SEKSTE BLAD. De strijd In Catalonië STADSNIEUWS Vrijdag 1 April 1938 91ste Jaargang. No. 21828 Tel. No. 69300 (3 lijnen). BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen). Postrekening No. 53II. BUITENLAND De stad Lerida aan drie zijden omsingeld. De toestand in h~et Verf* Oosten De „vrijwilligers" in Spanje België Tsjech© Slowakije Frankrijk Oostenrijk Noorwegen - Mexico Pe petroleum-kwestie Vereenigde Staten Grootera slagschepen Volksonderwijs Deze courant verschijnt dagelyks, netuit- icndoring van Zon- en Feestdagen. Drys per kwartaal f 2.—; franco per poat f 2.50. Pi js por week: 15 ets. Afzon derlijke nummers 4 ets. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertenties voor hot eerstvolgend num mer moeten vóór alf uui aan het Bureau bozorgd zijn, 's Zatcidags vóór 9 uur. Jïen bepaalde plaats van adveitenlien wordt niet gewaarboigd. CHIEDAMSCHE COURi fl Prijs cler AdveruntiÖn vnn 15 regols 11 55; ieUeio regel meer 1030, in het ZnUu dagnummer 15 regels l t.tfO, ledeie regt i men 1035 Itoclamts 10,75 per regel Ijiciissokostcnöcts po-»!kwitanties 13 ets. lanc\cn m ndvoi tentien Lij ibonneimut aijii n m het lUneui vtiknjglnai. Dagelijks wordt» tegen \ooi uitbetaling KI ina AdvuUntiui opgenomen 10 50 t/m 15 woor den, f O 7o Hm 2j u ooi dm lik wooid mur 5 cent lot te#) maximum \an 'O woorden. 's Woensdi.^ Kltint Athei Unt u n totooi don l Oio, mits \oui lUnvJ igumtd uiu aan het Uiueui bt/oigd s iteid igs Kleun AdviO ut ui 11 00, indien niet \oui iijd u,a\und 0 uu« btzorgtl Na do vorderingen der rechtschen ia don loop vatt do laatste dagenka-ri" men ©en algomoen' dfenkbfeeid vormen 'van dèfii loop dor frontlinie, wanneer men èen bij na rechte lijn trekt van hét Zuiden naar hot Noorden, van Tor nel naar Lerida, eln ©en tweed©, ©veneons rechte lijn van Le rida naar Jaca. In den morgen van 9 Maart liep de frontlijn nog vlak langs Jaca, Huesca, Saragossa, Carinela, Cala- moche ©n Teruel. In drie weken heeft Franco meer terrein gewonnen, .d'an hem nog overblijft voor hij aan de kust'-der Middelland sche Zee is. - De rechtschen zijn echter op .ernstigten tegenstand' gestuit -welke hun opmffrsch .heeft vertraag d',-Voor Lerida wordt ver woed gestreden.- D©:. bezetting- .van Al ca ra z heeft--den rechtschen niet den "toe gang tot de stad geopend. Ruim honderd regeeringsvliegtuigen zijn tegenover .de rechtsohe luchtstrijdkrachten in den strijd geworpen. Door aanvallen ge dwongen moesten de rechtsche troepen, die den Rïo Cinda overgetrokken waren, op sommige plaatsen de rivier weer over steken. Ten Zuiden van Barbastro werd de op- marsch der rechtschen voortgezet en Men zon en Binaced werden genomen, doch de weerstand der regeeringstroepen werd georganiseerd' voor Balaguer ten Noord- Oosten van Lerida. De rechtschen zijn nog steeds meester van ©en deel van het kanaal van Aragon en. -Catalonië en van de Sierra Penarroya. Intusschen hebban de regeeringstroepen met succes tegenaan vallen ondernomen ten Zuid-Oosten van Montalban, waarbij zij zich meester heb ben gemaakt van belangrijke stellingen in den sector van Ejulbe ia de richting van den weg MontalbanAlcaniz. De strijd bij Lerida. Om Lerida heelt men gisteren den ge- beelen dag meer of minder verwoed ge vochten, doch des avonds waren de troe pen van Franco de stad nog niet binnen gedrongen. Lerida werd aan drie zijden omsingeld. Aan de vierde zijde wordt de stad begrensd door de rivier, waar de liDksche troepen krachtig tegenstand bo den. Het geh-eele Marokkaansche