EERSTE BLAD.
Vrijdag 16 September 1938
Waarschijnlijk eerst volgende week
een tweede bespreking
met Hitlèr
Ook Runciman naar Londen
De vooruitzichten minder hoopvol?
TeL No. 69300 (S lijnen).
91ste Jaargang.
No. 21968
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Twee eroote Britsche vlaggen wapper
den gistermiddag op het vliegveld van
München, bij de aankomst var; minister-
presiuent Chamberlain. De talrijke menig
te, welke rond' het vliegveld geschaard
stona, bracht dien premier een ovatie.
Bij het verlaten van liet vliegtuig werd
Chamberlain opgewacht door Henderson,
wien lij de hand! drukte. De Britsclie
ambassadeur stelde Chamberlain voor aan
Von Ribbentrop en de leden van zijn ge
volg. Henderson stelde ook Strang en
Wilson voor aan Von Ribbentrop en de
Duitsdie autoriteiten.
Hel applaus van de menigte nam nog
toe, toen Chamberlain in een schitteren
de automobiel stapte, welke werd! be
stuurd door een S.S.-man in parade-uni
form.
De automobiel reed direct naar het
hoofdstation, waar een exlratrein sedert
verscheidene uren onder stoom stond;
Chamberlain en zijn gevolg begaven zich
met dezen trein naar Berchlesgaden, waar
zij tegen vier uur werden verwacht.
Chamberlain te Berchlesgaden.
E\en na vier uur is de Britsclie mi-
nister-president in gezelschap van don Duil-
schen minister van buitcnlandsclie zaken,
Von Ribbentrop, met den specialen lrein
van den Führer en rijkskanselier te Berch
tesgaden aangekomen. Hij werd verwel
komd door den chef der kanselarij, dr.
Meissner, en den chef-adjudant der weer
macht bij den Führer.
Ook de bevolking bereidde den Britschen
staatsman een hartelijke ontvangst. Ka
een kort verbiijt in het Grand Hotel verge
zelden de Duitsche heeren den gast naar
den Obersalzberg.
Te Berchtesgaden was ©en groot aantal
journalisten. Alle hotels waxen overvol.
Niet alleen pers-agentschappen, maar ook
d"e groote bladen te Londen, Parijs, Ber
lijn, enz. hebben hun buitenlandsche re
dacteuren naar Berchtesgaden gezonden.
In. de hal van het Grand Hotel, waar het
Engelsche gezelschap zijn intrek heeft ge
nomen, verbleven voortdurend journalisten,
die op nieuws wachtten.
Tegen vijf uur is Chamberlain in de
auto van den Führer op den Obersalz-
berg aangekomen. Een eerecompagnie van
Hitlers lijfstandaard stond opgesteld en de
rijkskanselier begroette zijn gast op het
bordes van het huis. Chamberlain was
in gezelschap van den Britschen ambas
sadeur, van Von Ribbentrop, sir Horace
Wilson, Strang, staatssecretaris Von Weisac-
ker, ambassadeur Von Dirksen en ifèn chef
van bet protocol. Na de verwelkoming
gebruikte het gezelschap thee in de hal
van het huis.
Na de conferentie.
De Britsclie minister-president, Neville
iChamberlaia, heeft gisteravond tegen acht
Henlein, de Iqider der Sudeten-
duitschers
uur den Obersalzberg verlaten en z-'ch
naar Berchtesgaden begeven waar liij zijn
intrek heeft genomen in het Grand Hotel.
Chamberlain zag er bij zijn terug
keer naaT zijn hotel uiterst vermoeid
uit, en toen hij de menigte, die zich
bij het hotel had verzameld, groette,
scheen hij diep in gedachten verzon
ken. Hij trok zich direct in zijn ap
partementen terug.
De zeer optimistische gevoelens, die
men in het.begin van den dag in pers-
kringen te Berchtesgaden koesterde,
maakten later op den avond plaats
voor pessimisme, doch het communi
qué, waarin gezegd wordt, dat nieuwe
besprekingen zullen worden gevoerd1,
heeft de hoop in alle kringen ©enigs
ziens doen herleven.
