(f$L
EERSTE BLAD.
w.
Donderdag 23 September 1937
Het bombardement van Nanking
De Chineesche wolhandkrabben
No.
SÖste Jaargang-
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Opnieuw heeft de Amerikaansche regeering te
Tokio geprotesteerd. De Chineesche hoofdstad
is driemaal uit de lucht bestookt
De toestand te Nanking
's°-
Een geheimzinnig geval
Het incident-Hugessen
België
Moeilijkheden in het kabinet
DuitschSand
Denemarken
STADSNBEUWS
Hinderlijke dieren voor de binnenvisscherij. Uit
China geïmporteerd. Sterke toeneming van het
aantal wolhandkrabben te verwachten
jEen gevaar voor de
Zeeuivsche mosselteelt
Een tweede affaire-Koetjepof ?.j
Vereensg«Se Staten
WË
Dot» coaiB.nl verschijnt dagelijks, mot uit-
londoring van Zon- eu I'oosldngen.
l'rijs per kwartaal i'2.franco per post
{2.50. l'rijs por wook: 15 cta. Af/.on-
dnrlyüo numrnora 4 ota. AbonncmcDten
v/ordon dagoljjks aangonomon.
Advortcnticn voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan het Bureau
bezorgd rijn, 'a Zatordogs vóór uur,
Eon bopaalde plaats van sdvortentiïn
wordt niot gewaarborgd.
SCHIEDAMSCHE COURANT
91 fifi7 Prijs dcrgjfcdvortciitlÊn: van 15 regels f 1.55;
l* I UUf'tedore rogwriifltcr f 0.30;. la bet Zaterdagnumme*
15 regols f 1.80, .iedere recel meer f0.35.
Reclames jfö.75 per regel. -YncassokostentctB.j
postkwitantles 15 cta. Tarieven vac advertentiën
bij abounomcnt rijn aan het Bureau verkrijgbaar,
iiagelijka worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentiön opgenomen k 1 O^O t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/rn. 25 woorden. Kik woord mee*
6 cent tot een maximum van 80 woorden.
's Woonsdaga: Kleine Advertentiën to 125 woor
den f Ó.25, mits vóór Dinsdagavond O uur aan bot
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentiën 1100, indien
niet vóór.Vrijdagavond uur bezorgd.
De 'Amerikaansche minister van buiten-
landsche zaken, llull, heeft medegedeeld,
dal de nieuwe Amerikaansche slap le To
kio geschied is in don vorm: van een lor-
ineei schriftelijk protest. Do minister ver
klaarde verder, dat volgens officieele, te
.Washington .ontvangen, rapporten, een gra
naat op hot. erf der ambassade te Nan
king ontploft is. He Amerikaansche be
zittingen hebben geen schade geledon en
er zijn geen Amerikaansche burgers ge:
iroffon.
He nieuwe nota zegt mei betrekking
lot do verklaring van den commandant
van liet derde Japansehe vlooleskadcr over
het bombardement van Nanking en de
tot de vreemdelingen gerichte waarschu
wing, dat de Amerikaansche rogeering be
zwaar heeft zoowel tegen het veroorzaken
van dprgelijko gevaren voor het leven van
Amerikanen en non-comhnt'.anten als tegen
liet voorstel, dat haar vertegenwoordigers
en do andere Amerikaansche burgers le
Nanking en in de omgeving zich zouden
moeten terugtrekken van de plaatsen, waar
zij hun wettigen arbeid op wettige wijze
verrichten,
Na Ie hebben herinnerd aan vorige slap
pen, verklaart de nota, dat naar de mee-
mng der Amerikaansche regecring elk al
gemeen bombardement boven uitgestrekt
gebied, waar een groote bevolking zich
met vreedzamen arbeid bezig houdt, niet
f'o rechtvaardigen en in strijd' met de be
ginselen van recht en menschelijkheid is.
