Met het „Cirque Soesterberg
twee uur in de wolken
TWEEDE BUM!
SCHIEDAMSCHE COURANT
if
DONDERDAG 1 JULI 1938, No, 21907.
Zeven en vijftig vliegtuigen in feillooze formatie
boven Nederland. Indrukken uit de C5 648.
Mocht er iets gebeuren, dan springt u er
maar uit". Dat is iava-werk
Tijdens do rondvlucht van de escadrilles militaire vliegtuigen hoven ons land, ter
gelegenheid van het jubileum der L.V.A. te Socstcrherg.
Met ,;Cirgue Soesterberg"
verschijnt boven
Amsterdam
(Van on zen A redacteur.)
Nederland, G Juli.
Hel vliegend „Cirque S oester berg"
maakt met dreunend geweld zijn vlucht
Zeven, en vijftig paarden, zyn gehaald
ui1 de Soesterbeigsche stallen en feil
loos volbrengen zij hun taak in het
indrukwekkende massanummer dat de
slot apofh°cse is in het jubileumpro
gramma
Grauwgrijs flarden van blauw een
stralende son... zoo is de hemel piste
waar de wind doorheen speelt.
De C-5 machine 648 is de linkervleu
gel van het escadrille dat op zijn beurt
weer het linkeres cadrill© is van het es
kader dat daar vliegt onder commando
van den kapitein Van Weerden Poelman.
Jjte fameuze Java als hoogeschoolnummer.
De wachtmeester Hateboer is de be
stuurder van de 648, m'n voogd van het
loogenblik at dat op den beganen grond
de Staat der Nederlanden mij vroeg het
Rijk te ontslaan van alle eventueels ver
plichtingen jegens weezen en weduwen
Stralen regen zijn vanmorgen neergepdenst
op het vliegveld, onweersslagen donder
den, de bliksem ratelde... ruim vier uur
is de tocht uitgesteld, maar om twee uur
is gestart. ïïct Java-es kader voorop, zui
gend en spattend over de door drenkte
vlleglieMe. Even een -rustpauze, drie es
cadrilles keurig geformeerd. Dan vol ,gas,
een korte, snelle rush en precies gelijk ko
men de toestellen los van den grond en
meteen 'davert de Java in een steile lin
kerbocht, Klein wordt alles wat groot leek.
Rond cirkelt de Java om het vliegveld en
steeds groeier wordt zijn aanhang naar
mate de vliegheide zich meer ontvolkt.
Het luclUcjrous is compleet Voorop
het escadrille van de ccommaudant,
orerste Van Ileyst, in gezelschap van
kolonel Van Royen, directeur van het
Luchtvaart Bedrijf, het escadcr on
der leiding van kapitein Van Geine-
ren, dat van luitenant Linthout, ver
volgens luitenant De Zwaan en de
kapiteins Van Weerden Poelman, Sis.
enigh en Wijnkamp Twaalf C-5 macht
nes en 45 F.K. 51.
Gesloten is de formatie thans. Het es
cadrille kruipt zoo dicht mogelijk bij el
kaar. Wij' zijn met de 648, de 650 en de
601. Luitenant de Vries is de escadrille-
commandant en zijn waarnemer iet scherp
op de teekens die van liet eerste escadrille
uit gegeven worden. Prachtig zijn de wol
ken die bolderen door de lucht, soms
blauwe akkers in het hemelland en een
paarsrood zonlicht aan den einder dat on
der een lood grijzen sluierregen doorkruipt.
Maar luitenant van Overvest van do 601
en wachtmeester Hateboer van „myn" 648
zien dat niet.
Geen oogenblik wenden zij het oog
af van de kleine figuur in de 650 Op
elke wending, naar links of rechts,
naar boven of beneden, reageeren zij
feilloos. Kijken kij ken.k ij k e n
naar een zwaai naar links, een hand
die vooruitwijst en voort raast de
Java. De rechtervleugel van de 648
zoo dicht mogelijk naast het sfabilo
van de 650... als er nog maar een
briefkaart tusschen kan... en de 601
kleven aan de 650. Dat is Java-work.
r Verspreid vliegen do verschillende es-
Laders. Hoog achter, schuin links voor
l©n in de verte de drie stippen van do
.leiders. Een 0 10 dweilt langs mi een.
fcameraman kan zijn Javaplicbt vervullen
Waar reraoustikken zijn het C 10 gevolg
en als een steen zakt de 601... maar even
later kan er geen postzegel haast ge
plakt worden op de briefkaart die toch
altijd tusschen zijn linkervleugel ©n het
rechteTstabilo van de 650 moet kunnen
passen...
