eerste blad.
I
Maandag 7 Februari 1938
De gebeurtenissen in Duitschland
90sto Jaargang.
No. 21782
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Wat er aan de beslissingen van Adolf Hitler is
voorafgegaan.
De toestand in het Verre Oosten
De strijd in Spanje
De onveiligheid in de
Middeilandsche Zee
Duitschland
Proces tegen ds. Niemoeller
België
Int. Samenwerking
Het vlootvraagstuk
Gemengd Nieuws
Verkeersongevallen
Gevolgen van roekeloosheid
Deze courant verschijnt dagelijks, met uit-
tendering Tan Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f 2.franco per post
2.50. Prijs per week: 15 ets. Afzon
derlijke nummers 4 cte. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Adyertentién voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf nur aan tiet Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór uur.
Een bepaalde plaats van adTertentién
wordt niet gewaarborgd.
Prijs der Advcrtentiën: van 15 regels fl 55;
Iedere regel meer i 0.3Ü; m het Zaterdagnuramer
15 regels 11.80, iedere regel meer I Ü.35
Keelames f0.75 per regel. Jncassokosten5cts.;
Sostkwitanties 15 ets. 'laneven van ad\ertenlien
ij abonnement atjn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen \ooruitbetahug_ Kleine
AdveUtnUcn opgenomen £i t 0.50 tfm. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van »0 woorden.
's Woensdags: Kleine Advertentien tot 25woor
den f 0.25, mits \óór Dinsdagavond b uur aan het
Bureau bezorgd.
*s Zaterdags: Kleine Advertentien f 1.00, indien
met \6ór Vtijdagavond 0 uur bezoigd.
In een nit Bazel gedoteerd telegram,
dat voorafgegaan wordt doer de aantee-
kening: „Van een gelegenheidscorrespon-
denf, geeft Le Temps het volgende relaas
van de ontwikkeling der crisis, die Vrij
dagavond te Berlijn tot ontknooping is
gekomen.
Voor de opstelling van do programrede
voering, die Hitier op 30 Januari zou
uitspreken ging hij, zooals ieder jaar ge
bruikelijk is, over tot een zeker aantal
raadplegingen in zijn villa le 3erehtes-
gaden. Tijdens deze besprekingen diende
de rijksweer verscheidene verzoeken in.
Zij eischte aftreden van Von Blomberg en
concentratie in de handen van den opper
bevelhebber van het leger der rnachlsbe-
voegdheden ten aanzien van het leger, de
marine en het luchtwapen. Voorts oefende
zij levendig critiek uit op de Duitsche
buitc-nlandsche politiek. Zij sprak zich uit
tegen te nauwe samenwerking met Italië,
tegen interventie in Spanje, tegen samen
werking met Japan en bepleitte een toe
nadering tot Londen, een ontspanning tus-
schen Berlijn en Parijs en vooral een
ontspanning, gevolgd door een toenadering
tot Moskou.
De zware industrie en de grootgrond
bezitters, die eveneens geraadpleegd wer
den, oefeaden levendige critiek uit op het
vierjarenplan van Goering.
De rijkskanselier hoorde deze klachten
aan zonder een standpunt te bepalen.
Tie atmosfeer was echter vrij geladen.
Op dat oogenblik kwam Hunmler tus-
sehenbeide, hij overhandigde Hitier een
dossier, waarin vastgesteld werd, dat een
zeker aantal generaals van de rijksweer,
met Von Frilsch aan het hoofd, behoor
den tot een geheime organisatie, die er
naar streefde den tweeden zoon van den
kroonprins op den troon te plaatsen. Himm-
le-r staat bekend voor zij gevoelens van
wantrouwen ten opzichteriVaLdeu rijks
weer.
Zoo heeft dezen zomer liet gerucat de
ronde gedaan, dat Himmler, die door zijn
agenten in Rusland op de hoogte ge
bracht was van zekere onderhandelingen
tusschen den Duitschen generalen staf en
dien van het roode leger, de Russische
ambassade te Berlijn een pak documenten
ter hand heeft gesteld, waarin het be
slaan aangetoond werd van deze verbor
gen betrekkingen. Een proces te Moskou
en de terechtstelling van maarschalk Toe-
chatsjefski waren er het gevolg van.