Bovendien, aiklus de nota, was hel respijt,
dal Ln dit geval voor de ontruiming was
toegestaan, te kort en, gezien de gro-olo
uitgestrektheid1 van liet terrein, dat door
do Jaipanneezcn gebombardeerd is, bestaat
er geen zekerheid1, dat do Amerikaansche
hurgers en de non-cohi baf tan ten zelfs op
de plaatsen, waarheen, zij zich zouden kun
nen terugtrekken, veilig zbud'ëh'; z'ijri.yy/ri
De Amerika,arische regeering kan niet ge-
i0:0ven, dat de Waarschuwing, volgens wel
ke de geheelo zóne van Nanking aan born-
hardementcn kan worden onderworiicn, de
weldoordachte bedoeling der Japansehe re-
teering weergeeft. He Amerikaansche re
geering geeft derhalve, terwijl zij haar rech-
ten en die der Amerika,aiiischo burgers voor-
hehoudt, ten aanzien van mogelijke dooi
de Japansehe krijgsverrichtingen veroor
zaakte schade, uiting aan do oprechte hoop,
dal nieuwe bombardementen van Nanking
en omgeving zullen worden vermeden.
IIull verklaarde len slotte, dat hij niet
gepolst is over eon voorstel, volgens het
welk de Brits'cho en de Amerika,ansöhe
ambassadeur uit Tokio zouden worden te
ruggetrokken.
Hc sta.il werd driemaal gebom
bardeerd.
He Chineesche hoofdstad Nanking is
driemaal achtereen gebombardeerd'.
Op drie plaatsen, waar de Japansehe
hommen brand' hebben gesticht, stijgen
dikke rookwolken op. Aan den oever van
de Janglse zijn de barakken, waarin dui
zenden vluchtelingen een schuilplaats had
den gezoclil, getroffen door zware bommen.
Minstons honderd ongelukkigen zijn hier
om het leven gekomen, In de stad zelf
Zijn de verliezen betrekkelijk gering, hoe-
Wel dertig plaatsen door twee tot vijf kom
man getroffen zijn. Als do Japannoezevr
Is linking werkelijk hebben willen verwoes
ten, hebben zij hun doel nog lairig niet
bereikt.
Een der wijken,, die het nicest geleden
hebben, is do gezanlschapswijk waar zich
de gezantscliapsgeho,uwen. van Nederland
en Finland' bevinden en vreemdelingen van
vrijwel allo nationaliteiten wonen. Een Clii-
-neesch functionaris veaklaardó, dat de ver.
.^pA.^^sdieiilpvms en de schade iri
4 vorgelijking .mot de.'-vorige aanvallen rivet
lioog moet en z ijriDo CÏi 1110080110. rogocri lig
moet echter te. Nanking,.blijven om liet
do wereld, het volk "én" den soldaten aan.'
liet front duidelijkto maken, dat zij tot
hot einde zal volhouden/ -
Ook liet hoofd kwartier der Kwo Mi n
Tang is getroffen, alsmede drie Chiriee-
sche oorlogsschepen op -de rivier.
Bij den derden luchtaanval stegen, geen
Chmeesche toestellen op. Gemchlt wordt
y dn I diet grootste deel der bevolking van
Nanking de stad verlaten.heefl.
Hpoveel liet aantal slachtoffers bedraagt
schijnt nog niet vastgesteldte kunnen
"worden,
Do laatste, luchtaanval op
Nanking.
Int Nanking wordt over den.laatslen Ja-
pansclien /luchtaanval gemeld, dat imgen
bommen zijn geworpen; ^waardoor/ twee
J>ttrgear3 gedold zijn.
•f
.VA ■-
Op do stad werd een twintigtal bommen
geworpen, waarvan er vier in de nabijheid
van den zetel der Kwo Min Tang terecht
kwamen, zoodat hot gebouw beschadigd
werd. Vijftien bommen troffen het volk
rijke. Zuidelijke deel der stad. In verschei
dene huizen ontstond brand. Men. ver
moedt, dat de Japanneozen liet op het
hoofdkwartier der militaire établissemen
teil hadden gemunt, dit is echter niet ge
troffen. Volgens Chineesche mcdodeelingen
zijn hij den laatslen aanval vier Japansehe
toestellen neergehaald, terwijl twee Chi
neesche vliegtuigen beschadigd werden.
