9%M'
De Hooge Veluwe kunstcentrum
Dé' recordvlucht van
Hughes
mr
Aan den roet van den Fransclw Berg. Niet
uitgevoerde plannen. Een kunstverzameling ter
waarde van 5 millioen.
Luchtvaart
Een semi-permaneut
museum
Te Omsk gearriveerd en weer
vertrokken
De Lockheed
C M*
n
Sport
Zeilen
De marine-zeilwedstrijden te Kiel
Schaken
Om het kampioenschap van
Nederland
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
b-
>0
In let museum op Hooge Veluwe; een Idem (Jed van de franststukken.
door mevr, KröllerMiller bijeengebracht en aan het rijk afgestaan.
Nederland kan fcrotsch zijn op de droog-
waking van de Zuiderzee, een gigan
tisch werk dat in kwade tijden "wordt
uitgevoerd-; er is een andere zaak,
waarvoor de nationale trots niet min
der gerechtvaardigd is. Wij bedoelen
hetgeen lot stand" gébracht is op de
Hooge Veluwe, waar vandaag een
nieuw belangrijk stadium wordt inge
luid door de plechtige opening van het
Rijksmuseum Kröller-Müller in tegen
woordigheid van drie ministers.
Ongeveer twintig jaar geleden, lang na
dat de heer Kröller het uitgestrekte bezit
de Hooge Vein we een terrein van 6000
H.A. had aangekocht, werden de eerste
voorbereidingen getroffen voor den bouw
van een grootsch museumgebouw aan den
voet van het hoogste punt de „Fransche
Berg", waarin de onvolprezen verzameling
van mevr. KröllerMüller onderdak zou
krijgen. Henry van de Velde, de Belgi
sche Berlage, .maakte een. imposant ont
werp voor dit naar Nederlandsehe begripi-
pen fantastisch plan. De eerste betonnen
muren, bestemd voor den ingang, waren
reeds opgericht en gelijken de steile wan
den van een rots, zoo merkwaardig zijn
ze met. den berg „vergroeid".
De benoodigde blokken zandsteen warm
aangevoerd, maar het plan kon plotseling
geen doorgang meer vinden, en nu liggen
ze at die jaren her en der in het zand le
wachten op den grooten toovenaar, die
ze uit hun gedwongen slaap wekken zal.
Regens en vorst laten ook deze massieve
blokken niet ongemoeid, sommige vertoo-
rien zelfs diepe scheuren en barsten...
Den len Mei 1935 werd het geweldige
terrein verkocht aan de met behulp van
dan Staat in 't leven geroepen Stichting
„Nationaal Park de Hooge Veluwe".
De N.U.M.-m-liqmdalie was in die da
gen nog een bedrag van 8 ton rijk, waar
mee men eigenlijk niets kon aanvangen.
Dit hedrag is als hypothecaire geïdlee-
ning tegen 2 pCt. verstrekt aan de even-
genoemde Stichting.
Nadat de heer Kröller op deze zeer
inschikkelijke wijze van het terrein af
stand had gedaan, schonk mevr. Kröl
lerMuller baar wereldvermaarde
kunstverzameling, in een reeks van
jaren met niet aflatende toewijding,
grooten smaak en fijne intelligentie op
gebouwd, in haar geheel aan het rijk.
Het rijk nam tegenover deze inderdaad
vorstelijke geste geen andere verplich
ting op zich dan deze collectie die
voor niet minder dan vijf millioen is
verzekerd I intact te houden en op
het bewuste terrein te bewaren.
Het museum.
