De tunnelbouw te Rotterdam.
BI--
WÈÊÊÈÊÈÊËÊk
TWEEDE BLAD
SCIIIEOAMSCHE COURANT
Overzicht van het grootsche werk, dat in
1941 geheel gereed moet zijn. De voorbe
reidende werkzaamheden zijn in vollen gang.
De tunnel-sluit aan op het
snel ver heer.
mmm
BINNENLAND
Huwelijksgeschenken aan het
Prinselijk Paar.
Vervaardiging van melkwol
door de A.K.U.
1
Gemengd Nieuws
Auto door politie achtervolgd
Nu tic voorbereiding voor den tuii-
- nclbouw in Rotterdam voer een bo-:
langrijk deel achter den rug is en., de
daadwerkelijke uitvoering sedert 15
Juni aan den gang is, heeft do lei
ding van dit grootc werk ons liet een
en ander medegedeeld1, dat oen alge
meen overzicht biedt wat nu als de
finitief ontwerp wordt gemaakt en
van hetgeen' thans reeds is gebeurd.
Eenige hoofdzaken van het defini
tieve plan mogen eerst in herinne
ring worden gebracht.
Do bouw van den eigenlijken
1 tunnel. i
Tusschcn den Weslzeedijk op den rech
ter Maasoever en de Velgèrsdijkstraat op
den-linker Maasoever zal een dubbele weg
vooi beide richtingen breed G M., wor
den lot stnd gebraaclit. Van den totalen
afstand tusschén bovengenoemde punten
van ongeveer 1850 nieter is liet gesloten
deel van den eigenlijken' tunnel 1070 M.
lang. Zij biedt over deze lengte twèe af
zonderlijke kokers, 'elke koker heeft twee
rijbanen «Voor. Verkeer van één richting.
Dé tunnel wordt dóór oen ventilatiege
bouw op elk dor oevers in drie doelen
verdeeld. liet riviergcdeelte tussclien do
beide vcntilatiegehouwén bevat nog een
derdon koker, welke cclder oen tusschon-
vïoer zal krijgen. Bovenin, dus op de
zen vloer, zullen de,-wielrijders komen,
eri inde onderste helft wordt de vor-
'binding voor' voetgangers ondergebracht.
Wielrijders en voetgangers bereiken op
bc-ide oevers den beganën grond met rol
trappen, dio in de toegangsgebouwtiés
vlak 'bij de ventilatiegebouwen uitkomen.
In liet plan treft allereerst de bizondere
vorm van het riviergedeelte. De drie bo
yeng'enocmde kokers yoriiien tezamen een
doosvormige, buis, breed ongeveer 25 M..
hoog rïiirn 8 M., niet oen lengte gelijk
aan denafstand van ongoveer 563 M.
tusscheh do' - yentilaticgebóüVychl '.Deze
lengte zal .Avordon verdeeld in negenstuk
ken van ongeveer G3 M, Elk van. 'deze
-. tiinncistukken:; wordt„ raef ...lijdelijke,,:cind-.
- Vduideh- -als-ócn holle," gewapend béton
nen kist elders vervaardigd. Dut gedeelte
wordt dan drijvende naaf doWaalhaven
gesleept, aldaar (in dieper water) afge
bouwd- en tenslotte op de juiste plaats in
■een' -vooraf dwars doofde rivier gebag
gerde diépe sleuf neergelegd.
])c vcjilileering.
De ventilatiegebouwen zullen pneuma
tisch werdén) gefundeerd. Daartoe worden
caissons op den'oever .gesteld; d.w.z. werk
kamers zonder bodem metzijwanden, die
aan den o.idenvand' -oen scherpen mes
vorm hebben en daasrmedo gemakkelijk
inden bodem dringen, als mén den grond
in de werkkamer ontgraaft.
Zoodra liet grondwater wordt bereikt,
moet in de werkkamer onder verhoogden
luchtdruk worden gcweikt en. waarna liet
g'cheól op de vcreischte diepte van onge
veer 22 M. onder Ri.P. worden gebracht.
