EERSTE BLAD.
Wat gebeurt er in Duitschland
DE RAMP VAN DE
PETRAKÏS NOMIKOS"
Uw Zenuwen
Vrijdag 11 Februari 1938
Onrust onder de oude leger-officieren.
90ste Jaargang.
No. 21786
Tel, No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Kabinet Goga gevallen
De strijd in Spanje
De toestand in het Verre Oosten
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Engeland
Vereenigde Staten
Ierland
Frankrijk
Duitschland
Oostenrijk
Italië
BINNENLAND
n
STADSNIEUWS
Behandeling van den Raad voor de Scheepvaart.
Rede van den voorzitter prof. mr. B. M. Taverne.
Na de geboorte van Prinses Beatrix
De toedracht van de ramp
Doze courant verschijnt dagelijks, met uit
sondering eau Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f 2.franco per post
f 2.50. Prijs per week: 15 ets. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Adrertentlen voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór .lf uur arn het Bureau
bezorgd zijn, *s Zaterdags vóór O uur.
Een bepaalde plaats Tan sdvertentien
wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDAMSCHE COURANT
Prijs der Advertentièn: van 15 regels f155;
Iedere regel meer I0J0, m hctZaterdagnurntuer
15 regels f 1.80, iedere regel meer f0.35
Reclames f075 per regel. Incassokostend ets
postkv-i tan ties 15 ets. iar\e\en \an ad\erte«tien
bij abonnement ziin aan bet Bureau veikrygbaar.
Dagelijks wot den tegen \ooruitbe taling KUine
Ad\ertentieu opgenomen ti t 0.50 t/m 15 wooi-
den, f Ü.75 t/ra. 25 woorden. Lik wooid meer
D cerft tot een nmimum \an 2l> w ooi den.
*s Woensdags - Kleine Ad\ertenticntot25woor
den f 0.25, mits \65r Duisdapatoud it uur aan het
Bureau bezorgd
"s Zaterdags' Kleine Advertentien 11.00, indien
met \óór Vjjjdagavond G uur bezorgd.
Naai' de Berlijnsclie correspondent
van de Star meldt, heerscht© er giste-
ren eenjge .onrust in de kringen van.
het beproefde Berlijnsclie garderegi
ment, dat gewoonlijk: de escortes en
eerewachten voor Hitier verschaft.
De officieren van dit regiment zijn
allen oude monarchisten. Het is niet
hetend1, welke maatregelen zijn go-
nomen.
Reuter meldt uit Berlijn:
In het buitenland1 doen geruchten de
r,ande, dat zich gisteren te Berlijn op straat
ongeregeldheden hebban voorgedaan.
Deze geruchten hebben in officieele krin
gen groote verbazing en ergernis gewelkt.
De correspondent van Reuter heeft tijdens
een rondgang door de ergste arbeidsbuurten
van Berlijn kunnen vaststellen, dat alles
kalm was. De straten boden een normalen
aanblik. Het Duitsche Nieuwsbureau publi
ceert een eigen bericht, waarin het ver
klaar^ dat bedoelde geruchten volkomen
uit de lucht gegrepen zijn en iedenen grond
missen.
Arrestatie van Duitsche offi
cieren.
Naar Reuter mededeelt, komen te Londen
berichten binnen, volgens welk te Warschau
mededeelingen zouden zijn ontvangen over
de arrestatie van Duitsche legerofficienen
in steden nabij de Poolsche grens. In de
heide garnizoenssteden Stolp en Allenstein
zijn, naar men zegt, talrijke arrestaties ver.
richt onder de officieren, die lot de oude
Pruisische arislocratenfamihes belmoren.
Deze officieren zouden ontevreden zijn naai
aanleiding van de jongste wijzigingen in
het legercommando.
Berichten over ongeregeldheden of edn
opstandige beweging in de districten Stolp
en Allenstein worden van geen emksele 'be
trouwbare zijde bevestigd en zijn, naar man
gelooft, op zijn minst overdreven.
