I:
SckiedatoscUt Cê-wmé
i idvertentiër
FEBRIS TYPHOIDEA
WIE HET DRENT8CHE VOLK
£cm.ge U&i/efo 1Q1, koek lé&de> Uaum
KR0.MME UNDER!
Scfuedamsche Courant
Een algemesne infectieziekte. Het „typhusblok"
van het Centraal Laboratorium voor Vo xsgezord-
heid. Kweeken van typiiusbacillen. Het ze ti
beeld.
31 eUt en water .soms
bf'smcttinqsbron.
Verkeersongevallen en verkeers
controle.
100-ri®
Sport
Voetbal.
Bonds-eïftal - Crystal Paiace.
Het wedstrijdprogramma
DEN ANTICHRIST.
Instituut voor Arbeidersontwikkeling
Schietlamsohe Bestuurderstjond
Cr
PROVINCIALE 0RENTSCHE
ASSER COURANT
Officieele Crisispublicatie.
1
Dun,..,» vvil ifc de aandacht vragen voor
eon van ouds bekende e.i govreosdo ziek
te, die door liet voodsol als regel wordt
overgebracht. In vroeger tijden sprak men
van buikkoorts, ook wel van zenuw zin-
kingskoorts; tegenwoordig noemt men deze
ziekte typheuze koorts of labris typhoidea.
Dank zij do grooio hygiënische vooruit
gang op velerlei terrein komt deze febris
typhoidea veel minder vaak voor dan
vroeger on vermoedelijk is do sterftekans
minder groot dan vroeger donk zij de
betere verhoudingen., waarin het individu
tegenwoordig leeft. Maar toch wordt men
af on toe weer aan liet bestaan van deze
ziekte herinnen.! door oen bericht in do
pem, dat er in een bepaalde gemeente
of streek ineens enkele gevallen gelijk
tijdig of me u i iar aan febris typhoi
dea zijn aangegeven i j
Do oudi li..... jowsi al duidelijk de
voort aamste ziekteverschijnselen aan.
Koorts, buikversehijnselen en symptomen
van de zijde van liet zenuwstelsel treilen
inderdaad vaak op dén voorgrond De
wijze van verspreiding en het optreden
soms van eclite epidemie» wezen reeds
in vroeger tijden op oen overbrenging door
een of andere smetstof.
Reeds in 1SS0 is bol aan Koch die
in 1SS2 de tuberkelbacil als oorzaak van
do tuberculose ontdekte en Eberth go-
lukt voor de typheuzo koorts oen bepaal
de bacil verantwoordelijk te kunnen stel
len, do typhusbacil. Deze komt meestal
met ons voedsel en dus langs het maag-
darmkanaal ons lichaam binnen. Moeslat
is het drinken van rcHk of - r
zaak van het plaats vinden dor besmet
ting, soms komen ook mm
middelen daarvoor in aanmerking. Langen
tijd heefl men de "febris typhoidea be
schouwd als' iè zijn oen plaatselijke ziek
te van hei darmkanaal, aangezien de zicht
bare afwijkingen hierin het meest op den
voorgrond treden.
Infectieziekte.'
Tegenwoordig weten wij mtusschen, dat
het oen-echte-algemeen© infectieziekte is.
Do typhusbacillon, dio met besmet voed
sel -in ons - darmkanaal komen, ne,telen
zich ten deeleop bepaalde plaatsen in
dit darmkanaal; maar ze "worden vaker
eerst opgenomen in don bloedstroom en
komen langs het bloedvaatstelsel en vaak
via den lever weer in het darmkanaal
terug en maken dan vooral bepaalde klie
ren in den darmwand ziek, de Peyersche
plaques. Hierin treedt zwoervorming op
en langs deze zweren komt de typhusbacil
opnieuw in onzen darminhoud en met de
ontlasting naar buiten. Het vervoer langs
het bloed sluit in, dat de typhusbacillon
ook door do vaten van do nieren worden
vervoerd ca daarmede is ook de mogelijk
heid geschapen, dat ze langs de nierea
met de urine worden afgescheiden.
Bij een typhuspatiënt kan men dus tv-
phusbacillen verwachten in het bloed, de
ootiasting en de urine. In de eerste week
van de ziekte heeft men de meeste kans
ze te vinden in het bloed, in de 3e week
treedt de kans ze in ontlasting en urine
•te vinden meer op den voorgrond.