Naar volgens een verklaring van semi-
officieele zijde vernomen wordt, zijn de
besprekingen tusschen den Britschen pre
mier en den Duitschen Führer (en rijks
kanselier in een alleszins vriendschappe-
lij'ken geest gevoerd'. Het onderhoud heeft
2Va uur geduurd.
Te Berchtesgaden overheersclit db in
druk, dat het eerste contact tussclum de
beide staatslieden blijkbaar goed verloopen
is, zoodat men de volgende ontmoeting
met vertrouwen en hoop tegemoet ziet.
Het communiqué
Het D.N.B. publiceerde gisteravond te
Berchtesgaden, het volgende communiqué
De Führer cn rijkskanselier heeft he
den op den Obersalzberg met den Brit
schen ministerpresident een bespreking
gehad, in het verloop waarvan men
gelegenheid vond voor een omvatten
de en openhartige gcdacktemvisseling
over den toestand.
De Britsclie ministerpresident keert
morgen naar Engeland terug om met
het Britsclie kabinet fe overleggen.
Over enkele dagen wordt een nieuwe
bespreking gehouden,
Havas meldt nad'er:
Chamberlain zou heden om half tien
in oen ochtend per auto of trein van
Berchtesgaden vertrekken. In Duitsche
kringen verwacht men een nieuw bezoek
van den Britschen premier. Het zou in
den loop der volgende week, ongetwijfeld
Dinsdag plaats vinden. In Britsclie kringen
waar omtrent dit nieuwe bezoek geen twij
fel bestaat, gelooft men, dat het nóg
schijnt al te hangen van de besprekingen
van het Britsclie kabinet, alsmede van
bet overleg tusschen Frankrijk en Enge
land.
Desnelle wending, cie de Engelsch-
Duitsdhé besprekingen hebben genomen,
wordt" in Duitsche politieke kringen uit
gelegd als een aanwijzing, dat Engeland
op de hoogte is van het standpunt van
Hitier ten aanzien van het Sudeten-Duit-
sche probleem en zijn plannen voor een
definitieve oplossing van dit vraagstuk.
Hen verklaart in dit verband steeds weer,
dat een volksstemming geen kans van
slagen zou hebben, indien niet van te
voren het politie en bestuursgezag ia
'banden van de Sudeten-Duitsche partij zijn
gelegd. De minister-president zou zich niet
door het geven van een antwoord heb
ben willen binden m verzocht hebben,
zijn collega's ett de buitenlandsche men
den van Engeland! te mogen raadplegen.
In dezelfde kringen verzekert men, dat
de Duitsche plannen voor het oogenbiik
niet uitgaan boven het Sudeten-Duitsche
probleem, waarvan de regeling wordt be
schouwd als ©en onmisbare voorwaarde
voor meer omvattende besprekingen tus
schen de mogendheden. Men geeft te ver
staan, dat, indien het antwoord van Lon
den gunstig zou zijn, de komende be
sprekingen uitgebreider zouden kunnen
zijn dan die van gisteren, en den ge
heel en Europeeschen toestand zouden kun
nen omvatten.
Chamberlain wellicht pas volgende
week naar Duitschland terug
Reuter meldt uit Berchtesgaden:
Men acht het thans niet mogelijk,
dat Neville Chamberlain eerder dan
in het begin van de volgende week
naar Duit set] land terugkeert, -om een
tweede ontmoeting met Hitler fe
hebben.
Het schijnt, dat dit tweede onder
houd zal plaats vinden te Bad G odes-
berg aan den Rijn, niet ver van Keu
len, een geJtefde verblijfplaats van
den rijkskanselier.
Vertrek va» Chamberlain door
Duitsche kringen gunstig be
oordeeld.
In iDuitsche politieke kringen ziet men
in het vertrek van Chamberlain het be
wijs, dat de premier zich rekenschap geeft
van den grooten ernst van den toestand.