Dit werken onder verhoogden druk ver-
eisclit weer tal van bizondere maalrege-
len voor de bij dezen arbeid- betrokkenen.
liet onderstel deel van de ventila.tiege
bouwen, dus diep in den bodem, wordt
doorsneden door de tunnelkokers voor auto
verkeer, die dan in de landgcdcelten ver
der omhoog gaan. De koker voor wielrij-
dors en voetgangers eindigt onder in deze
gebouwen in een hal, waarin de onderein
den der roltrappen uitkomen. Dc landgo-
deelten worden in open sleuven lusschen
verticale stalen dam-wanden gebouwd, op
den linker Maasoever op palen, op den
rechter oever direct op don daar aanwe
zigen gunstigen zandbodem.
Do hellingen der toegangs
wegen.
Vergelijkt men deze plannen met don
oorspronkclijken opzet, zooals die in de
gemeentelijke bestekken was beschreven,
dan blijkt als gevolg van de thans vast
gestelde constructies de totale lengte der
tunnelkokers voor V autbVorkoer van 1146
M. tot 1070 M. to zijn teruggebracht. De
hellingen der autobanen zijn nergens stei
ler dan 1:28, die A-oor de wielrijders
zijn 135 (in liet aanvankelijke ontwerp
1:38). De hellingen voor de voetgangers
konden in plaats van 1:25, aval het be
stek bepaalde, eveneens op 1: 35 worden
gebracht.: Het hoogteverschil, dat de auto's
langs dc helingen thans zullen hebben te
overwinnen, bedraagt 23.80 M. boneden
dijkshoogte (vroeger 25.50 M.j, voor wiel-
rijdors en voetgangers bedraagt' dit hoogte
verschil plan. 5.30 M. (in den tunnel),
en dus practised gelijk aan voroger, ter
wijl de roltrappen oen hoogteverschil van
pirn-. 17 M. overwinnen. In het nieuwe
Project vereisclit dc uitvoering een ge-
nritigero fundéeringsdiepte (in,d!e rivier op
het diepste punt 22.40 M. ll.P. in plaats
van de vroeger noodige diepte van 24.8G
M. ITO,).
Wal wijken moet.
Dc terrcinep, waar het complexvan
den tunnel met de aansluitende tcoganes-
on verkeerspleinen zal worden gebouwd,
zijn (hans vrijwel geheel ontruimd.
Do oude liglial'vau de veroeuiging Park-
herstellingsoorden zal binnenkort verdwij
nen1. -
-Het verschuiven over den; Westzcedijk
van de 'iNoorscho kerk naar - de nieuwe
daarvoor gebouwde fuhdecring' naast dén
ingang van liet park aan den Wéstzéé-
dijk, is aan don gang. De. bestaande aan
legsteiger van liet wagenveer werd builen
gebruik gesteld en Is reeds gedeeltelijk
afgebroken. Het Avagcnvcer gebruikt thans
den nieuwen, tijdelijikèn steiger aan de
Parkkade. Het bekende massie\-e plaats
kaartenbureau 'met Avasdigclegenheid Averd
naar do nieuwe' aanlegplaats verschoven.
De, uit 1.60 M. Avijde buizen bestaande,
persleiding van liet rioolgemaal aan liet
IJeomraadsplein, Avelk'e aan do Parkkade in
de rivier uitkomt" op de plaats, bestemd'
voor ventilatiegebouw, rechter Maasoever
doorsneed, wérd- tijdelijk afgeleid naar een
nooduitlaat in 'de Parkha\-cn. Door een
en ander kwam liet Averkterrein geheel
vrij en kon dit Avordon afgesloten. De
definitieve omlegging A-an de persleiding
is dezer dagen'aangevangen.
Dc huidige Avcrkza-airilieilcu.
Sedert liet offieieele begin van hot werk
c»p 15 Juni j.l., werd het graafwerk onaf-
gebróken voortgezet, zoodat thans reeds
een geweldig gat in het hetende Hcuvel-
veldis ontstaan.
Naast de toekomstige fundeering van het
Ventilatiegebouw - is -men thans- bezig een
hulpgebouw op-'te stéllen, Avaarin o.a. de
compressoren, Avelke de samengeperste
lucht A-oor do Aveilikamer moeten leveren,
zullen worden opgesteld, benevens do
pompen voor het uitspoelen van den door
de arbeiders in de Averk'kamer losgema-ak
ten -grond.