Het Gooi is gegrepen in den ijzeren
klauw van Soesterberg en geen wolk kan
dit verhinderen. Verspreid liggen de drir-
pen en steden maar een afstand bestaat
er niet meer. Een beetjo meer gas en
Hilversum is genomen en meteen is de
Zuiderzee de prooi.
Loomgrijs en traag rimpelt het water
waarop zich, de wolken in al bun grillig
heid weerspiegelen. Negen zwarte 5 scha
duwtjes vliegen feilloos gekruist in hun
pad dooe een Douglas, die onderdoor-
schiet, en route naar Amsterdam. Nooit
bestaat er een minder geruischlcoze ma
chine...
De formatie^ is verbroken. Geen stad
wacht waarvoor geparadeerd moet worden
en het inspannende eseadrillewerk kan
even ontspannen worden. Een groote vlie
gersbril kijkt om en een duim wordt
recht omhoog ges'oken. Ja, ja, alles gaat
goed en mijn paraehule kan mg niet meer
interesseeren. Vat een toeverlaat was in
den beginne, is nu een lastpost geworden.
Java-werk vereischt parachutes vraagt
dus theorie voor don leek.
„En mocht er wat gebeuren, dhn
sprirgt u er maar uil. Niet dadelijk
aan den beugel trekken, maar eerst
tot drie tellen. Gaat hij niet open,
dan dadelijk reclameeren..."
Amsterdam wacht en liet eskader voor
ons gaat al in de linkerbocht. Keurig
vliegen de leerlingen. Alfeen de esca-
dril te-commandanten zijn instructeurs, de
bestuurders van de vleugelt opstellen zijn
leerlingen, jonge aanplant voor de Java.
Een armzwaai naar links en dadelijk
hangt alles in een linkerbocht Ons es
cadrille onderaan en daarboven de an
dere twee. Parterre eerste en tweede
verdieping. En een stuk Nederland als
sou'terrain.
Amsterdam... fori na'ie aannemen.
Daar haatt 650-wnameiner met een
simpel wijsvingertje twee maal 550
paardekrachten naar zich toe. Geen
■ijker, naar instrumenten tijdens een
recht erbocht, dat is niet meer noodig
voor een Java-man. Een beetje meer
gas, een beetje gas wegnemen kan
met dte hand gebeuren. Maar de
oooen star naar de 650 en de 650
weer naar den eskadercommamdant.
Fr Amsterdam flitst daveiejxd onder
de G 5 weg.
Zocals Haarlem rechts wegschiet zon
der Damiaatjes getinkel en...... dag Re
sidentie, dag kopspij'kertje dat de Sche
ven ingsche Pier heet. Wijd ligt de Noord
zee grijs aan den horizon. De zonwaaiertt
straten van aarzelend geel licht. Baar
hangt een bui van kouden regen... maar
links van de 648 is liet warm door de
uitlaat en het micaruitje vóór, waarin de
propeller zich trillend weerffitst breekt d©
wind, die grillig en speelsch de wolken
bij elkaar drijft en uit mekander veegt
De Waterweg is te makkelijk voor den
eeisten polsslotsprong en don Briel lijkt
een klein zeesterretje. Rotterdam is een,
maquette, de modelschcepjes drijven op.
glas. 5
Soesterberg, 16 uur 15.
liet gele vliegvoldplekje is het middel-
pent van de Javaciibel. Een escadrille
FK. 51 schiet naar beneden... 3 blauw-
giocne stippen zijn geland.
De Java. zw.ert zijn dreunende toeren.
Zeven toeren om Soesterberg en tel
kens krijgt Zeist een rechtscli© veeg, ligt
den Dotder volop in de kringen C 5-en.
Zeven escadrilles rijln terug.
Een hand wordt in de 650 op do
helm gelegl en meteen zijn 648, 650
en 601 op één lijn, tegelijk met het
escadrille van den. eskader-comman
dant en het rechter. Nog een hand
beweging en alle negen op één lijn
daveren voort. Onafgebroken kijkt
de G48 naar rechts. Een Java landing
in voorbereiding...
Een fed© arm zwaait naar links.
En daar komt hét oogenblik van Java
glorie. Flitsend snel ligt de 648 op
z'n kant Zèt 'm op, wachtmeester Ha
teboer' Steil, razend en vol gas schiet
de 648 naar beneden Nee, Soester
berg komt naar boven En in hel. zog
van dc GIS ziedt de 650, de 601, de
593... de Java!
Negen maf"!lines fluiten naar betreden,
één lijn met negen punten. Negen baas-
landingen.
Bedankt wachtmeester HatebOT, de
weduwen en weezen. kunnen gerust
zijn, bedankt Java, bedankt alle an
dere eskaders
Bedankt héél Soesterberg.
