Twee vreugdige Haagsche dagen
Kameroverzicht
TWEEDE BLAD
SCH1EDAMSCHE. COURANT
Op het Buiten- en Binnenhof. Hamerende
menschen. Licht, overal licht. In de Jacobskerk.
Drukte in de café's.
BINNENLAND
Loop der bevolking van Nederland
Kerk en School
Statistiek over de kosten van
liet lager onderwijs
Luchtvaart
(Speciale correspondentie).
Feestelijkheid bestaat niet uit „dingen-
die-c-r-te-doeu zijn", doch uit do stemming
die er heerscht. De dingen die er gedu
rende deze mooie dagen t© doen waren,
waren eigenlijk niet eens zoo bizonder.
iWat positieve, echt© feestviering betreft
waarbij de gansehe bevolking betrokken
wordt, is Den Haag een stad die haar
sporen zeker niet verdiend toeft. Het is
niet noodig daar nu in te treden, maar
wel mag gezegd worden dat zulk een
w©nsch in zulk eon zeer uitgebreid© stad
ook waarlijk niet gemakkelijk te vervul
len is, temeer waar zulk een stad uit
zoovele, verschillend-geaarde bevolkings-
deelen bestaat. Een feest als bet Brabant-
scbe of Limburgscbe carnaval, waarbij de
standen zich verbroederen, en alle inwo
ners in den waren zin één zijn dat is hier
onbestaanbaar bijvoorbeeld. Maar waarom,
zoo vraag ik mij af, is er hier niet wat
meer muziek? Waarom houden bij ons in
Den Haag niet een tien-tal vroolijk-spelen-
d© muziekcorpsen muzikale marschen door
de stad? Zoo iets zou ongetwijfeld Den
Haag van feestelijkheid, vervullen. Méér
dan. een'overigens .-ditmaal-alweer mis
lukt® ballonopstrjgmg, of vreugde-vuren
brandend op bet Schevcningsche - strand.
Er zijn bier verschillende plech
tigheden geweest, waarvan die op tot Bui:
lenhof, georganiseerd door bet Nationaal
JongerenVerbond, en waarbij de jeugd
in alhare schakeeringen betrokken was,
ongetwijfeld de best-geslaagde, immers in
drukwekkendste en waarlijk-plechtigste ge
weest is.
De taak van deze correspondentie uit
de residentie is bet iets te vertellen van
de sfeer en de stemming waarin Den
Haag, gedurende de twee volle dagen, vol
geluk en vreugde om bet Prinsesje, ver
vuld is geweest.
Laat dan onmiddellijk geconstateerd zijn,
dat bet mooie, hartelijke en vroolijke da
gen geweest zijn. De Nationale Feestdag
zelve zag door de dreigende grijze
wolken telkens de zon, die alle ver
tier op straten en pleinen in haar gulle,
gouden feestelijkheid zette. Een feestelijk
van allemaal Zondags-aangedane, met oran
je getooide menschen die de binnenstad
met hun rustige vroolijklicid vulden, die
in de koffiehuizen bijeen-dromden zonder
bepaald ander -doel drvrr -tezamen—in -ge
zelligheid en prettige stemming de groote,
blijde gebeurtenis te vieren.
Spijkers slaan.
Op bet Buitenhof, waar steeds meer de
vroolijkheid zich samentrekt, dat mooie
open plein grenzend aan den Hofvijver, met
zijn waaierend-witte fontein-pluim en aaa
dat fraaie Binnenhof, dat altijd getuige is
van belangwekkende gebeurtenissen, op het
Binnenhof stond een groot blauw en oran
je staketsel met vriendelijke welkomst
woorden aan de Koninklijke jonggeborene
beschilderd, bewaakt door padvinders en
waarin ieder, die dat wilde voor oen klein
bedrag een „zilveren" spijker (die van
nikkel was) kon slaan... Het was aardig
to zien hoeveel animo er voor dit hame
ren bestond. Ik heb er oen kwartiertje bij
staan kijken. Het was maar een héél klein
en onopvallend onderdo -11 je van de sfeer
dezer stad, maar bet was toch wel typee-
rend en aardig genoeg, om te zien in welk
een vervoering een oud vrouwtje deze
hameronde daad volbracht. Zij sloeg den
hamer alsof het 't grootste oogenblik van
baar eenvoudig leven was en ik bedacht
dat het voor zulk een oud vrouwtje ook
inderdaad een groot oogenblik zijn moest.