Verder Avordcn op het (errein gro-ot.e
kranen, loodsen) k'ceton en schaftlokalen
aangevoerd en opgesteld. Op het gemeente-
terrein aan de Heijs'clvcha,ve'n is do daar
aanwezige en vroeger door dc gemeente
voor don houw drijvende ka ai mum-caissons
gebezigde bouwput drooggelegd. Deze bouw
put 200 M. lang hij 30 M. breed, wórdt voor
den houw van de tunnel stukken in do ri
vier ingericht. Daarbij' moet do sluis, welke
den put van liet buitenwater scheidt, Avor
don verbreed, tot 25 M. on gedeeltelijk
vernieuwd. De sluis- wordt thans Van-hot
huilenAViilereafgesdolen door l-c-en .tijdelijké-n
'stalQh^^nAVaVïa-ÏWaaA-aiehlcr de A-erbréeding
érÈéé^imu.Ayij^^k'an.- plaats 'vin'dish liet
.van,03.,,M
Ic'nglc-'tcgeiijiéffn"'dczc" pub.Ie houwen.
'Cl;i "'den '-Linker Maasoever hebben d.e
werkzaamheden .zich tot nu toe bepaald lot
het. vrijmaken-van de A-oor den bouw moe
digc:"terreinen. Volgens het werkplan zal
het werk -op.dezen oever echter zij liet
iels later met dat "op don Rechteroever
vrijwel gelijk, opgaan, opdat na het gereed
komen van do beide venlilalicgobonwon,
het daar tusschcn in te bouwen rivier
gedeelte kan A-olgen.
De landgcdeellcn met de bijbelioorcndo
pleinen, Vormen uiteraard meer op zich
zelf staande onderdeden Van het geheel,
wélke globaal gesprokén gelijktijdig met het
middendeel lot uitvoering zullen worden
gebracht.
De toegangswegen
[Gelijktijdig met het gereedkomen van
den tunnel in 1941 zullen de toegangswe
gen A-oor hol doorgaand verkeer dit is
voorwaarde van liet rijk 'klaar moeten
zijln. D-c op dc centrale tunnelplcineii aan
sluitende dubbcl-o wegen Avordion oOk ieder
zes meter breed.
Van den -rijksweg, komende van D-en
Haag, zullen deze wegen door de stad een
snelverbindimg vormen, waarvan de tunnel
onderdeel, is.
0(-> de cenlrale veikéerspleincm Avordon
deze \A-egen voor doorgaand verkeer -Onder
de pleinen doorgevoerd. Op den linkeroever
komen de Avcgen achter het F-eijeinoordsta-
dion uil, Avaar ze over liet emplacement
A-an IJssolmonde worden gevoerd naar den
rijksweg naar Doolt.
Dc werkzaamheden, voor de overbrugging
van genoemd spoorwegemplacement, zijn
dezer dagen begonnen.
"•tl .4 -™
;;2- - - -- - -Vs
Op do Averf van do Ncd. Scheepsbouw Mij. tc Amsterdam
is hel passagiers- cri vrachtschip, „Tegelberg" gebouwd
voor 'dc Kon. Rake!vaart Mij. gereed om van stapel te
loopen.
Rechts: AVoensdag na de kermis wordt tc Gulpen (L.)
volgens folkloristisch gebruik dc „kermisman" begra
ven, als uiting van droefheid, over liet einde der drie-
daagsehc kermispret.
Ontvangst van dejmlalies (en
paleize Soestdijk.
Gistermiddag is door Prinses Juliana
en Prins Bernliard op het paleis Soest
dijk een aantal deputaties ontvangen tót
liet aanbieden \-an huwelijksgeschenken,
waarvoor in de maand December j.l., tij-'
dens do huwelijksfeesten, de gelegenheid
heeft ontbroken. Achtereenvolgens Avcr-
den door Hunne Koninklijke Hooglieden
ontvangen oen deputatie A-an het perso
neel van do Landbouw Iloogcschool, de
comrnissio van moeders en opvoedsters
uit do vcreoniging voor Volkenbond en
Vrede, -een deputatie dor Gereformeerdo
Jeugdhomlén, onder leiding van prof. "dr.