BINNENLAND
De stichting „Nationaal Centrum"
Oude kasteden els steunpunten
voor de herleving van het natio
naal bewustzijn.
Reeds geruimen tijd hebben ©enige voor
name. Nedeilanders zich bezig gehouden
met de viaag, wat in dezen tijd van werk
loosheid en chaos kan gedaan worden,
om tegenover dc aan. den Nederlandschen.
volksaard vreemde invloeden, die juist op
hen, die in tegenwoordige situatie weinig
hoop op perspècüeven voor de toekomst
hebben, een zoo groot© aantrekkingskracht
schijnen uit te oefenen, te stellen de po
sitieve waarden, die het huidige staafsbe
stel biedt en die gegrondvest zijn in het
grootsche verleden v an Nederland,
Zij wilden bij dit streven pogen, de na
tionale organisaties, welke zich op dezen
nationalen grondslag stellen, samen te bren
gen opdat zij door concentratie tot groo-
tere krachtsontplooiing zullen kunnen
komen, en als basis voor deze samenwer-
kiiaK beroepen zij zich op dat, wat naar
him meening allo natiouaal voelende Ne
derlanders gemeen hebben, de eerbied v oor
God en het inzicht dat slechts het Huis
van Oranje Nederland en het Nederland
sche volk kan leiden, zooals het reeds ge
durende vier eeuwen telkens weer wan
neer ons land^iri nood verkeerde of ons
volk zijn vyijlieid dreigde te verliezen als
redder en bevrijder optrad.
Teneinde dit bewustzijn sterker in ons
volk te doen leven en dit samenbindend©
element te vormen hebben de bovenbedoel
de landgenooten een stichting „Nationaal
Centrum" gevormd, waarvan do vice pre
sident van de Raad van State jlir. mr. F.
Beelaerdts van Blokland het eere-voorzit-
terscbap van den Raad van Bijstand op
zich heeft willen nemen.
Van het dagchjksch bestuur is voorzit
ter de opperstalmeester van H. M. de Ko
ningin R. F. C. Baron Bentinck.
De stichting stelt zich voor, in alle pro
vincies steunpunten op te richten vanwaar
het nationaal bewustzijn moet worden uit
gedragen, omdat vaak groote onwetend
heid van hetgeen ons eigen land en volk
aan groote prestaties heeft verricht oor
zaak is van een minderwaardigheidscom
plex. Ia deze steunpunten zal alles wor
den ondergebracht wat betrekking heeft
op het Huis van Oranje, onze geschiedenis,
kolomen, scheepvaart, luchtvaart, leger en
vloot, luchtbescherming enz. Zij zullen aan
alle organisaties en vereenigingen gelegen
heid bieden hun leden gratis erheen te
brengen, evenals do schooljeugd uit de
omgeving, opdat deze bezoekers do na
tionale steunpunten zullen aanvoelen als
middelpunt van het nationale leger.
Voor deze steunpunten zal gebruik wor
den gemaakt van oude kasteden die thans
onbewoond zijn en door de eigenaren in
bruikleen worden afgestaan. Voor zoover
de kasteelen restauratie behoeven zullen
zij door jeugdige werkloozen hersteld wor
den onder goede leiding en tucht. Het
P Ti
Hoogmoed gaat voor den ral. Te Stampers gat (N. Br.) is gisteren de schoorsteen van
een suikerfabriek gesloopt. De reus in zijn vaL
eerste steunpunt waarover de stichting zal
kunnen beschikken is het kasteel „Ilardan-
broek" van. Baron Van Hardenbroek te
Driebergen. Het zal op 12 Augustus offi
cieel geopend worden door den minister
president dr. If. Celijn in tegenwoordig
heid van Prins Bernhard der Nederlanden.
Bezoek van Z.K.H. Prins Bernhard
aan Groningen
Ben enthousiaste ontvangst.
Duizenden mcnschen uit stad en gewest
waren gisteren samengekomen oni ZKH.
Prins Bernlmd, die zijn. eerste bezoek aan
Groningen bracht, een enthousiast© ont
vangst te bereiden. Het weer was vnj
goed, het was droog en af en toe zonnig.
Van de offic eele gebouwen en van zeer
veel particuliere woningen wapperde de
driekleur, terwijl, velen zich met oranje
gelooid hadden.
Om drie uui naderde aan den verleng
den Heerenweg uit de richting Assen een
donkerblauwe auto, waarop de Prinse
lijke standaard was geplaatst De Prins,
vergezeld van zijn adjudant, kapitein J.
K. II de Roo van Aldewerelt, zat achter
in, Hij was gekleed in blauw co bert-
costuum met een bloem in bet knoopsgat.
