DE RAM P VAN DE LIJSTER
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
welke gistermorgen I»ij: Croydon verongelukte en in brand vloo;
De Irotseho K.L.M.-vogcl
Mej.- Bongertmaii,
/„Lijster", die aa
Het ongeluk geschiedde op 1 mijl van Croydon.
Omtrent de oorzaak staat nog niets vast.
Onderzoek ter plaatse ingesteld.
3Jej. TJonf/erlman kan zich
niets méér herinneren.
Uil een later telefoongesprek, dat do di
rectie van de K.L'.M. gistermiddag met ka
pitein Leverton bad, is -gebleken, dat van
do 17 personen, die ziclr aan boord van do
„Lijster", bevonden 12 passagiers, do ge
zagvoerder llaulzmaycr en de werktuig
kundige Verkerk zijn omgekomen.
De passagier Schutarh on de stewardess
Bongertman zijn -"slechts, licht, gewond,
daarentegen is do toestand1 van don mar
conist Van Bemmel zoodanig, dat voer
zijn leven moet worden gevreesd. Hij be
vindt zich in het Purley Cottage Hospital,
evenals de beide lichtgewonden.
de stewardess vaii do
aan den dood ontsnapte.
Uit het feit, dat do wielen van liet
vliegtuig de Zuidelijke schutting van
het vliegtuig hebben geraakt, terwijl
do startlijn Oost-West loopt, moet ver-
ondersteld; worden, dat het vliegtuig
door de een of andere oorzaak van
do startlijn is afgeweken en dat na de
aanraking van lietvliegtuig met de
"'schutting,do„pilootde, „Lijster", niet
geheel meer meester was, ...mol het
ongelukkige gevolg, dat.hij' op de da
ken van twee huizen terecht kwam.
Het vliegtuig is ncoi'gcstort op 1 (En-
gelscbc) mijl afstand van het vliegveld.
De stewardess is door do vertegenwoor
diger der K.L.M. ondervraagd, teneinde
aanwijzigingen omtrent de bewegingen van
hel vliegtuig in den aanloop te verkrijgen.
Zij kan zich van liet gebeurde echter
niets meer herinneren.
Do vliegtuigbesluurdcrs Smirnoff en Moll
bijgestaan door den hoofdwerktuigkundige
Young, die sedert de oprichting der' K.L.ML
op Croydon werkzaam is, stellen een na-
De railio-lelegrafist Van Bemind werd
-
zwaar gewond.
De piloot Haulzmayer, die bij de ramp
van de .„Lijster" 0111 liet leven 'is gekomen,
der onderzoek in,
Ter toelichting op dit communiqué deel
de do lieer PI es man nog. mede, dat mej,
Bongertman slechts eenige schrammen
beeft opgeloopon on niets gebroken heeft.
Omtrent don toestand van den heer Scliu
bach en van mejuffrouw Bongerlman heeft
kapitein Leverton den heer Plesman tele
fonisch bericht, dat deze „quite all right"
is. A"; ::V.
Onjuist is dus, zeido do lieer PJesman,
dat 5 gewonden in het hospitaal verpleegd
worden. Hot zijn er slechts 3, w.o. de
marconist Van Bemmel.
De weersomstandigheden op d'e route,
zoo vernamen wij nader, waren van dien
aard, dat men Icon starten. Op het oogen-
blik van vertrek was liet zicht vanwege
den mist echter uitermate slecht, zoodat
de start gemaakt werd langs de misllijn.
Tenslotte verklaarde de beer Plesman
nog, dat 1-Iautzm.ayor een voortreffelijk
vlieger was, die op do Alpenroute deze
zomer, uitstekend werk heeft verricht en
al eenige maanden op Croydon vliegt.
Geen technische storingen.
De vlieger Smirnoff op de plaats
- van de ramp.
j Gisteravond om 9 uur hoeft lo directeur
van <le K' L. JL, do heer A, Piesnian,
nog -eenige mededéèlingeh gedaan met be
trekking tot de ramp van den Lijster.
De onder-directeur van onze luchtvaart
maatschappij, de heer P. Gnillonard, heeft
in den vooravond nog met Smirnoff getele
foneerd, die op d'e plaats des onlieils,
naar men weet, een onderzoek instelt.