Dit laatste werd den Staat extra ge
makkelijk gemaakt doordat mevr. Kröl
ler, wetende dat van liet oorspronkelijk
project-v. d. Velde voorloopig nog niets
kon komen, aan don zelfden bouwmeester
opdroeg een semipermanent mu
seum te ontwerpen in het midden van
de Hooge Veluwe, dichtbij de Pampelt. Hoe
wel dit gebouw, veel soberder en beschei
dener opgezet dan het oude plan, niet hoo-
ger dan 6.50 meter, maar dan toch dank
zij z'n 95 meter lengte en maximaal 35
meter breedte oen totale wand opp er vlakte
bezit van 4000 M2., reeds een respectabele
kwantiteit huisvest is dit nog niet de helft
van wat de verzameling in werkelijkheid
bevat. De andere helft is tijdelijk onderge
bracht in de kelders van het St. Huber-
tus-liuis, bouwwerk van wijlen Berlage,
waar het echtpaar Kröller tegenwoordig
zelf woont.
Het nieuwe museum bij de Pampelt is
een uitnemend werk.
De uiterlijke vormgeving is zoo eenvou
dig en sober, de bijna honderd meter lange
zijgevel, vrijwel zonder één raam, is on
danks één enkele verspringing zoo nuch
ter en strak, dat men denkt aan den ach
terkant van. een Dudokiaansch 'Columba
rium. Al is het gebouw toch heel knap
in het omringende landschap opgenomen!
-AVie de zalen betreedt, beleeft een groote
verrassing.
De indeeling.
Niet alleen is de generale indeeling
overzichtelijk en planmatig, maar ook
zijn, dé onderlinge verhoudingen prettig
en logisch. Links en rechts van een
breed© gang, liggen zijzalen, die door
groote openingen met de middengang
zijn verbonden. Vervolgeus stuit men op
een. open binnenplaats, die omsloten
wordt door de vier langste zalen van
het museum, welke vier, alsook de ruim
ten die er dwars op staan, gewijd zijn
aan het werk van Vincent van Gogh, dat
de schoone kern van deze verzameling
vormt, Is men deze zalengepasseerd,
dan staat men opnieuw in ©en breede
gang die twintig meter lang is en ook
weer toegang geeft tot ruime zijkabinet
ten, Ten slofte zijn de intieme vertrek
ken achterin behangen met schilderijen.
De blanke' wanden vormen een ■- goede
ach tergrond- vo or de hier bijeengebrachte
kunst, maar fcoventiteh'ii het lichtpro-
bleem op moderne en gevoelige wijze op
gelost, weinig minder doelmatig dan in
het alosngeprezen Boy mans. Ook den uit
voerend architect, G. W. Baas te Offerte
komt voor de wijze, waarop hij do plan
nen gerealiseerd heeft, alle lof toe. Te
meer, waar het geheet© werk is uitge
voerd in werkverschaffing, met vaklie
den uit de gemeente Arnhem. De stilte,
stemmige 'binnenplaats is versierd met
een markant en forsch beeldhouwwerk
van Mendes da Costa.
Mevr. KröllerMuller heeft in den loop
der jaren niet alleen schilderijen verza
meld! rondom Vincent van Goglr (250
stuksj een gtoote groep realisten, im
pressionisten, pointillisten en modérnen,
alsook een indrukwekkende collectie oude
meesters zij heeft daarnaast oude eu
moderne L-oeldhouwwerken, Ckineesch
poreeleïn, Delftsch aard'gewerk en schoo
ne stijlinoubelon bij haar schitterende
verzameling ingelijfd'. Zoodoende is er
voor lederen bezoeker iets van zijn ga
ding en helben de zalerx niets van het
steriele da' wei eens aan moderne gale
rijen eigen wil zijn, waar alleen schil
derkunst vertegenwoordigd is,
Inlussehen: de apotheose in zekeren zin
blijft voor het slot bewaard. Voor die
apotheose zorgt Henry van de Velde in
de reeks teekeningen en plattegronden van
het bouwwerk, d'at hij indertijd voor de
Hooge Veluwe had1 gedroomd, thans in
een der achterzalen plechtig uitgestald.
