EERSTE BLAD.
De toestand in Spanje
Dinsdag 22 Maart 1938
Filmglinsters
Volkenbond
Litauen
Noorwegen
Luchtvaart
Wandelen
90ste Jaargang.
No. 21819
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53II.
BUITENLAND
De luchtbombardementen op Barcelona. De
buitenlandsche hulp onderwerp van vragen
in het Lagerhuis.
Oostenrijk verlaat Genève
Zwitserland
De positie van Zwitserland
De toestand In het Verre Oosten
Duitschiand
Vereenigde Staten
Int. Samenwerking
Oostenrijk
Tsjecho Slowakije
Sport
Motorbootsport
Deze courant verschijnt dagelijks, a et rit-
londcring van Zon- en Feestdagen,
Prija per kwartaal f 2.franco per post
f 2.50. Prijs per week: 15 ets. Afzon
derlijke nommers i ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan het Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór O uur.
Een bepaalde plaats van advertentiën
wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDAIMSCHE COURANT
Prijs der Advertentiën: van 15 regeia 11 f»?*
Iedere regel meer f 0.30; in het Zaterdagnummer
15 regels f 1.80, iedere regel meer f 0.35
Reclames fO.75 per regel. IncassokostcnScts.;
Êostkwitaoties 15ets. 'Janeven van advertentie»
y abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kb ino
Advertentiën opgenomen I ü.50 t/rn. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Eik woord meer
5 cent tot eeft maximum van 30 woord hu.
's Woensdags: Kleine Ad verten tien tot 25 worn -
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond C uur aan bet
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentien i 1.00, indiea
niet vóór Vrijdagavond G uui bezorgd.
Gistermiddag ,om 6 uur was het aan.
tal dooden tengevolge van. de jongste
bombardementen op Barcelona tot 820
gestegen; Er liggen echter neg talrijk»
lijken „ónder- de puinhoópen.
Gistermorgen om half vijf werd gemeld,
dat recbtsche luchtsirijdkraclklen in de om
geving van Reus verschenen waren. Een
jachttoestel der regeer in g ging de vijand©,
lijke vliegtuigen tegemoet en trof hen aalu
ter hoogte van Cambrils. Hst waren twee
watervliegtuigen. De strijd werd aangebon.
den en een der twee bombardementstoe.
stellen werd neergeschoten. Brandende
stortte het neer op den weg van Cambrils.
Van de vijf inzittenden kwamen vier om
het leven, de vijfde is met zware brand
wonden in het ziekenhuis opgenomen. Het
tweede bombardementstoesiel verdween in
de richting van Palma de Majorca. Aange
zien het getroffen was, liet het onderweg
zijn hommenlast iti zee vallen. Het tegee.
ringstoestel, dat al zijn munitie verschoten
had', keerde ongedeerd naar zijn basis
terug. I
De opmarsch van Franco.
Radio Nacional heeft medegedeeld, dat
na een groole voorbereiding door artillerie
en luchtmacht, de rechtsdhe troepen wie.
derom zijn opgerukt en zich meester hebben
gemaakt van een aantal dorpen in het ge.
bied ten Oosten van de Guailaloupe. De
vijand bood hardnekkig tegenstand, doch
moest tenslotte terug trekken.
Vriendschappelijke stap van
liet Vaticaan.
Vernomen wordt, dat hel Vaticaan bij
generaal Franco een. vriendschappelijk»!!
slap gedaan zou hebben om te verkrijgen,
dat de opstandelingen afzien van bombar
dementen van open steden en burgerbe
volking. Het Vaticaan zou slechts ovcnve.
gingen van menschelijkheid hebben aan
gevoerd.
Het Lagerhuis over den toe
stand in Spanje.
In het Lagerhuis zijn gistermiddag vra
gen over de buitenlandsche inmenging in
Spanje gesteld', die door de regcering zeer
voorzichlig beuntwooru werden.
De hertogin van Atliol! (conservatief;
sprak over de aankomst van Duitsche
vliegtuigen en afweergeschut in Spanje.
