Maandag 25 April 1938
EERSTE BLAD.
De eischen der Sudeten Duitschers
De officiëele proeftocht van de
„Nieuw Amsterdam"
iilsse Jaargang.
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53!!.
BUITENLAND
Henlein wenscht volledige vrijheid op politiek
gebied.
Op het congres van do Sudeten-Duit-
icli'Ts in Tsjecho Slowakije te Karlovy
Vajv heeft de leider, Conrad Henlein, de
vo'gcnde eischen gesteld
1. Volledige gelijkheid van rechten van
de Dui'schc volksgroep met de Tsjechen.
Erkennen van de rechtspersoonlijkheid
v: I. de Sudeten-Duilsche groep tot liet
nai.tlhaven van deze gelijkheid van rech
ten in den staat.
3. Afbakening en erkenning van het
gc-b.en der Sudeten-Duitschers.
i. Zelfbestuur van de Duitschers in
liel Duitsche gebied in het openbare leven,
voor zoover dit de belangen van de Duit-
-clie oik-groep betreft.
Opstellen van juridische clausules,
vdki de rechten verdedigen van 'hen,
die b.iiten hun nationaal gebied leven,
U. Afschaffen van de onrechtvaardighe
den. welke de Sudeten-Buitschers sedert
1918 te lijden hebben gehad en schade
vergoeding voor het onrecht, dat liierdoor
is geleden.
7. Erkenning en toepassing van het be
ginsel „in het Duitsche gebied, Duitsche
ambtenaren".
8. Volledige vrijheid om de Duitsche
nationaliteit cn de Duitsche wereldbeschou
wing te belijden.
Tijdens het congres van de Sudcten-Duil-
cehe partij te Karlovy Vary heeft Henlein
een rede gehouden, waarin hij o.a, hoeft
gezegd dat de poging om een volledige
en eer/o'Ie oplossing te vinden voor het
Sudeten Duitsche probleem, n.l. het vor
men van een minderheidsfront, is mislukt.
Do bestaande regeling van de minderheden-
kvcstie Kan slechts het onrecht verlen
gen. Toch moet het voor een regeering
met moeilijk zijn de openbare meenmg te
wijzigen. Spreker is overtuigd, dat net
T.p-diisehe volk den vrede lief heeft en
bereid1 is 'tot verzoening. Hij gelooft niet
aan den haat, doch men moet bevrijd
worden van de opruiende pers.
Vervolgens zei de Henlein, dat de Su-
Jctcn-Duitschers na twintig jaar van on
derdrukking niet kunnen deelnemen aan
de feesten van het twintigjarig bestaan
van Tsjecho Slowakije. In deze twintig
jaar hebben de Tsjechen niets gedaan om
de zielen van de Duitschers te winnen,
meer dan ooit voelen zij zich thans nog
slaven. Spreker vraagt de Tsjechische
staatslieden of zij zich nog het memoran
dum herinneren, waarin werd gezegd, dat
de algemet-ne toestand in Tsjecho Slowakije
maakte dat de Tsjechen doodsvijanden wa
ren van at» Duitschers. Indien men vriend
schappelijke betrekkingen wenscht, dan
moet eerot een einde worden gemaakt aan
dit sprookje. De openbare meening moet
worden gewijzigd dat Tsjecho Slowakije
het bolwerk van het slavendom zou zijn
tegen 'de Duitsche drang naar het Oos
ten en do buitenlandsdie politiek van
Tsjecho Slowakije moet worden gewijzigd.
'Djecho Slowakije heeft twintig jaar tijd
gehad' een voor alle partijen bevredigen
oen toestand te scheppen. In dezen iijd'
lieefi do regeering haar beloften niet ge
houden en is de verplichting van het
verdrag van Saint Germain niet nageko
men en ook is zij de verplichtingen van
de grondwet niet nagekomen In plaats
van een tweede Zwitserland, is een Tsje
chische dictatuur ingesteld.
Henlein beklaagt zich er verder over,
dat de Sudeten-Duilschers niet wij zijn.
De ware Tsjechische democraten begrijpen
de Sudeten-Duitschers. De Sudelen-Duit
schers willen noch een binneniandschen,
noch een buitenlandschen oorlog, doch
zij kunnnen niet lang meer een toestand
dulden, welke oorlog in vredestijd betee-
kent.
De indruk in Berlijn.
Het programma, gistermiddag door Hen
lein uiteengezet, wordt in Duitsche politie
ke kringen onvoorwaadrelijk goedgekeurd.