Eenige weerspannigheid onder
oude legcroflicicrem
Nationaal socialistische kringen ver
wachten niet, dat zich iets zal voor
doen in den geest van een opstand
of van onlusten. Toegegeven wordt
echter, dat er eenige weerspannigheid
heerscht onder oude legerofficieren, in
het bizonder in gebieden als Pomme-
ren en Oost Pruisen, waar de officie
ren voortkomen uit families, d.e zijn
grootgebracht in de tradities van het
oude leger.
Uit verschillende gegevens kan wor
den afgeleid, dat in zekeren omvang
officieren, die niet sympatliiseeren
mei het nieuwe regime, in den loop
van den tijd verwijderd zullen wor
den.
Het leven ging vanmorgen gewoon zijn
gang in de Duitsche hoofdstad: de ge
wone Duitscher weet niets van den stroom
van geruchten, die gisteravond in zekere
kringen in Duitschland en in het bui
tenland de ronde deden. Ook de pers
maak! er geen melding van. Niettemin
blijft het publiek zich bezig houden met
de veranderingen van 4 Februari. In be
langhebbende kringen wordt niet ontkend,
dat men mutaties in de lagere rangen
overweegt, doch, indien het tot verande
ringen za1 komen, zullen die de interne
orde niet verstoren.
Een nieuwe regecring ge
vormd.
Het Roemeensche kabinet-Goga, de re
geering met dictatoriale allures, die reeds
in de maand van haar bestaan zooveel
bezorgdheid in West-Eurpa heelt doen ont
staan, is afgetreden. Waarschijnlijk is het
vooral de koning geweest, die onder den
druk der openbare meening, veel heeft bij-
gédiagen tot dit aftreden.
Onder den patriarch Christea is reeds
een nieuwe regeering gevormd, bestaande
uit voormalige premiers.
Voor het geheele land is de staat van
beleg afgekondigd. De militairen bewaren
de orde.
Volgens een afkondiging van de nieuwe
regeering van nationale concentratie zal
het» land zonder hulp van het parlement
bestuurd worden. De activiteit dér poli
tieke partijen wordt geschorst en de ver
kiezingen zijn voor onbepaalden tijd uit
gesteld.
De krijgsverrichtingen.
In leen communiqué van het ministerie
van defensie wordt medegedeeld, dat d©
regeeringstroepen een vijandelijken aanval
~j^n' den sector van Guadalajara hebben af-
■*%eslagen en de leehtschen gedwongen heb
ben Segorbe, Monzon, Barbastro, Penis
cola en Alcosebro gebombardeerd.
In het laatstgenoemde dorp hebben de
vliegtuigen ©en hospitaaltrein bestookt.
Bombardement van Madrid.
Gisteravond om kwart over elf zijn de
rechtsche batterijen wederom begonnen de
hoofdstad te bombardeeren. De granaten
schijnen hoofdzakelijk neer te komen in
de wijk van het station van Atocha en
Paseo. Een half uur na het begin van het
bombardement scheen er een pauze in te
treden in het vuren.
Een vijfde deel van China
door de Japanneezen bezet.
Volgens een voorzichtige raming heb
ben de Japanneezen thans meer dan
818.000 vierk. mijlen van het Chineesche
grondbezit, d. i. 1/5 deel, bezet. Ongeveer
een derde der Chineesche bevolking, n.l.
125.717.000 personen, zijn door den oor
log getroffen. Meer dan 60 millioen men
sehen zijn gevlucht.
Hevige gevechten aan den Hoeai.
Volgens te Hankau verspreide berichten
worden thans aan de Hoeai hevige ge
vechten geleverd. De Ckineezen probeeren
den Japanneezen onmogelijk te maken de
Hoeai over te steken.
Zij hebben nieuwe versterkingen ont
vangen.
Het schijnt, dat de Japansche opmarsoh
naaT Soetsjau tijdelijk is gestaakt.
worden gekalmeerd
en gesterkt en Uw
slaap wordt weer rustig door het gebiuikvan
Glazen Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Diogisten.
Grajidi wederom op het Foreign Office.
De Italiaansche ambassadeur Grandi heeft
gisteren wederom een bezoek aan minister
Eden gebracht. Naar Reuter in gezagheb
bende klingen verneemt, vormden de werk
zaamheden der nonintervenliecommissïe
het voornaamste punt van bespreking.
in Italiaansche kringen wordt verklaard,
dat de besprekingen, die langer dan een
uur duurden, een hartelijk karakter droegen.
