EERSTE BLAD.
De toestand in het Verre Oosten
Woensdag 9 Februari 1938
Polen
Palestina
Hinderwet
s«r Brillen voor Ziekenfondsieden
Luchtvaart
Int. SanfenWerking
Gemengd Nieuws
M
Filmglinsters
Autobus tegen spoorwegviaduct
gebotst
90ste Jaargang.
No. 21784
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGtf HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Nieuw 'Japansch offensief in het Noorden.
Weigerachtig antwoord van Japan
De strijd in Spanje
Engeland
Het - Britsche koningspaar naar
Parijs
Oostenrijk
GEMEENTELIJKE
KENNISGEVINGEN,
Een GOEDE BRIL
bij een GOEDEN OPTICIEN
V. d. A SI iND
Watervliegtuig verongelukt
^Duitschland
Helpen beter en sneller.
BINNENLAND
Een Belgische massamoordenaar
Dai« courant r- cbyot -dJjkf, met nit-
jondering tui Zon- en Feestdagen,
Prjjs per kwartaal f 8.—; franco per post
f 2.50. Prija per week: 18 ets. Afzon
derlijke summers 1 cis. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen,
Adrertenüen voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf aar aan het Bureau,
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór t» uur.
Een bepaalde plaats van advertenties
ordt niet gewaarborgd.
SCH1EDAMSCHE mm
prijs der Advertentie^: van 1—5 regels f4 55;
Iedere regel meer f 0.30, in het Zaterdagnummer
1—5 regels f 1.80, iedere regel meer f 0.33
Reclames f 0.75 per regel. Incassokoster^ ets.;
postkwitanties 15 ets. tarieven %an ad\ertentien
by abonnement rijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Klein©
Advertentien opgenomen A 1050 t/m. 45 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meor
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
'e Woensdags: Kleine Advertentien tot 25 woor
den f0.25, mits -vóór Dinsdaga\ond buur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags". Kleine Advertentien tl.OO.mdien
met vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
Nieuw Japansch offensief in
Noord-China.
Na. een stilstand van drie maanden is
vandaag een nieuw Japansch offensief in
Noord-China ingezet, en uit- Zuid-Hopei
komen berichten binnen over hevige ge
vechten, waarbij de Japanneezen oprukken
langs dein spoorweg Peking—Hankau en
den moer Oostelijk gelegen/straatweg.
Langs den spoorweg hebben de Japan-
uoezoii oen groot©, troepenmacht gécón
een troord te Tsjangteh-m Noprd-Honan, en
voorzichtig .trekken,_de .voorhoeden Jangss
de spoorlijn. De Chineesche strijdkrachten
verzetten zich krachtig tegen den Japan-
schen opmarsch langs den straatweg, waar
van het uitgangspunt is het op 80 K.M.
ten N.O. van Tsjangteh gelegen Teming,
doch de Japanneezen beweren bezit te
hebben genomen van het 24 K.M. Zuide
lijker gelegen Nanlo, waar de Chineezem,
Haar men zegt, duizend dooden op het
slagveld hebben gelaten.
Volgens een onbevestigd bericht van
Chineesche zijde, zouden ongeregelde troe
pten het Japansche garnizoen van Soen-
kiang verrast en de stad' heroverd hebben
doch dit bericht moet met het grootste
voorbehoud' worden aanvaard.
De Chineesche -bladente Sjanghai mel
den, dat hevig gestreden is aan het Zui-
dielijke gedeelte van den spoorweg in Noor
delijke richting tegen Soetsjau optrekken
of langs den Loenghai-spoorweg in Noords
Westelijke richting naar Kwiteh oprukken
Het schijnt, dat zij den laatsten weg zul
ten volgen.
Volgens niet bevestigde geruchten zou
den de Chineesche troepen <er in geslaagd
zijn den Zuidelijken oever van de Hwai-
rivïer weer te bereiken, en de Japansch©
troepen in deoJöank. aan te.yallen.--
Haakan en* omstreken gebom
bardeerd.
Acht Japansche vliegtuigen hebben het
vliegveld van Hankau en het naburige
Hanyang gebombardeerd. Uit de richting
der ijzergieterijen van Hanyang is eau ont
zettende ontploffing gehoord.
Om half drie *s middags (pl. tijd) werd
alarm geslagen, doch 50 minuten later
was alles weer voorbij.
De Japansche verliezen.