Men zegt: „Dit programma is logisch en
redelijk. Het komt overeen met de denk
beelden, die gedurende dien wereldoorlog
door de stichters van den Tsjecho-Slowaak.
schen staat ontwikkeld werden. Het staat
thans aan de regeering te Praag de noo-
digo besluiten te nemen. Het is onvermij
delijk, dat in het kader van den Tsjeclio-
Slowaakschen staat, die in werkelijkheid
een horstel van Groot-B oh emen zou moe
ten zijn, alle nationale groepen een groot©
vrijheid krijgen, In hot gebied der Su
deten-Duitschers moeten Sudetc-n-Buitsch©
ambtenaren in functie zijn". Het denkbeeld
om van Tsjecho-Slowakije „ceu tweede
Zwitserland" te maken, doet weer opgeld.
Men verklaart, dat het een Europeesche
kwestie is, die in het belang van den
wede geregeld moet worden.
De „Montag" schrijft: „Do Tsjecho-Slo-
waaksche staat bestaat twintig jaar. Drio-
en-cen-half millioen Sudeten-Duitschers die
hij dien staat werden ingelijfd zonder ge
raadpleegd to worden, hebben hun conse
quenties getrokken uit die twintig jaar,
gedurende welke zij op den achtergrond
werden geschoven. Deze nationale groep
wil geen haat en geen oorlog, zij wil den
wede. Het congres te Karlsbad is een ont
roerend irequisifoir, dat van historische be-
teekenis is. De gepleegde onrechtvaardig
heden moeten zonder verwijl hersteld wor
den. Henlein heeft te Karlsbad zijn bijdrage
tot den Europeesclien wede geleverd".
Een Fransche persstem.
Wladimir d' Ormesscn schrijft in de Fi
garo over do redevoering van Henlein o.m.
Duitschland wil den staat Tsjecho-SI o war
k'ije wél in haar onafhankelijkheid' laten,
doch op voorwaarde, dat liet de voogdij
verkrijgt en dat te Praag niets gebeurt zon
der toestemming van Berlijn..
Met andere -woorden: Duitschland
heeft Oostenrijk opgeslokt en begint
thans Midden-Europa te organiseeren.
Tsjecho-Slowakije hindert het bij deze
onderneming.
Ten aanzien van Tsjecho-Slowakije
spreekt men voortdurend' van oorlog of
vrede. Waar is, dat de diplomatieke kracht
thans de 4995ste beproeving sedert twintig
jaar ondergaat, aldus d' Ormesson.
De strijd in Spanje
Mislukte luchtaanval op Bar
celona.
Gistermiddag om kwart over twaalf werd
te Barcelona het alarmsein gegeven. On
middellijk stegen jachtvliegtuigen op, met
het gevolg, dat de rechtsche toestellen er
niet in slaagden hoven Barcelona te ver
schijnen. Zij wierpen hun bommenlast meer
op de dorpjes in de omgeving. Om half
één was alles to Barcelona weer normaal,
Medcdecliugen van de zijde der
opstandelingen.
In het legerbericht van het groote hoofd
kwartier van Franco wordt gezegd, dat
de rechtsche troepen hij Tremp tot voorbij
do dorpen Ebastus en San Roman do Abel-
la zijn opgerukt. In den sector Llaboree
werden belangrijke stellingen bezet. In dein
sector Peniscol rukten de rechtsche troe
pen over een froutbreedte van S kilometer
3000 lot 4000 meter op.
„Radio-Nacional" deelt mede, dat gister
ochtend door onbekende oorzaak brand
is uitgebroken in het theater Lope de
Vega te Sevilla. De schade bedraagt
250,000 peseta.
De strijd in Sjantoeng
Het succes der Chineezen,
Aan den strijd in Zuid-Sjantoeng wordt
do grootste beteefceinis gehecht, meldt hef
Cihineesche persbureau. Indien er niets
onverwacht geschiedt, aldus de Takoeng-
pao, zal de overwinning aldaar volkomen
voor do Chineezen zijn. Verscheidene facto
ren zijn daarbij van doorslaggevende be-
tockdnis: 1
1. Do Chineezen hebben het voordeel
van het bergachtige terrein, waarin zij
zich met hun enorme troepenmacht snel
kunnen bewegen.
2. De Chineezen bohcerschen daardoor
de posities in de borgen.