Zij zei de, dat de escadrilles en batterijen
deel van het Duitsche leger uitmaakten
cn dal de namen der ofiiciereu bekend
waren. Butler antwoordde voor de regee
ring, dat hij berichten vaa dien aard ge
lezen had', maar er geen nauwkeurige
bevestiging van had. De regeering zou
haar best doen zoo volledig mogelijke
inlichtingen over alle kwesties, die met
Spanje verband houden, te krijgen.
Butlers antwoord lokte pi oi.eslen van
de oppositie uit.
Butler zeide later: „Men weet alge
meen, dat beide partijen in Spanje hulp
uit het buitenland, in mensehen cn mate
riaal, hebben gekregen. De commissie voor
de niel-iumeugiiig streeft er naar dit vraag
stuk zoo goed mogelijk te behando'en,"
Ten plote verklaarde hij, dat hij niets
had toe te voegen aan de laatste ver
klaring der regeering over do Britsehe
politiek ten aanzien van Spanje.
De hertogin van Atliol' vroeg daarna
of de minister-president kennis droog van
liet feit, dat de Spaansche troepen aau
do Xoordwestelijke Pyreneeën onlangs door
Duitsche troepen waren vervangen, en of
hij dn Frauschc regeering had geraad
pleegd over de maatregelen, die m ver
hand daarmede genomen, zouden moeten
worden.
Chamberlain antwoordde: „Ik heb geen
enkele bevestiging van dat, bericht ont
vangen. In ieder geval is het duidelijk,
dal het niet aan de Britsehe regeering
is, in deze kwestie het initiatief te ne
men".
Volgens zijn eigen inlichtingen zijn de
berichten, als zouden omstreeks 14 Maart
30.000 Duitsche officieren en militaire spe
cialisten te Vigo, La Coruna en El Fer
mi zijn aangekomen, onjuist.
On een desbetreffende vraag antwoordde
Beller, dat er geen besprekingen zijn ge
voerd omtrent een bezetting van M.norca
en dat een. dergelijk initiatief niet geno
men zal worden.
Chamberlain deelde nog mede, dat liij
"O'-n inlichtingen had over de nationaliteit
(trr vliegtuigen, die de aanvallen op Bar
celona hebben ondernomen. De regeering
tracht die inlichtingen te krijgen. De Brit
sehe agent te Burgos heeft opdracht ge
kregen den rechtschen autoriteiten mede
te deelen, dat d© Britsehe regeering en
ft Britsehe volk met afschuw kennis
bben genomen van de luchtaanvallen
Barcelona.
De buiteulaiulsclie hulp aan
Franco.
De Spaansche ambassade te Londen
heeft gisteravond een telegram uit Bar
celona gepubliceerd, waarin werd 'mede
gedeeld1, dat onlangs groot© hoeveelheden
oorlogsmaterieel en talrijk© deskundigen uit
Duitschiand en Italië naar het recbtsche
Spanje zijn gekomen om het huidig© groo-
te offensief in Arragon voor te bereiden.
Nog steeds komen deskundigen en mate
rieel aan in de recbtsche havens.
lil Maart hebben de volgende schepen
materieel aan land gezet:
De Deutschland te Ce-u la, de Franca
Fascio te Sevilla, de Ciudad de Ceuta
te Algeciras, de San Juanito t© Teneriffa,
do Apollo (Italiaan) te Sevilla en de Pa-
sajes (Duitsch) te Laraclio. Vervolgens de
Alos (Duitsch) te Sevilla, de Antonio Pi-
gafetta (Italiaan) te Algeciras. Dit laatste
schip bracht veertien vechtwagens en twaalf
jachtvliegtuigen. Bovendien de Spaansche
schepen Par Negro, Puerto Santa Maria
en Ciudad Alicante te Ceuta.
12 Maart zijn zes Heinkel bombardo-
Duitsche ined(Meeting aan
den Volkenbond,
De Duitsche regeering heeft den secreta
ris-generaal van den Volkenbond een nota
doen toekomen, waarin medegedeeld wordt,
dat Oostenrijk, daar het opgehouden heeft
als souvereine staatte bestaan, niet lan
ger als lid van den Volkenbond beschouwd
kan worden.