Ter begroeting was aanwezig de com
missaris der Koningin in de provincie
Groningen, rm. J, Linthorst Hornan, die
hier in ue auto stapte en naast den
Prins plaatsnam. Tusschen een enorme
menscbenmassa, die den Prins hartelijk
toejuichte, werd rechtstreeks naar het
Stadspark gereden, waar Z.KH werd ont
vangen door den waarnemend burgemees
ter, den heer E. Rugge. Bij den ingang van
het terrein hadden de Groningsche pad-
vindeis een ©erewacht gevormd. De Prm3
reed tot voor do tribune, waar bij werd
verwelkomd door den voorzitter van de
Provinciate vereenïging ter bevordering
van de paardenfokkerij in Groningen, den
heer H. Welt van Uitliuizermeeden De
Prins toonde groote belangstelling voor
de keuring der paarden, waarbij de heer
vVc'i Z.K.H van voorlichting diende.
Na aflcop der keuring, het was toen
tegen vijven, werd naar de ambtswoning
van den commissaris der Koningin gere
den, waar het provinciale bestuur zijn
opwachting maakte.
IMS* mmmii
vjSVvo-'
Ét
Het eerste nationale steun punt „Kasteel
rm» van Hardenbroek van Hardenbroek,
Hardenbroek". Afgestaan door R A. Ba-
Geremonleineester van H.M. de Koningin.
Vervolgens gebruikte ZKH. in kleinen
kring ten huize van den commissaris den
maaltijd.
Gisteravond om tien uur werd voor het
huis van den commissaris een spreekkoor
uitgevoerd doosr enkele dgmesleden "an
gy mnastiekv eieenigingen.
Op de Groote Markt werd nog een tap
toe gehouden.
De Prins gaat te voet door
de stad.
De Pritv» hoorde op het bordes van het
guiivernemen'sgebouw het spreekkoor am
Na afloop trad Z. K. H. op de luidere
toe en reikte hun de hand, dankend voor
het geboden©. Het publiek, dat zeer enthou
siast was, stormde bijkans het bordes op
en slechts met groote moeite gelukte het
de orde te handhaven.
Lachende sloeg de Prins dit alles gade.
Het was een verrassing dat Z, K. H.
hterni nog naar de Groote Markt ging
om er de taptoe aan te hooren, doch
nog grooter werd' die verrassing, toen
bleek dat hel hooge gezelschap zich te
voel van het gouvernementsgebouw naar
do Groote Markt begaf.
Behalve de Prins en zijn adjudant He-
prni mede de commissaris der Koningin
en zijn echt genoot®, de editgenoote van
den burgemeester en jhr. mr. D. R. de
Ma rees van Swindferen, kamerheer i. b. d.
van de Koningin.
Het publiek liep met den stoet mee
en aan de toejuichingen scheen sohier
geen. einde te komen. Van het bordes
van het stadhuis werd de taptoe aan
gehoord. Het was- een uitzonderlijk mooi
gezicht, het groote plein met de duizend©
toeschouwers er "om heen en d!e in-flood
light Ladende Martinitoren,
Na afloop ging Z, K. H. wederom te
voet terug, omstuwd door een juichende
menigte, die niet ophield te jubelen.
Lachend dankte de Prins voor de hem
door de Groningers zoo spontaan gebrachte
hulde bij zijn eerste bezoek aan de stad.
Z. K. H, Prins Bernhard op
het vliegveld Eelde.
Z. K. H. Prins heeft op zijn
doorreis naar Groningen een kort bezoek
gebracht aan het vliegveld Eelde. Hij
werd ontvangen en rondgeleid door den
burgemeester van Eelde, den heer J. Le-
gro en den havenmeester van het vlieg
veld, den beer A. Reims.
Men had het bezoek geheim kunnen
houden. In verband hiermede bevonden
zich op het vliegveld bijna geen belang
stellenden en kon de Prins zich onge
stoord ran een en ander op de hoogte
stellen.
Verlaagd dividend van Philips
Een verschil van 71/j pCI. met
verleden jaar.
Naar wij vernemen zal door commis
sarissen der NA7. Philips Gloeilam
penfabrieken aan de jaarljjksche alge.
meene vergadering van aandeelhou
ders worden voorgesteld over het
boekjaar 19871938 uit te keeren een
dividend van 11 pCt. op de gewone
aandoelen en 7 pCt- op de preferen
te aandeden.
Door den raad van beheer der N Eu
gemeenschappelijk bezit van aandeden Phi
lips Gloeilampenfabrieken zal aan de j'aar-
iijbscliö algemeen© vergadering van aan
deelhouders worden voorgesteld over liet
boekjaar 1937193S uit te keeren oen
dividend van 11 pCt op de gewone aan.
deelen en 7 pCL op de preferente aan
deden.
BEE
A 5'*
A-V-
V
wnMBi