leger korps is met de cavalerie en het geschut tot de Cinea opgerukt. Het schijnt, dal er geen direct voor uitzicht op is, dat Je opstandelingen Le rida zullen kunnen binnentrekken. De slag was gisteravond in vollen gang. De artillerie der regeerins is teir Noor den -en ten Oosten der stad in actie. Strijd aan het Guadalajara- front. Ilavas meldt uit Madrid: Gisteren is een felle strijd ontbrand aan het Guadalajarafront. De artillerie van de regeeringstroepen opende het vuur en spoe dig deden ook de loopgvaafmortieren en zware mitrailleurs mee. Uit de niet offieieelc berichten kan men nog niet opmaken of men hier te doen heeft met een plotseling offensief om de troepen van Franco van het front in Ara gon weg te trekken De generale slaf van het regoeringsleger heeft medegedeeld, ebt de operaties aan. het front van Guadalajara voor de regee ringstroepen met f.ucces zijn verloopen. Zij hebben zich meesier gemaakt van stel lingen bij het dorp Abanades en bij Ci- fuentes. Een aantal mmsehappen vnn Franco werd krijgsgevangen gemaakt. Nieuwe aanvoer van vlieg tuigen? Het Seaansche ministerie van landsver dediging heeft medegeddeeld', dat onlangs 138 molerno Duibche militaire vliegtui gen te Pa sages on Bilbao aan land zijn ge bracht Dit modeno materiaal is door het Condorlegioen naar speciale vliegvelden te Burgos, itoria en Avila gebracht. Het -personcel van het vliegveld Avila bestaat geheel uit DuUsriie deskundigen. De reehlsche luchtmacht heeft gisteren Sagimlo, Humana en Mataro gebombar deerd. Te Mnlaro werden vier personen gedood en achttien gewond. Zes huizen werden vernield. De vlucht naar Frankrijk. De uiltocht dor miliciens en burgers heelt den gchcelen dag voortgeduurd, Naar schatting zijn thans reeds 3000 Spanjair- den do grens gepasseerd. Tol hen behoort "de regeeringscommissaris, die de leiding had- van do 134ste brigade van de 31ste divisie. Oproep der Catalaahsehe regecring. Het GataJaaiisehe Volksfront heeft een manifest gepubliceerd, waarin een beroep wordt gedaan op de Catalanen hun grond gebied! te, verdedigen. In het manifest wordt uiteengezet, -dat het dringend noodig is 100.000 vrijwilligers op de been te bren gen en ter beschikking van de regeering te stellen en dat voorts 50,000 vrijwilligers versterkingsbrigades moeten vormen. Het manifest is get eek end door alle vakvereeni- gingsbestoen; en vertegenwoordigers der politieke groepen, die' deel uitmaken van het- Catalaansdre Volksfronnt. Successen d§r Ghiriemyt. Opgetogen over- het succes der 'Chiaee- zen aan het front in het spoorweggebied van Tientsingpoekau strijden de -Chmeesch© troepen elders met nieuwe animo en kracht. Gemeld' wordt, dat zij belang- rijken voortgang hebben gemaakt. In de stiaten van Taiertsjwang, op 40 K.M. van den spoorweg van Tientsin naar Poekau aan den Noordelijken oc-ver van het groot© kanaal, is het tot een gevecht van man tegen man gekomen. D© Chine©- zen hebben eenïge huizen in brand' ge stoken met d© bedoeling de Japanneez-ön, die zich in het Noordelijk sladsdeel had den genesteld- uil dezo huizen tc verdrij ven. De niet-insmengineis-ortmi's-ie vordert niet erg. In de gisteren gehouden bijeenkomst der ondercommissie voor de niet-inmenging heeft men niet veel vorderingen gemaakt. Het communiqué deelt over hel vraag stuk" van het herstel der controle te land mede, dat lord Plymouth een compromis voorstel heeft gedaan. Het toezicht zou hersteld worden zoodra beide commissies zouden meded-eelen, dat zij gereed zijn een begin