Waarnemingen in de Vogelwereld
Nationaai-Socialisme en Kerk
in Duitschiand
TWEEDE BLAD
SCH1EDAMSCHE COURANT
Slechte tijden voor de kieviten. Beroepsduikers.
De kleine lachebek ontdekt. Als het weer wat
warmer wordt. De lijsters zingen reeds. Massazang
van koperwieken.
Alleseters en fijnproevers
Door drs C. VAK LIERE
HET NATIONAAL-SOCIALISME ALS RELIGIE.
Gemengd Nieuws
Sint Bernards-klooster
geblokkeerd
Moordaanslag op rijksveldwachter
Steeds, waaneer de vorst invalt, heeft
dit groole vogel verhuizingen tengevolge.
Zoo ook in het begin van -Januari
toon het tamelijk onverwacht flink begon
te vriezen. Aanvankelijk liet het zich niet
loens zoo erg aanzien, doch later werd
de grond zoo hard, dat verscheidene vo
gels genoodzaakt waren hun biezen te pak
ken.
Dit geldt in het bizonder voor dc kie
viten, waarvan we den vorigen keer vertel
den en die we bij honderden achter de
soooriijn naar Vlaardingen konden vinden.
Zoolang de bodem week is, kunnen de
kieviten deze met hun vrije onsterke sna
vel wel bewerken en er het benoodigde
voedsel uit te voorschijn halen.
Doch als het vriest wordt het bedenke
lijker en als tenslotte de vorst blijft aan
houden, zijn de vogels wel genoodzaakt
andere voedselgebieden op te zoeken. En
zoodoende zijn ze dan Zuidwaarts getrok
ken op zoek naar betere oorden.
ïk veronderstel echter, dat ze niet zoo
heel ver getrokken zullen zijn, aangezien
het in de meeste landen veel kouder is
geweest dan bij ons. Zelfs in Spanje, Por
tugal en Italië moot het danig koud ge
weest zijn en is daar zeer veel sneeuw
gevallen. Ook in Frankrijk en België schijnt
het eveneens nogal gewinterd te hebben.
Zoodoende is het voor onze kieviten niet
gemakkelijk om aan do kost te komen. Het
meeste succes zullen ze nog wel in het
Zuiden van Engeland hebben, waar altijd
een buitengewoon mild klimaat lieerscht.
Ik denk dan ook wel, dat het wondere,
dat we bij de dieren instinct noemen, hen
derwaarts gedreven zal hebben.
Behalve dat do vogels uit onze directe
omgeving weggetrokken zijn, zagen we be
gin van deze maand herhaaldelijk troepen,
kieviten overvliegen, die zich nog Noor
delijker hadden opgehouden en die even
eens de koude ontvloden zijn. De koude
op zichzelf vinden ze niet zoo erg, doch,
zooals gezegd, het bevriezen van den bo
dem is voor hen fataal.
De tl oil aarzen in de Poldervaart.
De dodaarzen, meerkoeten en waterhoen
tjes bij de Vijfsluizen hebben hun voed-
selgebicd ook ingekort gezien en ton laat
ste hadden ze nog maar enkele wakken
te hunner beschikking vlak bij het oude
gemaal. Erg veel zullen ze in zoo'n klein
stukje water niet vangen, want vele var
kens maken de spoeling dun. Bovendien
waren er steeds eenige meeuwen aanwe
zig en die zorgen wel, dat zij niet te
kort komen.
De dodaarsjes waren al mooi bezig hun
wintertcnue voor het zomer dito te ver
wisselen en danzijn de dieren bizonder
mooi met hun donkerbruine kapje.
Overigens zag hot er nog niet erg zomers
uit, toen ik bij ze op visite was. Als je,
terwijl er een felle Oostenwind om je
ooren waait, naar die duikers staat te
kijken hoe ze kopje onder gaan in het
ijskoude water, krijg je koude rillingen
over je rug. Brrr... je snapt niet, waar
ze zin in hebben en waar ze den moed
vandaan halen. Maar 't is je broodje en
daar doe je veel voor.
intusschen heb ik eindelijk den kleinen
lachebek, den kleinen bonten specht, waar
op ik al zoo lang geloerd' had, te pakken
gekregen, d.w.z. in absoluut figuurlijken
zin bedoeld. -Zooals het zoo dikwijls ge
beurt, was het op een moment, dat. ik
heelemaal niet aan onzen vriend dacht.