Een martiale meneer met wit'e snorren,
zooals er zooveel door Den Haag mar-
cbeeron, in stoere paradepas van huis naar
de Witte en van de Wille naar buis (wan
neer hij mij zou hebben aangesproken zou
ik hem zeker, zonder aarzelen, met kolo-
hel, geantwoord hebben), een martiale me
neer kon zijn ongeduld om de timmer-
handeling te verrichten nauwelijks be
dwingen en (oen het padvindertje hom dan
ook den hamer had overhandigd, sloeg
do beer den spijker zóó raak op den kop,
dat die biet twee slagen vrijwel in tot
bout verdwenen was.
Een fijn, giijs dametje zoo'n dametje
bij ons uit de kleine villatjes van de Bloe-
membuurt deed bet weer heel anders
dan de kolonel. Waarschijnlijk heeft zoo'n
grijs dametje in beur gansehe, een beetje
grijs-getoond leven, nog nooit gehamerd.
Zij deed het dan ook verlegen en met een
gansehe reeks kleine, voorzichtige klop
jes. Doch toen bet werk voltooid was,
keek zij er zéér trotscli naar en haalde
zij uit haar zilveren beursje een kostbare
zilveren gulden, een groot® schat voor
zoo'n dametje uit de Bloemen buurt, die
zij met een gezicht vol zaligheid in bet
busje glijden liet.
Zo» waren er overal dozo dagen wel
kleine, aardigo dingen te zien die te zamen
de stemming bepalen.
Vooral 's avonds kwam de vreugde en
do jolijt eerst recht tot uiting in de dich
te drommen zingende en dansende jonge-
mensehen, die van het zingen en dansen
maar niet genoeg konden krijgen. Ze had
den „feeststokken" in de band en oranje
mutsen op bet hoofd. Zij liepen in groote
slierten arm in arm over de volle breedte
van de straat, zoodat bezadiger en vol-
wassenex menschen liet zoowaar wel eens
benauwd kregen in al die uitbundigheid.
De verlichting.
Die ouderen genoten dan meer van de
lichtjes. Van de vlammen die waaierden
uit de hooge vuurbekkens langs den vij
ver; van de breede koperen bekkens ge
vuld met lichtende oranje-appels, die her
en der zich spiegelden in het stille, blin
kende duister van het water, van de wit-
©verschenen gevels der landsgebouwen die
in dit onwezenlijke licht een waarlijk in
drukwekkend beeld gaven zooals zij uit
den. vijver loodrecht omboog rezen.
Er hingen trossen verlichte oranje-bol
len in dc- boomen van den Vijverberg ©n
van den breeden, statigen Voorhout, de
poffertjeskramen geurden van vanille, de
kleine kooplieden prezen met schorre stem
men hun heerlijkheden aan, van warme
worstjes tot warme chocolade, van ha
ring in 't zuur tot vijf reepen voor een
dubbeltje.
Vroomheid.
Langs statige gevels lijnden de
lampges in echt feestelijke schittering; in
de Jacobskerk waar het huwelijk tus-
schen de Prinses en den Prins het vorig
gaar voltrokken is was een feest-- cn
dankdienst voor het groote goed ons ge
worden. De toren stond in lichtschijn
en het was merkwaardig te zien hoe die
een hoogen schaduw wierp op de laag
hangende avondwolken en door de ge
kleurde ramen viel een mild en zacht licht.
Glanzende auto's reden af en aan. Maar
ook de „mindere man" kwam in het Gods
huis van zijn dankbaarheid getuigen, te
voet en rustig ging een groote schare het
verlichte kerkgebouw binnen,
In dc eafé's.
Doch nevens die vroomheid was er dan
toch vooral het meer wereldsclte vermaak.
Het vermaak van menschen in café's, die
allemaal voor dezen grooten dag, voor
zoover zij dat al niet hebben, oen mu
ziekje deden spelen. Geen koffiehuis of
het was afgestampt vol. Geen café, al
gaat het op andere dagen niet_ bijster
florissant, of het had een geduldig-wnch-
tende drom adspirankbezoekers voor zijn
deuren.
Omstreeks tien uur, toen ik 11a ge-
danen journalislieken arbeid óók wel
eens deel aan de feestvreugde wilde lieb-
lwn,~w.T§ --êr' geetv plaatsje-" meer- te krij-
gen
De dure, mondaine restaurants, waar tot
diep in den nacht gedanst zou worden met
alle verrassingen, cotiüonartikelen en na
tuurlijk een menigte in feestelijke a.vond-
kleedij, die waren al dagen te voren ge
heel gereserveerd. Voor de meeste bad
men maar eenvoudig de deuren op slot
gedraaid. Zoodat de hongerige laatkomer
zich troosten mopst met de gedachte, dat
de menschen daarbinnen althans pleizier
in overdaad hadden.