3. China beschikt over genoeg menschen
om de Japanncezen ook te bestoken aan de
spoorlijn TientsinPockau en aan den ver
keersweg tusschen het slagveld en de
militaire basis.
4. De Chineezen kunnen de Japanschc
hoofdmacht, welke naar het Zuiden trekt,
tegenhouden.
5. Be Chineezen kunnen do Japansclie
versterkingen tot werkloosheid doemen.
6. De Chineezen kunnen verhinderen,
dat de Japanneezen Soelsjau naderen.
Een nieuwe Japansche aanval
op Hankau?
In Japansche kringen te Peiphig ver
wacht men, dat na do inspectiereis van den
minister van oorlog, Soegijama, aan het
Noord-Chineesche front nieuwe, beslissen'
de maatregelen genomen zullen worden.
Bij geruchte verluidt, dat er plannen be
staan voor een nieuwen aanval op Hankau,
via Tsjengtsjau, en dat een opmarsch naar
den karavaanweg Sovjet-RuslandChina in
het voornemen zou liggen.
Naar verder bekend' wordt, worden op
het oogenblik krachtige afdeelingen Japan
sche cavallerie en gemotoriseerde eenhedén
saamgetrokken.
Omtrent de Japansche troepenbewegin
gen wordt echter de grootste geheimhou
ding in acht genomen.
Groote slag te verwachten?
De laatste dagen is fel gestreden in Zuid-
Sjaintosng. Waarnemers gelooven, dat deze
gevechten de inleiding vormen voor een
tweeden grooten slag in Zuid-Sjantoeng.
Volgens betrouwbare inlichtingen zou
den de Japansche versterkingen die naar
Sjantoeng zijn gezonden, niet grooter zijn
dan 50.000 man.
De Chineezen hebben Tsjoetsjen, ten
Zuidwesten van Linyi, heroverd'.
De Japanneezen veroveren
Tantsjeng.
Het Japansche hoofdkwartier meldt, dat
Tantsjeng is veroverd. De stad ligt 55
K.M. ten Zuiden van Linyi en 20 K M. voor
den Loenghaispoorweg. De Japanneezen zijn
gisteren Tantsjeng binnengetrokken.
Engeland
Hel bezoek der Fransche ministers.
Reuter vernoemt, dat de koning aan
Dialadier en Donnet een uitnood iging heeft
doien toekomen voor een'bezoek aan Wind
sor Castle, tijdens hun aanwezigheid in
Engeland. Men verwacht, dat de Fransche
ministers Donderdagavond naar Windsor
Casflo zullen gaan, inel den koning en de
koningin zullen dineeren en dien nacht
op het kasteel zullen blijven logeeren.
Gandhi voorspelt zijn dood.
In eer. te Bombay gepubliceerd artikel
voorspel', Ganglii zijn eigen dool. „Mijn
dagen rijn geteld", sdirijft hij, „ik zal
niet lang meer leven, misschien een jaar
oE iets langer". Hij voegt eraan toe, dat
hij v <f ór zijn dood de bevrijding wil be
werkstelligen van do politieke gevangenen
in Bengalen.
Duitschland
Speciale uniform voor journalisten.
De Duitsche journalisten, die ten ge
tale van honderd "Hitler op diens reis naar
Italië zullen vergezelten, zullen een speciale
uniform dragen. Men wil namelijk vermij
den, dat deze journalisten verschijnen in
de uitcenloopende uniformen der verschil
lende uafionaal-socialfctische formaties.
De kerkstrijd.
Naar vernomen wordt bevinden zich op
het oogonbük zeven Duitsche predikanten
in de gevangenis of in een concentratie
kamp. 77 predikanten zijn geschorst, 37
mogen nie t prediken.
De financicele gelijkschakeling.
Bij een in de Duitsche Staatscourant
verschenen wet is het emissierecht van
de Kaiionale Bank van Oostenrijk opgehe
ven en dc batik zelf geliquideerd. Vau af
heden zu'k-n de bankbiljetten van de Oos-
tenrijksclio bank geen wettigen koers meer
hebben. Tot 15 Mei zullen zij echter nog
door de openbare kassen in betaling aan
vaard' worden.
Sovjet - Rusland
Vijfentwintig geestelijken van spionnage
beschuldigd.
Gisteravond is bekend geworden, dat 25
geestelijken, o.m. de aartsbisschop en bis
schop van Moskou, beschuldigd worden
„lid te zijn. van een ondergrondsche tegen
dm. Sovjet gerichte, terroristische orga
nisatie, die zich bezig hield met spionnage
ten behoeve van fascistische - mogendhe
den, sabotage en samenzwering ter om
verwerping var het Sovjet regiem".
