I
Processievanprachténpraal
TWEüDE. BLAD'
SCHiEDAMSCHEv COURANT
)e volksgezondheid te Rotterdam
DKU
O N D ER,DAG 17 JUNI/1937. Nol 21583.
BSNNENL&ND
Prins 'Et; rn har tl bezoekt tic A.M.V.J.
be. Ainslcrilain.
Gis Leren in 'den' loopvan den middag
heeft Z.K.lIi Prins Bemhard volkomen'offi
cieus oen 'bezoek gebracht aa.ii liet ge
Bouw der 'A; M. V. J. aan do Stadhou-
Iderskade te Amsterdam.- •-
Bij zijn'verlrelc werd dó Prins door liet
publiek' hartelijk toegejuicht;-
Controle radio-uitzendingen
Nadere vragen van den heer
Krijger.
;'.i Ifct Tweede kamerlid, d<e lieer Krijger
Kc.h.) lieell aan den minister Van binnen
JhiudsVhc zaken de volgende vragen ge
steld: - ■-
f 1. Is do minister bereid, in aansluiting
aan liet door hem op 2 Juni 1937 jingo
Konden antwoord alsnog .mede té doelen
a. De redenen, waarom 661c niet repros-
isieve controle werd' uitgeoefend op do
gedeeltelijke uitzending door dé N.C.Ll.V.
van' den 49sten Bondsdag- van den Neder-
ïa'ndschen Bond van Jongelingsvereonigih-
gen op Gereformeerden grondslag
b. inaar welké normen de Radio-Omroep
tionlrole-cominissio' de personen bo,óórdeelt
Wjj beantwoording van' de vraag - .of êp dó
tioör hen uil te spreken en uit te zenden
redevoeringen/al dan 'niet; .controle zal
(worden -uitgeoefend.en
of den .sprekers, die;liet in-dit géval
aangaat, bekfend was of wet bekend kon
zijn, dat hun redevoeringen en toespraken
waren gesteld zoowel buiten preventieve
als buiten repressieve controle, en, zoo ja
tof do ministerdan niet van oordeel is
dat de vertrouwenspositie, waarin de spre
kers aldus 'waren gesteld, hun aanleiding
behoorde te gevén tot bizondere nauwge
zetheid en uiterste voorzichtigheid, zulks
mede met liet oog op do lm; tijde van |do
uitzending in vollen gang zijnde, stembus
actie en op liet besluit van do regeer!ng
om' den Radio-Om roei) ditmaal voor die
actie niet ter beschikking te stelten?
2. Is dc minister niet van oordeel/ dat
liet,Waar velen in don lande'overtuigd
zijii, dat de grenzen van hot toelaatbare
zeer zekér/ zelfs beleekénond* ver, zijn over-
schreden,ter bevrediging. van het rechts
gevoel zéér gewenseht is, dat wordo ver
zocht en gepubliceerd antwoord van do
Radio-Omroep controle-cornniissie op de
beide vólgende; vragen
a. Of door bedoelde sprekers van <lq
gelegenheid om ongecontroleerd het.gcspro
ke'no te doen uitzenden ear ruimer, zelfs
veel ruimer gebruik is gemaakt,, dan door
die commissie, „mede gelet op de praktijk
van dergelijke uilzendingen in vorige ja
rén", werd verwacht én kon worden ver
wacht; én
b. of, indien controle zou zijn toegepast,
al dan niet wijzigingen en (of) schrappingen
zouden zijn voorgeschreven?
Voorrangswegen
Dc nieuwe regeling treedt eerst.
op 4 Juli jacs. inwerking.
Do A.N.W.B. schrijft ons:
.Mét ingang van 4 Juli a.s. zal de voor-
tangsregeling voor 'een groot aantal rijks-
avegen van kracht worden.
Dat de voorbereiding tot de regeling,
in den vorm van liet aanbrengen vain do
vóorrangs-wegteekens, veel tijd véreischt
spreekt vanzelf. v y -
Ilier en daar ziet men reeds de paaltjes
met oranje koppen langs do rijkswegen
verschijnen. Evenwel blijken dan molsléieds
ook de voorgeschreven waarschuwingsbor
den, in den vorin van oen omgekoordon
driehoek, op de dwarswegen geplaatst té
zijn.