Tegen het einde van Januari hing een
sfeer van angstige spanning in Berlijn
en deed het gerucht de ronde, dat Himm
ler zou overgaan tot arrestatie van een
zeker aantal generaals der rijksweer. Toen
besloot Von Fritsch, die monarchistisch
gezind is, stoutmoedig op te treden. Hij
riep een zeker aantal generaals in zijn
huis bijeen om tezamen met ben een
plan van weerstand op te stellen. Op 28
Januari, des morgens, bezette oen com
pagnie rijksweer het paleis, dat in de
Wilhelmstrasse staat op no. G4, vlak bij
de kanselarij. Tegelijkertijd werden op som
mige strategische punten der hoofdstad
schikkingen getroffen om een vermetelen
slag van de Gestapo te beletten. De beide
dagen van 28 en 29 Januari verliepen te
Berlijn in angstige spanning. Een vrij groot
aantal bekende persoonlijkheden, die min
of meer bij bet complot betrokken wa
ren, verlieten overhaast de hoofdstad. !n
den avond van 29 Januari vernam men
toen, dat Hitler hot ontslag van Von Blom-
berg, dat door den rijksweer geëischt was,
had onderteékend en dat van Von Fritsch,
die schuldig was aan ernstige overtreding
der discipline. Von Fritsch, die den vol
genden dag van zijn ontslag op de hoogte
gebracht werd,'gaf te verstaan, dat hij niet
van plan was zich te onderwerpen. Op 31
Januari begon generaal Keitel zijn bespre
kingen met Hitier.
Deze besprekingen werden in den loop
der volgende dagen voortgezet. Do rijks
weer ging er mee aecoord, dat de „roya
listische groep" verwijderd werd en kreeg in
"tuil bekrachtiging van haar elschenin de
eerste plaats haar volledige autonomie,
vervanging van Von Blomberg door Kei
tel. Geen enkele tusschenpersoon werd tus-
schen hem en Hitier toegestaan. De pogin
gen van Goering en Himmler om zich
meester te maken van het ministerie van
oorlog waren verijdeld. In de tweede plaats
kende Hitier de rijksweer de hervorming
toe, die Daladier kort geleden in Frankrijk
heeft ingevoerd ten gunste van generaal
Gamehn Ten slotte ruimde Hitier de rijks
weer een plaats in bij het toezicht over
de buiienlandsche politiek door haar drie
zetels te geven in den geheimen raad, die
geroepen zal zijn alle belangrijke beslissin
gen te nemen over de buitenlandsche po
litiek.
Hel is waarschijnlijk, aldus besluit liet
telegram in Le Temps, dat na de bewo
gen dagen, die Berlijn zoo juist heeft
doorgemaakt, de hartstochten eenigen tijd
tol bedoren zullen komen. Zonder twijfel
blijven er heel wat oorzaken voor bot
singen en conflicten over. De rijksweer
schijnt voldoening te hebben gekregen,
maar wat wordt er van de eischen, die
Hitler gesteld zijn'door.de zware" industrie
en de Junkers ten opzichte van de eco
nomische politiek van Goering? Dat is een
nog ernstiger probleem en nog belangrijker
dan dat der autonomie van'de'rijksweer.
De gcheele ontwikkeling van de binnen-
landsehe en de buitenlandsche politiek van
Duitschland is misschien afhankelijk van
zijn bevrijding van het door Goering,- tegen
den wil van Schacht, opgelegde economi
sche systeem. Zoo staan de zaken.
Japansche overwinning ten Noor
den van Nanking.
Generaal Malsoci maakt bekend-, dat een
belangrijke overwinning is behaald .op de
Cliineesche troepen in de spoorwegzone
TientsinNanking, op 100 mijl ten Noor
don van Nanking. Het communiqué, dat
door liet hoofdkwartier van den generaal
is uitgegeven, meldt, dat de vluchtende
Chiineezen rampspoedige verliezen Lebben
geledon. Do Cliineezen, die weerstand bo
den aan den Japansclien opmarsch van
Nanking naar Soetsjau, vluchten in wan
orde naar liet Noorden uit Peugpoe langs
de spoorlijn TientsinNanking en ook
dwars door het land in Noord-Westelijke
richting. De Japansche troepen achtervol
gen lien van nabij en zouden reeds 1500
Cbineezen gedood en vele gewond hebben.
De krijgsverrichtingen bij
Teruel,
De laatste berichten van den rechtschen
pvrsfuens.t .melden o.m.de recht sche troe-
pbh "zijn twintig Kilometer opgerukt in den
sector van Alfambra. Zij maakten 2.30 ge
vangenen.
De vijand liet 3000 tijken achter. Wij
maakten ons meester van 15 do-rpen en
talrijke wapenen.
Kabinetsraad te Londen.
Er is te Londen verrassing gewekt, door
dat Zaterdag onverwachts een bijeenkomst
van liet kabinet is gehouden. De ministers
weiden inderhaast naar het Foreign Office
geroepen.
Men meent te weten, dat de gobeurte.
nissen ju de Middeilandsche Z&e eu het tot
zinken brengen van de Alcira, besproken
zijn.