Zij hadden betrekking op het geheele ge
bild der Britsch-Itaiiaansche betrekkingen,
met inbegrip van de vraagstukken, waar
mede de non-interventiecommissie zich
bezig houdt.
Bezoek des konings aan Indic uitgesteld.
Officieel wordt bekend gemaakt, dat de
koning zijn bezoek aan Indië, dat hij in
den winter had' willen brengen, heeft uit
gesteld.
Na overweging van do finaneieele en al-
gemeetne aspecten is de koning tot de
meening gekomen, dat het niet gerecht
vaardigd zou zijn een vergrooting van
lasten op de Indische middelen te doen
drukken in een tijd, waarin daaraan reeds
zware eischen gesteld' worden in verband
met de invoering van de provinciale auto
nomie.
Na overleg met zijn raadgevers is de
koning schoorvoetend tot de conclusie ge
komen, dat het raadzaam is te wachten,
tot de algemeeno vooruitzichten in de we
reld meer in evenwicht komen.
250 millioen gevraagd voor steun aan
workloozen.
President Roosevelt heeft een speciale
boodschap tot het Congres gericht, waarin
hij het Congres vraagt, het bedrag van
den werkloozensteun te verhoogen met
250 millioen dollar, in verband met de
vermeerdering der werkloosheid van den
iaatsten tijd.
Roosevelt zegt in zijn boodschap ten
slotte nog, dat op het oogenblik bijna
twee millioen werkloozen door de regeering
gesteund worden.
Be binnen,andsche economische toestand
verschaf* de regeering veel zorg. Men ge
looft, dat het aantal wericloozen .tot dertien
millioen is gestegen.
Men ziet nergens voorloopers van een
economisch herstel. Het aantal weiilopzen
neemt dagelijks toe, zoodat het alle lamin-
gen der begrootingen voor 1938 en 1939
dreigt te overschrijden, daar deze ramin
gen steunden op het vertrouwen, dat het
zakenleven zich zou herstellen en de work
loozen door de particuliere nijverheid in
dienst gesteld zouden worden.
Verkiezingen leveren meerderheid voor
de regeeringspartij op.
Volgens de tot-dusver bekende uitslagen
van de verkiezingen im Noord-Ierland kaïn
de Unionistische partij .(regeeringspartijj re
kenen. op- 28" zetels, hetgeen. Raar de meer
derheid in het parlement verzekert
Het deficit op de begroeting.
Naar heden in den Senaat door don
minister van financiën erkend werd, zal
het tekort op de begrooting niet zooals
geraamd, vier milliard, maar acht iniihard
bediagen.
Von Papen zou voorloopig gezant
te Weenen. blijven.
Uit gewoonlijk goed ingelichte bron wordt
vernomen,' dat Von Papen, de op 4 dezer
leruggeioepen gezant te Weenen, opnieuw
belast zal woiden met het beheer over het
gezantschap aldaar.
De benoeming van Kriebel, den consul-
generaal te Sjanghai, tot gezant tc Weenen,
zou later geschieden.
Verplichte diensttijd met zes maan.
den verlengd.
In de officieele Wiener Zeituaig zal
vandaag een vei ordening van Scliusclmigg
gepubliceerd worden, welke den verplichten
militairen diensttijd in Oostenrijk met zes
maanden verlengd en het tijdstip der in
diensttreding met een jaar vervroegt. Zoo
wel voor den gewapend-en als den ongewa.
penden dienst wordt de dienst lijd gebracht
van een jaar .op 38 maanden en de leeftijd
voor indiensttreding wordt bepaald op 20
inplaals van 21 jaar.
De vioolbouw.
De Italiaansche staatscurant publiceert
een wetsdecreet van November j waarin
machtiging wordt verleend tot een aanvul
lend crediet van 193 millioen voor vloot-
boiuwdoeleindcm.
De feestviering in Indic.