K.'Dijk; de burgemeester van Sliodrecht,
vergezeld van de lieeren A.'t Jong; een
jonge rnelaalbeAverkex-, en C. Bouw, cén
jonge timmerman, voor hot aanbieden van
ecu geschenk, vervaardigd in do cen
trale Avcrlcplaats voor Averkloozcn, te Slie-
dreclit, alsmede een deputatie van de
Naaldvakschool.; bestaande uil een 8-tal
leerlingen der school, in tegenwoordig
heid van mevrouw Van ReehenRomo-ndt
Vis^ fungcerend- directrice, en mejuffrouw
Slot, leerareS; der Naaldvakschool.
Tenslotte Av'erd des namiddags om half
zes een deputatie van de Russische Ge
meente; te 's-Gravenhage, ontvangen, be
slaande uit (leTieeroii Paul Pousiochkine,
oud-charge d'affairesder voormalige Rus-
sischo legatie, le 's-Graveniiage; vader
Dionisios en de heer Kaianoff, voor liet
aanbieden van een verguld zilveren zout
vat van hel jaar 1797, löebelioorend heb
bende aan Patil 1 van Rusland en Ko
ningin Anna' Paulowna, met hot daarbij
behc-orendo Iradilioaeelo „brood en zout"
.Nieuwe fabricksafdceling door
minister Stcenbergbe geopend.
.In aanwezigheid van den minis'er van
economische -zaken, trir. M. P. L. Steen-
borghe en den; directeur-generaal van han
del en nijverheid dr. II. Mi ILirselifclcl, is
gistermiddag cén niéuwe afdceiing A-an de
fabriek der Algemeené Kunstzijde U;nie to
Arnhem-voor deivérvaardigirig A-an.do z.g.
melkwol geopend.i:
De diredeu'r- der A. K. U. prof. ir.
'PfJ.de Voojtsigaf een uiteenzetting van do
redenen, waaróm deze 'nieuwe- fabricage
was begonnen.-
Dc minister van economische zaken
noemde hel in zijn openingsrede een ge
lukkige samenloop vnmomslandighedon dat
blij-aanstonds na zijln optreden als minister
getuige mocht zijn van dit initalief A-an
een Nederlandsche onderneming, dat een
cerslio stap kan boleetencsn op een weg,
«welke zoowel uit industrieel als uit agra
risch oogpunt voer ons land grootc perspec
tieven in zich kan bergen.
Hier wordt in eigen land do verwerkings
mogelijkheid geopend A-oor een grondstof,
waarover Nederland inmime mate be
schikt, n.l. van de ondcrmelk, welker af
zet in de laatste jaren in vele -opzichten
moeilijkheden heeft opgeleA-erd. Ilct MnJus-
trieele aspect van dc melkwol-fabrucu-gs is
niet minder belangrijk.
Er zullen zioli nieuwe toepassingsmo
gelijkheden voordoen, welk'e ook A-oor onze
texiiclindusLric een belangrijke stimulans
zullen vormen om op den ingeslagen weg
voort te gaan.
D-c aanwezigen bozichligden hierna do
apparatuur, waarmede de, A-orvaardiging ge
schiedt en maakte tenslotte een rondgang
door hot lains(zijdebedrijf..
Dc fabricage der mcllnvol.
Omtrent de A-ervaanliging van de melk
wol kan het volgende Averden medege
deeld
De ondcrmelk wordt in een groot reser-
A-oir gebracht en daarin 'met zuur ver
niengd. Hierdoor wordt dc in deze onder
molk aanwezige caseïne onoplosbaar en
kan uit de melk Avordcn afgofiltrcerd. Do
aldus verkregen caseïne xvordt eemige ma
len gewasschcn en vervolgens in een ver
dunde loog opgelosl. Hierop volgt een zeer
zorgvuldige filtratie, Avaarna.de oplossing
casinoso genoemd, gereed is om le worden
versponnen.
De spiri-apparatuur |is in Avczen dezelfde
als dié voor kunslzijdèvervaardiging. Het
essenticelc element daarin is do spindop,
welke een groot aantal zeer fijne gaatjes
hccfl, waaruit de casinoso gesproten Avordt
in een zuurbad. D-c werking van dit bad
is zoodanig, dal do casinoso stremt en
eon draad levert. Deze draad is nog -niet
gereed en moet in rerschillendo baden ge
hard, gewasschcn en i-n stukken van dc ge-
vvensohle vezellengte Avordcn gesneden.