te maken met het tellen der vrijwilligers, en automatisch geschorst wor den, indien met de terugtrekking geen begin zou zijn gemaakt op den 56«teii dag na het aannemen der resolutie door de hoofdcommissie, of, indien men in hel beginstadium der terugtrekking tien dogen op het daarvoor opgestelde sche ma ten achter zou ztjti. De Fransche vertegenwoordiger, Corbin, zeide, dat in de Verklaring van Ply mouth geen verband wordt gelegd tus- schen de werkelijke verwijdering der vrij willigers en het herstel van het toezicht, maar tusschen den arbeid der commis sies en het herstel der controle, helgeen een nieuwe factor vormt. Hij vestigde ook de aandacht op wat hij noemde ernstige leemten in het stelsel der zeecontrole. Er werd ook gedebatteerd over de in deeling der vrijwilligers voor de terug trekking. Men betaalt ook al niet meer! Hemming, de secretaris van het inter nationale bureau, zeide, dat, nadat Rus land in October besloten had niet langer voor het controleplan te betalen, ook de andere vier landen; die de hoogste bij dragen hebben te leveren, hun betalingen stopzetten, zood'at de fniancieele toestand zeer moeilijk is geworden. Tenzij deze mogendheden in de eerst volgende weken een aanzienlijk deel van haar achterstand' betalen, zal in begin Mei mededeeling moeten worden gedaan van de beëindiging van het controleplan. Men besloot alle in de hoofdcommis sie vertegenwoordigde regeeringen in ken nis te stellen van Plymouth's voorstel betreffende het toezicht te land, de mo- elijkheden vang indeeling der vrijwilligers in categorieën en de financieele positie van het controleplan. Schacht te Brussel. De president van de Duitsche rijksbank, dr. Schacht, is gistermiddag te Brussel aan gekomen, ter beantwoording van het be zoek, dat de gouverneur van de Nationale Bank van België, Janssen, onlangs aan Berlijn gebracht heeft. Verbod van politieke vergaderingen. Het ministerie van binnenlandsche za ken heeft met ingang van heden alle poli tieke vergaderingen verboden. Naar liet A. N P. uit Praag verneemt, is volgens politieke kringen te Praag, dit tijdelijk verbod van massabetoogingcïi het gevolg van een overeenkomst, gesloten tus schen d© verantwoordelijke regeer in gs ver tegenwoordigers en de meerderheid dei- leden van de oppositie, met het doel de lucht to zuiveren voor ernstige beraadsla gingen -over actueele problemen. Men wil de atmosfeer vrij houden van iederen on ver antwoordelijken demagogischcn invloed. Uitstel van de debatten in de Kamer. De Kamer heeft gisteren besloten dc debatten uit te stellen tot Dinsdag a.s. De voorzitters van de fracties hadden Leon Blum erop gewezen, dlat verscheidene Ka merleden Zondag Parijs wilden verlaten. De minister-president antwoordde Lieiop, dat aangezien de financieele maikt zich goed' hield en de Fransche fondsen in her stel waren, hij geen gevaar zag in het uit stellen van de debatten tot Dinsdag. De regeering zou van dit stelsel gebruik kunnen maken om de debatten-voor te bereiden. De positie van Hildas, Sehuschnigg en de Habsbnrgers, Van officieuze zijd© wordt gemeld: Het feit, dat den vroegeren uostenrijk- schen bondskanselier Sehuschnigg, die zich nog steeds ophoudt in' zijn paleis, het slot Belvédère, het hem taebehoorende ra diotoestel werd gelaten, heeft Tsjechisch© bladen aanleiding gegeven tot de Lowe ring, dat Sehuschnigg; gedwongen wordt de tegea-hemr gerichte tedevoeringen van Doifsche- zenders -aan te -hooren. Volgens - bedoelde kringen kan hiervan geen sprake-zijn.