Van particuliere zijde wordt ons d.d
1 Februari j.l. uit Batavia gemeld:
Evenals in Holland, zag men hier reeds
eenige weken met spanning de blijde ge
beurtenis in het Koninklijk gezin tegemoet.
Versieringen, verlichting, speciale étalages
waren reeds aangebracht, of zoo voorbe
reid, dat het aanbrengen daarvan. weinig
of geen tijd vergde. Schilden waren treurig
beschilderd mot: „Leve onze Koninklijke
telg". Een onderneming was reeds een
week lang gereed met „Leve de jonge
zoodat alleen nog maar Prins of Prinses
moest worden ingevuld.
Om pl.tn. 11 uur werd hier reeds ge
fluisterd dat de gebeurtenis had plaats
gehad, om 5 uur 30 werd het officieel be
kend' gemaakt.
De booten in do havens van Tj. Priok,
de treinen op de emplacementen maakten
met hunne fluiten en sirene's een leven
als een oordeel, aangevuld met de claxons
•an hoorns der automobielen en de bellen
der sado's.
Een half uur later was in Batavia de
geheele stad in feestvreugde. Taxi's waren
niet te bekomen, en zeer verwonderd koek
d'e chauffeur, wanneer men dan eindelijk
geslaagd was, naar een bepaald adres te
mo-eten rijden. Alle rij- en voertuigen, auto's,
zoowel particuliere als taxi's, trams, sa
do's, fietsen, alles was voorzien van één
of méér vlaggen, dan wol geheel versierd.
Levensgevaarlijk waren de auto's beladen
met verkleed© personen. Vooral Oranje-
jassen waren in trek.
Iedereen zonder uitzondering droeg Oran
je of de nationale kleuren, 't Verschil in
maatschappelijke positie werd er niet ge
maakt. Allen waren gelijk. Kortom zooals
•een Koninginnedag in sommige straten te
Rotterdam gevierd wordi, maar dan nog
uitbundiger. Restaurants en hotels waren
tot den Iaatsten stoel bezet en steeds maar
stroomden nieuwe bezoekers aan; de dans
vloeren waren overbevolkt; costuums wa
ren daar in een oogwenk nat. Serpentines
en ballonnen vlogen door de lucht, voor
de eersten werden de electr. waaiers als
doel genomen. Slierten van 25 a 30 c.M.
dikte wapperden door de zaal.
Buiten genoot men een prachtig schouw
spel van de verlichtingen; floodlight, electr.
lampjes in oranje en rood, wit en blauw,
neon- en natriumverlichting alsmede lam
pions. Schitterend waren de gebouwen der
verschillende groote ondernemingen b.v.
K P.M., B.PM-, K.N.I.L M., 't Paleis van
den G.G. enz. Sprookjesachtig stak de ver
lichte zender van de N.I.R.O.M af tegen
den donkeren hemel, terwijl op het Ko
ningsplein ©en kolossaal vuurwerk werd
afgestoken. In verschillende etablissemen
ten was de feestvreugde tot op hedenmid
dag nog niet afgeloopen. Dit is echter
nog maar het voorloopige feest.
Hedenavond zijn de feestelijkheden offi
cieel. Verschillende restaurants en hotels
boekten enorme aantallen aanvragen voor
gereserveerde plaatsen. Een was er met
1000 aanvragen.
Zoo viert men een Koninginnedag, of
ander heuglijk voorval in de Oost. Zoo
toont men er zijn medeleven en aanhan
kelijkheid aan Vorstenhuis en Vaderland.
De Raad voor de Scheepvaart te Am
sterdam is vandaag begonnen met het
onderzoek in openbare zitting naar de
omstandigheden, die op 31 October 1936
hebben geleid tot de ramp aan booid
van het Griekscbe tankschip „Petraids
Nomikos", op dat oogenblik gelegen aan
de werf WiltonFijenoord te Schiedam,
tengevolge waarvan eertien peraonen om
het leven zijn gekomen, terwijl ongeveer
twintig personen werden gewond.
liet was op een Zaterdagmorgen, op 31
October, des voormiddags kort voor tien
uur, toen twee zware slagen over Schie
dam dreunden en de stad werd opgeachrikt
door het nieuws, dat er aan boord van
een tankschip bij Wilton1' ij-en oord een
ontploffing had plaats gehad.
liet tankschip „Petrakis Nomikos" had
een inhoud van 7020 ton en werd in
1914 te Sunderland gebouwd voor Noor-
sche rekening. Onder de namen „3"lridge"
en „Apache" was het achtereenvolgens
eigendom van twee verschillende N'oorsche
reederijen te Oslo, om vervo'gens naar
Griekenland te worden verkocht aan de
reederij Petros M. Nomikos Ltd te Pi
raeus.
