspronkelijk wol was ge
dacht.
Was hot een voorteeken van de
komende moeilijkheden, dat ir. De Wit
©ast geen visum kon krijgen om maar
Rusland terug te gaan? Alles weid
in het werk gesteld, om toch wes*
toelating te bekomen; er werd geschre
ven maar hel Russische gezantschap
in Darijs en naar do Santeeh in Mos
kou en ma vijf maanden kwam einde
lijk hel veiheugende bericht, dat het
echtpaar mocht komen. In October
werd de reis aanvaard en op den 14en
van die maand werd liet oude werk
weer herval.
Drie weken later volgde do on ver wacht
te aireslatie. Na liet eerste bericht hoeft
het ministerie van buiteniandsche zaken
dadelijk alles gedaan om den gevangen
landgenoot te steunen. Hier wreekt zicli
echter ook do omstandigheid, dat ons land
geen geregelde diplomatieke i betrekkingen
met Rusland onderhoudt. Eerst werd liet
Internationale Hoode Kruis er in gemoeid
en later liet Amerikaamsche gezantschap,
dat zich welwillend liet lot van den Neder
lander aantrok. Men is nu in afwachting
en mem leeft in de hoop, dat al dit werk
niet tevergeefs zal zijn. Maar zekerheid
daaromtrent hoeft men nog heclomaal niet.
Kerk en School
Ncd. Hcrv. Kerk.
Beroepen te Balk (toez.), ds. J. van
Woorden, te ZwammerdarnWevr-
sela (Ov.), II A. Brengers, cand. te Lei
den,
Aangenomen naar Alphen a. d Rijn,
ds. G. Pli, Sohecrs, te Kolderveen.
Aangenomen naar Jaarsveld, C. T. Post-
ma, cand te Utrecht.
Bedankt voor Molenaarsgraaf, J. Bale
laan, cand. te Bodegraven.
Gcref. Kerken.
Beroepen te Uithuizei meeden, ds, J. L'.
Wielen ga, te Aiutn (Fr); to llui rum
(2o pred pi.), ds. W. v. cl. Heide, te Stads
kanaal; -te Uithuizen (Fr.), ds. 'lh.
Boersma, te Oudcga.
DER
i
V
Hot Japanscli-
drajr.
-Duitsche vcr-
t
V -