Ofschoon volgens de officieel© opgave
van het Japansche ministerie van oorlog
de Japansche verliuezen 20.000 bedragen,
geksoven betrouwbare buitenlandsche waar
nemers, dat ongeveer 50.000 Japanneezen
gedood en 150.000 gewond zijn, terwijl de
Chineesche verliezen waarschijnlijk onge
veer viermaal zoo groot zijn, met naar ver
houding een grooter aantal dooden als
gevolg van het' ontbreken van sanitaire
diensten.
Lessen uit den oorlog.
Ofschoon de Japanneezen onverbiddellijk
oprukken maar hun objectieven, ontmoeten
zij veel sterkeren tegenstand' dan zij ver
wacht hadden.
Van Chineesch standpunt zijn de lessen
uit den oorlog in groot© trekken deze:
1. Nummerieke meerderheid biedt geen
voordeel tegenover betere mechanisatie.
2. China heeft meer bekwame officieren
boven den rang van regimentscommandant
noodig en
3. De wapens moeten gestandaardiseerd
worden.
Japansche berichten over twee
dracht in China.
De Japansche bladen wijden v©el aan
dacht aan geruchten, volgens welke China
ten prooi aan binnenlandsche tweedracht
zou zijn. Deze geruchten worden in het
geheel niet door officieele Japansche he-
richten bevestigd, doch de pers publiceert
'berichten van haar correspondenten over
-■--onlusten, in Hankau en in andere steden.
De bladen melden verder, dat de Britsche
"egeering, zeer ongerust over de mogelijke
ineenstorting van de binnenlandsche orde
in China, thans oen snellen vrede wil en
haar ambassadeur bp de centrale Chinee
sche regeering opdracht heeft gegeven zich
in verbinding met Trautmamn' te stellen.
Op de Fransche, Britsche en
Amerikaansehe nota's.
Het Japansche departement van bui
tenlandsche 2aken en het Japansche
ministerie van marine hebben de ant
woorden van Japan op de Fransche,
Britsche en Amerikaansehe nota's ten
aanzien van den vlootbóuw in ontwerp
opgesteld. Do nota's worden verwor
pen, aangezien zij ©en „«UTedeJijken
eisch" bevatten.
Het Japansche dagblad Asahï Sjim»
boen, dat dit bericht publiceert, voegt
hieraan toe, dat de antwoorden mor
gen of Vrijdag zullen worden verzon
den.
De Waden, die meldden, dat de Ja
pansche regeering afwijzend zal anlwoorJen
op het verzoek, vervat in de nota's van
Frankrijk, Engeland en de Vereenigde Sta
ten, voegen hieraan toe, dat Japan zich
bereid zal verklaren, te onderhandelen
over kwantitatieve ontwapening, indien Ja
pan daarbij gelijkheid van wapening zou
verkrijgen.
De Japansche minister van buitenland
sche zaken zal morgen het kabinet goed
keuring vragen van het besluit, volgens
hetwelk het antwoord op de nota's der
drie mogendheden omstreeks 11 Februari
overhandigd zal worden. Men verwacht,
dat de regeering tegelijkertijd een verkla
ring zal publiceeren, waarin de Japansche
houding in het vlootvraagstuk wordt uit
eengezet.
Eerste faze van den strijd om
1 Teruel geëindigd.
Radio-National heeft medegedeeld, dat de
eerste faze van den strijd om Teruel na
72 uur van gevechten is geëindigd. Hon-
derdzestig vijandelijke stellingen en dertig
dorpen tezamen 800 vierkante kilometer,
werden bezet. Het aantal krijgsgevangenen
bedraagt zevenduizend.
De bombardementen op Bar
celona.
Sinds 13 Februari 1937, den dag waarop
Barcelona voor den eersten keer werd ge
bombardeerd, heeft deze stad' 23 bom
bardementen doorstaan, waarbij de opstan
delingen 528 bommen hebben geworpen,
die- ia-- bet geheel -^3487 slachtoffers heb
ben gemaakt (998 dooden eh 2469"'gëwón
den). Er werden 863 huizen geheel of ge
deeltelijk verwoest.
Britsch stoomschip door vlieg
tuigen achtervolgd.
Gisteren is te, Londen bericht ontvan
gen, dat het Britsche stoomschip Peck-
ham draadloos bericht beeft gezonden, dat
het door militaire vliegtuigen aan de Oost
kust van Spanje werd achtervolgd.
De Peckham is - van Odessa op weg
naar Barcelona. Aan boord bevindt zich
een waarnemer der niet-inmengingscom-
missie. De kapitein en de officieren zijn
Engelschen. De verdere leden der be
manning zijn Engelschen en Nederlanders
Onthulling van oorlogsmonument.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
koning en de koningin van 28 Juni
tot 1 Juli a.s. een officieel bezoek
aan den president der Fransche repu-
hliek zullen brengen.