Ik stond n.l. op 2 Januari met een ken
nis te praten in een der lanen in de om
geving van liet Julianapark, toon ik op
eens het bekende lachende „kli-kli-kli"
hoorde. Te voren was ik de boomenrij,
waar de kleine bonte zat, gepasseerd zon
der iets van zijn aanwezigheid gemerkt
te hebben. Vanzelfsprekend toog ik op
het geluid af. Ik 'hoorde hem duidelijk
kloppen, doch daar het tamelijk nevelig
was, kon ik hem niet zoo gauw ontdek
ken. Toen moest en zou ik hem zien al
moest ik hem het hcele bosch door ach
tervolgen; d.w.z. hij door de hoornen en
ik natuurlijk per pedes apostolorum. Ik
had nu een kans en die zou ik waar
nemen. Het viel gelukkig nogal mee. Toen
ik naar berekening ongeveer bij de hoornen-
jlgroep was, waar de vogel moest zitten,
was hij zoo welwillend andermaal zijn hel
der geroep te laten weerklinken en toen
was liet een heel klein kunstje oin hem
in den kijker te krijgen. Een kijker heb
je voor de-n kleinen bonte absoluut noo-
dig, eerstens omdat hij niet grootor is
dan een musch en ten tweede omdat deze
snaken zich steeds in het hoogste topje
der boomen plegen op te houden. Maar
ik heb hem dan toch eindelijk betrapt al
had de deugniet mij daarbij dan ook een
handje geholpen. Voor dit iaatste van deze
plaats mijn welgemeenden dank.
Ik vind- den kleinen bonte specht nog
een tikje mooier dan zijn grooteren neef,
ofschoon ze beide in dezelfde kleuren
prijken: zwart-wil-rood. Bij de kleine edi
tie zijn de kleuren evenwol feller.
Hoe lang ik naar hem heb staan kijken
daar in de hoogte weet ik niet, doch ten
slotte merkte ik, dat mijn hals al aardig
stijf begon te worden van al het getuur
naar boven.
Het voorjaar herleeft.
Nadat het in de eerste week van het
jaar flink had gevroren, waren de vogels
weinig luidruchtig. Nauwelijks was echter
de wind gedraaid en de dooi ingetreden
en als gevolg daarvan do temperatuur
eenige graden geslegen of sommige vo
gels hadden al oogenblikken, dat ze het
voorjaar in het hoofd kregen. De meezen
riepen om het hardst, de winterkoning
schetterde uitbundig en de boomkruiper
riep al klauterende „siet-siet-siet", twee
maal zoo sterk als in de wintermaanden.
Een houtduifdoffer zat op een dak aan
den overkant te koeren alsof we in de
lentemaand waren inplaats van in louw
maand. Doch er zullen nog wel ettelijke
hagel- en snceuwbuiljes over zijn duiven-
bol moeten gaan, aleer zijn wijfje aan zijn
lokkend gekoer aandacht zal schenken en
zij samen het primitieve takkennest zul
len vlechten.
Prompt op tijd, evenals verleden jaar
op 12 Januari, liet de zanglijster zich voor
.liet eerst liooren. Eerst hier en daar een
enkele vogel, doch nu hooren we ze zoo
wel in de Plantage als in het Sterreboscli
,*-> c, S.
j .-~vr .3
De werkzaamheden voor de in aanbouw zijnde groole verkccrsbrug over de Oude Maas te Dordrecht vorderen snel. Eelt
overzicht, waarbij men links een gedeelte van de spoorbrug ziet.
laaisto weken hebben gehad, geven ze ook
reeds hun avondconcerten. Dit zal inlus-
schen weer verminderen of geheel ophou
den, wanneer het weer kouder wordt.
Volgens de ongeschreven wetten der
vogelwereld moet op Maria Lichtmis of
Vrouwendag, 2 Februari, de veldleeuwerik
met zingen beginnen, ofschoon vanzelf
sprekend het weer daarbij, als steeds, een
zeer voorname rol speelt. Omstreeks dien
en op nog vele andere plaatsen in do Ul'd moeten we dus hij de Poldervaart pre-
stad. Als liet weer niet al te guur meer sent om te hooren of de veldleeuwe-
wordt, zullen ze ons vermoedelijk wel j r^c °P 'ijd is.
niet meer in den steek laten en dan kun- Community singing,
nen we iederen dag van hun melodieuzon Ook de koperwieken laadden met liet
zang genieten. Aanvankelijk musiceerden
ze alleen in de morgenuren, doch tenge-
zaclite weer liet voorjaar in het hoofd.