Men is van oordeel dat, indien Cihamljer-
lain besloten had, langer te Berchtesgaden
te blijven, deze houding in zekeren zin
den indruk van gelahn m zou hebben ge
wekt. Chamberlain, zoo zegt men, heeft
door zijn besluit getoond, dat hij inziet,
dat onmiddellijk gehandeld moet worden
Het feit, dat hij nog naar Duitschland terug
moet-komen, wordt als een gunstig toeken
uitgelegd. 1
Havas meldt nog:
Hitler had zich tegenover Chamberlain
verontschuldigd vanwege het feit, dat hij
hem de lange reis naar Berchtesgaden liad
laten maken, en hieraan toegevoegd; dat
hij als de jongste den premier tegemoet had
moeten komen. Hij had er evenwel de voor
keur aan gegeven, deze ontmoeting het
karakter te laten dragen van een uiting
van goeden wil der beide mannen en niet
van een officieel bezoek, zooals het ge
val geweest zou zijn, als de ontmoeting
te Berlijn zou hebben plaats gevonden. Om
echter zijn goeden wil te toonen, zou Hitier
CTiambfiriain hebben voorgesteld, hem den
volgenden keer in West-Duïtschland tege
moet te komen.
Verrassing te Parijs.
Het Duitsche communiqué, waarin
werd medegedeeld, dat het onderhoud tus
schen Chamberlain en Hitier gisteravond
was geëindigd, heeft to Parijs ware ver
rassing teweeggebracht. Te Parijs zijn nog
in het geheel geen officieele inlichtingen
ontvanpc-n omtrent de reden waarom de
gedachten-,visseling zoo kort van duur was.
Men acht het niet onwaarschijnlijk, dat
den Britschen premier een welomlijnd plan
is voorgelegd, dat vérstrekkende eischen
omvat, cn dat deze daarom de onderhan
delingen zoo snel hoeft meenen te moe
ten onderbreken om naar Londen terug te
keeren.
Runciman naar Londen
i Hij zal met Chamberlain
overleg plegen.
Lord Runciman zal naar Londen terug-
keen-n om met Chamberlain overleg
te plegen.
Het bureau van Runciman te Praag
deelt het volgende mede:
Op uitnoodiging van Chamberlain zul
len Runciman en Gwatkin zich ©enige
Hodza, de Tsjecho Slowaak-
sche minister-president
dagen naar Londen begeven om met den
minister president en zijn ambtgenooten be
sprekingen te voeren over de onderhande
lingen tc Berchtesgaden.
Tevc-ns heeft lord Runciman tot alle
partijen en tot iedereen een oproep ge
richt, elke actie te vermijden, welke den
toestand kan verergeren, zoolang de re
sultaten nog niet bekend zijn van de ver
dere besprekingen tusschen Hitler en Cham
berlain.
Britsch parlement komt bijeen
Na Chamberlains terugkeer.
Kaar te Londen verluidt, zal liet parle
ment worden bijeengeroepen onmiddellijk
na Chamberlains terugkeer. Een datum is
echter nog niet vastgesteld in verband
met de onzekerheid aangaande den duur
van Chamberlains verblijf in Duitschland
en omdat het de bedoeling is, dat de mi
nister-president zelf verslag uitbrengt over
zijn reis.
Ka den terugkeer van den minister-pre
sident uit Duitsdiland zal het kabinet he
denmiddag bijeenkomen, om den premier
in staat te stellen, zich omtrent zijn on
derhoud met Hitler met-zijn collega's te
beraden.
De proclamatie van Henlein
St rafma a (regelen
In een communiqué van het Tscjcho-
Slowaaksche telegraaf-agentscbap wordt
gezegd, dat de Duitsche radio-omroep ©en
verklaring van de Sudeten-Duilsch© partij
te Asch in vergadering bijeen ca een op
roep van Henlein bekend gemaakt heeft.
Het Tsjecho-Slowaaksche communiqué voegt
hier aan toe
„Deze verklaringen zijn niet gepubli
ceerd door de Sudeten-Duitsche partij te
Praag. De oproep van Henlein is aan ail©
persbureaux doorgegeven door het Duit
sche nieuwsbureau en ook de verklaring
der partij is aan het buitenland doorge
geven.