-Sehuschnigg schijnt veel eer ~de hem "geboden- 'gelegenheid .sieh op de hoogte'te stelten., van de dagelijkscn- gebertenisseu rijkelijk -te ..baat te nemen, daar hij zijn radio vaak aan zet. De vroegere bondspresident, Miklas, ge niet volgens deze kringen ook nog vol ledige vrijheid van beweging in zijn wo ning in de Radetzkystraat, zoowel als daar buiten. Daar hij tot nu toe van dit recht uit te gaan, geen gebruik heeft gemaakt, doch veeleer in zijn woning blijft, is in over eenstemming roet zijn eigen wenschen. De in omloop gebrachte berichten over de in beslag neming «van de onroerende goederen der Habsburgers in Oostenrijk, wordc-n onjuist genoemd. Versterking"der verdediging. Het Stc rting heeft met 144 tegen 6 stem men oen wetsontwerp aangenomen, waar bij de regeering gemachtigd wordt een lee ning van 52 millioen kronen voor de ver sterking van de landsverdediging uit te sohrijkeu. ol|< j Onderhandelingen over den ver koop der Mexicaansche petroleum. Volgens den correspondent van de „New York Times" te Mexico zouden tusschen president Cardenas en Rickett, die onder handeld heeft over de concessie in Abes- simë voor de verovering door Italië, en den New-Yoxkschen makelaar Bernard Smith besprekingen worden gevoerd' over den aankoop van de Mexicaansche petro leum, die de regeering na de onteigening der Britsche en Amerikaansche maatschap pijen zal produoeeren. Men meent te weten, dat Smith ©a Rickett Cardenas contracten hebben aan geboden voor de door de vegeering go produceerde olie tegen prijzen, die aan zienlijk beneden den wereld-marktprijs lig gen. Volgens welingelichte kringen is de trans actie reeds in principe tot stand gekomen, doch dit wordt niet bevestigd. Het welslagen van de exploitatie der onteigende maatschappijen door de regee ring hangt af van de mogelijkheid, de olie te verkoopen, en het probleem is derhalve voor Cardenas dringend. De regeering der Vereenigde Staten heeft- thans de regeeringen van Frank rijk en Engeland formeel in kennis ge steld van haar voornemen, slagsche pen van meer dan 35.000 ton te bouwen. De levering van helium aan Duitschland. De Amerikaansche minister van onnen- iandscbe zaken heeft met toestemming van president Roosevelt de van 10 Maart ge- gateerde wijzigingen m de op 10 Januari 1938 uitgevaardigde bepalingen gepubli ceerd, die getroffen waern op grond vnn de Wet inzake den verkoop van helium- gas aan binnen- of buitenland'scbe koo- pc-rs. De verkoopsvoorwaarden houden in, dat in do eerste plaats tegelijk met de be stelling een waarborgsom moet worden gestort. V-wder moet iedere kooper zich te allen tijde een onderzoek laien wel gevallen in zijn luchtschepenloodocn en in de luchtschepen zelf. Ten slotte heeft de Amerikaansche minister van binnen- br.dschc zaken het recht in alie gc\ al len, waarin naar zijn overtuiging de ver koopsvoorwaarden op eenig punt niet nauwkeurig zijn nagekomen, iedere ver dere levering van helium stop te zetten en d'e in Amerika in dollars gestorte waarborgsom verbeurd! te verklaren. Kapitein Ier zee J. E. Meyer Ilaniieft, de nieuwe marine-attaché te Washington is naar Amerika vertrokken. - De heer Meyer Raumeft met zijn gezin bij het vertrek uit Den Haag. Derde propaganda-avond. Voor Yii© derde en laatste maal hield gisteren dc afdeeling Schiedam van „Volks onderwijs", een propaganda-avond voor een geheel bezette Musis Sacrum-zaal. De voorzitter, de heer M. Germ era ad opende dezen avond met een welkomst woord' en. wees op het hier ter stede