In slechts enkele boomen bij eikaar ge-
iijsteraclitigen zachtjes {e zingen. Nu hooren
we dien neurie-zang der koperwieken ieder
voorjaar, doch ik heb hem nog nooit in
deze maand gehoord. Meestal is het al
een aardig eindje in Maart, oer we de
koperwieken-massazang vernemen.
In dienzelfden tijd hebben de roeken
reeds een eersie bezoek gebracht aan hun
nesten. Natuurlijk is liet nog te vroeg
om deze te reslaureeren en aan broeden
denken ze heelemaal nog niet, ofschoon
zo er altijd heel vroeg bij zijn. Toen liet
enkele dagen daarna veel kouder was,
lieten ze dc nesten weer *in den steek
en bivakkeerden ze gezamenlijk, evenals
voorhoen, in de omgeving van de vuil
nisbelt. Broederlijk snuffelen ze daar in
voige van liet zachte weer, dat we de- troept, zaten enkele honderden van deze gezelschap van meeuwen, spreeuwen en
ii*
Men kan bezwaarlijk volhouden, dat het
geschrift van Rosenberg, dat we in ons vo
rig artikel bespraken, in staat is illusies te
wekken ten opzichte van de vrijheid der
Cliristelijke kerk. Men zou alleen kunnen
vragen: Is dit geloof van het Nieuwe Rijk
volgens Rosenberg reeds in een of andere
nieuwe religieuze gemeenschap georgani
seerd? Sedert het arisch ras bewustzijn
door de nationaal-socialistisdie bewe
ging zoo hoog in koers steeg en een
eigen mythe schiep, heeft immers de oud-
germaansche religie prachtige kansen ge
kregen. Inderdaad zrjn er tallooze pogingen
gedaan om aan de anti-christelijke „Gott-
scliau" vorm en structuur te geven. De
eiseh van een Duitsch-nationalc kerk,
waarin het nationale bewustzijn tot een
nieuwe godsdienst is uitgebouwd, is vele
malen gesteld, velen hebben geworsteld
naar vormgeving van dat nieuwe geloof,
oude germaansche gebruiken zijn over
al opgerakeld, maar het is nog nerjjens ge
lukt de mythe der 20e eeuw tot een con
crete geloofsgemeenschap uit te werken.
Vele groepen staan hier vijandig tegen
over elkaar, o.a. die Deutsche Glaubens-
beweging, de nordische Glaubensbewegung,
die germanische Glaubensgemeinschaft, der
Kampfring deutschen Glauben en vele an
dere. Tegenover al deze germaansch-reli-
gieuzc gemeenschappen staat weer 't echt
paar Lrdendorff, in 't bizonder Frau Ma
thilda. (Lndendorff is, zooals men zich
herinnert, kort geleden gestorven). Zij be
schouwt de cliristianiseering van het Duit-
sche volk als een der grootste mis
daden van de wereldgeschie
denis, maar zij staat negatief tegenover
elke vorm van godsdienst. Het meest uitge
werkt vinden we de beschrijving van al
lerlei riten en plechtigheden nog in
Hauer's Deutsche Goftschau (1934). Maar
het Derde Rijk ziet deze versplintering
niet graag, Rosenberg beslist voor geen en
kele dezer geloofsgemeenschappen.
\rihüi Frey (zie blz. 89) heeft den
indruk, dat al deze bewegingen aan het
ver loop en zijn. De oorzaak hiervan is,
dat onder druk van boven de meening
veld wint, dat een bepaalde religie of
confessie, die een religieuze aanvulling
zou zijn van do nationaal-socialistische we
reldbeschouwing, volkomen onnoolig is.
Politiek religie en zielszorg ondeelbaar één.
Het nationaal-socialisme zelf is
religie en heeft naast zich geen
enkele kerk of afzonderlijke re
ligieuze gemeenschap noodig. De
christelijke kerk beschouwt zij als vijan
dig, de germaansch religieuze gemeen
schappen beschouwt zij als overbodig.
Do volksgemeenschap moet op, den duur
niet andets dan de naakte feiten on noe
men ter ïllus ratie nog twee gebeurtenissen
uit veie gelijksooitige.
Feierstattc en Ahnenliallc.