,;Daar deze volgorde in liet aanhrqngon
der aanduidingen het gevaar medebrengt,
dat do rijders op de wogen met oranje
kóppen zouden kunnen veraiidersteltaia, dat
de betreffende wegen needs voorrangsweg
zijn, tenvijl liet verkeer op do zijwegen
geen aanleiding tot deze opvatting hoeft,
■waarschuwt do A.NAV.B.. de weggebrui
kers érnstig, uit do aanwezigheid van
oranje- koppen op do afstandpaaltjes n iet
op te maken, dat zij reeds nu voorrang
hebben; een vergissing ton dozen zou do
moést noodlottige gevolgen kunnen liéb-
ben.
Behoudens op het gedeelte Voorburg—
Zo-etermeer van den rijksweg Dén Haag-
Utrecht en énkele provmcialo wegen in
Groningen, heeft tot 4 Juli a.s. do van
rechts - komende nog onder allo omstandig
heden voorrang; eerstmet ingang van.
dien datum treedt het yoorrangswégén-
besluit in werking.
Dagclijksch 'indexcijfer.
Medegedeeld door liet centraal bureau
voor de statistiek.
Aandeclcnkoersen 104,0.
Goederen grootliandelsprijzen94,7; 4;
- Do 'toespraak van de Prinses.
Uit de toespraak van II.K.H. Prinses Ju
liana, Dinsdagavond voor .de radio ge
houden en; gisteren in ons blad woer-
gegeven, is de .eerste regel van de ./laat
ste alinea weggevallen.
Die laatste alinea luidt: -/
•rV' «Grootsch. en diep .is de indruk,- die Wij
van- deze dagen modenemen, enz."
Slichting van ecu centraal
gebouw. J
In zijn jongste vergadering heeft de
Rótlerdamsclie gemeenteraad besloten tol
stichting van een centraal gebouw voor dc
volusgezontihcid'. Gemeente en particuliere
instellingen zullen in deze samenwerken
Hét 'gebouw van den geneeskundigen ge
zondheidsdienst 'aan liet Aclilerklooster en
de 'gebouwen van versclieid'ene vereeni-
gvngen, werkzaam op liet gebied.' van volks
gezondheid1, bieden te weinig ruimte, ter
wijl
ook aan cisohcn van hygiënisélien
aard maar zeer matig wordt voldaan.
In het niéuwe gebouw, dat zal verrijzen
op den hoek van Baan, Vasteland' en
Sehiodamsche dijk,' zal v.. - de. belangrijke
voreenigirigen op hygiënist. gebied plaats
zijn. - Het gebouw, dat tot 'stand' komt on
der architectuur van ir. Van der Steur,
zal bestaan uit een laag gedeelte aan de
Baanzijdo en een hoog gedeelte aan den
ant- van den Schiedamsohedij'k. Hierdoor
wordt hel hoogteverschil, dat 3 meter
bedraagt, lussclion de Baan en den Schie
damschedijle nog geaccentueerd.
In bi' lage flatgebouw aan do voorzijde
zal.de Vereeniging tot bestrijding dér tu
bcrcidose gehuisvest-wórden, terwijl in hel
hooge gebouw, behalve de G.G.D., o.m.iiet
liet consultatiebureau vóór. lichamelijke ge
brekkigen, het consultatiebureau voor .al
coliolisme, de medische sportkeuring, dc
polikliniek van de Ncd'. vereen, legen
vallende ziekte, hét bureau voor de na
zorg van krankzinnigen, het Ivoren Kruis
dc koepokinrichling, bureau voor beroeps
k'cuzc, raad voor kindcruitzcnding en do
voieeniging voor spraalcgebrckkigen onder
dak zullen vindon.
Een ruimere 'plaats isóyoórts; ingeruimd
voor' de beide poliklinieken; voor liu|id-
én géslaehtsziekién, rdie v.öort'aan ztillen sa
menwerken en 'de géhcelc derde 'verdieping,
dié over' een aparte trap bereikbaar is,
tot- hun beschikking- hébben.
Aan de binnenzijde van liet gebouw,
dat rondom een ruime 'binnenplaats zal
worden opgetrokken, komen dc onder
kamers, en kleedkamers te liggen.