De Chineezen melden, in tegenstelling
lot de geruchten van Japansehe zijde, dal
de Japanneezen nog steeds zonder re
sultaat aanvallen in den sector Lotjen,
waar do Chineezen na verbitterde gevech
ten ten Zuidwesten van Lioehang twee
k.m. oprukten.
;c-
IuZuid-Frankrijk is een
hcimc agent van Franco
arrcstccrd.
Tc Biarritz vertoeft llians' in de
vangeiiis zekere majoor Troncoso, aanban
ger van' de Franco-partij, die in iiet ge
heirn zou hebben samengewerkt mot hoT
complot, dat poogde, de Spaanscho duik
boot to Brest te overmeesteren..
Men brengt de aanwezigheid van Tron
coso iu Zuid-Frankrijk jn verband met
de talrijke geheimzinnige bomaanslagen,
die., gepleegd zouden zijn door link-
sché groepen,' maar waarin iii werke
lijkheid réchtscho Spanjaarden- de hand
gehad zouden hebben/* Zelfs wordt er ge
sproken. v.a.n ccri yqorgenomeii ops land in
Franscli Baskenland, om dit" voor Franco
te winnen.
Dc Fransche consul tc Malaga
wordt gevangen gchonilcii.
Van officieele zijde wordt vernomen, dat
do Fransche consul (e Malaga, Pierre Ber
tram! Hesmarlis, door de rechtsche autori
teiten in liet Fransche consulaat is op
gesloten en dat hem verboden is, liet ge
bouw te verlaten.
Een hooge ambtenaar in liet rechtsche
Spanje heeft tegenover een vertegenwoor
diger van Havas verklaard, dat geen en
kele nieuwe ..maatregel nopens den con
sul-generaal van Frankrijk (e Malaga werd
genomen als represaille tegen de arresta
tie van Troncoso in Frankrijk.
Japansehe nota tc Londen. In
cident gesloten.
Gisteren is te Londen een Japansehe nota
ontvangen, waarin de Japansehe rogeering
liaar diep leedwezen lot uiting brengt in,
verband1 met den aanval op den Brilschen
ambassadeur in China, - Hugcssen, tijdens
een luch tra id bóven Sjanghai.
De Britsehe regeering beeft daarna door.
bemiddeling van lir ar ambassadeur te To
lde laten verklaren, dat zij hst Japansehe
antwoord op de Britsehe nota inzake het
Hugessen-incident bevredigend acht ea het
incident als gesleten beschouwt.'
Wil Van Zeeland heengaan?
Tijdens gisteren gehouden kabinetsho-
sprekingen hebben de. ministers den po
litieleen toestand behandeld en zich moer
in het bizondcr gewijd aan de tenuitvoer
legging van het regeeringsprogramina.
He „Soir" schrijft in dit verband, dat
er niettemin reden is om; te' vermoeden,
dat de onzekerheid óver het al of niet
aanblijven van Van Zeeland de voomaam-
sLe zorg is geworden, niet alleen in rui
mere politieke kringen, maar ook in het
kabinet, en dat deze kwestie met die van
het rcgeeiïngsprogramma onderwerp is ge
weest van de besprekingen tusschön Van
Zeeland en de socialistische ministers.
Ook de chnsleiijk-dcinociralische afge
vaardigden hebben bij Van Zeeland in
lichtingen ingewonnen' over de voortzet
ting van liet werk dea1 regoearing. Zij heb
ben op wijziging van liet programma op
enkele punten van niot te -groote betee-
lcenis aangedrongen.
VandcrveJde heeft volgens de „Peuple"
verklaard, dat een kabinetshex'/orrning in
dien zij noodig is, zich tot het minimum
moet beperken, in liet bizoifidor wat Van
Zeeland belreft. Zelfs als men een beroep
doet op gezondheidsredenen, zou zijn ver
trek door rexistcn en andere fascistiscli-
gctinlen als een overwinning worden uit
gelegd.
