„Rustig
fentrnof-jfjut;?
Militaire maatregelengrensbeveiliging
en eventueele voormobilisatie
fiS
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Dr. H. Co lij r* wekt op tot tucht eh kalmte
Voorts wettelijke maatregelen
tegen hamsteren
moeten komen. Tenzij tusschen nu en
morgen een ^.ontspanning in den poli-
tieken toestand zou intreden, ligt het
in liet voornemen, morgen het tele
gram voor de eigenlijke z.g. voor-
mobilisatie te doen uitgaan.
Die voormobilisatie heeft betrekking op
enkele tienduizenden dienstplichtigen, die
dan onder de wapens komen om in de
mobilisatiecentra de overige dienstplichti
gen wanneer die opgeroepen zouden
moeten worden te ontvangen, ter uit
reiking van do wapens en verdere uit
rusting. Of en wanneer die laatste oproe
ping, d.w.z. de volledige mobilisatie, zal
plaats vinden, hangt geheel af van de ver
dere ontwikkeling van den politieken toe
stand. De voormobilisatie is evenwel noo-
dig om de vollediuge mobilisatie, indien zij
noodig wordt, ongeveer even snel te kun-]
nen doen verloopen als in 1914 het geval
is geweest.
Toestand van oorlogsgevaar.
In verband met 11 deze maatrege
len is ook een andere voorziening
noodig gebleken.. Om n.l. in den bi
zonderen toestand, 'waarin wij verkee-
ren, de noodïge wettelijke maatregelen
te kunnen toepassen, is bij K. B.
„dé toestand1 yan oorlogsgevaar" ge
proclameerd'. Dit betéekent dus niet
dat een werkelijk gevaar voor oorlog
reeds aanwezig is, maar bewerkt
slecbtSj.dat bijv. mogelijk wordt ge
maakt de inkwartieringéwet toe te
passen, zekere vorderingen mogelijk
te maken en soortgelijke andere ban
delingen te verrichten.
Dit voor zoover betreft de maatregelen
van militairen aard door de regeering ge
nomen.
Hamsteren.
Echter zijn ook op- ander terrein voor
zieningen noodig gebleken. Sommige in
m 1914"" voorgekomen - verschijnselen bij
de bevolking, doen zich ook- nu - weer
voor. Met name heb ik bet oog op het
z.g. „hamsteren' van levensmiddelen en
liet opvragen van gelden bij spaarbanken.
Ik iaat nu rusten de 'bezwaren van zede-
lijken aard tegen deze handelingen, want
ik heb een argument, dat weliswaar van
zuiver practischen aard is, maar tevens
veel sterker uitwerking kan hebben.
Strenge maatregelen.
Deze handelingen, waarop ik het oog
heb, zijn volstrekt onnoodig en boven
dien helpen ze niet. Naast eenige
andere ontwerpen, zal de regeeiing
morgen bij de Tweede Kamer twee
wetsontwerpen indienen, die betrek
king hebben op de distributie van le
vensmiddelen en de prijsregeling er
van.
De voorraad levensmiddelen in het
land is ruim voldoende en dus is
„hamsteren" onnoodig. Maar het helpt
ook niet, want de regeering zal niet
aarzelen de gehamsterde voorraden
weer in beslag te nemen. Bovendien
zal de regeering aan de Staten-Gene-
raal bevoegdheden vragen om prijs
opdrijving tegen te gaan.
Laten nu allen, die neiging tot deze af
keurenswaardige, onnoodige en nuttelooze
maatregelen mochten hebben, van mij
eens een goeden raad aannemen. Maak U
aan dit volstrekt onnoodige hamsteren niet
schuldig. Het zal U aan het noodige in
niets ontbreken en ge spaart U zelf en de
regeering vele moeilijkheden, terwijl gij
Uw geld rustig op de spaarbank kunt laten.
De tucht in een volk is van even groo-
te waarde als de voorzorgen, die de re
geering neemt. Herinnert U zoo vraag ik
U het Koninklijke woord, dat ook een klein
volk groot kan zijn, door zijn houding in
moeilijke tijden en toont die grootheid door
met de regeering mee te werken in stede
van haar een stok tnsschen de beenen te
steken.
De minister-president dr. H. Colijn heeft
gisteravond de volgende rede voor de ra
dio uitgesproken:
iWat tot voor kort door zeer velen in
den lande en daarbuiten in de wereld niet
meer denkbaar werd geacht, hangt ons
thans dreigend boven het hoofd.