Men kar nog zoo bekoord! zijn door
hetgeen tot stand is gebracht, men blijft
smartelijk gevoelen, dat dit het eigen
lijke niet is Het eigenlijke is dat mach
tige bouwwerk met zijn hechte Wokken-
stapeling, zijn majestueuze vormen en
indrukwekkend©!! plattegrond, dat de Bel
gische bouwmeester zich hier gedacht
heeft, en. dat een waarachtige tempel zal
zijn voor dé kunst, die aan de weidsch-
heicB van het landschap een even weïdsch
antwoord geeft. Terwijl het thans niet an
ders dan een voortijdige ïuïne is, een
deplorabel schouwspel van Wokken en
brokken zondier ziel.
Hughes is gistermiddag 1e 19 uur,
G.M.T. te Omsk geland,
Hughes heeft per radio ©enige mede-
deeiingcr over zijn tocht gedaan. Boven
Dantsclilaud' kon hij' niet in rechte lijn
vliegen, daar hij een door de Duitsch©
regeering voorgeschreven koers moest vol
gen, die buiten de rail'tuire zönes omgaat.
Bovendien moest hij op een hoogte van
minstens SÜ00 meter vliegen. Hughes
steeg tot 5000 meter, maai' verloor tijd'
door het bereiken van die hoogte. De
vlieger achtte het mogelijk, dat hij met
moeilijkheden te kampen zou krijgen hij
verschillende bergketens-, voor hij' de Be
ring Zee bereikt zou hebben, en ook daar
na op weg naar Fairbanks, Hij wist nog
niet, of hij in één ruk van Fairbanks naar
New-York zou vliegen. i
Howard Hughes is om 22.37, G.M.T.
van Omsk vertrokken met bestemming
Jakoetsk.
Dat de tocht voorspoedig verloopt, blijkt
uit een radiogram, waarin hij meldt, dat
aan boord van het vliegtuig alles goed gaat
én dat de gemiddelde snelheid 336 k.m.
per uur beoraagt. Dit bericht werd opge
vangen door het radiostation Moskou en
per 1 rans-Allanfischen telefoon naar de
Vereen igde Staten overgebracht.
De. vertegenwoordiger van. Hughes fo
New-York deelt mede, dat het vliegtuig
vannacht om twaalf uur 42 (Engelsche
tijd) boven Novosibirsk vloog, dat gelegen
is op 840 k.m ten Oosten van Omsk.
Hughes vliegt niet op maxi
mum snelheid.
Men schrijft ons1
Het Lockheed-vliegtuig, waarmede Ho
ward1 Hughes zijn vlucht om de wereld
maakt, is van het type L 14, de Super
Etectra, welke dit jaar ook aan de K.L.JL-
vloot in de West enin Europa werd toe
gevoegd. De K.N.I.L.M. vliegt op het ©ogen
blik inet dit vliegtuigtype tusschen Batavia
en Sydney. Voor de Oceaanvlucht had
Hughes zijn Lockheed met sterkere mo
toren uitgerust, t,w. met Wright Cyclone
motoren van het type G 102, waarmede
ook de Douglas DC 3 van de K.L.M. zijn
voorzien. Deze motoren-ontwikketen in den.
start een vermogen van 1100 p.k. ©Ik. Hier
door komt de snelheid van het vliegtuig
hooger te liggen dan in de standaard'-
uitvoerïng. De Amerikaan vliegt, blijkens
de berichten lang niet op maximum snel-
lmid. VcimoedeJijh Iaat hij zijn motoren
op 70 tot 76 pt. van het vermogen
draaien. De motoren drijven de vier Ha
milton Standard Hydrolatic schroeven,
waarmede ook de K.L.M. haar nieuwste
D.C. 3 „De Kemphaan", hij wijze van
proef, heeft uitgerust. Deze schroeven kun
nen tijdens de vlucht zoodanig van stand'
veranderen, dat de luchtdruk er geen vat
meer op heeft zoodat de schroef in volle
vlucht stilgezet kan worden, zonder dat dit
eenïg nadeel voor den motor op kan le
veren-
De Lockheed van Hughes was voorts
nog uitgerust met extra benzinetanks, die
werden aangebracht in de vleugels en in
de kajuit.