Voor de eenvoudige café's stonden overal
krijgshaftige gelegenheidsportiers in uni
formen, om een generaal van het TJruguee-
schc leger te doen watertanden, die de
menschen met twee ot drie tegelijk
telkens wanneer er een tafeltje opengeko-
men was binnen lieten.
Men moest al het geduld hebben een
uurtje in zoo'n queu te staan, wilde men
in het heerlijk-binnenste worden toegelaten.
Totdat ik' dan ten lange leste 111 een
verre buitenwijk, ergens aan liet randje
van de stad, tegenover bet donkere, stille
en zwijgende Haagsche Boscli, eindelijk nog
een plaatsje kon krijgen in een klein
café, waar de menschen knus en feestelijk
naar de radio zaten te luisteren.
Het zijn dagen van echte, warme feest
vreugde voor Den Haag geweest, de 31sle
Januari, die in het vervolg wel „Piin-
sesjesdag" zal heetcn cn de 1ste Fe
bruari die in onze herinnering zal blijven
voortleven als een Nationale Feestdag bij
uitnemendheid. Zooals dal met een fraaie
"©woonplaats heet ,,geen wanklank werd
vernomen"; er heerschje een erhl-vtooüjke,
eclu-gelukkige. echt-nationa'e stemming. Het
is geen praatje-voor-do-vaak en ik zeg dit
niet omdat liet er nu eenmaal öij-lioort,
dat Den Haag in werkelijke, oprechte en
algemcene vreugde de geboorte van liet
I'nm-e-je en liet geluk van Oranje gevierd
lieefl.
Nu ik dit schrijf maakt do stad zich op
om den tweeden avond van het feest in
ie gaan. Overal gloeien en tiloeien de
lichtjes in den duisterenden dag.
Statistiek van uitgeweken Duilsriic Joden,
In hel tijdschrift Population, orgaan van
den Internationalen Bond tot Onderzoek
van de Demografische Vraagstukken, wordt
meegedeeld, dat tot liet einde van het
vorige gaar ongeveer 135.000 Israëlieten
Duilsehland verlaten moeten hebben en
wel voor Europa, de Ver. Staten, Zuid-
Amerilca en Zuid-Afrika. Tweeduizend zou
den weer den weg naar Oost-Europa ge
nomen en om en bij do 43.000 zich in
Palestina gevestigd hebben. Frankrijk komt
vooraan in do rij van de landen, die hun
onderkomen boden en wordt gevolgd' door
Nederland, waar ten naaste bij 5000 uit
gewekenen over de grens kwamen. Het
derdo land van asyl is Engeland.
Da blijde gebeurtenis. De Eer
ste Kamer behandelde voorts
binnenlandsthe zaken.
Zoowel in do Eerste als in de Tweede
Kamer zijn gisteren officieele woorden van
verheugenis gewijd aan de blijde gebeur
tenis in tot Prinselijk gezin.
De Tweede Kamer was speciaal hier
voor bijeengekomen en haar voorzitter,
mr. Van Schalk, getuigde van (lc staat
kundige beteekenis, die in deze blijde ge
boorte ligt opgesloten. Zoo mag, aldus spr.,
de natie zichzelve verzekerd achten van
een toekomst welke ligt in de lijn barer
geschiedenis.; Moge, zoo besloot spr., bet
Nederlandsche volk uit bet ontluiken van
dil jonge lepn zelf verjongende kracht
putten ter versterking van de nationale
eenheid en vrede, de onmisbare voorwaar
den voor zijn geestelijken ea stoffelijken
vooruitgang,
In de Eerste Kamer heeft baron De
Vos van Steenwijk de gevoelens van dit
college vertolkt.
Spr, zeide o.a.: Mogen wij onder bid
dend opzien vertrouwen, dat Hare Ko
ninklijke Hoogheid zich zal betoenen een
weldaad Gods, een parel met vaderlijke
zorge uitgekozen yen door de hand Zijner
trouwe geregen .in het snoer der liefde,
waarmee Hij Nederiand siert
In beide Kamers beeft minister Colijn
de toespraken beantwoord namens de
raadslieden der Kroon en getuigd dat het
kabinet niet minder doelt in de blijdschap
van het Nederlandsche volk, waarbij bij
do hoop uitsbraky dat God het geheele
volk zal blrjvfa zegenen, ook in ons na
tionaal Koningshuis.
De redevoeringen werden met applaus
bezegeld.