G ebleken is, volgens mododeelmg'van
den heer Plesman, dat do'slaart van het
vliegtuig in aanraking met de schutting
is gekomen. Daarna- raakte do machine oen
hooggelegen punt van een huis achter deze
schutting, waardoor de Lijster nog meer
uit zijn vliegpositio is geraakt. De Douglas
vloog tenslotte nog tegen een telefoonpaal-
en een ander, huis op.
Het is Smirnoffs indruk, dat zich
geen technische storingen hebben voor-
gedaan, die aanleiding zou kunnen go-
weest zjjn om hij- het starten .van. de
rechtebaan af te wijken. Do oorzaak
van deze rauijp blijft nog oen zeer
groot raadsel, aldus de" heer Plesman.
De piloot Haulzmayer was. buitengewoon
bekwaam, en bijgevolg volkomen in staat
een blindslait uit lo voeren, zcidc do hoer
Plesman.
A Hij kon niet zeggc-u of deze ramp even
tueel een wijziging in de blindstartledrniek
ten gevolge zou hebben.
Betuigingen van deelneming.
Zooals te begrijpen is, hoeft do telefoon
gisteren geen moment stilgestaan op het
hoofdkantoor van ide IC. L.' M. Dé directie
ontving van vele z'ijldcn bewijzen van deel
neming mot dit ongeluk:
j De nnnister:piesidéiit,;;dr, - dolijin, zond
een schrijven, van- rouwbeklag, "deburgo-'
meester van' Den Hapg, nar. Dé Mondiy,
bright do directie oen bezoek én do minis
ter "van' waterstaat,- jhr. i'r. 'Viui' Lidth de
Joude! vaardigde' den' directeur .-jan.*' dén'
luditvaarldienst den heer Van'Edé van'
dér Pais 'af,, om zijn medeleven'té be
tuigen. -•
Ook' do directeur-generaal dér P.T. T.
ir. Darhme en de voorzitter van dé Kon.'
Nqdorjandsclio Vereeniging jvóoit Lucht-,
vaart,ir. Do Kok,' gaven van ïiuu belang
stelling'blijk.''7
Voorts kwamen érlyele telegrammen, ook
uit het djuitenla.tni,':biri.n:mi.
Tenslotte; doelde' dé' lieer Plesman- nog
mede.i dat.de toestand van deii marconist
Van Beihmel,;'zeer 'érnstig blijft. Z'ijn_ vader
en' dr.- Slótboom' vaiifdjé.-K'.. U il.j'zijn gis
teravond. naar Londoiii vertrokken.
Óok één Van ,de beerén dér N.V; Jriiteméo
enZn., begrafenis-oiRlerneiners, is naar
Londen vertrokken om dp noodig'e maat
regelen té treffen in verband 'mét liet 'trans
port van de Kederlan'dsche slachtoffers.
Het stoffelijk overschot van den werk
tuigkundige- Verkerk zal te Katwijk tor
aarde worden bcsleld. -
Officials óp de plaats des on-
- Iicils.
Gistermiddag hébhen majoor Cooper en
kapitein David, Van hét ministerie van hicht
vaart met vlieglnigbcstuuwlers en officials
v;t i de K. L. M.l hefchvrak -van ïlè Lij-sier
aan oen onderzoek onderworpen.
Toen de mist - steéils dikker werd, bob
ben de deskuiKtigenj; Van zoeklichten ge
bruik gemaakt.- Het '..onderzoek gold - in
hoofdzaak de motoren en den cockpit.
Hel wrak zal in zijn positie blijven, tot
dat het definitief onderzocht zal zijn door-
do luchtvaarkkskiuid-igeir, die vandaag te
Londen worden verwacht:
Vrees voor oplaaien van <len
brand.
Do vrees bestond,, dat liet-vuur weer
zou oplaaien. De brandweer heeft der
halve in den namiddag, opnieuw water
gegeven op het wrak :en het in puin ge
vallen huis.
Men gelooft, dat djer hoer en mevrouw
Kort Eoenc op do huwelijksreis waren.
Slog ccnmédédécliiig van een
ooggetuige.
Een chauffeur, een-der ooggetuigen, ver
klaarde, dat liet vliegtuig bet huis raakte
en -dat toen een. vlam uitschoot. Hij en
eenige bouwvakarbeiders snelden toe, doch
zij -werden door liet -Vuur wéerhouden. Zij
probeerden .nochtans diet toestel ,io: berei
ken, dat onderstboven.! was leroditgekomcn,
doclli' 'ÏSit bleek onrdógelijlc.