De secretaris van den Volkenhond zal
de ontvangst bevestigen van de Duitsche
nota over de aansluiting, welke hij ter ken
nis zal brengen van de statenleden van.
den Volkenbond.
Het pact voorziet niet in de verdwijning
van een staat, doch slechts in zijn uittre
den met een opzeggingstermijn van twee
jaren. Dit artikel 2 van liet pact schijnt
in dit geval niet van toepassing te zijn,
daar het voor den duur van twee jaren
het bestaan zou veronderstellen van een
Oostenrijksche regeering.
Geen enkele Oostenrijksche regeering
heeft dan ook een beroep op den Volken
bond gedaan of geprotesteerd tegen do
Duitsche wet van 13 Maart. Regeeringen
van Volken bondsleden zullen dus, indien
zij dat gepast achten, moeten protesteerem
tegen de omstandigheden, waaronder de
aansluiting een feit werd oif tegen de
schending van het verdrag van St. Ger
main of de protocollen van 1922 en 1932
en eventueel deze aangelegenheid bren
gen voor den raad of de assemblee.
Getrouw aan de eeuwenoude
missie.
De Zwits» ische bondsraad heeft gisteren
hij den aanvang der parlements/itiing een
De verwoesting door de jongste bombardementen in Barcelona aangericht, it
ontzettend. De catastrophale uitwerking van een luchtraid
menlsvliegtuigen te Melilla aan gekomen on
doorgevlogen naar Spanje. 4 Maart zijnverklaring afgelegd over de neutraliteit
vier escadrilles Ileïukel bombardements- van Zwitserland. In deze verklaring wordt
vliegtuigen over Frankrijk naar Palma ge-met een zinspeling op de verdwijning van
vloge-n om deel te nemen aan het off en- j Oostenrijk a.m. gezegdde wijziging, welke
sief in Arragon. Deze toestellen maken j de politieke kaart van Europa dezer da
lhans deel uit van het Duitsche „Con- j gen heeft ondergaan, kan niet ccn ver-
dor" legioen, dat bovendien beschikt over j zwakking van de politieke situatie van
twee gioepen jachtvliegtuigen en vier es- j Zwitsurlun 1 tot gevolg hebben. De onaf-
cadrilles Messerschmidt jachtvliegtuigen, j hankelijklieid en do neutraliteit van liet
twee escadrilles Heinkel 51, twee escadrilles eedgenootschap blijkt integendeel meer
17 en een escadrille Hein kei 15. Com-dan ooit onontbeerlijk te, zijn voor de haüd-
rnandant van het Condoilegioem is gene-having an het Euaspeescho evenwicht,
raai Veidt, de ondcrcomniandanten zijn I Van allo .rijden werden ons op dat punt
Neuforfer, Hermann, Scholz. Schroeit er,plechtige verzekeringen gegeven. Hun waar-
Fischer en Zielberg, allen officieren raaide is onbetwistbaar. Geen onzer drie buur
de Duitsche luchtmacht. I landen kan v huigen of wenschen, dat
De Italiaansch© strijdkrachten werden in Zwitserland verdwijnt,
groepen van 600 tot 1000 man, in totaal1 Geen hunner bedreigt onze demoeraü-
vijftien duizend' man, te Cadix e:i de ovo-scho staatsinstellingen, die oen der voor-
rigo Zuidelijke havens aan land gezet. Bo t naamsto redenen van beslaan zijn van het
vendien zijn in de afgeloopen dertig da-1 eedgenootschap cn zijn 22 kantons. Hot is
gen driehonderd Duitsche en Italiaans.diecen ecu wc nou de missie van Zwitserland
vliegeniers aangekomen. Aan het hoofd.'Europa en in het belang van allen de
van do Italiaansche troepen staan de gene-J doorgangen van de Alpen te bewaken,
raals Berti en Franctsci. In liet telegram Zwitserland dekt cn beschermt de vitale
worden vervolgens de namen van de Jta-deden der grensgebieden van zijn buren.
liaanscho ondercommaiidanten genoemd
De Duitsche en Italiaansche luchtmacht
beschikt over 150 Fiatvliegtuigen no. 32,
honderd Savoia 81, dertig S tor mi, veer
tig Romeo, veertig Junkers, veertig Uein-
kels en veertig Dorni ervlieg t u i genEm rest
van de luchtmacht, nog ongeveer zeven
honderd toestellen, bestaat uit Messer-
schmidt toestellen en Savoia watervlieg
tuigen.