Tijdens zijn bezoek zal de koning
het oorlogsgedenkteeken voor de Aus
tralische troepen te Villers-Bretonncux
onthullen.
Naar aanleiding van het aangekondig
de bezoek van den koning en de koningin
aan Frankrijk herinnert men er aan, dat
koningin Victoria bijna een eeuw geleden
een bezoek heeft gebracht aan het hof
van Louis Philippe. Dat was de eerste
maal sedert 1520, dat een Engelsch sou-
verein een Fransch staatshoofd Bezocht,
Edward VII volgde het voorbeeld van zijn
moeder zestig jaar later en in het voorjaar
van 1914 bracht George V een bez.oek
aan Parijs, waarbij de „Entente Cordiale"
geboren werd.
Nat. socialistische terreur?
Gisternacht zouden ruim 200 telefoon
cellen en automatische toestellen bescha
digd zijn ia - verscheidene arrondissemen
ten. Deze uitgebreide sabotage schrijft men
op rekening Van de nationaal socialisten.
Een zeker aanfa larrostatïes is verricht.
I
Bezoek van Goering tegen 23 Februari
verwacht.
Men meent te weten, dat maarschalk
Goering 23 Februari a.s. te Warschau
zal aankomen, om, zooals ieder jaar, deel
te nemen aan de te zijner eero georgani
seerde jachtpartij te Bialowieza.
Britsche '.sergeant gedood. t
Bij een gevecht tüsschen éen', militaire
colöhnV en c©nCgewapên'öebend© jten'.jNbor
den van/'T^Kalara,'* in de ^vlakte-van,
Sjeron, is een Britsche sergeant gedood.
Ingekomen zijn verzoeken van:
1. M. VAN APELDOORN om vergun
ning tot uitbreiding van de brood-, koek,
en banketbakkerij in het pand Hoogstraat
120, kadaster Sectie B. no. 1551, met
een heetwa,teroven, zulks mot verwijdering
var. 1 electromotor van 0.3 PK, dnpende
een ventilator;
2. de FIRMA G. JANSEN en Zoon om
vergunning tot oprichting van een maal
derij van granen, veevoeder, eitsen en af
valproducten in het pand West vest 29 (de
molen „De Walvisch"), kadaster Sectie
C no. 532, met een gasmo'or van 30 35
P.K., voor het drijven van maalsloelen,
hijschwerktuigen, builen, een krui-slagmo-
ïen en andere arbeidswerktuigtm.
Deze verzoeken zijn met de bijlagen op
de Secretarie der gemeente ter vi-ie gc-
legd.
Op Woensdag, den 23cn Februari 1938,
des voormiddags ten liy2 ure, zal ten
Raadhuize gelegenheid worden g 'ge- ©ion
bezwaren tegen het toestaan van die ver
zoeken in te brengen en die mondeling
of schriftelijk toe te lichten.
Schiedam, 9 Februari 1933.
3741 37
dus
HOOGSTRAAT 91
Acht dooden?
Een Fransch watervliegtuig van den
dienst on Ajaccio en Tunis is hij liet op
stijgen to Marïgnano tegen oen dijk gehotst.
liet toestel werd vernield.
Nader wordt vernomen:
Het watervliegtuig had elf passagiers
en een bemanning van drie koppen aan
boord. De bestuurder, de radiotelegiafist
en zes passagiers zijn om het loven ge
komen.
Het toestel kon niet van het water los
komen en botste tegen een dijk, waarbij
het geheel vernield werd. Het zonk on
middellijk.
Het mond- en klauwzeer.
Volgens de officieele,statisteken heersch-
:e op 1 Februari in Duitschland het mond
en klauwzeer in 298 districten. 2702 ge-
m°cr.ten en ruim 17.000 boerenbedrijven,
vergeleken met 264 districten, 2447 ge
meenten en 19.500 boerenbedrijven op 15
Januari.
De veiligheid iu de Anihkllanilsclie Zee.
Het spoedige besluit vaA Italië lot toe
passing van maatregelen ter versterking
van de overeenkomst van Nvoa, in over
eenstemming met de stappen, die door de
Britsche regeeering ondernomen zijn om het
hoofd te bieden aan de recente herleving
der zeescliuimerij in. het Westelijk deel van
dè Middellandsche Zee, heeft in officieele
kringen te Londen voldoening gewekt. Men
hoopt, dat dit den weg kan banen tot
verdere -en doeltreffende samenwerking in
andere aspecten vair "dar Spaanschèn bur
gerkrijg.