De K.L.M werktuigkundigen die van
Schiphol naar Le Bourget werden gediri
geerd' om het toestel na te zien, bevon
den alles uitstekend in orde. Vliegtuig en
motoren hadden zich in de vlucht over
den Oceaan voortreffelijk gehouden. Er
was geen spoor te vinden dat er op wees
'lat de Lockheed ruim 16 uur achtereen
'u de lucht was geweest.
Er werd alleen een geringe beschadi
ging geconstateerd aan de verbinding
van het staarfwiel met den staart.
De staartvlakken waren volkomen on
beschadigd, maar het toestel schijnt
zwaar belast als bet was voor den
sprong over den Oceaan in den
start van New-York met het staarfwiel
een ©pstakel licht geraakt te hebben.
Een en ander is In onderling overleg
op Le Bourget voorloopig in orde ge
bracht. Bij een voorzichtige landing
hoeft do vlieger geen noemenswaardi-
gen last te ondervinden va» het be
schadigde staarfwiel.
y 1 r yy--*v-£ - (4
Ti
De Scheveningsclie haringvloot Is gisteren onder zeer groote belangstelling
uitgevaren, na, een werkloosheid van bijna twee maanden, in verband met
het conflict. Hel ruim© sop tegemoet.
De nieuwe motorzeesleepboolen Thames en ïloode Zee van L. Smit en Co/s
Int. Sleepdienst hebben gisteren op do Noordzee proef gevaren. In volte
vaart passeert de Thames (rechts) de Rood© Zee.
De vlucht van Hughes is daarom ook
voor de Nederlandsehe luchtvaart van be
lang, omdat men hetzelfde materieel, de
zelfde .motoren, schroeven e.d., ook bij de
K.L.M.-vloot aantreft,
Eeu en ander kan men dus uit het
verloop van deze vlucht toetsen aan de
ervaring welke men met de Lockheed bij
de K.L.M. heeft.
Nederland vijfde bij de derde
race.
De derde race om den marinebeker werd
gisteren gezeild. Luitenant T. Z. Koppen
hagen (Duitschland') werd eerste in 1 uur
53 min. 26 sec., gevolgd' door Italië (1
uur 63 min. 58 sec.), Engeland1 (1 uur 54
min. 52 sec.), Frankrijk (1 uur 54 min. 53
sec) en Nederland (1 uur 55 min. 31 sec.).
Verder kwamen, nog aan Poten, Zweden,
Turkije, Denemarken en Roemenië.
Vandaag wordt de vierde en laatste race
gezeild. Duitscliland leidt met 33 punten,
voor Italië 16,5 punten en Nederland' met
9,54 punten.
Van den Bosch verloor van
Van Minden©.
De uitslagen van de partijen, gespeeld
in de twaalfde rond© van het tournooi
om het persoonlijk kampioenschap van
Nederland, luiden;
Prinsdu Groot
Muldervan Doesburgh 10.
CortteverFontein 1/2
Muilwijkvan Scheltinga 01.
Van den 'Bosch—van Mindeno 01.
EuweLandau 10.
De eindstand luidt:
De aankomst van Howard Hughes met zijn vliegtuig op Do Bourget na zijn
geslaagde O (©aanvlucht. Een overzicht op het vliegveld na de landing.
1. en kampioen, <tr. 1L Euwe, 9 punten;
2. N. Corttever, 8 punten; 3. jbr, mr.
dr. J. H. '0. van don Bosch, 71/2 punt;
4. A. D. de Groot, 61/2 punt; 5 en 6.
T. D, van Scheltinga, en S. Land&u,
ieder 6 punten: 7. dr. E. A, J, M. Mul
der, 51/2 punt; 8. L, Prins, 5 punten; 9.
