EERSTE BLAD.
Maandag 2 Mei 1938
De eischen van Henlein
Yalioozen defileerden voor
de Prinses
Int. Samenwerking
Aardige tafreeltjes
91ste Jaargang.
No. 21852
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 CHOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53II.
BUITENLAND
„Wij zullen ons nooit accoord verklaren met
de positie yan een minderheid."
De toestand in het Verre Oosten
De strijd In Spanje
Engelsche stap te Berlijn
Tsjecho Slowakije
Mei-groet aan Hitier
Engeland
Sovjet Rusland
Vereenigde Staten
Prinses Beatrix voor
het raam
Velen hadden gehoopt de Jonge
Prinses te kunnen aanschou-
weinigen hadden
het verwacht
wen.
Duitscfifand
Frankrijk
Deze courant verschijnt dagelijks, net uit
zondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f 2.—; franco per post
f 2.50. Prjjs per week: 15 ets. Afzon-
derlij ko nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen
Advertentien voor het eerstvolgend num
mer moeten voir elf uur aan liet Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór O uur.
Een bepaalde plaats van advertentien
wordt niet gewaarborgd.
O IEDAMSCHE COUR IN"
Prijs der AdierlefitiCir; van l5 regels 2 53;
Iedere regel meer f0.30; In het Zaterdagnumiuer
15 regels f 1.80, iedere regel meer f 0-35
Reclames f0.75 per regel. incassokostenöcts.;
postk\\itantiea15 ets. Taneven \an advertentie»
bij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks tvotden tegen vooruitbetalmg'Kl» me
Advertentien opgenomen k 10.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 00 woorden.
'e Woensdags: Kleine AdvertenliCn tot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdapm oud t> uur aan het
Bui eau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentien 11.00, indien
met Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
Gisteren lieeft de iekler der Sudelen-
Duitschers in Tsjecho Slowakije, Henlem,
tijdens een 1 Mèi-belooging te, Gablonz,
een redevoering uitgesproken, waarin hij
o.m. verklaarde, daft hij er van overtuigd
was, dat de hou ding der' Tsjechische pers
niet in overeenstemming is met de wer
kelijke gevoelensen deii wil van het
Eigenlijke Tsjechische volk.' -
Laat. men toch eens in 'n onbeïnvloede
volksstemming het Tsjechische volk vra
gen, of het in voortdiirenden strijd en
haat met het Duifsche,'wil leven, "of in
vrede en rechtvaardigheid.' De eischen, die
spr. in Karlsbad gesteld hééft,' zijn géén
A t-ximale .eischen. Het zijn de een i ge mo
gelijke, dié' spr- als juist' nog voldoende
basis beschouwt,waarophet nationale
rrobieem" kan worden opgelost. Achter deze
eischen staat de aaneengesloten .wil van
het gehèele, een eenheidvormende Su-
deten-Dailsche .volk. Niemand heeft het,
recht de voorstellen van Karlsbad als een'
oorlogsverklaring op te vatten,, tenzij men
niet den mede, maai' dén "oorlog wil.
Ons doel, aldus spr., is de volledige rechts
gelijkheid1 In den staat. Een zoodanige
reorganisatie is echter niet alleen voor
ons, maar voor geheel Europa van levens
belang'. Laat van deze waarheid eindelijk
ook die mogendheden kennis nemen, dve
jelooven, d'at een ondersteuning van de
Tsjechische suprenialie-aanspraken den
vrede in Europa dienstig is.
Het kan niesde taak van Europa zijn,
het principe van den Tsjecchischen aan
spraak op heerschappij en macht met alle
middelen te steunen legen het beginsel
van rechtsgelijkheid van alle volken en
volksgroepen in Tsjecho Slowakije. Inte
gendeel, het zou de taak van Europa
zijn, de birmeaüandsclic pacificatie te be
spoedigen. Ik herhaal:
Wij zullen ons nooit accoord ver
klaren met de positie van een minder
heid in den staat en nooit den Tsje
chen voorrechten hl den vonn van
heerschappij aanspraken, welke hen bo
ven ons stellen, toekennen.