De strijd ia Zuid-Sjantiicng.
Felle gevechten worden op liet oogeir-
blik geleveul in het Zuiden van Sjantoeng.
Volgens Chincesche telegramm.cn zouden
de Chincesche troepen verscheidene sue.
cessen hebben behaald voor Soelsjau. Uit
de zelfde bron wordt vernomen, dat de
Chineoscho aanval in Zuidoostelijke lich
ting in liet gebied ten Oosten van den
spoorweg TientsinPoekau vorderingen
maakt en den flank bedreigt van de Ja-
p an se he troepen, die zich hebben moeten
terugtrekken.
Volkstelling "in Mei.
De volkstelling, die op 17 Mei gehouden
zal worden en waaruit men gegevens van
economischen goclsdicnstigen aard en om
trent de rassin wil verzamelen, zal ook
voor Oostenrijk gelden.
Hitier naar Hamburg.
Do tewaterlating van het tweede schip
der organisatie „Kraft durcli Freude", die
in verband' met <le Oostenrijksche gebeur
tenissen uitgesteld was, zal thans op 29
Maart plaats vinden te Hamburg. Hitler
zal daarbij tegenwoordig zijn. Verder zul
len 10.000 Oostenrijkers de plechtigheid bij
wonen.
Het kabinet neemt ontslag.
Ifet Litausche kabinet is afgetreden. Pre
sident Sroetona heeft echter geweigerd dit
aftreden te aanvaarden, voor de eerste
minister Tubelis, die ernstig ziek is en
zich op het oogenblik in Zwitserland be
vindt, teruggekeerd zal zijn. Tubelis zou
zich thans onverwijld naar Kaunas be-
De wil van VI Zwitserselie volk deze mis
sie te vervullen en zijn onafhankelijkheid
te doen eerbiedigen ten koste van zijn
bloed is unaniem en onwrikbaar.
Zwitserland houdt zich van buiten
landsche twisten afzijdig. Iedere aanval te
gen do onschendbaarheid van onzen bo
dem zou een, verschrikkelijke misdaad be-
teekenen tegen het menscheiireclit. Do uit
de gebeurtenissen te trekken les Iaat geen
enkelen twijfel over. Onze pogingen onze
volledige neutraliteit te doen erkennen,
moeter worden voortgezet en ten einde
worden gebracht .Inderdaad moet iedere
mogelijke dubbelzinnigheid te dezen op
zichle v orden weggenomen.
De vlootbcwapeniiig.
De vlootbegroo'Jng, welke in hel Huis
van Afgevaanligden en in den Senaat
aan de orde zal komen, geeft machtiging
tot d.en bouw van 46 oorlogibodems, die
731 millioen dollar zullen kosten; 22 hu'p-
ï-ehepen, die 216(5 iniliioen dollar en 950
vliegtuigen, die, naar schatting. 106 mil
lioen dollar zullen kosten. 25 millioen
wordt nitgejrokken voor proeven niet
kleine vliegtuigen, bommen e:i torpedo's.
Ten slotte wordt 3 millioen gereserveerd
voor den bouw van een luchtschip, ter
vervanging van de Los Angeles.
Lel Iluis van Afgevaardigden heeft de
marinehegrooting aangenomen met 291
tegen 100 stemmen.
Vertraging in de heliumleverantic aan
Duitschiand?
Uit betrouwbare bron wordt vernomen,
dat dc Amerikaansche regeering zou tal
men met de levering van een aanzienlijke
hoeveelheid' helium aan Duitschiand. lekes,
de minister van binnenlandsche zaken cn
president van de lioliumcoinmissie, zou zich
tegen onmiddellijke levering verzetten.
Hij zou vreezen, dat het gas niet alleen
voor de nieuwe Zeppelin, maar ook voor
militaire luchtschepen gebruikt zal woulen.
De Engelsch-ItaJiaausche besprekingen.