Zeker, aldus Vandervelde, indien Van
Zeeland hel kabinet zou moeten verlaten,
zou de socialistische partij den moreelen
plicht hebben, de leiding der rogeering
op te cischen. Jict is noodig, dat de ro
geering-\'an Zeeland met zoo weinig mo
gelijk wijzigingen blijft bestaan.
Iemand, die do besprekingen van gislc-
t.on lieeft bijgewoond, verklaarde: „Wij
hebben willen ziein, waar wij aan toe zijn.
He persoon van dim eersten minister is
niet in liet geding geweest."
Minister Do Alan zou hedenochtend dooi
den koning worden ontvangen.
Van Zeeland met -vacantia?
Havas meldt nog:
Alen lieeftte verstaan' gegeven, dat er
geen sprake is van oen kabinetscrisis en
ook nipt van een wijziging der .rogeering.
Wellicht zou ''Van Zeeland .wenof.UveeJ
maanden verlof nemen, god.iireiidé' .welk'cn
tijd D'e'AIan zijn plaals zou nrriemen. Alen
verwacht in ieder geval, dat men de vol
gende weck zekerheid zal hebben.
Spaak ontvangt mr. J. A. N. Palijn.
De minister van buitenluirifëehe zaken,
Spaak, heeft gistermiddag den veitrckken-
d'en Ncderlandschen gezant, mr. J. A. N.
Paitijn, ontvangen.
Het aanstaand bezoek van Alussolini.
In een inleidend woord, voor het num
mer, dat de „Lcipziger Illuslrierle Zei-
tung" aan het aanstaande bezoek van
Alussolini wijdt, schrijft do rijksminister
van buitenlandsche zaken, Von Neuratli
onder moer, dat men in geheel Huilsch-
land met vreugde kennis heeft genomen
van hot besluit van den Italiaanscho ro-
geeringschef. Er wordt aldus de mi
nister nog steeds veel gesproken over
begrip voor de belangen van anderen en
over solidariteit, doch op liet beslissen
de oogenblik bemerken wij daar weinig
van. Met des te meer genoegen verwacht
ik de komst van een man, die evenals
de Duilsche politiek inziet, dat een go-
zond en beveiligd Europecsch gemeen
schapsleven slechts kan berusten op den
natuurlijken grondslag der werkelijkheid
en op' de .vrijmoedige erkenning van de
belangen en behoeften van alle beschaaf
de staten. He historische en in Huitsch-
land niet vergelen verdienste van den Duco
is, dat hij als eerste Europeeschc 'staats
man van een groote mogendheid het on
geluk van de politiek van Versailles heeft
doorzien. Met ruimen blik heeft hij zeer
spoedig ingezien, dal rechtsgelijkheid voor
Huitscbland niemand kon benadeelen, doch'
juist een Europeeschc noodzakelijkheid
was. Men moet in Europa eindelijk be
seffen, dat liet herstel van een vTced-
zaam Europa nooit kan geschieden, als
het togen Duitscliland of Italië gericht
is, maar dat de Huitsch-lLaliaansche vriend
schap een der belangrijkste bouwsteenenl
Van dal herstel moet zijn.
Koningin Alexandra buiten gevaar.
Blijkens een bulletin omtrent den ge
zondheidstoestand van koningin Alexandra,
is thans elk gevaar geweken. Zij zou reeds
de volgende week het ziekenhuis kunnen
verlaten.
Geheimzinnige verdwijning van
vooraanstaanden Kus.
Do vrienden van generaal Miller,
den opvolger van generaal Koetjepof
ais president van de vereeniging van
Russische oud-strijders, die woonach
tig was in Rue Jean Baptisto.Clement
3 bis to Boulogne, hebben liet com
missariaat van politie aan do Porie
Dauphin e medegedeeld, dat- generaal
Aliiler sinds gisteravond uit zijn wo
ning is verdwenen.