Wij achten den legcnwoordigen rechts
toestand' van don staat in strijd met de
beloften en toezeggingen der Tsjechische
vredesdelegatie, met het verdrag van St.
Germain en met de grondrechten van de
grondwet en kunnen dien rechtstoestand
derhalve ook niet als basis voor een duur
zame reorganisatie van de staatsverliou-
dïugen erkennen. Wij zijn wel bereid de
grondwet als punt van uitgang voor het
ter hand nemen van de oplossing van het
probleem te beschouwen, doch leggen er
tegelijkertijd den nadruk op, dat de grond
wet tot stand' is gekomen met volkomen
uitschakeling van de Sudeten-Duitsclsers
on niet voldoende recht doet wedervaren
aan het kernprobleem van den staat, het
nationale probleem.
Hei gaat ons hier mei om doode para
grafen, maai' om- het levende rcch, van
de Huilsclie volksgroep, dat wij grond
wettig verankerd! willen zien. Dat is in de
tegenwoordige grondwet niet het geval. Het
gaat dus in zekeren zin om niets an
ders dan om de zinrijke aanpassing van
de grondwet aan feitelijke toestanden en
behoeften.
Ik vei klaar openlijk:
Wij willen geen voorrechten tegen
over een ander volk in Tsjccho-Slo-
wakije, maar wij willen ook geen min
dere rechten hebben.
Wij willen geen Tsjechisch vcsligingsge-
hicd veroveren, maar ook ons eigen niet
verliezen. Wij willen geen heer.-chappij over
hel Tsjechische volk' uitoefenen, maar ook
zelf niet door het Tsjechische volk over-
hoerschl worden. Wij eischen niets, wal de
souvereiniteit en integriteit van do Tsjccho-
Slowaakscho republiek schendt, niets wat
niet in overeenstemming gebracht ka'a wor
den met het algemeen recht der volkeren
op een door hen zelf bepaald leven.
Inderdaad bestaat er niet slechts een in
tegriteit van het Tsjechische volk en den
rsjeéhischeti staat, maar ook een integriteit
yan het Sudeten-Duiischo volk en van
zijn yestjglngsgebied.
Wie deze integriteit schendt en zij
worn, sinds 20 jaar geschonden maakt
,L?n'f?n doodsvijand. Ik weet niet
ctr-)f sj^chische volk don duizend jarigen
strijd tusschen Tsjechen en Duitschers in
«et Boheemsche gebied tot in alle eeuwig-
JeWtten' «"at net mlt
Duitschers vrede wil sluiten. Dat een
zoodanige vrede slechts op de Insi,
volledige rechtsgelijkheid en van de ver-
zesérmg van het rechtmatige vestigingsei
bied_ mogelijk is, moet den Tsjecho
als den Europeeschen mogendheden einde-
hjk thudelijk worden.
Wat echter mijn woorden van Karls
bad betreft over do verhouding van
x-ho-Slowakije, zijn bondgenooten eti
Duilscliland', ik heb daarvan niets te
rug te nemen, noch daaraan iels too te
voegen.
Incidenten te Troppau.
Hoewel de 1 Mei-dag meer dan vier
millioen menschen op de heen gebracht
lieeft, wordt slechts een enkel incident
gemeld1. In Opava (Troppau), waar de be
toog in gen door de plaatselijke autoritei
ten verboden waren. Zaterdag kwam het
daar tot twisten tusschen Tsjechen en
Duitschers, zoodat de politie moest ingrij
pen. Daarbij werden drie menschen ge
wond, twee Duitschers en een Tsjech. Een
dor Duitschers, de advocaat HamplZattig,
kreeg een hersenschudding. Op last vain
den minister van binnenlandsche zaken
•is de directeur der staatspolitie naar Opava
vertrokken om een onderzoek naar dit
betreurenswaardige incident in te stellen.
Indien daaruit blijkt, dat een der organen
een fout gemaakt heeft, zal de verant
woordelijke zonder aanzien des persoons
gestraft worden.
Ernstig incident tc Sjanghai.