G. R. D. van Doesburgh, 31/2 punt; 10, 11
en 12- Van 'Mindeno, J. H/ ,C. Fontein
'en J. Muilwijk/ ieder, 3' punten,
spamiih^- op 'dèii' laatsten dag van
jden .wedstrijd o.m het kampioenschap van
jNédoriand wn's niet zoo" groot als gedu
rende de voorgaande,, omdat de belang
rijkste partij," dfe tusschen Euwe' en' Lan-
dïau reeds 111 de ochtenduren gespefekt
was. Toen Ö'e talrijk© schare bezoekers"
om twee uur kwam, opdagen, was' het
pleit reeds beslecht." Op dit oogenblik
was Euwe reeds kampioen van Neder
land, doordat hij ook'in de elfde ronde
een overwinning behaald' had én niet
meer door anderen in te halen wais.
Toch kwamen de vete bezoekers niet be
drogen uitzij konden getuigenzijn van
den strijd, welke geleverd' moest worden
voor de bezetting van de tweede en overi
ge plaatsen.
Van den BoschVan Mindeno.
De spanning steeg, toen Van den -Bosch
in een verlies stelling geraakt was en van
Mindeno het uit kon maken.
De verwachting, d;at van den Bosch
het gemakkelijk zou hebben, omdat hij
den zwaksten tegenstander te bekampen
had, kwam ook niet uit.
In een Sehotsche partij forceerde van
dten Bosch de stelling door wild op aan
val te spden. Hij rocheerde zelf aan
'den lansen kant, waar zijn koning niet
veilig stond. Van Mindeno trok onmid
dellijk met zijn officieren er op uit om
den vijfindeljjken koning onder vuur te
nemen, na eerst zijn eigen koning in vei
ligheid1 te hebben gebracht. De geheete
zaal was in opgewonden stemming, toen
van Mindeno lang nadacht en men ver
wachten kon, d!at hij door een paardzet
de beslissing zou brengen. Maar van Min
deno zag dit niet. Gelukkig was de stel
ling van Van Mindeno zoo goed, dat
van den Bosch aan verlies niet kon ont
komen.
Van Mindeno won tenslotte de kwali
teit en verkreeg bovendien een onhoud-
baren aanval. Op den 66sten zet werd
v. d, Bosch mat gezet.
CortteverFan trio.
Doordat Corttever legen Fontein re
mise maakte, kon hij nog boven van
den Bosch op de tweede plaats eindigen.
Van den Bosch werd derde. Corttever
speelde onregelmatig, doch kwam slecht
te slaan. Door voorzichtig spel kon hij
de balans in evenwicht houden. Fontein
nam met remise genoegen.
Prinsde Greet.
Prins speeldé tegen de Groot op winst.
In een CoÜe-opening verkreeg hij aanval,
wat hem de kwaliteit opleverde. De Groot
verkreeg echter ais compensatie twee
pionnen, welke voldoend© waren om re
mise te houden. Door dezen uitslag be
haald© de Groot den vierden prijs.
MuihvijkVan Scheltinga.
Van Scheltinga slaagde er in met zwart
van Muilwijk te winnen en zoomede den
vijfden prijs met Landau te doelen. In
een Nimzo-Indische verdediging verkreeg
hij aanval, welke succes opleverde.
MulderVan Doeshorgh,
Mulder speelde tegen van Doesburgh
Spaansch. In het middenspel verschaft©
bij zich een sterken vrijpion, welken hij
tot cï bracht. Van Doesburgh moest voor
dezen pion een stuk geven, waarna Mul
der in het eindspel won.
Dok dit schaakevenement is thans ten
einde. Het resultaat is iu zooverre be
vredigend, dat de sterkste man gewonnen
heeft, want diat inderdaad dr. Euwe de
sterkste schaakspeler in Nederland is, is
ia dil tournooi wederom bewezen, in
tegenstelling met vroegere soortgelijke wed
strijden, viel hier de beslissing pas op
het laatste moment Men ziet hieruit,
dat do strijd heftig tos en de meeste
derdeelnemers alleszins capabel zijn om
in, één dergelijken kamp mede te dingen.
Hst schaikpeU in Nederland is enorm
róonri gegaan.
WOENSDAG 1» JULI 1938. No. 21912,
DER