De Italiaansche ambassadeur te Londen,
Grand'i, is gistermiddag uit Rome terug
gekeerd', waar hij heeft deelgenomen aan
de Engelsch-Ilaliaansche besprekingen.
In gezaghebbende kringen te Rome wordt
vobens Havas verklaard', dat de Italiaansch-
Engelsche onderhandelingen op zeer be
vredigende wijze voortgang hebben.
Mevrouw Dollfuss naar Zwitserland.
De bladen te Lugano melden, dat de
weduwe van Dollfuss te Lugano is aange
komen en vandaar naar Freiburg (Zwitser,
land) is vertrokken, waar de kinderen op
kostschool zullen gaan.
Huiszoeking bij Anton van Habsburg?
Volgens berichten uit Weenen zou een
huiszoeking zijn verricht in het slot Sonn-
berg bij Ilollabrunn in Neder.Oostenrijk,
waar aartshertog Anton van Habsburg
woont, die lid van het Vadeilandsche Front
geweest is. Alen zou er zekere documenten
gevonden hebben en de aartshertog zou ge.
arrestoerd zijn.
Regeling van de verhouding tusselien
Tsjechen en Duitsehers.
De Duitsche christe!ijk-~oc>a!e partij heeft
vier van haar leden, mini-ter Spina, de
voorzitter van de partij en de voorzitters
van de par'.emenlsfraciie», opgedragen mee
alle belanghebbenden besprekingen te ope
nen, teneinde een regeling van de verhou
ding tusschen Tsjechen en Du; Dehors tot
stand' te brengen.
Hieruit blijkt, dat de christen-socialisten
zich willen verzetten tegen de verster
king van het prestige van de partij van
Henlein hij de Duitsehers in T-jecho Slo
wakije na de Anschluss.
Defcusicieening.
De Xoorsche regeering heeft ten behoeve
van dc landsverdediging hij het Storting
een wetsontwerp ingediend, strekkende tot
machtiging voor uitgifte van een lecumg
tol een maximum van 52 iniliioen kronen.
Officier vlieger wordt bailonvoerder.
De eerste luientant.vliegier F. L. M.
Focquin de Grave van de luchtvaartafdee.
ling o;p Schiphol is er in geslaagd op de
balloinschool te Diisseldorf het examen voor
ballonvoerder met gunstig gevolg af te
leggen. De commandant van de luchtvaart-
afdoeling luitenantkolonel F. A. van Ileijst,
zelf oud,--haii oil voerder, heeft hiertoe alle
medc-weiking verkend. In de kringen van
de Nederlandsche Bailomporl Vereen iging,
welke organisatie het initiatief tot deze op
leiding genomen heeft, heeischt groote vol.
doening.
Twee geestelijken verongelukt.
Pater Bradfer werd bij een vliegtuig.on-
geluk in den Kongo ernstig gewond. Een
broeder van de missie, die hem vergezelde
kwam om het leven.
Het verdwijnen van Kingsford Smith.
Op liet eiland Ayc aan de kust van Birma
zijn wrakstukken gevonden, welke, naar
men gelooft, afkomstig zijn van den een.
dekker, waarmede sir Charles Kingsford
Smith op zijn recordvlucht van Engeland
naar Australië in 193.5 tusschen Voorlndië
en Singapore «oorloos is verdwenen,
In de onmiddellijke nabijheid van deze
plaals heeft men het vorige jaar een vlieg
tuigwiel gevonden, waarvan mei zekerheid
kon worden vastgesteld, dal liet toebehoord
heeft aan het toestel vail King-foid Smith,
do Lady Southern Cioss.
Record-poging bij "s-Hcrtogenboseh.
De heer A. Lieven, lid van de Kon. Ned.
Motorboot Club zal Zondag 27 Maart a.s.
op de Diezc hij 's.llertogenbosch een po
ging .ondernemen om het wereldrecord vier
en zes uur in de Out.Board-kiasse X te
verbeteren.
Het vier-uurs-record staal thans op naam
van den Engelscliman R. Fedden met een
gemiddelde snelheid van bijna 46 K.M. per
uur, het zes.uur-record op naam van den
Franschman F. Garron met een gemiddelde
snelheid van pijn. 38 K.M. per uur.