Het gebouw zalf G40.000 kosten. Een
bedrog van f200.000 ;zal worden bijge
dragen door een particuliere instelling. JIet
overige zal met behulp van bet Werkfonds
worden gefinancierd'.
Men rekent in 2'/s j'aar met den bouw
gereed te kunnen zijn.
Britsch Indisch vorst bezoekt Nederland.
Gisteren is de sultan van Pahang le
Amsterdam gearriveerd.
Het ligt in do bedoeling van den BritsCh-
Indiscben vorst, wiens gevolg, uit, zeven
personen bestaat, .drie dagen in Amster
dam te -blijven en, Zaterdag naar Parijs
door te reizen. -
Rijksweg Den Haag-Wassenaar.
Hel gevaarlijke kruispunt bij het
viaduct.
Het kruispunt van denrijksweg Den
Haag.Wassenaar met de Zijdelaan en
den Zijdeweg bij do grens tuSschon dezfe
gemeenten, is uit een verkeérsoogpunt der
mate gevaarlijk, door liet tor plaatse over
den weg leidende spoorwegviaduct en do
groolo yeikeersdrukte aldaar, dat een per
manente bewaking van dit kruispunt drin
gend noodig is.
In verband hiermede heeft de. A.N.W.B.
onlangs aan de gemeen te-besturen van D:cin
I-laag en Wassenaar verzocht, het aan
brengen van oen automatische verkeers
regeling door middel van lichtseinen te'
willen bevorderen.
Naaï aanleiding van dit. verzoek heb
ben B. en W. van 's-Graveinhage thans
medegedeeld, dat zij zich. let zake in ver
binding hebben gestold met 'den minister
van waterstaat, omdat het naar de moo
ning van dit college op den weg ligt van
liet rijk, het verzoek van den A.N.W.B.
in overweging te nemen, aan'gozien dit eetn
doorloopendc verkeersregeling betreft, ter
wijl de weg Den HaagWassenaar een
rijksweg is en verkeersvoorschriften én
veiligheidsmaatregelen daarom door liet
rijk zijn getroffen.
B. en W. van 's-Gravcnhagc: zijn met
den A.N.W.B. van oordeel, dat bedoeld,
kruispunt stellig in aanmerking behoort
te komenvoor een doorloopendo regeling
door middel van lichtseinen, hetgeen zij
gronden op_d.en uitslag van door deze ge
me-cute gehouden verkeerstellingen, waaruit
is [gebleken, dat - dit jaar; op' Ibemeivaarls1
dag,tuss'clicii '8 en 20 uur... rtiim 3-1.000
rijwielen en.-ruim:' i.5000 motórrijtuigen
passccrdén, terwijl op een normalen werk
dag in April j.l. 'ruim 10.000-.motorrijtui
gen werden geteld.
Rechtszaken
Zwendelpractijken
Directeur van dc Holl, Escompto
bank voor de Amslcrilamscbc
rechtbank.
De rechtbank te Amsterdam behandelde
gisteren na een zeer uitvoerige Lnslructio
dc strafzaak tegen den diroctour van de
Iloliandsehe Eseompto-hank, den 36-jari
gen koopman S. AI. E. I.',T.,;;die verdacht
wordt door zwendelpractijken' een groot
aantal cliënten van de Bank le hebben
benadeeld. Uit de groote reeks feiten .zijn
er slechts twee in de dagvaarding le
mïïrnmmmmm
lie Amstcrdant is gistermiddag dc tentoon stelling van historische instrumenten en
apparaten geopend. Op den voorgrond v.r.n.l., prof. dr. P. Zeeman, wethouder E.
Boekman en E. J. van Dct, oud-dircctciir van bet Amsterdairscbe Bureau voor
Beroepskeuze, die een luchtpomp uit dc 18e eeuw óezicktigcn. 'J.
Maar ook van devotie. De Heiligdomsvaart, die
volgende maand in Maastricht gehouden wordt, zal
veel schoons bieden.
Enorme reliquiënsch at
(Van onzen A redacteur.)
Op Zondag 14 en 25 Juli zal door
Maastricht's straten een processie trek
ken, dievan meer dan gewone be-
teekenis is voor ilen Roomsch Katho
liek. Een processie, die niet alleen .wat
pracht én praal, haar gelijke wellicht
iu den lande en daarbuiten'niet heeft,
maar waarin een rcliquiënschat wordt
medegevoerd', zooals alleen müanr te
zien is ter gelegenheid van den Heilig
domsvaart...