opge trokken bolwerk S.O.T., S.O.M. en Volksan derwijs, dat vecht voor de openbare school. Ter versterking was d-e heer H. E. P. San dwort uit Rotterdam gerequireerd, die ooik den eersten avomd over de „Openbare school" gesproken heeft. Indien wij op den ingeslagen weg blijven doorgaan, dan zijn wij binnenkort de baas en roepen an dersdenkenden een halt toe. Volksonderwijs heeft thans weer steun gekregen uit Kethol waar een afdeeling is opgericht met 50 leden en welke afdeeling hopelijk een ster ke kracht zal worden in den strijd tegen degenen, die meen en, dat de openbare school den grond ingetrapt most worden. Verweer, Hef Woord was Iii erna "aan den heer H. E. B. Sail difort, die betreurde, dat de aanwezigen den eersten avond niet bijge woond- hadden, aanegzien zijn rede, blij kens een ingezonden stuk in de Schied. Crt. van 29 Maart j.l nog al wat stof heeft doen opwaaien; 2ij zouden dan de billijk heid van de critiek hebben kunnen beoor- d'oelen. Tegen dezen inzender ,die zich achter een schuilnaam heeft verborgen, moet spr. een krachtig protest uitspreken Hij stelt het voor alsof spr. iets gezegd zero hebben ten nadoele van de H. Liduina, doet het voorkomen, alsof het noodig is deze heilige tegen spr. in bescherming te ne men. Niets is ten nadeele van deze heilige gezegd, alleen heeft spr. geprotesteerd te gen het feit, dat van haar feest gebruik werd gemaakt om de kinderen ietsvoor te zetten, wat spr. niet durfde voorlezen zonder vooraf excuus te vragen, een schnn- uigheidje van broeder Constantius. De kin deten zouden dit in koor zeggeu. Er is volstrekt geen aanleiding om de H. Liduina tegen spr. in bescherming te nemen. Het ware beter als de heeren eens voor eigen deur gingen vegen en inzagen in hoeverre zij met dat gedichtje de H. Liduina hebben aangerand'. Verdraagzaamheid. Men valt spr. nu lastig met de mededee ling, dlat bij weinig verdraagzaam is. Hij had beter over deze zaak kunnen zwijgen. Als dat verdraagzaamheid is, dan heeft men 'n slecht begrip van verdraagzaamheid. Nie mand is in zijn heilige overtuiging aange rand, noch roomsch katholieken, noch pro testanten. Niets anders is gedaan dan een van deze richtingen geciteerd Als dat een schandaal verwekt, is niet degeem, die ci teert de schuldige ,maar hij, die dat ge schreven heeft. Verdaagzaamheid wil spr. graag betrach ten, maar bij de roomsch katholieke kerk moet die niet gezocht worden, want onver draagzaamheid uw naam is roomsch katho lieke kerk. (Applaus). In de r k. kerk wordt heftige strijd' gevoerd tegen lage halsjes, bloole armen, halve kousjes, allemaal brn- teng-etvoon belangwekkend. Spr .vroeg de aanwezigen wat zij echter van het gedicht door broeder Constantius geschreven, dach ten, dat hij vervolgens voorlas Nu vraag ik, aldus spr., als ik er tegen protesteer, dat kinderen van de lagere school dit ge leerd wordt, of ik de II Liduina schend of degene, die dit geschreven heeft? Daar op zou spr. gaarne antwooid krijgen, aange zien hij dat belangrijker acht dan de vraag ■of een kousje te kort of te lang is (Applaus). Spr. citeerde een gedeelte, dat han delt «ver de r. k. ambachtsschool te Heer len, -waar oen der schriftelijke lessen in godsdienstonderwijs began met de vraag: „Weten jullie wat socialisten zijn?" Het antwoord luidde: „Het zijn godslasteraars, slechte menschen van jullie willen maten. Zij wenschen revolutie en willen de Ko ningin «wegjagen. De onzedelijkheid in da wereld .is hun schuld en hun dod is om zelf rijk tè word-en. Marx is