Voor het vierjaarlijksche survey was
het schip op 21 October uit Le Havre
naar Rotterdam gekomen en te Schiedam
nam hel ligging aan een der kaden van
de werf WiltonFijenoord, waar, nadat
het certificaat was uiLgere.kt dat het schip
gas vrij was, met de herstelwerkzaamheden
werd begonnen.
Er bevonden zich dien morgen twintig
dertig arbeiders van de werf Wilton
Fijenoord en bijna alle leden van de
Gneksehe bemanning aan boord, toen tegen
tien uur met een hevigan knal een der
oliebunkers onder het ketelruim ontplofte,
tengevolge waarvan een dar keels door
het dek heensloeg en op verscheidene plaat
sen aan boord Jbrand uitbrak. Verschei
dene personen aan boord van liet schip
werden ernstig gewond en vermoedelijk
zijn reeds toen eenige schepelingen en
arbeiders op slag gedood. Zware stukken
ijzer vlogen over de werf, vernielden eeni
ge kranen en sloegen door het dak van
de langs de kade staande montageloodsen
en fabrieksgebouwen.
Onmiddellijk werd de Sch.edamsehe
brandweer en de geneeskundige dienst te
Rotterdam gealarmeerd. De brandweer was
spoedig ter plaatse en begaf zich tezamen
met leden der eerste hulp bij ongelukken
en reddingsploegen van het personeel van
WiltonFijenoord aan boord van tiet bran
dende schip om hulp le verteenen, de ge
wonden te helpen en den brand te nlua-
schen. Terwijl deze inensclien zich aan
boord bevonden, volgde te ongeveer kwart
over tienen, een tweede ontploffing die
nog ernstiger gevolgen had dan de eerste.
De kleine stuurboord ank was in de lucht
gevlogen, en deze tweede explosie maakte
niet alleen onder degenen, die zich nog
sedert de eerste ontploffing aan boord
bevonden, maar vooral onder de help re,
een groot aantal slachtoffers.
Achteraf bleek het aantal do oden twaalf
te bediagen. Onder hen bevonden zich
eenige Gneksche schepelingen, een aantal
arbeiders van Wilton-Fijenoord, de kring
commandant van de Schiedumsche brand
weer C Nieuwenhujse en de Sch.edain-eho
agent J. J, Hoek, die eveneens aan boord
was gegaan om na de eerste ecplosie hulp
te verleenen. Van de ernstig gewonden over
leden gedurende don Zondag de plaats
vervangende commandant van de Schie
dams die brandweer J. van der Plas en
de aibeider Van Galen, zoodat het totale
aantal slachtoffers veertien bedroeg.
D* heer P. Klapwijk, directour der
ambachtsschool te Coevorden. die be
noemd zal worden tot diiecteur der
ambachtsschool te Schiedam
Na do tweede ontploffing werd gelast,
dat niemand meer aan boord mocht gaan,
omdat elk oogenblik kon worden verwacht,
dat een der overige tanks zou ontploften.
Het schip brandde aan verschillende kan
ten en vooral uit hot achterschip stegen
soms hoog de vlammen en dikke, zwarte
rookkolommen op. De brug was ingestort,
het dek opengescheurd, spanten en bin
ten verwrongen.
Vanwege het ontploffingsgevaar werden
ook de langs de kade gelegen gebouwen
ontruimd, de in de nabijheid liggende
schepen verhaald, en niemand waagde zich
meer in de nabijheid van de „Petrakis
Nomikos", die als een rookerule bom,
welke elk oogenblik kan explodeeren, aan
de kade lag, angstig gadegeslagen door
de arbeiders, leden der reddingploegon en
van de brandweer, die achter de loodsen
en gebouwen dekking zochten voor het
geval, dat de derde ontploffing zou komen.