Zoowel de samenstelling va-n het spinbad
als de wijze van nabewerking zijn liet re
sultaat van langdurige en zeer uitgebreide
onderzoekingen. Het procédé lijkt in hel al-
Z.K.If. Prins Rernliarrl heeff zirh in het psycho-tcchniseh laboratorium a-iiii de
P.T.T. in Den Haag aan een psycho-tcchnisch cluuffciirsltcuring onderworpen. l)o
Prins lijdeus de proeven in hel snel rea'geereu.
gemeen vi'ij eenvoudig, maar is walt de
chemie aangaat huilengewooin moeilijk en
zeer a-co1 ingewikkelder dan het normale
kunstzijde-bedrijf. Na de laatste wasscliing
en droging ontslaan een uiterlijk geheel
o-p schapenwol gelijkende subslanlie, Avelké
op de iiiormale wolmacliines verwerkt kaïn
Avordcn.
Demonstratie van de .verkregen
producten.
In het fabriekslöknal werd een demon
stratie gegeven A-an het proocdó en do on
derscheidene chemicaliën, jerwiji een groo
tc collecclie van uit melkwol vervaardigde
producten was tentoongesteld. Dc minister
sloeg een en ander inct grootc belangstel
ling gade.
Dc melkwol is geschikt om zoowel ai-
leen, als gemengd met schapenwol tol
allerlei soort weefsels le Avordcn vorwokkt.
Er was een uilgebtéide eollcclic mode-
stoffen, zoonvol A-o.ar dames als hceren-
kOecding aanwezig. Ook worden A-ervaar-
digd sajets en handwerkgarens.
Melkwol kan op precies dezelfde Avijzc
worden geverfd als natunrwoh Er zijn ook
A-ersehillendle soorlen fijnere garens gefa
briceerd, Avelke tot Avollen tricot zijn vcr-
AA-ei'ki.
DEU
VIMJDAG 9 JULI 1937 - No. 21(i02.gevoegd.
Do Cliinecsclio minister .van marine bij do
Koningin.
II.M. dc Koningin hoeft gistermiddag
to G.30 uur deu Chiueesciicn minister van
marine, admiraal Cben-Shao-Kwan ten
paleize Huis ten Ooseh in gehoor ont
vangen.
Mel deii tr-1 van kwart voor S uur is
admiraal Chen-riluio-Kwan gislcravond uil
Den Haag naar Duitscliland vertrokken.
Aan hel station Averd hij uitgeleide ge-
daan door do .leden, van hct.Chineeschc
gezantschap en door kapitein-luitenant ter
zeo Termijlclen, dio den minister gedu
rende zijn; verblijf in ons land Avas toe-
Arrestatie -A-an den bestuurder
na. botsing met autobus.
Te Amersfoort heeft gisteren een ern
stige botsing plaats gehad tusschcn een
autobus vaii den stadsdienst en oen
personenauto, bestuurd door een auto-
sloopcr. i
Laatstgenoemde Averd door de polilio
achtervolgd, op vermoeden, dal hijniet
in liet bezit was van oen rijbewijs. Mot
grootc snelheid „nam" do vluchteling di
verse si raten, totdat op oen kruispunt,
een aanrijding met een stadsbus, die voor
rang had moeien hebben, onvermijdelijk
werd. De personenauto dgn vorigen
avond op de automarkt gokoclit Averd
mol kracht in deu flank aangërodon. Het
Avas voor de politie loon een klein kunstje
den gostranden autobestuurder die ia
allerijl nog getracht had, de nummerbor
den van deu wagen le rukken te ar-
resleeren. Bij zijn overbrenging naar.-hot
politjepostluiis zakte de man in elkaar
Avaarop rnon hem een garage binnendroeg.
Later is hij naar liet politiebureau over
gebracht.
Van de vijf inzittenden van do auto
bus viel cr één flauw en liep een ander
een hoofdwonde op.
In de personen-auto Avarcn, behalve de
bestuurder, nog Iaa-co personen gezeten,
van Avie een een bloedende liouswoiul op
liep. De wagen Averd dusdanig beschadigd,
dal hij moest Avordeiv lycggcslocpt. -
Claudestienn .railiu. .der.
.Woensdag j.l. zijn leii iiuizo van Cr.
A. A. II. in de Saonredamstraaf lo-Am
sterdam onderdeejen van een clandoslienè
radiozender in beslag genomen. Togen II.
Averd proces-verbaal opgemaakt.