Het Tsjecho-Slowaaksche persbureau is
door officieele kringen gemachtigd te ver
klaren, dat naar aanleiding van deze op
roepen de bevoegd© staatsorganen order
hebben gekregen op de juiste wijze in te
grijpen".
Op welke wijze dit ingrijpen moet
geschieden of reeds geschiedde, is
vooralsnog niet duidelijk. Er gaan ge
ruchten, dat een arrestatiebevel we
gens hoogverraad tegen Henlein is uit
gevaardigd, doch naar alle waarschijn
lijkheid is de leider der Sudeten-Düit-
scliers thans in Duitschland. Ook tegen
de andere leiders zouden arrestatiebe
velen zijn uitgegeven.
Het bestuur der Sudeten-Duitsche
partij heeft allen partij-functionnaris-
sen en allen leden van den veiligheids
dienst order gegeven zich onder alle
omstandigheden en met alle middelen
aan arrestatie te onttrekken.
De situatie in Tsjecho Slowakije
Rcgeeriug meester van den
toestand.
De correspondent van Reuter heeft een
bezoek! gebracht aan de omgeving van
Boehmisch Leipa in het Sudeten-Duitsdhe
gebied. Hij vond een normalen toestand.
De bevolking werkte op het veld' en ook
in de stad was niets bizonders waar te
nemen. Uit andere districten werden ge-
Iieele reeksen incidenten gemeld, doch uit
do berichten blijkt, dat, hoewel er nog
al wat onrust heersclit, de onlusten ner
gens ernstige afmetingen hebben aangeno
men. Het schijnt, dat de regeering den
toestand meesier is.
Ket aantal slachtoffers der incidenten
van de laatste dagen in het Sudeten-Duit
sche gebied bedroeg gisteravond dertig doo-
den en 79 gewonden. Onder de dooden
bevinden zich 14 beambten der rijkspolitie.
Het gezag heeft zich gisteren uitstekend
kunnen handhaven. Het aantal incidenten
is sterk teruggeloopen en er zijn geen
dooden gevallen. Des avonds was het in
Internationale conferentie
Tusschen Engeland, Frankrijk,
Duitschland en Kali"
Ilavas meldt uit Rome:
De mogelijkheid van een conferentie,
waarbij verlegenwooïdigers van Groot- t
Briflannië, Frankrijk, DuilsrhJaml en I
Italië aan een tafel zouden plaats
nemen, wordt in welingelichte kringen
te Rome, na ontvangst van berichten I
uit Berchtesgaden, over de besprekin-
gen tusschen Hitler en Chamberlain,
voor mogelijk, zooal niet voor waar- I
scliijnlijk gehouden. j
Deze gebeurlijkheid zou Italië niet -
ongewelgevallig zijn. Integendeel. I
In dezelfde kringen, waar de aan het
einde van den avond uit Duüschland
on l vang en berichten geruststellend' wer- j
den beschouwd, is men van meening,
dat de Engelsch-Duitsche besprekingen I
te Berchtesgaden in ieder geval het uit- 1
gangspunt zouden kunnen vormen voor
verdere onderhandelingen over alle J
aangelegenheden, welker regeling zon I
bijdragen tot de consolideering van den j
vrede in Europa. I
Men wacht dan ook met veel belang
stelling op de resultaten der beraad- j
slagingen van het kabinet te Londen en
de a.s. Fransch-Brilscbe besprekingen,
van welke de latere ontwikkeling zal
afhangen van de door Chamberlain on-
demomen actie. I
het geheele Sudeten-Duitsche gebied rus
tig. De autoriteiten Lebben de geruchten
wer een mobilisatie krachtig tegengespro
ken. De bevolking, hoewel verontrust, be
waart haar koelbloedigheid.
Aankomst van vluchtelinge!
uit Sudeten Duitsch gebied
te Praag.
In den nacht van Maandag op Dinsdag
zijn te Praag üen extratreinon met Tsje
chische tn Duitsche vluchtelingen afkom
stig uit da Sudeten Duitsche gebieden te
Praag aangekomen.