De TweedeKamer is hierna weer uit
eengegaan. j
In de Eerste Kamer werd oen aan
vang gemaakt met de behandeling van de
begrooting van binnenlandsdie zaken. De
heer Fleskens (f.-k.) bepleitte een her
ziening van de fmancieele verhouding tus-
schen rijk en gemeenten, in het bizonder
ter tegemoetkoming van de noodlijdende
gemeenten als gevolg van werkloosheids-
zorgen.
Voorts drong hij, aan op ruimere toeken
ning van bijdragen uit 's rijks kas voor
de luchtbescherming.
De heer Vijlbrief (s.-d.) drong aan op
minder beperking van de vrijheid der ge
meenten ten aanzien van de salarieering
van het overheidspersoneel.
Do heer Kropman (r.-k.j wees op de
financieele lasten welke op de groote ge
meenten drukken en bepleitte verlichting
daarvan.
De lieer Droo^lcever Forluyn (lib.j,
wenschte evenals de heer Fleskens beter
voorziening van de luchtbescherming en
bepleitte eveneens een herziening van de
financieele verhouding.
Herstel van de volledige autonomie der
gemeenten achtte spreker gewenscht.
De vergadering werd hierna verdaagd
De- groei van dc bevolking
wordt elk jaar kleiner. Ook
het sterftecijfer wordt kleiner.
Verschenen is de „Statistiek van den
loop der bevolking" over het jaar 193G,
waarin een groot aantal demografische ge
gevens zijn bijeen gebracht.
Uii deze publicatie blijkt, voor zoover
betreft de bevolking in het algemeen, dat
de relatieve toeneming ook in 1936 weer
geringer was dan in het voorafgaande
jaar. Van 18501931 was deze toene
ming steeds stijgende. In 1931 Ixsdroeg
zij 1.59 pet, daarna is de daling inge
treden. In 1935 nam de bevolking met
0.98 pet. toe, in 1936 met 0.97 pet De
hoofdzaak vaii den bevolkingsgroei is ge
legen in het geboorteoverschot (vcrscliil
tusschen geboorte en sterfte), hetwelk in
1936 97.752 of 1.15 pet bedroeg. Door
grooter vertrek dan vestiging verloor ons
land dit jaar 15.338 inwoners, of 0.18
pc!. De totale toeneming bedroeg der
halve 82.414, of, gelijk bovenvermeld, 0.97
pet, tegen 82.480 of 0 98 pet. in 1935.
Het accres der bevolking is niet gelijk
matig over liet geheele land verdeeld, liet
aandeel der groote steden zoowel als der
gemeenten met minder dan 5.000 inwo
ners daarin neemt af. Dat der overige
gemeenten stijgl, zoodal de groei van de
gemeenten der middengroep relatief het
grootst is.
Ilel aantal levend geborenen bedroeg-in
1936 171.675. De daling van liet rela
tor® geboortecijfer zette zich ook dit jaar
voort. Per 1000 der bevolking bedroeg
dit cijfer in 1935 20.21 en in 1936 20 16.
net percentage onwettïgen zette zijn da
ling voort. In 1901'05 bedroeg het 2.3(5
pel, thans is het tot 1.53 pet. 111 19">G
vermindeul. Hel procent der doo Igebore-
neii, dat in vergelijking tot vroeger even
eens sterk is gedaald, blijft de laats'e
jaren constant, 11I. 2 51 pet. tiet percen
tage meertinggeboorlen is in den ioop
der jaren ook afgenomen. In 1936 bedroeg
het 12.7 pet.
Dil jaar was rijk aan drielingen. Het
waren er 23, togen 13 in 1935. Onder
de eerst geborenen is in verband met
den leeftijd der ouders het jongenrever-
schot grooter dan onder de iatergebore-
neu.
Voor het eerst na 1917 vindt men in
de onderhavige publicatie een statistisch
o\erzicht van de bij de geboorten ver
leende verloskundige hulp.
De daling van de sterfte, berekend por
1000 inwoners, zette zich ook in 1936
voort. In 1935 bedroeg dit cijfer 8.73,
in 1936 8.68. De sterfte onder manne
lijke bevolking is grooter dan onder de
i -SK "i.M*
De garnizoenstroepen In Den Haag maakten gisteren een feestmarsek door
de stad, waarna op Plein 1813 werd gedefileerd voor den waarnemend gou
verneur der residentie.
In verband met de geboorte van Prinses Beatrix werd gisteren door den
commissaris der Koningin in Groningen, mr. J. Linthorst Homan een krans
gehecht aan het monument van Graaf Adolf van Nassau te Heiligerlce.
vrouwelijke. Het verschil wordt evenwel
sleeds kleiner.