Gisteravond is hevige opwinding ont
staan, toen oen afdeeling Japai.ische gen
darmerie, de bajonet op het geweer, voor
den duur van zes uur feitelijk bezit nam
van een gedeelte van den Naaking-road.
De Japanneezen gingen tot deze actie
over, nad'at een handgranaat tot ontploffing
was gekomen, die op een Japansche vracht
auto was gemunt.
Elf Chineezen werden daarbij gewond,
Degene, die de bom beeft geworpen, kon
ontkomen.
Als gevolg van dit incident is do
toestand te Sjanghai thans tamelijk ge
spannen.
Do Biilsckc bevelhebber heeft vanochtend1
een afdeeling op post gezel bij de plaats,
waar zich het incident heelt voorgedaan.
Een aantal Japamcho gendarmen bevindt
zich nog steeds in do straten.
Gisteravond zijn eenige gendarmen een
politiebureau binnengekomen, waar Brit-che
beambten dienst deden.
Gemeld1 wordt, dat de Britscbo bevel
hebber den Japanneezen heeft gevraagd liet
gebied' te ontruimen. Een groote menigte
ziet toe, wat er gebeurt.
Versterking van Briftclie troepen.
Er is nog een Britsche trocpenaCdeelmg
naar het politiebureau gezonden met, naar
men gelooft, bet bevel er te blijven, zoo
lang de Japansclio gendarmen er zulten
blijven.
Dit bevel geldt ook voor de afdeeling,
welke dienst doet op den Nanking-Road.
Ook deze afdeeling heeft versterking ont
vangen.
De spanning neemt toe.
De algemeeno spanning in de neder
zetting is nog vercroot door betich
ten, volgens welke 2000 man, dio doel
uitmaken van een afdeding ongere
gelde troepen, ter sterkte van 5000
man, en gezonden waren om het de
Jappanneezcn in het gebied van
Sjanghai en Nanking lastig te maken,
in het geheim zijn binnengekomen in
de door buitenlanders bewoonde stads
districten.
De politie zoekt naar verdachte per
sonen en naar wapens.
Japannrrzcii melden overwinning
De Japanneezen melden, dat twee Chi
li eesche divisies, die 23 kilometer van
Hanglsjau waren doorgedrongen, vrijwel ge
heel vernietigd zijn. De Chineezen trokken
over een grooten afstand terug en lieten
meer dan 2300 dooden op liet slagveld.
Een oproep van Tsjang Kai Sjek.
Do Chinee-ebe generalissimus, Tsjang
ICai Sjek, heeft een beroep gericht tot het
tand, waarin hij het volk oproept zijn
aandeel bij te dragentot de overwinning
van China tegenden Japanschen aanval.
Tsjang Kai Sjek wijst, er op, dat het de
plicht is van ieder lid van de Kwomintang
do binnengevallen Japanners achter hun
front to bestoken en den aanvaller af te
matten, teneinde de slo tover winning van
China te verzekeren.
Voortgaande zet Tsjang Kai Sjek uiteen,
dat de Japanneezen alleen de groote ste
den. met goede verbindingen kunnen be
zetten en niet de kleine districtssteden. La
ten zij, die gevlucht zijn uit de door de
Japanneezen bezette streken terugkoerén
naar hun steden dn dorpen en zich onder
ling organiseeren, zoodal zij den vijand kun
nen bestrijden, waar daartoe ook maar de
gelegenheid ontstaat. Het is thans tijd het
land zoowel als u zelve te redden. Laten
wij ons aaneensluiten om te vechten voor
ons land.
Mededcelingeu van regeerings-
zijde.
Het Spaansche ministerie van defensie
dleelt mede, dat de regeeriugstroepeu ccn
aanval op de stellingen te Picalias de
Sierra Monsech hebben afgeslagen. In den
sector Aliaga zijn de opstandelingen tot
d'en aanval overgegaan. De vijand bezette
eenige stellingen, d'ie echter door de re-
geerings troepen heroverd' werden.
Mededeelïiigen van dc zijde
der opstandelingen.