Boekenweek.
22 Maart. Boeken en b ©eken-lezen,
hebben mijn hartstochtelijk© liefde en daas-
om juich ik iedere poging toe om goo
veel mogelijk menschen het geluk van die
liefde deelachtig te doen worden. Daarom
hoop ik dat de boekenweek slagen zal.
Tot nu toe is die boekenweek nooit een
echt succes geweest, hetgeen ik betreur,
doch begrijpen kan, want het boek is
geen margarine, geein chocoladereep en
geen jarn en „smeer meer margarine",
„knabbel meer chocolade" en „klodder
meer jam" hebben meer kans op verwe
zenlijking dan „lees meer boeken". Want
voor jam, chocolade en margarine heb je
alleen maar een mond, een tong en een
maag noodig, die de meeste menschen wel
hebben, maar voor boeken: een hart en
een ziel en daarmee is het dikwijls niet
zoo compleet gesteld'. Daarom zijn de slag-
wooidon voor de boekenweek eigenlijk:
„Heb meer hart" en „Gebruik meer Geest''
en U zult zelf wel inzien dat meer-jam-
likken heel wat gemakkelijker is.
Dat hebben de hoeren van de boeken
week zeer wel begrepen en daarom heb
ben zij naar extra-extra prima-prima at
tracties gezocht en die dan ook gevon
den in het nette en officieele. Er komt
een prachtvol ©ere- en aanbevelingscomité,
het „hebt meer ziel" krijgt officieele na
drukkelijkheid en u begrijpt wel dat wan
neer professor Van Poelje van het depar
tement van onderwijskunsten z'n naam
er onder zet de zoogenaamde boekheide-
nen plotseling boek-heiligen zullen worden
en dat met minister De Wilde als patroon
de menschen ineens meer gaan lezen.
Margarine met gratis-kunstvoorwerp m
jam met een lepel cadeau (eigen handge-
knuppeld werk van den beroemdstein zil-
verknuppelaar van het Westelijk halfrond)
dat trekt en waarom zou dan „Het Door
gezaagde Weesmeisje" met Sloternaker's
baard op den achtergrond óók niet meer
aftrek en populariteit vinden?
Men moet het officieele cachet niet on
derschatten.
Do menschen zijn dol op eere-comité's
aanbevelingscomilé's, patronage-comité's en
u voelt zelf zóó dat iemand die nog nooit
een boek gekocht, laat staan gelezen heeft,
onmiddellijk een bibliotheekje gaat aan
leggen, wanneer per gedrukte circulaire de
een of andere minister of perfester hem
verzoekt nu eens wat guldens op zijn
bier en sokken te gaan besparen en die
in de litteratuur te gaan beleggen.
-Misschien heeft die gratis-baard zoo'n
succes, dat de oogst van liefde, gebro
cheerd cn ingebonden nog maar nauwe-
(ijks toereikend zat zijn voor de vraag en
de consumptie.
Op mijn woordik hoop het.
Ik hoop dat de naam van een secretaris
generaal zóó bereid tot lezen maakt, dat
het boek au und für sich er wèl bij vare.
Maar aan den anderen kant ben ik weer
menschlievend en goedgezind genoeg om
de boekenweek-heeren te waarschuwen
voor de illusies: Over het algemeen heeft
één knipoog van Kick Smit méér werf
kracht dan een gansche minister-baard 0a
wanneer Vente nu zou zeggen: „U moet
meer lezen"... dan zou er méér heil voor
Pietje Bell en De Doorgezaagde Freule te
hopen zijn dan wanneer perfester Van
Poelje dat zegt. Tenslotte is niet iedereen
midvoor nietwaar?
,,De Seliiedamschc "Wandelaar'".
Zondag heeft de "W. V. „De Schiedamsctie
Wandelaar"' met een groep deelgenomen
aan de Bondsmarschen, die te Rotterdam
gehouden werden.
„De Schiedamsche Wandelaar"' kwam in
het bezit van het Z. H. W. B._schild:, aan
gezien alle deelnemers de finish bereikten.