Int. Samenwerking
Horc Belisha bij Mnssolini.
Horo Belisha, de Britsche minister van
oorlog, is Zaterdag door Mussolini ontvan-
gen.
Nazijn onderhoud met Mussolini en
Ciano zeido Ilore Belisha tot de jour
nalisten, dat bij bij zijn terugkeer in En
geland zijn collega's zou kunnen vertellen
van do zeer milde en vriendelijke gast
vrijheid', die hem in Italië was verleend.
Ilore Belisha is gisterochtend 10.40 uur
per vliegtuig van Rome vertrokken.
Te Parijs stapte hij uit, waar hij een
ander! oud had met Dialadier.
Naar zee. Redevoeringen aan het eind der
lunch. De reederij-vlag geheschen. Op zee.
De Nieuwe Waterweg weer binnen.
De bezichtiging van het
nieuwe schip
Een - niet onaanzienlijk deel van wat
"Nederland bezit aan regoeringspersonen,
hooge ambtenaren ten doparlemenle, lei
dende figuren op scheepvaartkundig en
financieel gebeid, aan kunstenaars en in
tellect, voer Zaterdagmorgen uit met de
„Nieuw Amsterdam", toen deze haar offi-
cieelen pioeftoeht ondernam.
Het vertrek.
Het vertrek geschiedde niet onaanzien
lijk later, dan de bedoeling was, aoodat
eerst lo ruim 10 uur liet schip Schiedam
jxisseerde. Aan het Hoofd stonden zeer
vele Jielangstellenden; ook oen klasse
schootkinderen netjes op een rij opgesteld,
die do „Nieuw Amsterdam" hartelijk toe
wuifden. De burgemeester, mr. dr. F. L.
J.van Haaren, sloeg van het overdekte
promenadedek met merkbaar genoegen
naast ous dit schouwspel gade. Ook aan
den Maaskant, hij het Sterrebosch, hadden
velen het er voor over gehad langen tijd in
den guren wind te blijven wachten, tot
het schip, dat zoo de algomeene belangstel
ling heeft, voorbij zou komen. Trouwens
langs den geheelen Waterweg, waar men
schen wonen of werken, waren velen even
naar den waterkant gekomen om do „Nieuw
Amsterdam" te zien voorbij glijden.
Het was geen dolle vaart als van een
bobslee van een steile berghelling: integen
deel, de vaart ging boei voorzichtig en
langzaam, hier on da-u* met een vaart van
S it 10 K.M. per uur, zoodat hot reeds ver
over 12 was, toen heb schip buiten de
pieren van Hoek van Holland den steven
naar het Noorden wendde.
Toen hnd do bel voor de lunch reeds
gegaan en daar ieder zich aa:n het ver
zoek hield om vóór half één de hem toe
gewezen plaats in de eetzaal in te nemen,
hebben de gasten nauwelijks bij het uit
varen de zee gezien.
De lttneli.
Voor hel begin van de lunch stelde de
luer B. C. Endert Jr., directeur van
de R otterJ. Droogdok Maatschappij, een
dronk in op H.M. de Koningin, De sdieeps-
kapel speelde het Wilhelmus en uit volle
borst word het eerste couplet van ons
volnshed meegezongen.
Over de culinaire genoegens, die daarop
volgden, zulten we niet uitweiden. Het
b!iretc, dat de keuken van de „Nieuw Am
sterdam" uitstekend is en aan den wijn
kelder, wat zijn inhoud betreft, veel zorg
is besteed. Zes a zeven soorten wijn wer
den geschonken en bij de koffie werd een
glaasje cognac geserveerd, dat bijna 100
jaar hec-fl liggen wachten, voor het de
tong er, het gehemelte van fijnproevers
kwam streelcn! Volgens de spijskaart da-
teerde zij n.l. van 1842!
Redevoeringen.
Bij het dessert zijn eenïge redevoeringen
gelioudc-n, die door een radio-omroepver-
eeniging zijn uitgezonden, welke op gramo-
foonplalc-n aan den wal zijn vastgelegd en
J laler, toen het schip reeds weer dicht hij
honk was, opnieuw zijn uitgezonden.