Heiligdomsvaart deze plechtigheid,
dié om dé' zeven jaar gevierd wordt, da
teert reeds .uit oude tijden. Zij wordt
reeds genoemd' in de levensbeschrijving
van St. Ilüberlus, de bisschop van Miins'-
tricht, die in het jaar 722 de bisschopsstoel
van Maastricht naar Luik overplaatste. Niet
alleen in Maastricht vindt deze devote
plechtigheid plaats, ook Tongeren/Juste
ren: en. Aken zijn Hciligdomsvaaiiplaat-
sen, maar Maastrioht geldt heden ten dage
als dc meest belangrijke, doordat de ker
ken in deze stad in het bezit .zijn van
de grootste en meest belangrijke reliquiën-
sdiat, die óp de genoemde Zondagen
.vermeerdert met dc reliquiën van de - ker
ken van omliggende gemeenten in een
schitterende processie meegevoerd zullen
worden.
Maar ook in dc weken tussdiciv deze
twee hoógtedagén, zullen de reliquien ge
loonil worden. Want eiken dag zal in dé
St. Servaliuskerk on in do basiliek van
Onze Lieve .Vrouwe eenpontificale lioog
mis worden, opgedragen door een bisschop
of een abt, waarna dc/ schatten getoond
worden. Prachtig ligt dé St. Seryatins: op
het Vrijthof. Een fraai Romaahsdïé kerk
uil de zesde eeuw.- Hier. bevindenzich
de reliquien, die wél in het 'jljzonder
spreken tot den bedevaartganger.
Het borstbeeld, deels van koper en
deels van zilver, waarin Zie schede! be
waard wordt van St. Servatius. Deze
reliquie is geschonken in 1579- door
i Alexander Varnesé van Parma.
Vórder de zlg." Noodkist, oen reli-
quieschrijn,. dateerend uit pl.m. 1100/
die haar -naam! ontleent aan het feit
dal zij in. tijden' vati oorlog én pest
nood dus door de stad werd rond-
gedragen.
.Hel is een prachtig handbewerkte
koperen' kist."Ingelegd .met'..email en
versierd met bergkristal en lialf-edel-
gestéeiilen.- In "de opslaande kanten
zijn de. Apostelen prachtig in het' Ico-
per uitgesneden. In deze kist bevindt
zich het gebeente van Maiérnus, de
eerste bisschop van Tongeren en ook
overblijfselen van St. Servatius.
De processie.
De processie zal uitmunten door pracht
en praal. De reliquiën van beide hoofd
kerken en schatten van andere godshui
zen uit' den omtrek zullen medegevoerd
worden. Drie a vierduizend priesters zul
len alleen' reeds noodig zijn oin al dc
reliquien mee te dragen. Alleen voor dc
Noodkist reeds moeten' acht priesters be
schikbaar zijn. Stukken door Kruisvaar
ders in het land gebracht, zullen in den
stoet 'meegedragen- worden,-zooals b.v.icen
armreliquie van den apostel Thomas. Deze
reliquie is in 1019 geschonken door den
groolen' Kruisvaarder Godfried van Bouil-
Ion.
Tien twaalf bisschoppen zullerT"
in de processie meegaan en zij zullen,
in gróót ornaat gekleed gaan, met
mijter, staf, vergezeld van hun gevolg.
De priesters zullen de koorkappen dra
gen, die uit 1475 dateeren. Aan de
processie zullen praatgroepen, engelen
•en koren voorat gaan en zij zullen
uitbeelden do huldiging van St. Ser
vatius en 'Onze Lieve Vrouwe. Mee
gevoerd zal worden oen beeld van
groote waarde, namelijk hot miraculeus
kruisbeeld uit "Wijt de z.g. Zwarte
Christus. Ongeveer 24 kerken uit Maas
tricht en omgeving zullen al hetgeen
zij aan schoons hebben, aan de Maas-
trichtschc schatten toevoegend en zoo
zal een van kleuren schitterende lange
stoet door Maastricht trekken.
LL." Groolc trek.