Do hitte was zoo ontzeilen;], dat .men
eenafstand van moer da;n G motor rnoest
houden.
De toestand van mej. Bon
gerlman.
Bij: informatie in het Purley-hospitaal
werd medegedeeld, dat mej. Bongertman
ernstige brandwond-en. had opgeloopon hoe
wol haar toestand niet kritiek is.
Haar -zenuwgestel heeft een ernstige
schok gekregen. Gister stond de hoofd ver-
verpleegster niet toe, dat mej. Bongertman
bezoek kreeg, vandaag zal dat wellicht
mogelijk zijn.
'De toestand der slachtoffers
Ihcdcnochtcnd.
Hedenochtend was .de gezondheidstoe
stand van dén radiotélegrafist Van Bem
mel, nog 'onveranderd. -•
In den gezondheidstoestand van de ste
wardess, mej Bonge.rtirian, was eenje ver
betering te hespeuren.
Juan de Ia Cierva.
Juan de.la Gierva, die op.zoo.noodlot-
lige i wijze om liet leven, lcwarn, is de
bekende, uitvinder van d-e'autö:giro. De
ja Cierva, die Spanjaard was,demon
streerde dit toestel voor liet eerst in' 1923.
liet ontleent zijn opwaarlsché kracht aan
een stel roieerende - oppervlakken, welke
clijk schroefbladen onder! oen geringen
boek met de baan bewegen.-.Zij: onüeo-
nen 'dit in onderscheiding met de heli-
coptere, .weiko mechanisch wordt aange
dreven hun beweging'aan dé'voorwaart-
sche. beweging van hét ..vliegtuig.''Onder de
autogirobaah is éen*' kleinj vastdraagvlak
aangebracht,- dat 20 pet.van" de totale
iifl geelt en; dat dé aileronsvoor 'de d wars-
hesturing. draagt.
Sedert 1928 heeft-.dit vliegUü-g.'een piac-
tisclie briiikhaarheid gekregen. Zoowel in
Europa ais "Amerika heeft de autogiro zich
lol een bruikbaar en veilig vliegtuig ont
wikkeld. - -
Over zijn uitvinding schreef De la Gierva
een werk, geliteld„Thé theory of the
aulogiro".
DONDERDAG, 10 DEC. 1933. No. 21129.
Do omgekomen, boordwerktuigkundige
Verkerk.
Het huwelijk van Prinses Juliana
Nuttige wenken en waarschuwingen
aan hen, die naar Den Haag gaan.
D-e hoofdcommissaris van politie te
's-Gravenhage geeft de navolgende waar
schuwingen aan hot publiek, dat ter ge
legenheid van liet huwelijk van II.K.II.
Prinses Juliana op 7 Januari a.s. do resi
dentie zal bezoeken, alsmede plaatsen langs
do route vonscht te huren.
Past op do zakkenrollers.
Overtuigt u bij liet koopen van plaat
sen, dat gij1 niet in handen valt van zoo
genaamde opkoopers.
Overtuigt u, of gij te doen hebt rn-et den
daadwerkelijken eigenaar of verhuurder of
diens geinachtigde(n) van het perceel waar
voor plaatsen worden besteld.
Overtuigt u dat do aangelrodoin plaatsen
werkelijk uilzielit geven op d-e route waar
langs de koninklijke stoet zich zal bewegen.
Overtuigt u dat voor een perceel niet
reeds teveel plaatsen zijn uitgegeven,
Weest uiterlijk 9 uur aanwezig.
Bedenkt, dat het aanrijden met auio's
of andere voertuigen naar de gowenschle
perecel en is uilgesloten. Dilzonderi-ngen
kunnen niet .worden toegestaan. Een ieder
zal dus te voet' zijn plaats van beslem
ming ié betenbereiken. /j'V""
Overtuigt u of do toegangskaarten, voor
do tribunes Torenslraal, \rondels traaf
Elandstraat én' Alexanderveld voorzien zijn
van een liandtoekeiningstcmpel van den
hoofdcommissaris van politie,
Aan belanghebbenden, di-e ter gelegen
Iieïtl der feesten eenige versiering op of
over do openbare straat vensclien aan
to brengén, zij medegedeeld, dat hiertoe
vergunning noodig is van burgemeester
on welhoud-oii's. Sdiriftelij-ke verzoeken zijn
hiertoe be richten aan den dienst van ge
meenteweflcein, Grocnowogjc aldaar.