Febris typhoidea is een gevaar voor de
^volksgezondheid. Daarom kan men, wan
neer het om ©en verdacht geval gaat, de
hulp van het Centraal Laboratorium voor
de Volksgezondheid inroepen. Daar wordt
dan een „typhusblok" voor onderzoek op
4
typhusbaullcn gezonden. Hierin bevinden
zich -l buisjes; in het eerste doet men
wat ontlasting en m het tweede wat urine.
Het derde buisje bevat steriele under-
gai; hierin brengt men wat bloed. C\eu
tuecl aanwezige typiiusbacillen vermeerde
ren zich gemakkelijk in rundcrgal; ook in
het vierde buisje wordt bloed gedeponeerd.
Dit wordt met gebruikt zooais de au
de re drie voor liet zoeken naar ty
pluisbnullen met behulp van kweekproe-
VCP
Agglutinaticrcactic volgens Wiilal.
Hiermede verlicht men in het laboiato-
rium do agglutinaticreactie volgens Widal.
Wanneer men bloedserum van coa ge
zonde samenbrengt met ©en suspensie van
typiiusbacillen bakken deze bacillen m
groepjes samen. Er ontstaan dus klomp
jes typiiusbacillen'en men noemt dit weten
schappelijk agglutineeren. Verdunt men hot
scrum, dan verdwijnt deze uitvlohkings-
mogelijkheid al vnj spoedig. Brengt men
echter bloedserum van oen fyphuspatient
Samen met zulk een suspensie van typiius
bacillen dan blijft deze agglutmatioreacti©
van Widal ook optreden bij zeer sterke
verdunning. Men zegt dan, dat deze reactie
positief uitvalt eri indien nu deze ng-
glulinatiercactie op boven beschreven wijze
positief uitvalt, wanneer men bloed van
een lijder onderzoekt waarvan de aard
der ziekte nog niet is vastgesteld, dan
inag men aan deze positieve reactie dc
conclusie verbinden, dat de ziekle met
aan zekeihoid grenzende waarschijnlijkheid
lijdende is aan febris typhoidea. In typisch
\eiloopende gevallen kan do diagnose wer
den gemaakt zonder deze reactie to ver
richten; maar er komen lieel veel koorts-
loestanden voor die wel eens door de
typhusbacil zouden kunnen worden ver
oorzaakt maar ook door andere oorzaken
zouden kunnen zijn ontstaan.
Het kweeken van typiiusbacillen is lijd-
roovc-nd en gelukt niet altijd; de aggluti
naticreactie van Widal is sneller to doon
en geeft in een grootox percentage een
positieve uitkomst hij onze van tvphus
verdachten-. Zij moet dus als een uiterst
belangrjk hulpmiddel worden beschouwd
voor'de vaststelling - van oen ziektegeval
van febris typhoidea. Met opzet heb.ik
deze ziekle niet kortweg „typhus" ge
noemd, want dat sticht verwal ing, om
dat de vlektyphus, welke een gohoel an
dere oorzaak heeft, hiermede meestal
wordt aangeduid. -
Het verloop der ziekte.
Thans moge ecu beschrijving volgen
van een klassiek verloopend geval van
typheuse koorts. Zooals dit mal alle in
fectieziekten het geval is volgt niet op
elke besmetting ook een optreden van
de ziekte. Wanneer een aantal personen
allemaal besmette melk drinkt, wordl
slechts een zeker deel ziek. Bij de overi
gen wordt de indringer afgemaakt voor
het tot ziekteverschijnselen komen kou.
Ook breekt do ziekte niet onmiddellijk na
de besmetting op. Daarvoor is tijd noodig.
In dien tijd vermeerderen do bacillen zich.
Dit is de incubatietijd, welke in ons ge
val ongeveer 14 dagen duurt. Nu treden
bepaalde verschijnselen op, welke nog niet
karakteristiek voor don aard der ziekte
-zijn en langzamerhand komen niet te mis
kennen „typheuze" verschijnselen erbij.
In de eerste week nadat do 14 dagen
incubate dus zijn verstreken gaat de
temperatuur gaffelvormig omhoog. Des
avonds hooger dan 's morgens en den
vpigenden morgen lager dan den
avond, doch hooger dan den vorïgcJ och
tend. Ifi do tweede week blijft do koorts
vooïldurond hoog en in de derde week
neemt do temperatuur sprongsgewijze af
om ten slctto weer normaal te wonlc-n.