Naar vernomen wordt'zija.reeds nuttige
besprekingen gevoerd tusschen Eden en
Grandi over deze- aangelegenheden. Er ver
luidt, dat de Britsche regeering verlan
gend is in den loop van deze week in
dit opzicht verdere vorderingen le mar
ken. Wanneer eenheid van oei en van
actie tusschen de beide regeeringen ten
opzichte van het Spaansche probleem tot
stand kan worden gebracht waarmede
een belangrijke bron van oneenigheid weg
genomen zou worden zouden de voor
uitzichten van een algemeene overeenstem
ming tusschen Rome en Londen automa
tisch verbeteren.
Een belangrijk voordeel van de nieuwe
Mijnhardt-caehets (Mijnhardtjes) is, dat zij
vee! vlugger pijnen stillen en kou en griep
verdrijven! zoodat de duur van elke pijn en
ongesteldheid er belangrijk door verkort wordt.
De gedenkpenning, welke door de
.Koninklijke Begeer' werd geslagen
ter herinnering aan de geboorte van
Prinses Beatrix
Na de geboorte van Prinses Beatrix,
Een vrachtauto, beladen mot bloemen,
is hedenochtend uit Den Haag naar het
paleis Soestdijk vertrokken. waren oa.
bloemen bij van den gouverneur en inge
zetenen van het eiland Curasao.
Detachement rijksveldwaeht uit Soestdijk
vertrokken.
Nu het verkeer te Soestdijk weer normaal
is, is ook het groote detachement rijksveld
wachters, bestaande uit" ongeveer 100 man
schappen, dat hier tijdelijk gedetacheerd
was, niet langer noodzakelijk.
Alvorens de manschappen heden naar
hun standplaatsen terugkeerden, heeft de
districtscommandant van de rijksveldwaeht
te Utrecht, dee heer P. J. H. C. Herten,
hedenochtend om acht uur voor het front
der troepen afscheid genomen.
Yier rijpaarden voor de koninklijke
stallen te Soestdijk.
Uit 's-Gravenhage zijn hedenochtend vier
rijpaarden aangekomen, waaronder de En-
gelsehe volbloed „Trixy", allen bestemd
voor do koninklijke stallen van liet paleis
Soestdijk.
Zooals bekend is, werd er in het najaar
een manege achter de koninklijke stallen
gebouwd.
Dertien inzittenden gewond.
Vanmorgen omstreeks zes uur is, tenge
volge van de gladheid van den weg, een
autobus met arbeiders, werkzaam aan het
TwenteRijnkanaal, nabij Enter, tegen een
in den rijksstraatweg bij Holten gelegen
spoorwegviaduct gebotst. Met de autobus,
een wagen van den ApeldoornDeventer
aulobusdienst, werden ongeveer dertig
werklooze arbeiders van Deventer naar
hel werk aan het TwenteRijnkanaal ge
bracht.
Door de schok braken alle ruiten van
de bus. Van de inzittenden kregen dertien
petBOnen vrij -ernstige- verwondingen aan
armen en gezicht. Dokter G. Gerritsma,
uit Holten, die in dee nabijheid woont,
verieeende de eerste hulp. De gewonden
zijn later naar Deventer teruggekeerd. Twee
hunner moesten, ter verdere behandeling,
naar het ziekenhuis worden overgebracht.
"Waarschijnlijk vier vrouwen
vermoord.
De moordenaar van de dienstbode Julia
de Kempeneer, wier lijk te Steaime bij Ant
werpen gevonden is, heeft gisteravond be
kend' nog een moord gepleegd te hebben.
Het slachtoffer van dezen tweeden moord is
een Genisch© heibergierster, Bertha Petit.
Men had tea huize van den moordenaar
Edlouard Bra geheeten, k'.eedïngstukken ge
vonden van Bertha Petit. Bovendien had
hij sieraden op de bank van leening ge
bracht.
Tijdens zijn ondervraging hierover is Bra
door den mand gevallen en heeft hij ook
dezen moord bekend. Ten slotte verdenkt
men hem er van een jong meisje, dat bij
hem in de buurt woonde, te hebban doen
verdwijnen.
De lechter van instructie heeft enke'e da.
gen geleden ook de vrouw van Bra doen
arresteeren. Men verdenkt haar ervan, zoo
al niet medeplichtig, dan toch op de hoogte
te zijn geweest van dezen laatsten moord.
Edouard Bru heeft vannacht bekend nog
een derden moord bedreven le hebben, en
wel op een vrouw, iu een hotel aain de
Emile Jacqmainlaan te Brussel. Dit misdrijf
is reeds een jaar geleden gepleegd.