De heer D. C. Endert Jr. sprak na
mens do Rotterdamsche Droogdok Maat
schappij. Deze herinnerde er aan, dat op
10 April van lid vorig jaar de „Nieuw Am
sterdam" to water werd gelaten, nadat
daaraan nauwelijks 15 maanden, was ge
bouwd. In één jaar tijd is dus het schip
afgebouwd; zijn 20.000 M2. houten dek
ken gelegd; zijn 600 K.M. pijpleidingen,
venülatiebuizen en electrisclie leidingen
aangebracht: is al het timmer-, schilder
en beliangerswerk tot stand gekomen; 1200
verblijven v,\o. hutten, badkamers, volks-
verblijven, kombuizen en messrooms wer
den ingericht. I
Spr. bracht alle hulde aan de Holland
Amerika-Lijn met haar adviseurs en staf;
aan den heer \V. v. d. Vorm, president-
commissaris van die onderneming en oud
minister prof, ir. II. J. C. H. Gelissen, die
de contracten met de R.D.M. afsloten; aan
ir. Knnpe, mede-directeur van de R.D.M.
het personeel dier onderneming en van de
Scheepsbouw Mij. „Nieuwe Waterweg"; de
regeering; de Werf P. Srnit Jr. „De Schel
de", Wilton-Fijenoord en Werkspoor en
hun personeel en voorts aan alle leveran
ciers.
Tenslotte droeg spr. het schip aan do
directie der HollandAmerika-Lijn met de
beste wenschen over.
De heer IV. H. de Monchy, president-
directeur van de HollandAmerika-Lijn,
bracht den heer Endert, onder wiens hoofd
leiding het schip op tijd is gereed gekomen,
en voorts aan allen, die hem daarbij 1x3-
hidpzaam zijn geweest, dank; aanvaardde
het schip namens zijn reederij cn stelde
voor een dronk te wijdon aan het welzijn
fan do scheepsbouwers en hun tallooze
medewerkers.
De minister-president, dr. II. C o l ij n
hield1 een geestige speech, waarin hij o.a.
zeide, dat de regeering met bizondero ban
den aan dit schip verbonden is. In de
eerste plaats door de vele besprekingen,
die gevoerd zijn met de opdrachtgevers,
vóór met den houw kon worden begon
nen en ten tweede door den naam van
het schip Er is ©en tijd1 geweest, dat Ne
derland op weg was in het vierde wereld
deel een kolonie in het leven te roepen:
Nieuw Nederland. De naam Nieuw Am
sterdam getuigt daarvan. Na een der vele
ontmoetingen met onze Engelsche vrien
den op zee is Nieuw Amsterdam voor ons
verloren gegaan. Maar wo hebben den
band mot de Vereenigde Staten op andere
wijze onderhouden: door de energie van
onze scheepvaart en handel is een vrij
druk verkeer tusschen beide lauden ont
staan.
Spr. bracht tenslotte een dronk uit op
den voorspoed van de HollandAmerika-
Lijn, van de „Nieuw Amsterdam" en op
de voortdurende ontwikkeling van de
prosperiteit van het kleme Nederland ten
het groote rijk der Vereenigde Staten van
Noord-Amerika.
Deze ttnu t«»t-
sondering >uu '/-«»
Prijs per kwan.ut! s -
f2.50. Prijs pei \vm*k 5.» v, «-
derlijko nummers 4 ets Al>onru'm«*tiu*n
vorden dagoljjks aangenomen
Advertentien voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan het Burea*
bezorgd zjj'n, 's Zaterdags vóór u"*-
Een bepaalde plaats van advertentie
vordt niet gewaarborgd.
S iHIEDAMSC HE COURMIT
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEM). TEL. 69300 (3 lijnend
Nil 91 RAfi priJ9 der Advertentien: van 15 regels i 165;
I UTtJ Iedere regel meer f0.30; in bet Zaterdagimmmer
t5 regels f t.80, iedere regel meer 035
Reclames f0.75 per regel. Incassokosten5cts.;
postkwitanUes 15 ets. 'ioneven van advertentien
dij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentien opgenomen 4 10.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
's WoensdagsKleine Ad verten tien tot 2d w oor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 0 uur aan bet
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleme Advertentien 11.00,indien
niet \óór Vrijdagavond G uur bezorgd.
«UUWWllll»
De .Hieuw Amsterdam het nieuwe vlaggeschip van de Holland—Amerika Lijn, op den Nieuwen Waterweg op weg naar de
Noordzee voor de oHicieele proefvaart, welke Zaterdag is gehouden