Yoor het hebben dezer versieringen zul
len van gemeentewege goan vergoeding-en
worden gevraagd voor hel innemen van
gemeentegrond, doch uitsluitend f 1.—
leges.
Versieringen met het uitsluitend doel
reclame voor eigen of e-ens anders zaak
to makenvallen hieronder niet.
Wettelijke regel in- omtrent haridelsagcnteii
en handelsreizigers.
Dezer dagen is verschenen c-en com
mentaar'van het Verbond van Nedérland-
sche Werkgevers betreffende de nieuwe
wettelijke bepalingen omtrent handels
agenten en handelsreizigers, J>e groote be
langstelling, welke de weilelijke regeling
tijdens haar voorbereiding in den kring
fier. leden van hot Verbond ondervond, is
daartoe de directe aanleiding geweest. Het
werkje is bedoeld als een handleiding
voor dc praclijk. Daarom is. van /uitvoe
rige behandeling van juridische vraagstuk
ken of van onderwerpen, die slechts theo
retisch belang bobben,» afgezien de be
doeling van de wet en do voornaamste
principes, zijn echter in deze uitgave uit
ééngezet. In; do SO pagina's druks bevatten
de handleiding is de volledige tekst van
'do we! opgenomen, alsmede eennitgebroid
register, aansluitende aan de behandelde
onderworpen.
Dc prijsstijging na'tic depreciatie.
liet,secretariaat van den Centrale.n Bond
van Ned. Verbruikscoöperaties schrijft ons:
Héteconomisch bureau van den Bond
heeft over do week van 30 November— 5
December j.l. prijsopgaven ontvahgcri yoor
de we.kelijksclio énquê(é.:.yiui..20''.cbopéra-
ties. Het blijkt, .dat,' vérgclékenbijdc'yqr
rige week, dc prijzen over bet geheel we
derom iets,-n.l. 0,2 pGt.,- gestegen zijh.Was
do,-gemiddolde-prijsstijging, vergeleken - bij
den toestand - 'op' -2-1 -September, 'gedurende.'
do laatste drieweken 'steeds bijna, even
groot (n.l. - ongeveer 1,8 pCl thans is
zij lj98 .'pGt! Deze. nieuwe stijging is een'
gevolg van liet feit, dat dc- prijzen van
verinicélli, griesi.neel, Gouda-kaas en voonil
boler, iels zijn opgeioopen.; Da prijsver-,
bohging van boter is éen gevolg van liet
feit, dat do cnsishcffing-van 75'op .80'cent
per k.g. is gebracht.
Tweede Kamer.
Yiwkcersfonds.
In de vergadering, die van 1 tol 7 uur
duurde, beeft de Tweede Kamer gisteren
de behandeling van de begrooliug van bet
Vcrkcersfonds 1937 voorigezet, en gerje-d
is men' nog lang niet. Da voorzitter, prof.
Aalberse, vond het dan ook noo.lig iu den
loop van den iniddag er op te wijzen, dat
voor de verschillende afdeelingén ió spre
kers stonden ingeschreven. Alvorens deze
echter aan het woord kwamen, antwoordde
de minister Van Lidth de Joude op de
Dinsdagavond gehouden algemeene be
schouwingen. Het vraagstuk der coördinatie
vormde daarbij het hoofdpunt. Do minister
wees er op, dat deze op vrijwillige grond
slagen de voorkeur verdient. Dat het ver
keer in al zijn geledingen een eenheid moet
vormen en dal elke lak van verkeer op do
meest economische wijze een eigen taak
to vervullen heeft. Tal van detailpunten
worden door den minister beantwoord',:'
waarbij Hij o.a. verklaarde zicli in het
huidige stadium nog niet te kunnen uit-
spreken over den tunnelbouw te Botter
dam.
Dc afdeeling spoorwegen had veel be
langstelling der Kamerleden en ook dit
jaar ontbraken, dc opmerkingen over de
onbewaakte overwegen niet. Dc hoeren.