Theater te Milaan door brand
verwoest.
Het Teatro Lirico te Milaan, dat eeuige
jaien geleden geheel was gerestaureerd, is
in den afgeloopen inaeht door brand ver
woest.
Slechts de buitenmuren staan nog over
eind.
Het Russische lucht
schip,. U.S.S.R.W. 6, ,b.
dat verongelukt is. wj
Schrijven en spreken,
9 Februari. Terwijl men in andere
landen ministeries, generaals, de mili
taire pas, de kwaliteit van het brood, het
corps diplomatique en vele, vele andere
d.ngen verandert, veranderen wij in Ne
derland de spelling van plaatsnamen en
in zooverre kunnen wij alleszins tevreden'
zijn. Maar een andere zaak is het, of het
niet toch ©enige nadeelen met zich brengt, -
die in deze ernstige rubriek van de krant
onder het oog gezien moeten worden.
Nadeelen die voornamelijk schuilen in
onze traditioneel© en poëtische geaard^
beid. i
Want mij dunkt dat een rechtgeaard Doe-
tincK'inmer en een van-huis-uit- en van-
sproot vader-op-vader Gorinchemmer, al zegt
hij dat hij in Deutekonn of in Gorkmau
woont, 't allerellendigst zal vindén, dat
ook te moeten zien,-geschreven.
Hier doet zich, in al zijn impondera-
hiele zwaarte, het diep-wijsgeerig, het breed-
psychologisch vraagstuk voor van het vi-
sueelo en auditieve en derzelver onderling
verlriind mitsgaders „"erzelver onderlinge
tegenstrijd: het gehoord© en het geziene,
dat zijn twee ganschelijk verscheidene din
gen, waarover ik thans niet wijsgeerig wil
zijn, ten eerste omdat ik daartoe in gee-
nen deele bevoegd ben en ten tweede,
omdat ik zeker weet dat het u zou ver
velen.
Maai ik wil toch zeggen dat, wat wij
zeggen, wanneer wij het geschreven zien
zooah wij het zeggen, een héél anderen
indruk maakt dan wanneer wij het hóóren.
Even gc als iedereen Gorkum zegt en
niemand dat raar vindt, evengoed wit een
rechtgeaard Gorkummer Gorkum als Go-
rinchem schrijven, evenzoo schrijft ieder
een: „morgen, conducteur" en zégt ieder
een „mööö 'teur", wat je toch niet zoo
kur.t schrijven. Niemand, al-is-ie nög zoo
we! ter tonge zal zeggen: „mijn Oom is
zee-officier". Maar niemand zal schrijven
wat hij in zoo'n geval zegt: munnoom is
zeefsicr". Ieder behoorlijk-opgevoed mensch!
schrijft: „hartelijk gefeliciteerd" en ieder
een zegt: „hartelijk gefielstcerd". Geen
tepchaafd mensch schrijft iets anders dan:
morgen ga ik met de auto naar Amster
dam, wil je mee rijden?" en geen be-
scnaafd mensch zegt anders dan: „wijje-
meerijje?" En zoo kan ik wel doorgaan
met voorbeelden.
U schrijft: „kom eens kijken". U zegt:
„kemmuskijke".
U schrijft„Parijs" en u zegt: „Parrijs"'.
Ik schrijf: „dat is een voortreffelijk boek
en ik zeg: „dazzereuzeboek".
U schrijft: „geef mij mijn paraplu eens
aan" en u zegt: „geemummeparrepluwez-
aan" i
Niemand schrijft„huffoobeeld" en ieder
een schrijft: „bijvoorbeeld".
U schrijft* „Vanavond gaan wij naar de
bioscoop" en u zegt net als ik: „funna-
vund gawenadebieskoop".
En dit is nu óók de kwestie met die
plaatsnamen/ die we nu nèt zoo gaan
schrijven als' we ze uitspreken.
Maar laten we dan ook consequent zijn.
Laten we dat dan ook met icderen plaats
naam zoo doen: En óók schrijven:
DeHnag; Rottedam; Zwol; Dibos; Denel-
der; Nimwege; Arnum; Zabbommel. En
zoo voort.
Ik vind inconsequentie met de sclirijf-
wij2© van plaatsnamen niet zoo erg als
inconsequentie ten aanzien van rechtsbe
grippen en hun toepassing, diplomatie eu
haar uitingen; mq,ar *t mag hier toch wel
©ven gezegd worden, nietwaar, in dezen
hoek van de. krant. -
Finnuwooknie?