de gemeenste kerel, die ooit geleefd heeft. Omdat zij niet aan ,G-od geleoven hebben de socialisten immer ruzie met elkaar. Brj ons roomsch katholieken kan d'at niet gebeuren, want wij gelooven aan God' en zijn daarom ge lukkige en brav© menschen. Dat is een voorbeeld van de hooggeroem de verdraagzaamheid. Oranjeliefde. Er wo-rdt wel eens beweerd, dat er op. de openbare school geen oranjeliefde aan gekweekt wordt ©n het is zelfs noodig ge weest iom tot in hoogste instantie te proce- deeren .om het tegendeel te bewijzen. Met de (Oranjeliefde van de roomsch katholieken is het echter ook maar zoo zoo gesteld, het geen moge blijken uit het kerkelijk goed gekeurde vaderlandsche geschiedenisboek, waarin bij den dood van Willem vaa Oranje de volgende passage aangetroffen, wo-rdt ,,Zoo stierf Willem van Oranje m dm ouderdom van 51 jaar; wel een ongeluk kige dood, want schrikkelijk is het te val len in handen van de goddellijke gerech tigheid na zulk een leven!"* De broeder van Willem van Oranje, Lo de-,vijk vordt in dit zelfde boek beschul digd te azen op kerken en kloosters en in de passage, die spr nog voorlas, wordt hij „de booze geest, die jarenlang onze gewesten verontrustte" genoemd! Dit is het oordeel over onze eerste Oranjes. De onderwijzers op de openbare school moesten het eens wagen zooiets aan de kinderen voor te leggen. Hooggeroemde verdraagzaamheid 1 Dirie honderd vijftig jaar geleden is dit alles voorgevallen. Stel dat het eens waar was, wat daar allemaal in dat geschiedenisboek staat. Het zou dan toch nu wel tijd wem- den om dat te vergeten. Het zou althans christelijk zijn. Er staat immers geschre ven „Vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onzen schuldenaren..." Het Nationaal Verbond heeft een onder zoek ingesteld hoe op de diverse scholen het nationaliteitsbesef aangekweekt werd. Te dien opzichte is de openbare school niets tc kort geschoten, terwijl het op de bizon de re scholen maar zoo zoo ge steld was. In het Ingezonden Stuk in de Schied. C t. is de vraag gesteld wat of nu de open bare school positief heeft te stellen. Da vorige maal heeft spr. zich reeds beroe pen op het in de wet genoemde artikel, zoodat hij daai' p>pt nader op heeft in te gaan. 1 Voorts worden er twee vragen gesteld. De eerste is: Waartoe wordt het kind aam do onderwijzers toevertrouwd9 Aan de on derwijzers der openbare school om er goede, best© brave christenen van te ma ken met wie het een genot moet wezens in dezelfde gemeenschap te leven ook al verschillen ze in geloof of politiek he melsbreed van elkaar (applaus). Eu daar naast om ze wat te leeren! Kinderen moeten niet lastig gevallen wor den met strijdvragen Het is al heel ge makkelijk om ze tc overtuigen. Soms spe len wij wel eens Hitlertje als onderwijzer en zeggen„Zoo is het" en dan zegt het kind: „Ja meester". De tweede vr-ac luidt- „Welke vermo gens, die wij tol dat doel moeten ont wikkelen, kan dc openbare school ontwik kelen Wie wil weten over welke vermogens hij moet beschikken om een christen, een goed staatsburger te zijn in den waren zin de» v. oor-;ls, die leze de Bergrede, waarin eischcn worden gesteld. Spr. tart ieder aan te toonen, dat de openbare school deze christelijke deug den verwaarloost. Ook wordt niet verwaar loosd' de zin en de eerbied voor boven natuurlijke krachten. De algemeen© reli- d'ie jullie het geloof wil'.en ontstelen en gieus© grondslag legt de openbare school;

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1938 | | pagina 1