Op het Masarykstafion zijn gisteren 400
DuiUchc en Tsjechische democraten ge
arriveerd F pachter van het stationsbuf-
fet heeft soep beschikbaar gesteld en melk
voor de kinderen.
Bovendien is om negen uur een special©
trein uit Warnsdorf aangekomen, waar
eveneens de staat van beleg is afgekon
digd.
De trom bestond uit veertien wagens,
waarin 800 personen zaten. Bijna all©
vïucht-lingen droegen insignes met de
Tsjecho Slovvaaksche nationale kleuren, in
signes der Sokols en van do socialistische
partij. Over het algemeen zijn het vrouwen,
kinderen en grijsaards, die al wat zij bezit
ten, hel ben meegenomen. Zij worden door
maatschappelijke instellingen ondergebracht
De toestand in het Verre Oosten
Razzia te Hankau.
Meer dan duizend Chineesche gendarmes
en politie-agenlen hebben gisteren in de
streek van Hankau een volkstelling ge
houden, om Japansche agenten en andere
ongewensche elementen te elimineeren.
Gedurende de controle, die vijf uur duur
de, was de staat van beleg afgekondigd!.
Engeland
Versterking der Britsche troepen in
Palestina,
Officieel wordt medegedeeld, dat twee
regimenten cavalerie en een bataljon uit
Engeland naar Palestina zullen worden ge
zonden, terwijl uit Britsch Indië drie ba
taljons derwaarts vertrekken. i
A"suradcurs zeggen clausules omtrent
oorlogsrisico op.
De bij Lloyds aangesloten makelaars
hebben besloten alle overeenkomsten, waar
bij corlogsrisico gedekt wordt, met een
termijn van 48 uur op te zeggen.
De Amerikaanschc zee-assurantie maat
schappijen hebben overeenkomstig het door
de Engelsche makelaars genomen besluit
besloten met een termijn van 48 uur alle
clausules omtrent oorlogsrisico in alge-
meene polissen voor verschepingen over
den Oceaan, op te zeggen.
Oorlogsrisico zal voortaan afzonderlijk
worden gedekt tegen hoogere premies, die
afhankelijk zijn van de Europeesche ge
beurtenissen.
Italië
Joodscli journalist moet het land verlaten.
Mieczyclaf Wajnryb, correspondent van
de „Nori Swiat" te New-York en de
Warszewski Informoya Prasowa" to War
schau, heeft de mededeeling gekregen, dat
men het op prijs stelt, als hij het land ver
laat wegens.zijn „algeijieene houding". Hij
heeft drie dagen respijt gekregen. Deze
maatregel schijnt in verband te staan met
de rassenpolitiek, daar de journalist een
Jood is.
Dezt tuui nu i met uit-
sondering vau Zou- en Feestdagen.
Prns per kwartaal f 2.lrauco per posp
2.50. Prijs per week: 15 ets. Afoon*
erljjka nummers 4 ets. Abonnementen
orden dagelijks aangenomen.
Advertentien voor bet eerstvolgend num-
per moeten vóór elf nur aas bet Burea*
peeorgd «jjn, 's Zaterdags vóór 9 uu£
Een bepaalde plaats van advertentie*
♦ordt niet gewaarborgd.
SCHIEDAMSCHl COURANT
Prye der Advertentién: van 1-—5 regels f 153;
Iedere regel meer f 0.30; in het Zaterdagnummer
15 regels f 180, iedere regel meer f 0.35 -
Reclames f0.75 per regel. Incassokoster^ ets.;
postkwitanties 15 ets. Taneven van advertentie»
bij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling klein®
Advertentien opgenomen 10.50 t/m. 15 woor
den, f £.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 80 woorden.
'e Woensdags: Kleine Ad verteritten tot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan bet
Bui eau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentien 11.00, indien
met vóór Vrijdagavond t> uur bezorgd.
Chamberlain naar
Londen terug
Chamberlain op den Obersalzberg.
Runciman, de Engelsche bemiddelaar
in de Sudetenduitsche kwestie