Machteloos moest men afwachten, wat
er met het brandende schip zou gebeu
ren en een sfeer van ondraaglijke span
ning lag over de werf. Zouden er nog ge
wonden aan boord zijn? Zou men nog men-
schenlevens kunnen redden? Verschillende
leden van de reddingsploegen begonnen
er op aan te dringen, dat men daar een
onderzoek naar zou instellen en boden
zich als vrijwilliger daarvoor aan, tot zij
eindelijk tegen twaalf uur verlof kregen,
aan boord te gaan Aan dek vonden zij
eenige verminkten lijken en wat zij zagen
deed hun concludoeren, dat wie zich nog
aan boord mocht bevinden, daar den doodt
moest hebben gevonden
Hierin vonden dc aanwezige autoriteiten
aanleiding, geen verdere menschenlevens
meer te wagen, en wederom mocht nie
mand meer aap boord, totdat tegen.vier
uur in den namiddag het vuur begon te
verminderen en men meende, thans wel
een poging tot blussching te kunnen wa
gen. Des avonds tegen half elf kon het
gevaar als geweken worden beschouwd'.
Onder de vele autoriteiten, die op de
plaats van de ramp aanwezig waren, be
vonden zich des middags oa. ook ir. Van
Driel, hoofdinspecteur van de scheep
vaart te 's-Gravenhage, en de heer Gor
dijn, commandant van de brandweer te
Amsterdam, resp. voorzitter en lid van de
in 1927 door den minister van waterstaat
ingestelde benzine-commissie, belast met
het samenstellen van een reglement voor
het vervoer van brandbare olie te water,
zooals zij reeds soortgelijke maatregelen
voor het vervoer van brandbare olie te
land, het gebruik van ondergrondsche tanks
voor benzinepompen enz. had ontworpen..
De justitie stelde naar de oorzaak van
de ramp een onderzoek in, dat geruimen
tijd in beslag nam en eerst kortgeleden
gesloten werd, waardoor de zaak eerst
thans voor den Raad voor de Scheepvaart
kon komen.
j Verslag van den voorzitter, prof.
mr. B. M. Taverne.
Er bestond veel belangstelling voor dezKs
i zaak, waarvoor de raad niet minder dan.
tien getuigen had opgeroepen.
J Do voorzitter, prof. mr. B. M. Taverne,
I opende de zitting met het uitbrengen van
'een omvangrijk verslag. Hij herdacht zoo-
wel de slachtoffers als de dappere red
ders, doch verklaarde, bij dit onderzoek
niet lang bij de gevolgen van het ongeluk
te willen blijven stilstaan. Wel wilde liij
iets zeggen over het tijdstip, waarop dit
onderzoek plaats vindt en over den om
vang van het onderzoek.
Wat het tijdstip betreft, moet hot op
vallen, dat de raad eerst heden tot een
onderzoek over gaat naar de oorzaken van
een scheepsramp, welke ruim een jaar ge
leden heelt plaats gehad. Reeds in Januari
1937 werden de uitkomsten van het on
derzoek aan den voorzitter van den raad
medegedeeld. Daar toon .echter een justi
tieel onderzoek aanhangig was, achtte de
commissie uit den raad het, aangewezen
den afloop van vorenbedoeld onderzoek
af te wachten.
Dit gerechtelijk onderzoek, aanhangig ge
maakt tegen den onbekenden verdachte
N.N., had te: doel na te, gaan, >f iemand,
in den zin van het 'Wetboek van Straf
recht, voor do ontploffingen en ,or den
dood der slachtoffers strafrechtelijk aan
sprakelijk kon worden gesteld. Eerst kort
geleden is bekend geworden, dat dit on
derzoek is geëindigd en geen resultaat heeft
opgeleverd.
De stukken zijn ter beschikking van dm
raad1 .gesteld. Be commissie uit den raad
is tot de conclusie gekomen, dat er thans
voor den raad nog alle aanleiding bestaat