Meestal gaat bij infectie en koorts de pols
met de temperatuur mede om hoog en
cnueerdert zich snel het aantal wille
bloedlichaampjes in ons bloed. Bij de
febris typhoidea echlcr is do pols. minder
snel dan de lempeiatuur zou doon ver
wachten (relatieve polsverlangzaming) en
daalt eeulvr het aantal leucocyte». De pa
bonten laken meer of "minder Iniiton kon
in», er treedt een millvevgrooting op on
er verschijnen soms eigenaardige roodo
plekjes op de huid, vooral van den buik
(ïoseoien).
Ine den darm zijn intusschen ernstige
zweren optreden, soms krijgt do patient
sleike diannec en wanneer do zweer oen
bloedvat aanvreet kan ec-n levensgevaar
lijke darmbloeding te voorschijn komen.
Ook vreet zulk een zweer een enkele maal
den geboden daimwand aan; dan ontslaat
er een gat waar domhoen darminhoud in
de biiiMioIu, loopt. Dit voert lot buikvlies,
ontsteking.
In het oveigioote aantal der lyphusge-
vallen Ireedl echter genezing op. Zoigi ul-
dige verpleging en regeling van do voe
ding zijn, naast koorts wetend© middelen
on ondersteuning van het hart, van zeer
giooto be te© ken is, 1
Indien de ziekte met succes is door
staan kan ze ogrieuu beginnen. Zulk een
recidief" verloopt meestal veol milder.
Is do ziekte voorbij dan. is'de zieke als
regel onvatbaar voor een nieuwe besmet
ting. Deze immuniteit chnut echter «slechts
een beperkt aantal maroden. Deze lijde
lijke immuniteit kan men ook verkrijgen
door inenting. Wattaieëi' men dus door
omstandigheden aan grooler gevaar voor
typheuze besmetting wordt blootgesteld kan
dit ernstige aanbeveling verdienen. Men
wordt dan meestal 3 maal met oen suspen
sie van doode iyphusbacillon onderhuids
ingespoten.
Typheuze kooitsen .innen ook op an
dere wijzen worden veroorzaakt. Ik wil
volstaan met het noemèn van den naam
Paratyphus A en 13. Meestal is ook dan
een voedselvergiftiging aanwezig, (bedor-,
van ijs, vleesch, worst;'viafch, -enz.)
-r Bacillendragers.
Sommige van'typhuslgenezen JijJers blij
ven met de ontlasting -levende typiiusbacil
len uitscheiden. Zij zijn „bacillendragers"
geworden en vormen éen -gevaar voor do
samenleving.
liet is niet altijd gemakkelijk dit gevaar
doeltreffend te bestrijden. Wanneer op
een primitieve boerderij eeai der bewo
ners bacillendrager i<v.-en deze zijn ont
lasting in de sloot achter bot huis depo
neert, wordt" dit slootwater-besmet. Hier
mede worden dan we-Kr de melkemmers
gespoeld en zoo kunnen 'dan de typhus-
hacillen van den bacillendrager in de melk
komen. Er bestaan ook andere mogelijk
heden (b.v. v.a de 'handen tijdens het
melken). Ik zal er niét verder op ingaan,
slechts er de conclusie- aan verbinden
van hoe groot belang betris, dat de melk-,
bereiding hygiënisch gesbhiedt.
Besmetting door drinktVatcr (in 1926
b.v. in 'Hannover 15OW gevallen met'
'2000 dooden) is te vóórkomen door goede
waterleiding met deskundige drmkwater-
contröle.
Te vaak stuiten het doorvoeren van
dergelijke hygiënische voorzieningen nog
op wanbegrip en tegenstand om het pro
bleem van de financiën nu maar buiten
beschouwing te laten. Maar typhus is uit
roeibaar indien men déze maatregelen over
al consequent doorvoert. Zoolang dat niet
hét geval is zal dan hier, dan daar febris
typhoidea den kop opsteken. In zulke
perioden kan men door koken van melk
en waler het gevaar van besmetting zelfs
in de besmette streek practiseh tot nul
herleiden indien men'' het contact met dc
zieken vermijdt. P. N. N.
Be A.N.W.B. wijst op dc
noodzaak hei verkeer-sloc/.itht
uit te breiden.
Dezer dagen werd door het Co ai nuf)
lluicau voor de Statistiek een opgave ge
publieëeid van dc verkeersongevallen,
welke m 19,35 weiden veroorzaakt door
fou'en van bestuurders, onderschei.ion naar
den aard van deze fouten Het ontstel
lend groote aantal ongevallen, Ie wijlen
aan onvoorzichtig of onverantwoordelijk rij
den, in totaal 33.209 van de in 1933
plaats gehad hebbende 43,043 ongevallen,
brengt hier weer op schrille wijze do
noodzaak van een verscherpt vcrkeerMoc
zicht SShnar voren.