Frcsidcut Roosevelt op reis. j
President Roosevelt is vertrokken voor i
Dr. J. F. Otto, lijdelijk leeraar in
natuurlijke historié aan het gym
nasium en R.Il.B.S. alhier, beeft
samen met dr. L. F. Kamps een
diepgaande studie' gemaakt van
de wolhandkrab, haar leefwijze!
en verspreiding. We vonden dr.1
OLto bereid voor ons een arti
keltje te schrijven over de wol-''
Landkrab, waarvan hier ter stede,
zooals we gemeld hebben, de laat
ste dagen cenige exemplaren zijn
gevangen.
De vangst, van een. tweetal Chinee-ché
wo.IhamlkraJjben in Schiedam en -eonigo
v.arigslen in dc Nieuwe Maas en de Rotter-
damscho havens zijn een nanwij'zimig, dat
deze lasligo vreemdeling nog sleeds voort
gaat met liet onveilig maken van onzo
binnenwateren. Als do vooiteékenen niet
bedriegen, zal ook liior in Zuid-Holland de
xvolhandkrab binnen afzienbaren lijd tot
een van do algemeen voorkomion.de bewoi-
F?,ar>kr/ikinors C'0L' binnenwateren belmoren, 011 bui-
i lengcwoon hinderlijk voor de binnenvis
scherij worden.
Volwassen wolhaiullcrab (mannetje.) Dc be
haring der scharen is duidelijk te zien;
bij de wijfjes zijn dc scharen, steeds min
der sterk bebaard.
In Groningen en Friesland kampen do
binnonvissoliers scdeit 1931 met deze plaag,
terwijl in de Huitsche rivieren al sedert
een twintigtal jaren hinder van dit dier
ondervonden wordt, niet rillen verstande,
dat daar vooral sedert 192S van een plaag
gespróken moet worden.
Als „blinde passagiers" naar
Europa..
He Chineesche wolhandkrab hoort, zoo
als haar naam aangeeft, oorspronkelijk in
China thuis en is in 1912 voor het eerst ]in
Duilschlaud gevonden.
De wijze, waarop dit dier zijn reis uit
liet Verre Oosten gemaakt lieeft is achteraf
Dc bekende filmacteur Willy
Fritsch (links) in gesprek
met den regisseur Erich
Wasclmcck (zittend) tijdens
dc opnamen op het vlieg
veld Schiphol voor de nicu-
wo film „GcwiUcrflug zn
Claudia". w -
een reis van veertien dagen Ln het Noord- i mcel' mc^ zekerheid vast le stellen
westen van dc Vereonigdo Staten waar'Ue mccsl Bang,llire weening in welen-
hij zich op dc boogie zal stel Ion van klo sc-l!aPPc!ijk'c Wngcn is, dat de krab in de
stemming der bevolking ten opzichte van wa:toriia 11 asttaaa'ks van op China varende
zijn New-Hoa! politiek. schepen loevalligenvijze mee naar Euro
pa, in dit geval do Diiilsche havens, is
gekomen, en bij liet leegmakenvan deze
lan'ks in de Huitsche riviermondingen 1c-
recht gekomen is.
Dc verspreiding.
De Chineesche wolhandkrab (de naam'
onttleent' zij aan de haarmassa, dje vooral
hij liet volwassen mannetje op de scharen
voorkomt), is een van die- dieren, die zich
de weelde céner rijke nakomelingscliap ver
oorloven. Hel wijfje' legt o"!igevcer 500.000
eieren, die .zij weibeschut aan de pooten
van liet achterlijf méedian.gt. Alorkwaardig
is' nu, 'dat de 'outwikkel ing van deze .eieren
niet in hét ijiiuic'nwhler plaals hpefl, maar
in zee,' of althans 'in. water, dat een vol
doend' hoog zoutgehalte 'bezit.