Het spreekt van zelf/ dat velen uit Ne
derland en ook builen onze grenzen, naar
Maastricht zullen trékken. In hct.liizomlèr
natuurlijk óp -de beide processiedagen, maar
ook op de daartusschén gclcgeir dagen,
Naar men ons mededeelde, hadden reeds
voor Zondag lt Juli zich. 10.000 béde
vaartgangors o-pgegevén. Dit getal zal v. e|
'Jicht in werkelijkheid aanzienlijk grooter
zijn, want velen kunnen op het oogen
blik. nog geen definitief boslqit nomen
omtrent een al of niet gaan;
Uit don aard der zaak, moeten vele
voorbereidende" maatregelen getroffen wor
den, om al deze duizenden, die haar Maas
tricht stroomen, le kunnen „verwerken"
Hotels en -restaurantstreffen nu' reeds
hun maatregelen. Zij komen voor moei
lijke problemen te staan.
■Met de spoorwegen - is overleg gepleegd
en talrijke éxtra treinen ztillen naar bet
zuiden van ons land rollen.
Maastricht zal zeer bizondere dagen lie-
leven in de volgende maand.
laste gelegd. Dr. Maurice Godarl te Saint©
Ménéhcuid (Marne) en Henri Sovcrac te
Namen gaven na op de beleende wijze
door remisiers te zijn bewerkt, bun waar
depapieren aan de Escomplobank af, waar
door het geld verloren ging. Een reeks
deskundigen, eji getuigen pvas door den
officier opgeroepen.
Als verdedigers treden op mr. J. Har-
tog de Vties en mr. W. Loeb.
Langdurige oh ingewikkelde' getuigenver-
diöpren neineu "don -geheélen dag in beslag,
Iii de*'iniddagzittihgykomt dé. officier
aan het woord..
In zijn requisitoir zegt deze, dat hel
misdrijf van verd. hoogst ernstig is.
Verd. .heeft veel kwaad gesticht en onzen
goeden., naam in liet buitenland grooto
schade toegebracht.
Gelukkig konden wij de Fransche r eg co-
ring aahlopnen, dat liet hier slechts eon
zwendelbank betrof, aan wier hoofd een
onbelangrijke figuur stond, do remisiers
waren voor een groot deel buitenlanders.
Do Fransche regécring heeft wettelijke
maatregelen tegen vertegenwoordigers van
biiifenlandsche banken moeten nemen.
Overal is dc strijd legen de z wen (tal
banken ontbrand, alleen in Londen zijn
inter dan veertig van dit soort bankjes
opgeruimd. De straffen waren niet malsch.
Uit de correspondentie blijkt, dat ver
dachte aansprakelijk is, ter illustratie leest
spr. enkele gedeelten voor. Verdachte wist
dat hij zwendeldeen zich aan strafbare
feiten schuldig maakte.
In.- het begin was hij slechts een hand
langer, langzamerhand krijgt, hij de moo-
digo brutaliteit en ervarriig. Ilij voelt zich
dan in werkelijkheid directeur en deelt
orders uit zelfs aan zijn broer Arthur.
Dan bespreekt do officier de men tali tail
van dc remisiers van de zaak. Men kan
zich moeilijk indenken, dal er zulke men
schep beslaan. Een van hen vist een
stervende nog lo bewegen stukken af te
geven.
Deze verdachte is lichamelijk een wrak,
doch daarmede mogen we thans niet te
veel rekening houden. Tijdons zijn direc-
tcurshnanlje zijn zijn zenuwen geschokt,
docli 'dat. is zijn eigen schuld. In zijn
lichnmelijken toestand mogen wij gcon
vrijbrief zien voor liet begaan van mis
drijven. Een gezond inensch lijdt in de
gevangenis minstens evenveel als ver
dachte. Legio zijn de slachtoffers: Ear
oude dame raakte f70.000 kwijt, oen
gocsic-lijke zijn gèhécle bezit. Naar. hen
gaat-ons medelijden'uit. -
Ik roquireer aldus besloot mr. Was-
senb-ergh tegen verdachte tw'CO jaar go-
vangcnisslraf.
Dc uitspraak wérd bepaald op 30 Juni.
Gemengd Nieuws
Is liet woord „ezel" liclcciligcud?
De Jlaagscbe politierechter bad den por
tier M.. A. A. van der B„ die een agent
ir. burger liet woord „ezel" had toege
voegd veroordeeld tol ecu geldbede van
f 10.—--'w'-.ri. - 7,;;-./ L w.'