In het cijfer der huwenden, eveneens
berekend per 1000 der bevolking, ziet
reen geen vaste tendens tot stijging of
daling gelijk bij de geboorte of sterfte;
het is sinds 1840 schommelend. In 1936
was het weer iets hooger dan In de
voorafgaande jaren. In 1935 bedroeg het
14.35, "in 1936 14.77.
Let aantal echtscheidingen, berekend per
1000 gehuwde paren, is over het alge
meen stijgend en was in 193G weer hoo
ger dan in de voorafgaande jaren In
1935 bedroeg het 1.78, in 1936 1.89. Het
aantal echtscheidingen van tafel en bed
bedroeg in 1936 0.37 per 1000 gehuwde
paren, legen 0.41 in 1935.
Uit de N.S.B. getreden.
De lieer E. Moolhuyscn te 's-Graven-
liage deelt mede, dat hij, 11a zijn indertijd
genomen ontslag als groepsrecretaris en
organisator der N.S.B. thans ook bedankt
heeft voor de functio van vertegenwoordi
ger van den raad voor katholieken en
voor het lidmaatschap dier partij.
DER
DONDERDAG 3 Februari 1938. No. 21779.
Dagelijksche indexcijfers.
Medegedeeld door bet Cenlraa! Bureau
voor de Statistiek.
's-Gravenhage, 2 Februari.
Aandeelenkoersen91,5.
Goederen groothandelsprijzen75,4.
Vergelijkbare cijfers over de jaren
1929—1934.
Het Centraal Bureau voor do Statistiek
vestigt dc aandacht van belangstellenden
op do statistiek van de kosten van het
Jager onderwijs 19321934, welke dezer
dagen bij de algemeen© landsdrukkerij ver
schalen is.
In deze uitgave zijn, evenals in vorig©
edities, behalve de kosten terzake van het
gewoon en uitgebreid lager onderwijs, ge
gevens opgenomen omtrent de kosten van
het voorbereidend (bewaarschool-) onder
wijs, het buitengewoon lager onderwijs, do
naleving der leerplichtwet, het vervolgon
derwijs, de onderwijzersopleiding en het
schooltoezicht. Omtrent elk dezer onder
deden slaan uitvoerige gegevensten dien
st© van den lezer.
De gebruikelijke onderscheidingen zijn.
ook ditmaal toegepast.
Zoo worden de rijks- en de gemeente
lijke uitgaven zoowel afzonderlijk als ge
combineerd behandeld. Zoo worden de uit
gaven voor openhaar en bizonder onder
wijs steeds afzonderlijk vermeld. Daaren
boven kan men de personeels- en de ma
terieel© uitgaven afzonderlijk nagaan. Van
zelfsprekend nemen de kapitaalsuitgaven
een aparte plaats in.
Nevens liet uitgebreide cijfermateriaal be
vat tot boekwerk een inleiding, d.w.z. ©eni
deskundige voorlichting, waarin den lezer
de belangrijke feiten worden voorgelegd,
welke hij anders moeizaam uit het tabel
len werk zou moeten opdiepen. D® inlei
ding wordt telkens onderbroken door be
knopte staafjes, waaruit men vlot verge
lijkende cijfers over de jaren 19291934
kan aflezen.
Trouwens, ook het tahellenwerk is zoo
danig ingericht, dat men de cijfers over
de laatste zes jaren gemakkelijk kan raad
plegen.
Doordat het bureau voor de jaren 1933
en 1934 over meer gedetailleerd grondma-
tetiaal beschikte dan vroeger het geval
was, konden sommige gedeelten der pu
blicatie en vooral de paragraaf betref
fende onderwijzersopleiding met waar
devolle onderscheidingen en overzichten
worden uitgebreid.
Een aantal grafieken geeft een duide
lijke voorstelling van de meest sprekende
feilen.
De onderhavige uitgave bevat cn groote
hoeveelheid orienleerend materiaal en is
daarom van belang voor ieder, die met
do overheidsuitgaven voor ons lager on
derwijs op de hoogte wit zijn. Vooral do
gemeentebesturen, welke nauw bij de be
handelde materie betrokken zijn, zullen
in dit boek veel van hun gading vinden.
De belooning der bestuurders van de
Groene Muizen".
De Italiaanscho regcering heeft den be
manningen der „Groene Muizen", die eeri
recordvlucht naar Zuid-Amerika gemaakt
hebben, beloon in gen toegekend. Bruno Mus
solini is bevorderd tot kapitein, kolonel
Biseo en majoor Moscatelli hebben do
gouden lucht vaartmedaille ontvangen. D©
andere leden der bemanning hebben een
gouden of zilveren medaille gekregen.