Het is d'an'ook geen toeval, dat tliaiis
wéér' in déze maanden lal van berichten
óver vaijgslèri vaii' deze krab in de pers
vorscJrijiién.'
j ln 'fle Iierrstriiaandón trokken de manne
lijke én vrouwelijke, volwassen dieren het
binnenwatér,! waar; zij hun snelle groei
doormaken; uil eii begeven zich met hel
oog op' de voorlplanlihg liaar 'bet zoutere
wafer. Uit de; cicrén. ontwikkelen zich 'Jar-,
yen, die'na cén gedaanlewissêling doorge
maakt- Ie hclibon',.(als kleine krabben weer
in het binnenwater'trekken. Over den tijd,
dié yertoopl /tusscbeh liet. 'cisladiuin en
liet jonge k'rabsiadium 1 cópen de ineeniiigen
nog eenigszins uitéén.
De hier Ie lande gedane onderzoekingen
wijzen echter tot nu toe in d'e richting,
.- m
i.-
dat do nakomelingen van do dieren, die
thans naar zee gaan, in den loop van 193S
als jonge krab het binnenwater zullen op
zoeken. De dieren, die aan do voortplan
ting hebben deelgenomen, gaan (gelukkig)
op enkele uitzonderingen na ten gronde.
Van de 500.000 eieren komen niet allo
uil; vele larven zullen ongetwijfeld ten
offer vallen aan de vele visschen, die.zich
gaarne hiermee voeden, maar liet is lieden-
kelijk, dat tot n,u loc in hot algemeen
het a.anlal van deze krabben blijft lome-
men en zich dus nog geen evenwichtstoe
stand in de natuur ingesteld heeft.
De jonge krabben, waarvan men met
zekerheid vastgesteld heeft, dat zij Ln het
eerste jaar in hel zoete water van circa
14 tn.AI. lol 50 m.AI. groeien, kunnen tot
merkwaardige natuurverschijnselen aanlei
ding geven. Vooral in Dnilschland, waar
Lal van kleine rivieren van stuwen zijn
voorzien, lieeft men eigenaardige ervarin
gen opgedaan.
Invasies.
Bij liet stroomopwaarts trekken kenden
groole groepen dieren do zeer liraelitigo
stroom hij dc stuwen niet overwinnen. Dit
was voor ben echter geen bezwaar on>
tocli bun tocht voort te zetten. Zij ver
helen liet water en trokken over lauci
om de sluw hecu/oni daarna opnieuw hun
weg in liet water te vervolgen. Alinder
prollig was hel, als de reis over land door
een dicht bewoonde strook ging, want dan
bezochten zij niet zelden de huizon dor
inwoners en hoewel de dieren voor den
mensch ongevaarlijk zijn, waren deze .on-
genoode gasten niet steeds welkom.
In September 1933 maakte de;.stad Gro
ningen kennis met dc jónge wolhandkrab.
Door den vervuilden toestand van verschil
lende grachten was daar, óp sommige plaat
sen hot wafer zeer zuurstofarm geworden
en honderden jonge krabben Icon inca
daar toen tegen - de .walkanten zien opklim
men énhiér en danr wérden ook iu de
huizen krabben aangetroffen.
Iri. welke aanballen deze dieren kunnen
voorkomen, léerén do 'vangsten van dé
vanginstallaties, die men bij sommige Huit
sche rivieren opgesteld heefl. Zoo werden
bij de Wezersluw in 5 niaanden lijd
350.000 krabben gevangen; bij 'dé sluw'
(e Garz ving' men in 1937 77.000 k.g.,
bij Grülz 11.200 k.g. krabben. Ook iu
Groningen eri Friesland waren vangsten
van 200 krabben in éóri fuik per nacht
iu .1934 geen zeldzaamheid.
liet veroorzaken van schade.
Hol spreekt- vanzelf, dal dergelijke .hiri-
dorlijke bijvangsten voor dc. vhsr.hers al-,
jcshehalvo aangeimn.ni zijn. D- brahh.éi
raken niet scharen en poolen 'in act net-
wérk verward, '"waardóór dit yi-herrl. Bo-
vèndion ontstaat door het voortdurend
.hccn' en weer lóoperi van de krabben iiv
de fuiken groote slijtageen hoewel dit
nog niet met zekerheid aruigétoond i's, is si
hel waarschijnlijk,dal. zij door hua a,an.«