Op 10 October 1937 heeft rijkspropa-
ganda minister Goebbels in Bad-Segeberg
(SI ces wijk) in tegenwoordigheid van moer
dan 20.000 bewoners der ,,Ncriimark" de
groefe N o rd m a i 'k - Fe i ers I a 1 te plechtig inge
wijd. In zijn rede vergeleek Goebbels deze
groote naiionaal-socialislische Letoogingeu.
waarop steeds dezelfde gedachtegang w,i\lt
gepredikt, met de verkondigingswijze der
in het internationaal s o e i a 1 i s-1 kerken, ,,die tegenwoordig nog hetzelfde
In ons blad' van Zaterdag, 29 Jan. j.l.
me zoo wei haar religieuze als
haarpolitieke e en beid vinden, het
nat.-soc. zelf is het nieuwe geloof, dat
iedere confessie overbodig maakt. In liet
nationaal-socialisme vallen Duitsche religie
en Duitsche politiek samen. Hiermee heb
ber. alle kerken, kerkgenootschappen of
wat daarop lijkt, hun bestaansrecht in be
ginsel verloren, ook de „nationale kerk
(Nationalkirche)". De Duitsche nationaal-
socialistische volksgemeenschap i s de
Duitsche nationale kerk tegelijk.
Het valt ons, Nederlanders, moeilijk ons
dit in te denken. En toch is dit absoluut
noodig om de draagwijdte van de Duit
sche kerkstrijd te begrijpen.
Bat deze zienswijze juist is, bewijzen
uc opzienbarende redevoeringen van den
Rijkskerk minister Kerrl te Fulda
cn te Hagen W op 23 en 30 November
1937. Op den profeet Rosenberg volgde
do politicus Kerrl. „Das Schwarze
Korps", orgaan van de S.S., heeft in een
artikel „An die Kirchen" deze redevoe
ringen verduidelijkt.
In hei kort is dit de inhoud: Het na
tionaal-socialisme is een religieuze bewe
ging, die de binding aan God- en de god
delijke ordinanties niet slechts princi
pieel erkent, maar ook doorleeft. Het na
tionaal socialisme is dus „Gottglau-
b i g", hoewel zonder dogma's. Het is bo
vendien positief christelijkook Christus
heeft een ongehoorde strijd tegen het Jo
dendom gevoerd. Ook in de praktijk zijn
we christelijk (winterhulp!).
Het nationaal socialisme is onze staats
godsdienst, het is religie en wereldbe
schouwing tegelijk. Het staat een natio-
naal-soeialist vrij het nat. socialis
me als religie te be 1 ijd'en.
Het. tafellaken doorgesneden.
Maar er is godsdienstvrijheid en dus kan
ieder de religie belijden, die hij voor zijn
privé-genoegen verkiest; de germaa.nsch.bei.
densche bewegingen ein Ludendo:ff, even
goed als de roomsche of proteslantsche
christenen ,mils al deze religies zich houden
binnen de perken der zielszorg of zorg
voor het hiernamaals en zich niet inlaten
met de dingen van het dagelijksche leven
zich niet bemoeien met wereldbeschouwing
of politiek. Daar de staat echter geen inte
resse meer heeft aan het instituut kerk,
zal ieder zijn religie moeten uitoefenen op
eigen kosten. Einddoel is, dat alle reli
gieuze gemeenschappen, ook de ehr. berk,
zelf in hun onderhoud zullen moeten voor
zien: ,,het tafellaken is doorgesneden".
Waarop dit in de toekomst zal uiüoo-
pen is nog niet te voorspellen. Wij geven
prediken wat liun leermeester 2000 jaar
geleden gezegd heeft". Het nat.-soc ia li sin,"
".landelt in dezelfde lijn nu de kerken
geen vat meer op het volk hebben. D.
zin van de meeling werd als volg! aange
duid Wij komen samen om ons met bel
volk .uit te spieken. Wij voelen ons als de
politieke zielzorgers van het volk en heb
ben de overtuiging, dat het onze taak moei
zijn de zorgen waarmee de ziel van het
volik beladen is, te verminderen en ie ver
zachten. Dat zie ik ook als de edelste taak
van deze ,,Feierstatte". Hier moet hel volk
verheffing en stichting zoeken en vinden.
Deze plaais moet een p o 1 i t i e k e k e i k"
zijn, waarin voor tientallen en honderdtal
len van jaren de menschen tot ware nat.-
socialisten opgevoed worden".
En in een Duitsch blad las ik,,0p aan
stichting van het district Mecklenburg der
N.S.D.A.P. zijn behalve in Güstrow ook in
Wismar en Bad Doberan niet meer gebruik
te kapellen omgebouwd tot ,(Ahnonha!l"«"
(tempels tol herinnering aan de vooroud<Ts)
De „Oslseebate" van 19 Nov. 1937 geeft
verslag van een plechtige ,,Nameiiswt-ilie"
(naamgevingsplechtigheid) die in de Ahnen.
hallo van Doheran plaals had. Zes paar
ouders waren verschenen met hun kinderen
en vertegenwoordigers van hun geslacht
alsmede met de waariligheidshekleeders der
N.S.D.A.P. Do zaal was hui'engewo ,m zin
rijk versierd mei de symbolen van he. Der
de Rijk en bracht de deelnemers reeds ui er-
lijk in een plechtige stemming. Na ean pr-re-
j ludium van Chopin en een wijdingswoord
sprak de ,,Gaiukulturwart", par. ij genoot Bart-
holdy op indrukwekkende wijze tol de deel
nemers. Hij zette de betreken is en de
waarde van de bloedverwantschap ui een.