Het groote hoofdkwartier van Franco
deelt mede, dat de reclitsche strijdkrach
ten m d'en Alfambra-sector, hoewel het
weer slecht blijft, hun stellingen hebben
verbeterd en belangrijke posities hebben
bezet bij het dorp Jórga, dat eenige da
gen geleden veroverd was In den sector
Ovejo aan het front van Cordova is een
vijandelijke aanval afgeslagen.
In verband met de Sudetcn-
Dnitsche kwestie.
Een aantal I r-ndensclie Zondagsbladen
meent te weten, dat een Engelsche
stap te Bc-riijn en een. Fransehe te
Praag kunnen worden Verwacht in ver
band met het vraagstuk der Sudeten-
Buitschers.
De Franseh-ItaHaansrhe besprekingen.
Ten aanzien van het onderhoud tusschen
Ciano en Blondel te Rome, beperkt men
zich van gezaghebbende zijde er toe te
verklaren, dat de gedachlenvisselingen in
een sfeer van volmaakte hartelijkheid zijn
vc-rloopen.
Van ttaliaanschen kant is men namelijk
de meening toegedaan, dat het in liet be
tang d"r onderhandelingen gewcnschl is,
omtrent het verloop der besprekingen vol
strekte geheimhouding te betrachten. Dit
is ook het standpunt, dat men in de
Fransehe ambassade huldigt.
Telegram van president Benesj.
Dr. Benesj, de president der Tsjecho
Klowaakscbe republiek, heeft ter gelegen
heid van den 1 Meidag, welke in het
Duits che rijk met b.-sond'cre plechtigheid
werd gewerd, een telegram gezonden aan
Adolf {filter, waarh»'hij den 'rijksltansel er
zijn. bote wenschen aanbed'l.
ilc-t telegram lu.dde woordelijk:
„Aan Z. Exc. Rijkskanselier Adolf Hit
ler, Berlijn. Ter gelegenheid' van den na-
tionnlea feestdag bied ik uw Excellentie
oprecht mijn beste wenschen a;m. Eduard
Benesj."
Dc Trjecho Slowanksche staatspresident
heeft voorts Zaterdag bij een bezoek aan
de nieuwe beurs een toespraak gehou
den, waarin hij o.m. zeide: „Het doet
mij genoegen vast te stellen, dat uw acti
viteit, evenals de bouw van dit nieuwe
liurs, het resultaat zijn van samenwerking
tusschen Tsjechen en Duitschers. Ik blijf
herhalen, dat er oneindig meer dingen
zijn, die ons verbinden dan dingen, die
ons schmden. Slechts oogen, die voor de
feiten gesloten zijn, zien het niet."
liet terrorisme in Palestina.
Gistermorgen zijn in Palestina zes Ara
bische politiemannen gedood tijdens eai
uiterst lieftigen aanval van terroristen op
oen verplaatsbaren post nabij Tulkirftn.
De aanvallers leden eveneens zware ver
liezen.
De eerste Mei in Londen.
Die eerste Mei in Londen werd geken
merkt door groote betoogingen van socia
listen, communisten en anti-fascisten in
llydepark en een fascistische» optocht door
Zuid Londen. In Westminster ontmonden
een afdeeling socialisten en een afdeeling
fascisten elkaar. De fascisten gingen langs
den leant van den weg staan en brachten
den fascSwiseVn groet, waarop <le Labour-
mannen antwoerlden met opgeheven vuist.
Er werd over en weer geschreeuwd en ge
joeld, hier en daar werd even gedrongen,
maar do krachb'ge ordebewaking verhinder
de, dal het lot botsingen van belang kwam.
Do viering van den eersten Mei.
Op het Roode Plein te Moskou is gis
teren de 1 Mei-parade met do daaropvol
gende betooging géhouden. Op de treden
vau het Mausoleum van Lenin hadden
plaats genomen Stalin, Molotof, Kalinn,
Kaganowitsj, Dimitrof, Jesj'of en vele an
dere op den voorgrond tredende persoon
lijkheden. Worosjilof hield een toespraak.
Bij de parade trokken zwaar geschut,
tanks en bombardementsvliegtuigen voor
bij.
Do eerste Mei in New-York.