Van den II. was uit principieclc 'rede
nen in hoogcr beroep gekomen, doch dé
procureur-generaal bij liet Haagsché' ge
rechtshof had bevestiging van het politie
rechters vonnis gevorderd.
liet gerechtshof wees gisteren arrest en
veroordeelde. Van den B. tot con geldboete
van f 5.
Eigenaardige epidemie
In 'Noord-Fra-nselxc suikerfa
briek. Meisjes vallen Hauw,
jongens blijven normaal.
In een suikerfabriek Ie Thum.eries, een
kleine plaats in Noord-Frankrijk, is een
raadselachtige epidemie uilgebrókcn/ dié
op vrij onschuldige, maar zeer omvaugrij'k'p.
wijze onder het"vrouwelijk personnel lmis-
hóudt.
Verleden week- Donderdag, na een' reeks
dagen van zware, vochtige hitte, vielen,
volgens do Tel., in de fabriek ongeveer
dertig meisjes kort na elkaar flauw en'
leden daarna aan koorts en rillingen, zóo-
dat liet gehcele personeel in een paniek
stemming raakte. D-c directie/liét de ge
bouwen ontruimen en een medisch .onder
zoek instellen, terwijl de vakbond eischic,
dal bet werk niet hervat worden zou,
voor de oorzaken gevonden warén. Do
dokters vonden bij de zieken geen ver
giftigingsverschijnselen en in de fabriek
kon evenmin do aanwezigheid van schade
lijke gassen vastgesteld worden. Men kwam
tot do condusie, dat de atmosferische too-
stand dc oorzaak van do ziektegeval teil'
geweest moest zijn. -
Gisteren zom: dan ook het werk hervat
worden. Toon de meisjes, die allen reeds
lang weer hersteld waren, bij dé fabriek
kwamen, was aan do bloélré vertrokken
gezichtjes al te zien, dat er iels aan klé
hand was. Het bleek, dat in den trein naar
Thumcries een jonge arbeidster flauw ge
vallen was, aan koorts en rillingen leed',
precies als de vorige week in de fabriekt
gebeurd was. Men verzamelde de meisjes
op de binnenplaats van de fabriek en do
dokter hield een kalmeerende toespraak,
waarin hij uiteenzette, dal do lucht in' die
fabriek onschadelijk was gebleken. Hot suc
ces, was .niet verbluffend. Nauwelijks had
de dokter zijn rede beëindigd, of hier ötï
daar op de binnenplaats klonk een kroot
en bij drie vier Iegelijk vielen de meisjes
flauw, met schuiin om don mond' en vreem
de trekkingen in de ledematen.
Kortstondigie opluchting.
De secretaris van den vakbond trachtte
op zijn beurt, do zenuwachtige arbeidsters
tot kalmte te brengen, en hij bleek in dé
psychologie dér monigie boier thuis dan.':
de dokter, want het flauwvallen hield op/
en hij kreeg gedaan dal allen naar binnen
en aan het werk. gingen. - I
Daar begon -echter liet lieve leven op
nieuw en in- nog sterker mate: zeventig
meisjes moesten het opgeven en in behan
deling genomen worden. Bij: do mannen
ende jongens, die eveneens in do fabriek
werkzaam zijn, deed zich daarentegen geen.
enkel geval voor. -
D-e. dokiers van de fabriek en de arbeids
inspectie én een ijlings ontboden specialist
schrijven het vooral toe aan con collec
tieve angst-psychose, die met groote ner
veuze spanning gepaard gaat. Zij adviseer-,
den daarom, het wérk voort -le zei hen en,
verwachten, dat r'e vërsohijnse éi na éónl
dag of drie zullen ophoudenHo1'is. editor
zeer de vraag, of dc: fabriek nie! ,"V«')iv dea.
afloop.van hel experiment hrj gebnek aan
meisjes stopgezet zal. moe'.en .wo-den.
f'
De Fransche maarschalk Petain (mid
den), die op het oogenblik in ons land
vertoeft, bracht Woensdag een bezoek
aan het Rijksmuseum te Amsterdam
Generaal jhr. J. H. Röell, die wegens
vergevorderden leeftijd zijn functie als
vice-president van het Nederlandsche
Roode Kruis zal neerleggen
O» -