Een dergelijke uitbreiding van de ver
keerscontrole, waarop nog Kort geleden
door den A.N.W.I3. bij den minister weid
aangedrongen, zal, zooals ook aan dc hand
van cijfers uit do piaciijk kan worden
ISO- -
NfS! W
MAASTRICHT DEM HELDER BARHEVELD
geconstateerd, ongetwijfeld groole vei be
te ringen kunnen brengen, 1
Zoo hadden er in 1931 in totaal to
Don Helder 95 verkeersongevallen plaats,
Volgensde bcireflcndc publicatie van liet
Denl&l IJuieau voor dc Slalistick be
droeg dit aantal in 1933 slechts 42, on
deze* jmx'onrigev ij zo enorme teruggang
woidt door de inzcndeis der gegevens
onder meer verklaard met hot feit, dat
do politic in 1935 door do ingebruikstelling
van een Iwoede motorrijwiel met zijspan,
hol v erivoeisloezichl kon ui tb iciden.
Van Vlloitogouboscli woidt over 1935
vermeld, dat in de twee laatste maanden
van dat jaar een zeer intensieve conlrolo
word gehouden op de naleving van de ver-
keersicgcls. Dienovereenkomstig lag hot
aantal voikeersongevallen gedurende deze
twen maanden ver beneden hel lot na
loc reeds als „normaal" beschouwde
In Maastricht werd in 1935 do verkeers
politie gcotganisecid, waai door een ver
hoogd verkeerstoezicht mogelijk werd. Het
aantal ongevallen daalde van 179 in 1934,
lol op 119 in 1935
Een vermindering van
het aantal ongevallen in
Bamevell wo tik eveieons
voor een deel aan meer
der politietoezicht op hot
verkeer loege -chreven
In verscheidene ge i een-
Ion voldoet de vei koers
controle intusschen -reeds
aan volc der te stellen
eischen en zal wat dat
hè'reft niet zoo groo.e ver
boering te vólk rijgen» zijn.
Maar dat in het a'gcmeen
ook buiion de bebouw
de kommen een uit
breiding van het toezicht
op de naleving van do
go-clncicn cn onge-clne-
ven regels van liet ver
keer dringend nodd/ake ijk
is, kan ieder weggebruiker
dagelijks vaststellen.
Mede op grond van ho-
vengouceiudo gegevens, al
dus de A. N kV 13kan
aangenomen worden dat
van een dcigclijkc uiihrei-
diri(; een aanmerkelijke da
ling van het thans nog
zoo onrustbarend hoog blij
vende on gevallcncij fe: he
directe gevolg zou zijn.
Ji w
Smit speelt niet mee.
.Naar wij vernemen zal. Smit morgén1 Ttï
den .oefenwedstrijd van hot vpo,ióopig Nc-
dclamte-ch elftal legen de IiUgelsche derxle
diyisiec'ub Crystal Palace op liet Sparfa-ter-
rip,(q Rotterdam niet meespelen..
Zijn knie-blessure is rrog niet genezen
én, of hij.op 7 - Maart a.s. tegen Zwitser
land zijn plaats zal kunnen ianernen is nog
do vraag. De Xerxes-spcler Van "dor Vaart
zal Smit Woensdag a.s vervangen' -
K. N. V. 33.
Voor Zondag is het navolgende program
ma vastgesteld
Afdeeling I.
lc klasse.
AjaxCVV.
BFC—ADO
DHCXerxcs.
RCHExcelsior.
Blauw Wit—Stormvogels,
Afdeeling II.
Ie klasse.
VSVKFC.
Sparla— Haarlem
HBS- -DWS.
FeijenoorrlHermes-DVR
ZFCVUC.
2e klasse A.
SVV—Quick (N. J. Twisterling).
Steeds HoogerBEC,
VDLNeptunus,
ODS—Iloek van Holland uitgesteld'.
HVV—ODS.
2- klasse B.
Unitas—Emma.
"AjphenDOS.
RVS—RFC.
DCL—The Rising Hope.
t Sliedrecht—UW.
3e klasse C.
DUS—VFC (C Slotboom).
4c klasse D.
Tcme'gido—SF.C VL, Lankhorst),
Schiedam—Delfia-DVK (A. Bierschenk).
1 ,4e klasse E.
ifrsusPechvogels (M Hegt),
Reserve lc klasse.