Terwijl 50.000 communisten in optocht
naar do Union Square trokken voor een
1 Mei-betooging, juichten een millioen an
dere Amerikanen do repetitie van de \ve-
reldtcmtoonstellingsparade toe, waarbij 452
opgetuigde voertuigen door de straten re
den naar het tentoonstellingsterrein op
Long Island'. De beide optochten verliepen
later door den regen en een kleinen stof
storm.
(Van onzen redacteur.;
Soestdijk, 30 April.
Hul hooatepunt voor al degenen,
die vandaag hun hulde wilden betui
gen jegens de jarige Prinses, is wel
geweest het oogenblik, waarop men de
geheule Koninklijke Familie, gezeten
achter een der venstere van het pa
leis Soestdijk, kon zien. Velen kon
den hun ontroering niet bedwingen bij
het zien van de Prinses, die Haar jonge
Dochter in de armen hield, en van
geluk straalde. Een geluk, waarin ook
de koningin en Prins Berahard deel
den.
Reeds vroeg in den ochtend gaven velen
van hun belangstelling voor dezen dag
al blijk door hun aanwezigheid. Een le
gertje van rijksveldwachters was op de
been, teneinde stagnatie te voorkomen en
om de behulpzame hand te bieden tijdens
liet défilé dat gehouden zou worden en
waaraan menschen en kinderen zouden
deelnomen, die van heinde en verre waren
gearriveerd, vervuld als zij waren met de
hoop ook Prin-.es Beatrix te mogen en.
Lang niet alteen bewoners der o ntiggende
gemeenten waren te Soestdijk samengeko
men, celui ge het groote aantal n iet-Utrecht
scli'ï auto's, die hier en daar geparkeerd
stonden.
'Om half twaalf ving he! dóf:lê aan...
honderden hebben voetje voor voetje en
reifchaJrend dc korte, maar onvergetelijke
wandeling langs het paleis gemaakt en
du meesten hunner hebben eerbiedig hun
bloemenhulde gelegd langs de trap die
toegang geeft tot de zijvleugel van het
paleis. Eenvoudige veldbloemen, bloem-
kramjes en bouquetjes liggen er in bonte
mengeling. Een enkeling vergeet zijn gave
neer te leggen bij het zien van de Ko-{
ninkliike Familie, die stralend en blij dei
huldebetuigingen in ontvangst neemt
en loopt «door, tot hij opeens zijn ver J
gissing bemerkt en terugkeert en zich nog!
oens kan verheugen in liet ontroerend
tafree!.
Ordelijk veiloopt het défilé, Feme nte
na cemèlide maakt zijn opwachtii". Schoei-,
kinderen loopen juichend en zwaaend mot
vlaggetjes voorbij de Ptinzci v.rift
lachend terug \erplecg (ors 'oor.e.1 ge
kleed' :n hun aardig costurv. langs
de Pauses dankt I. vereeniringen in
bonte vo'"ordo défilé»reu de Priu-e*
beantwoordt de Haar gebrachte hulde. 1
Gezond en opgeruimd riet Zij t uit. t
Geen oogenblik vermindert Hare belang-j
stelling voor wat zïrh daarbuiten te Ilanirj
eere afspeelt, terwijl Prinses Beatrix, dio
in zalige onwctendln id over liet feit dat
honderden en honderden menschen zich
uitrekken om een glimp van Haar op tej
kunnen vangen, in Haar armen ligt. j
De Koningin, die er ook zew goed uit- j
ziet. bekijkt met welgevallen het défilé en j
wuift velt malen naar de langstrekkende.!, i
terwijl ook Prins Bomhard zeer ingenomen
De Koninklijke Familie slaat liet défilé
gade. Vriendelijk lachend beantwoordt H.
K. II. Prinses Juliana met op Haar arm
dc klrine Prinses Beatrix de enthousiaste
toejuichingen.
beloont met wat zich buiten a ft peelt.
Steeds mec-r bloemen vullen den border
en zij stapelen zich op langs de trap. Rustig
en vriendelijk vervult de rijks veld wacht
haar laak. Geen oogenblik stagneert het
défilé en geamuseerd kijkt een veldwach
ter toe als een deelnemer in zijn verbouwe
reerdheid zijn bloemen vergeet neer te
leggen en zich weer torugspoedt en slechts
een enkel maai moet oen terugkeeren ver
hinderd worden om een opstopping te
voorkomen.