Simon, Eden, Ilailsman, MacDomald, Duff
Cooper en Inskip, waren aanwezig. Cham
berlain, die gisteren naar Birmingham was
vertrokken, woonde de bijeenkomst niet
hij. Het is niet onwaarschijnlijk, dat ook
de toestand in Duitschland, voorzoover En
geland daarbij belang heeft, besproken is.
Do Duitsche zaakgelastigde, Woermann,
werd' naar liet Foreign Office geroepen, ter
wijl het kabinet bijeen was.
Anti-duik bootblokkade?
De vlootmedeweiker van de Sunday Ti
mes meldt, dat in het Westelijk deel van
de Middeilandsche Zee een ware anti-dui'ki.
bootblokkade zal worden toegepast. De ac
tiviteit der onderzeebooten, zoo schrijft hij,
beperkt zicli thans nog slechts tot liet wei
nig uitgestrekte gebied1 van de Golf vain
Valencia. Bovendien zijn dez-e duikbooten
niet meer ^ombekend", men weet thans,
dat nog slechts drie duikbooten aan de
aanvallen «jp koopvaardijschepen deelne
men, -namelijk een oude Spastische duik
boot en twee duikbooten, die Italië aan
Franco lieelt verkocht. Zij hebben alle d'rie
hun basis op Majorca en bun actieradius
is zeer beperkt.
Daar deze feiten bekend zijn. is hei mo
gelijk, den patrouilledienst in het Weste
lijke deel van de Middeilandsche Zee te
verscherpen ten koste van de verder van
de Balearen gelegen wateren.
Krachtig Britsch protest bij
Franco. Het Britsehc geduld
uitgeput.
Na de bijeenkomst der ministers over
do zeesehuimorij heeft de "Britscho negee-
ring een in krachtige bewoordingen gestelde
nota aan Franco gezonden, waarin uitdruk
king gegeven wordt aan haar misnoegdheid
over de herhaalde aanvallen op Britscho
schepen, ofschoon de tekst van de nota
niet zal worden gepubliceerd voor Eden
vandaag een verklaring in hot Lagerhuis
zal hebben afgelegd1, gelooft men, dat de
riota duidelijk te kennen geeft, dat bet
geduld van Engeland geheel is uitgeput.
4v g -xte
Z.K.H. Prins Bcrnhard met H.K.H. Prinses Beatrix in statiekleed. Dit statiekleed voor de tweede maal gebruikt voor het
toornen van een Prinses bij het opmaken van de akte en werd nu voor de zevende maal gedragen uitsluitend door Prinsessen
uit zeven generaties.
Behandeling hedenmorgen met ge
sloten deuren begonnen.
Vanochtend le half tien is hot proces
tegen ds. Niemoeller, den bekenden leider
der belijdende kerk, voor het speciale ge
recht in Moabit begonnen.
Eenige honderden personen verdrongen
zich bij don ingang van liet gebouw, doch
slechts eenige bloedverwanten en vrien
den van den predikant werden tot de zaal
toegelaten. Het rechtscollege, bestaande uit
drie rechters, trad te half tien precies bin
nen, waarna do beschuldigde, die in liet
zwart gekleed was en bleek zag, werd
binnengeleid.
Onmiddellijk werd een aanvang met het
verhoor gemaakt. De president stelde de
gebruikelijke vragen betreffende de iden
titeit van ds. Niemoeller. Te 9.45 uur was
deze formaliteit vervuld, waarna de per
sonen, die haar op speciale kaarten moch
ten bijwonen, worden uitgesloten. De pro
cureur verklaarde, dat de behandeling met
gesloten deuren zou geschieden. De ge-
rechtsbeamblon ontruimden de zaal.
Onder de aanwezigen werd de bekende
predikant Jacobi opgemerkt. Mm venvacht,
dat de behandeling verscheidene dagen zal
duren. Twee-en-veertig getuigen zijn gedag
vaard.
Ward Hermans gearresteerd.
Le „Soir" meldt, dat Zaterdag een groep
personen te Meclielen bezig was Fransche
opschriften uit te vegen. De vroegere af
gevaardigde der Vlaamsch-nationalisten,
Ward Hermans, die hieraan deelnam, werd
op heeterdaad betrapt en gearresteerd.
Hermans is voorloopig opgesloten en blijft
ter beschikking van de justitie.
Britscho nota te Tokio.
De Britsche amijassade te Tokio
op het Japansche ministerie van. buiten
landsche zaken een nota overhandigd,
waarin, naar gemeld wordt, de Japan
sche regeering verzocht wordt, zich
aan te sluiten bij de lioofdbcpalin.
gen van het vlootverdrag van 1936.