(,,Wij beschouwen den mensch als van na
ture goed en niet in zouden geboren") en
de beteekenis van de opname der mu ,,gewij-
den" in de volksgemeenschap. Een sere
nade van Ilaydn besloot deze ernslige etn
waardige wijdingsure. Volgens een ander
bericht zijn in deze ,.Kerk" reeds zeven
huwelijken ingezegend en vier maal is er
een soort van Duitsche doop" op de horten
aangeduide wijze verricht, waarbij de gou
verneur van Mecklenburg, Hiidebrandl, het
woord voerde.
Inderdaad, hier zijn zielszorg, politiek
en religie één ondeelbaar geheel geworden.
Het nat.-socialisme is aU»;s tegelijk en is
dus totaal in den meest volstrekten zin.
Hoe heeft de Kerk, die in 1933 deze
ontwikkeling niet had voorzien, daarop ge
reageerd'? Hierover handelt een volgend
artikel.
musschen naar allerlei eetbaars; een be
wijs dat ze niet bepaald over een fijnen
sinaak beschikken, 't Is dezen vogels dan.
ook meer om een gevulde maag dan om
een enkele delicatesse te doen en wel
om de eenvoudige reden, dat ze zoo goed'
als geen smaak bezitten. Weer andere vo
gels moeten we echter een bizonder fijne
smaak toeschrijven.
Zoo gaan we weer langzaam maar zeker
in de richting van het voorjaar. Over en
kele we kei) zullen we de merel weer hooren.
fluiten, zal de heggemusch zijn bescheiden
liedje ten gehoore brengen en zal de groo-
te bonte specht zijn roffels slaan in het
nog lang niet volledige vogelkoor.
DE JONG.
Door een lawine. De honden
voorkwamen persoonlijke on
gelukken.
Sinds verscheidene dagen zijn geruchten
in omloop, dat het beroemde hospitium
op den grooten Sint Bernard onder een
lawine bedolven zijn.
Het schijn! inderdaad vast te staan, dat
het klooster door een enorme lawine wordt
geblokkeerd. De monniken zouden verschei
dene maanden het huis niet kunnen ver
laten.
Aan het instinct van de vermaarde Sint
Bernard honden zou het te dankten zijn,
dat geen persoonlijke ongelukken zijn voor
gevallen. Toen men de honden voor hun
dagelijkschen speurtocht wilde uitsturen,
weigerden zij het klooster te verlaten, het
geen tot dusver nog nooit was voorgeko-
men Een uur later kwam de lawine .neer.
Fietser, die valschen naam had
opgegeven, loste na vechtpartij
vier schoten.
In den nacht op Vrijdag is te E verdin
gen eenmoordaanslag gepleegd op den
rijksveldwachter Bloemendal.
De dader, zekere M. C. W., notarisklerk!
te Enspijk (gemeente Deil), die op esn
verboden weg fietste, werd hierom door
den rijksveldwachter aangehouden. W. gaf
een verkeerden naam op en toen Bloemen
dal hem wilde fouilleeren op zijn papieren
omdat hij reeds vermoedde, dat W. een val
schen naam opgaf, ontstond een worsteling.
Hierop loste W. vier scholen op zteer korten
afstand op den rijksveldwachter, die in de
buik, zijn been en hand werd getroffen.
De dader, die vannacht door den brigade-
commandant van de rijksveldwacht te Geï-
dermalsen en de gemeente veldwachter van
Hagestein is gearresteerd, heeft een volle
dige bekentenis afgelegd.
Hij is te Everdingen ingesloten en wordt
in den loop van den dag naar het huis van
bewaring te Ulrecht overgebracht.
De rijksveldwachter Bloemendal is naar
het ziekenhuis te Utrecht overgebracht.
De gemeentepolitie van Deii hoeft bij
het onderzoek ook nog haar medewerking
verleend.
W. staat over het algemeen niet als
ongunstig hekend'.
OER
ZATERDAG' 5 Februari 193S. No. 21781.