Krijger, Ebels, Bakker, J.Tor Laan. Boon,
Van Dis en anderen, spraken er oyer en
drongen aan op betere maatregelen,, waar-
hij gewezen werd op de langdurige voor-,
bereiding van dc proefneming.- 'met auto
matische lich tsignalen hij -. Steen wijk eii
werd aangedrongen op proefnemingen met
een nieuw systeem van den heer Tennis
sen en ir.: Van Dijk. De heer Sneevliet be-
pleitte mede uit werkverschaffingsoogpimt
liet weder doen bewaken van tal van thans
onbewaakte overwegen." De hoeren Van
Braambeek en J. ter Laan wezen op den
achteruitgang in dc positie van het spoor
wegpensioenfonds. Laaislgcnoemde o Tui
de mei de heeren Sneevliet en Wijnkoop
cnliek op de arbeidsvoorwaarden van Iret
spoorwegpersoneel, terwijl de hoer Cohen
woes op dc ongunstige positie van liet
A.T.O.-personeel. De heer Wijnkoop diende
zelfs 2 moties in, waarin wordt aange
drongen op den S uran-dag voor lief spoor
wegpersoneel en- liet gelijk stellen van ccn
nachtdienstuur met l'/s dagdiensluren.
De minister wees in zijn antwoord er op,
dal het probleem der onbewaakte over
wegen mot kracht is ter hand genomen.
Binnenkort zal men dat wel merken. Inzake
liet spoorwegpensioenfonds zal opneming
iu .hot algemeen burgerlijk pensioenfonds
overwogen worden. Hoewel do A.T.O. een
zelfstandige onderneming is, wilde hij to:;li
een onderzoek naar do positie van tiet per
soneel toezeggen. De consequenties van
do molics Wijnkoop waren niet zoo ge
makkelijk te overzien en de minister ad
viseerde de Kamer, deze moties niet aan
te nemen. Do stemming er over werd uit
gesteld tot morgen.
Bij de debatten ovcrjiet hoofdstuk. Iram-
wegen, -kwamen van verschillende, zijden
klachten: los over 'de diensten vaii .de -Hot-,
terdamsche. Tramweg Hijg op. de Zuid-Hól-
landsche -eilanden eii over .'do veerverbin-
dingen' tusscheii - doze en Hl'o Zeéuwscho
cilanden.cn van dc eilanden naar Westelijk
Noord-Brabant. De minister deed verschil
lende toezeggingen om hij do aan de órdé
komende reorganisaties van. tram wegen
zijn aandacht, aan deze klachten te zullen:
schenken. -■ v,\ :l o--' -
Beide I afdéclingen wérdèh' z.lvs.; gostlge*
keurd. f- -
Bij do afdeeling waterwegen vestigden
verschillende sprekers de aandacht op do
te hoogo scheepvaarirecliten, in het bizon-
der voor de vaarwegen in hetNoorden
van ons land. Aangedrongen Averd op ver
binding van de haven van Almelo met do'
Twenlsche kanalen, terwijl de hear Tilanus
wees op do verzandingèn voor den loe-
gang tot. de SclievenihgscÜe liaven. Va:n-
dang zal de minister op deze opmerkingen
mlwoorden.
Prins Bernhard en de schrijf
machine.
De leermiddelen van Instituut
Pont.
Zooals algemeen bekend is, hooit Prins
Bernliard, niettegenstaande zij'n moer dan
bezeilen .lijd," gedurende zijn tewerkstel
ling bij de I. Cr. Farbcn te Parijs, toclil
nog. gelegenheid gezocht'en gevonden zich
te bekwamen in hot machineschrijven én do
stenografie; zoozeer was do Prins er van
doordrongen, datook en misschien
'wei juist voor lien, die in éen hoogo
tuildie zijn geplaatst, vaardigheid in dezo
vakken eenhednidénde tijd- en arbeids
besparing oplevert.
'•'Aangezien do. Prins eehigen tijd; gélédeh
to kennen Hoeft gegeven zich zoo spoedig
cn zoo grondig mogelijk; in dé Neder and-';
sclio toeslamlen te willen inwerken, lmeft.
de direclie van het Centraal Bureau insti
tuut Pont tc 's-Gravenliage. dop l'ri -I j
voornaamste leermiddelen voor 8 '-t <-
fie „Pont" on voor het m'achiiiesc. r jbea
volgons l\et „verhcteTd" f0-vingcr svst janv
vim C. H. Boer aangeboden.