Men meent te weten, dat de Amerikiaan-
sche ambassade ©en soortgelijke opdracht
heeft gekregen, doch op het ministerie van
buitenlandsche zaken woidt verklaard, dat
nog geen Anierikaansclie nota is overhan
digd.
De Britsche ambassadeur heeft vanmor
gen een onderhoud gehad met minister Hi-
rota gehad, dat, naar men gelooft, betrek
king gehad op het vraagstuk der Chinee.
sche douane en op het bekende onderhoud
met Matsoei, dat nog niet in Japan gepu
bliceerd is.
Vlootbouwplannen van Japan
zullen geheim gehouden
worden.
Tijdens een bijeenkomst in liet Japan
sche ministerie van marine, werd besloten,
de Japansche vlootbouwplannen niet open
baar te maken.
Het ministerie van buitenlandsche zaken
lieeft een communiqué gepubliceerd, waar
in gezegd wordt dat Japan, aangezien h-et
niet gebonden is door liet verdrag tot be
perking van den vioolbouw, van oordeel
is, dat liet niet verplicht is, de gedane
voorstellen te aanvaarden, ctn zelfs niet op
de overhandigde nota's behoeft te ant
woorden. Evenwel zal het tot op zekere
hoogte antwoorden, daar het zich wil hou
den aan de beginselen van het internatio
naal fatsoen. De Japansche regeering zal
haar houding bepalen, na overleg te heb
ben gepleegd met de marine-autoriuteiten,
Do woordvoerder van hel Japansche mi
nisterie van buitenlandsche zaken heeft
verklaard^ dat Japan steeds bereid is elk
voorstel te bestudeeren, dat berust op met-
bedreiging en non-agressie. Japan is thans
niet voornemens schepen van 43.000 ton
te bouwen, doch het Japansche volk heeft
den indruk, dat de andere vlootmogend-
heden reeds een wapenings-raco begonnen
zijn. De Vereenigde Staten zijn gedoemd,
het Britsche initiatief in dezen wedloop te
volgen.
Ernstig spoorwegongeluk.
0|p 500 M. afstand van het station Ra'n-
donnai in het departement Do 1' Ome
(Frankrijk), zijn op den spoorweg vatn Mor-
tagne naar L'Aigle, twee motortïteinen met
elkaar in botsing gekomen. Daarbij werden
drie personen gedood en vijftien gewond.
De toestand van twee dor gewonden is
hopeloos.
Ernstige aanrijding te 's Her»
togenboscli.
Gisteravond omstreeks acht uur is op,
den Koningsweg te 's-Hertogenbosch een
ernstige aanrijding gebeurd. Een personen
auto, bestuurd' door den heer C. van IL uit
Waalwijk, verzuimde voorrang te verteenea
aan den motorrijder P. B. uit Eindhoven,
die als duo-passnagier den heer G. K. uit
's-Heriogenbosch meevoerde. Het gevolg
was, dat lieiden tegen den grond werden
gesmakt, waarbij B zwaar becnletsel op
liep en zijn duo-passagier met een ware
hersenschudding werd opgenomen. De ge
wonden zijn naar een ziekenhuis overge
bracht. De motor is geheel vernield. Bij
onderzoek is gebleken, dat de remmen van
de auto niet in orde waren. De politie
heeft proces-verbaal opgemaakt.
In het oog geschoten.
In een woning aan de Snoekstraat te
Rotterdam, heeft de 20-ja,rige dochter des
huizes, terwijl zij aan het schieten was
met een windbuks, waarbij als projectiel
stalen pluimpjes worden gebruikt, brj wijze
van grap aangelegd op haar moeder. Do
buks ging af en het pluimpje trof de moe
der juist in het rechteroog. De vrouw is
door den G. D. naar het ooglijdersgesticht
vervoerd. Naar men vreest, zal zij tengevol
ge dezer roekeloosheid het oog moeten
missen. i
"Vijftien personen bij spoorwegongeluk
gedood.
Bij een spoorwegongeluk nabij Goyaz, in
het binnenland van Brazilië, zijn 15 per
sonen gedood en ongeveer honderd ge-
wond1.
Vechtpartij een boord van een
Engelsch schip.
Tijdens een twist, ontstaan aan boord
van het in de Maashaven te Rotterdam lig
gend Engelsche stoomschip Drakepool, hoeft
de 36-jarige Engelsche matroos J. S.,
afkomstig uit Belfast, den 37-jarigen Belg
G. B. uit Antwerpen, vermoedelijk met
een pook of eenig ander ijzeren voorwerp,
zoodanig pjl het hoofd en het lichaam ge-
slagen, dat de man met ernstige inwendige
kneuzingen en een hoofdwonde naar het
ziekenhuis aan den Coolsingel moest wor
den .overgebracht. De politie heeft den ma
troos in verzekerde bewaring gestéld.