Naast ons staat ee-n jongetje van een
jaar of tien. Stevig heeft hij zijn
bosje bloemen in zijn hand, terwijl hij
al lang de trap voorbij is. Hij weet
het niet. Het eenige dat hij weet is:
„Ik heb Beatrix gezien", en hij zegt
het met ec-n stralend gezicht.
Circa half één is het einde van de stoet
te zien. Het défilé loopt ten einde. Men
schen trekken in drommen weer naar hun
ne gemeenten. De rijksveldwachters ver
zamelen zich weer en rukken even later
in met uitzondering van hen, die Paleis
wacht hebben.
De grootsche manifestatie is ten einde.
Slechts weinigen blijven achter, men "kan
nooit weten! Hun hardnekkigheid wordt in
zooverre beloond, dat Prins Bomhard naar
buiten komt en de gebrachte bloemenhulde
in oogenscbouw neemt. Do Prinses blijft
evenwel binnen het Paleis.
Des middags echter maakten de Prinses
en Prins een rit in de omgeving van Soest
dijk, waarbij de Prins aan het stuur is ge
zeten. Na een rit van omstreeks een half
uur is het Prinselijk echtpaar, dat overal
waar het zich vertoond met laaiend enthou
siasme werd ontvangen en toegejuigd, Ion
Paleize teruggekeerd.
De viering van den eersten Mei.
Het hoogtepunt van dc-n nationalen feest
dag van 1 Mei bestond gisteren in de be
tooging in de Lustgarten te Berlijn, waar
een duizendkoppigo menigte hijeen was,
In het midden van den Lustgarten was
een Meiboom uit Oostenrijk opgesteld.
Rijksminister dr. Gocbbels en Hitier hiel
den redevoeringen.
Een teleurstellende amuestie.
Het anmestiebesluit van Hitier beperkt
zich lot do straffen van een maand en voor
Oostenrijk tot veroordeel in ge» van clan
destien 'bij de N. S. D. A. P. aangesloten
personen.
Deze bepeikte amnestie heeft een zékéré
teleurstelling gewekt. Over het algemeen
had men, na het grootsche resultaat der
volksstemming van 10 April, op een mild
gebaar van den Führer geiekend, en wel
op een amnestie, waarvan, zooal niet allo
vroegere politieke tegenstanders van het
nat, socialisme, toch minstens talrijke pro
testanten en katholieken geprofiteerd zou
den hébhen, die sedeit maanden gevangen
zitten omdat zij datgene gepredikt heb
ben, wat zij als de christelijke waarheid'
beschouwen. Zoo zit ds. Niemoeller nog
Steeds gevangen in het concentratiekamp
van Sachsenhauseii. Eenige clementie zou
den, zoo zegt men, de vijanden der nazies
stellig gewaardeerd hebben.
De afgekondigde amnestie evenwel blijft
bepmkt tot de kameraden der paitij, die
zich vóór 10 April hebben schuldig ge
maakt aan overtredingen, welke uitsluitend
tot de parlijrechtbanken belmoren. Deze
amnestie schijnt uitsluitend ten doel te
hebben om sommige dissidente elementen
in de partij te verzoen en. Men vraagt zich
af, waarom er geen algemeeno amnestie is
afgekondigd, waarop op Hitiers verjaardag,
20 April j.l, gerekend was. Naar veiluidt,
zou de Gestapo zich hiertegen gekeerd
hebben.
De 1 Mei-viering.
Do eerste Mei week niet veel af van
de gewone Zondagen van het jaar. In de
straten was hel niet erg druk en alle open
bare diensten functioneeren normaal, ter
wijl men van de politie weinig merkte.
Van de dagbladen is alleen do Action
Francaise verschenen.
Op straat worden als gewoonlijk lelietjes
van Dalen verkocht als „geluksbrengers".
De afdeeling Parijs van de Unie van Vak-
verecnigingen, hield in het bosch van Vin-
cennes een groote hetooging.