He, «es D VS 2—Fcijenoórd 2. (\Y. Melk
man)
AI)0 2—SVV' 2. (Th J. var; Tuijl).
Reserve *2e klasse C.
Ilermes-DVS 3—ODS 2, half elf. (J. IL
Fuchs).
RI'C '2—SVV 3. (A. R Groenevcld).
Reserve 3c klasse C.
DUS 3—VDL 2., (II. Nathans).
SVV 4—De Ilollandiaan 2, L0 uur. (O.
J. van Kuijk).
Reserve 3e klasse D.
Mnrünït 2Hellovoelsluis 2, 12 uur.
(Chr Timmermans),
Reserve 3o klasse G.
ODS 3—DIIS 2. HV. Goes),
Afdeeling IV.
Ie klasso.
RoermondNOAD.
BleijerheideEindhoven,
■BWJuliana.
Afdeeling V.
Ie klasse.
GVAV—Achilles,
HSCVeendam
Be Quick—Hoogezand.
Snoek—Friesland.
OPKOMST^ WERK
EN DUUR VAN
VIER OPENBARE LEZINGEN over deze
Belangrijke Macht n het
GEBOUW „EENDRACHT",
telkens 's avonds 8.15 uur,
op WOENSDAG 24 FEBR., 3,10,1714 AART
SPREKER: PRED. E. NIEMANN.
DONDERDAG 25 FEU RU A III,
nam. 8 uur, word! opgevoerd in lic'
PASSAGE THEATER, het Tooneclstuk
door hel geze schap
..DE JONGE SPELERS'*
Toegang voor alle rangen 70 cent.
Plaatsbewijzen aan dc Zaal ver-
krijgba.U' cn bij i. J. VAN MLUHS,
St. Ltduinastraal 70a.
Deze voorstelling is voor ieder toe
gankelijk.
OP DL
Waar de menschen vlie
gen, mogen de kaartjes
niet kruipen. Daarom
ook op Ypenburg
Roelants' moderne auto
maten voor de uitgifte
van toegangsbewijzen.
Vraagt onzen uitvoe-
rigen automatengids.
door publiciteit wil bereiken, slaagt hierin niet zonder de
EN
f
die in ACHT DUIZEND VIJF HONDERD exempl.
verschijnt en dooi samer.lezing
(een specifiek Drenische gewoonte
komt Ineen VIJF EN TWINTIGDUIZEND huisgezinnen
LEEFTIJDSGRENS RUNDEREN.
De Nederlandsclie Veehouderijcen-
tralö maakt bekend, dat de leeftijds
grens, beneden welke rundoren van een
identiteitsbewijs voorzien dienen te
zijn, met ingang van 1 Juli 1937 in
stede van het tijdstip, waarop het dier
in het bezit van 2 brcede tanden is,
zal zijn het tijdstip, waarop hel 4
breede tanden heeft.
Dit houdt dv- in, dat na 80 Juni
1937 do runderen met een gewicht
van 100 Ug of meer, welke nog niet
in het bezit zijn van 4 breede tanden,
in het algemeen slechts aangehouden
kunnen worden, met een identiteits
bewijs. Uiteraard geldt deze bepaling
als zoodanig niet voor de reserve-
kalveren, welke, naar bekend is, lot
oen gewicht van 250 kg zonder iden
titeitsbewijs m voorraad mogen zijn
en evenmin voor zoetemeikskalveren,
voor. welke een mestvergunmng werd
verstrekt, alsmede voor ingevolge de
ossentoevvijzing aan te houden dieren,
welke eerst bij een gewicht van 250 kg
van een identiteitsbewijs voorzien be
hoeven te zijn.
In verband met het bovenstaande
wirll den betrokken veehouders teu
sterkte aangeraden ook dc identi
teitsbewijzen van runderen, welke door
het bezit van 2 breede tanden nu in
feite buiten de teeilregeling vallen,
doch waarschijnlijk voor 1 Juli 1937
nog geen 4 breede tanden zullen bob
ben, zorgvuldig te bewaren.
's-Gravenhage, 22 Febcruari 1937.
M. wartfes
sijn de populaire kleine annonces
in de
van Woensdagavond, die net
mogelijk maken in ma:r,hnu>n d.»
woorden ook 2e hands voorwerpen
van geringere waarde per an
nonce. aan te bieden I'rijs slechts
25 cent per annonce bij vooruit
betaling. Hekst der annonce moet
uiterlijk Dinsdag 6 uur nam.
bezorgd zijn op ons Bureau