,Weer pakken de oorlogswolken in Euro
pa zich saam, weer moet de vrees wor
den gekoesterd, dat de bloem van Euro
pa's jeugd en van mannen van middel
baren leeftijd op groote schaal aan ver
nietiging zal worden prijs gegeven/ om
maar niet te gewagen van het gevaar, dat
ook vrouwen en kinderen uit de lucht be
dreigen kan.
Er is nog hoop.
Aangezien wij buiten het geschil staan,
dat tot dezen toestand aanleiding heeft ge
geven en wij er ook buiten wileln blij
ven, ligt het niet op mijn weg u bezig
te houden met beschouwingen over de
vraag op wien de verantwoordelijkheid rust
voor het ontstaan van den gespannen toe
stand, waarin wij thans verkeeron. Dit
standpunt sluit tevens in, dat wij" onzer
zijds zoo bitter weinig kunnen doen om
invloed' ten goede uit te oefenen.
Wel mag ook onzerzijds dit worden
gezegd', dat het liaast longeloofeiijk
moet worden geacht, dat de nog be
staande verschillen gedurende de
dagen, die ons nog van den fatalaa
dag van 1 October scheiden, niet te
overbruggen zouden zijn.
Aan die hoop houd ik dan ook nog vast,
tegen allen schijn van het tegendeel in.
Immers, de volken begeeren den oor
log niet, zij wiljen vrede. Dan kan het
niet volstrekt onmogelijk zijh, dat de
leiders der volleen, zrj het te elfdder ure,
den uitweg vinden, die ons den vrede be
waart. -----
Het verstand eischt maatregelen.
Intussdien eischt het verstand van
het Nederlandsche volk en de Nederland
sche regeering beide, dat er rekening worde
gehouden met het tegendeel, dat we ons
dus indenken in den toestand, dat er in
'Ce n (raai-E u rap a tot wapengeweld zal wor
den overgegaan en dat de groote mogend
heden in het Westen bij het conflict be
trokken kimnen worden.
De toestand' is dan niet dezelfde
als in 1914. Toen richtte het aanval
lende leger zich naar het Westen en
ontstond' er dus voor Nederland' een
direct gevaar in den oorlog betrok
ken te worden en wel reeds in het
begin er van.
Thans is dat_ gevaar naar mijne
meening niet aanwezig. De gewa
pende actie, als men er toe overgaat,
richt zich thans in Oostelijke richting
en dit vermindert voor ons althans
het onmiddellijke gevaar.
Het standpunt der Nederland
sche regeering.
Dit verscchil neemt echler de noodzaak
van voorzorgsmaatregelen niet weg, al dra
gen ze een ietwat ander karakter dan in
1914, We behoeven naar mijn vaste
overtuiging thans in eerste instantie geen
schending van ons grondgebied te duchten,
maar wat wij wel hebben te doen is een
praolische onderstreeping le geven van het
standpunt der Nederlandsche regeering, zoo
als dit o.a. laatstelijk te Genève door mi
nister Patijn is uiteengezet.
Dit komt in het kort hierop neer, dat we
het voornemen hebben onder alle omstan
digheden onze onzijdigheid te handJhaven
en dus ook aan geen enkel leger doortocht
door ons land zullen verleenen, terwijl, ge
lijk vanzelf spreekt, elke aanval op ons
grondgebied zal worden geweerd.
Vanuit dit gezichtspunt moeten de maat
regelen door de Nederlandsche regcëring
reeds genomen of nog te nemen, worden
beoordeeld.
Grensbeveiliging,
Reeds een paar weken geleden werden
de eersle maatregelen tot verhoogde waak
zaamheid aan de landgrenzen, zoowel Oost-
als Zuidwaarts, getroffen. De verscherping
van de oplitieke verhoudingen heeft er
vervolgens toe geleid, de grensbeveiliging
te versterken, door in den afgeloopen nacht
de dienstplichtigen op te roepen,' die inge
deeld zijn bij de 16 afzonderlijke grcnsb'a-
üljc-ns, die een paar jaar geleden in het
leven werden geroepen.
De voormobilisatie.
Verder is hedenmorgen aan de bur
gemeesters toegezonden het telegram,
dat de waarschuwing tot de oproeping
van die dienstplichtigen bevat, die bij
voormobilisatie in werkelijfcen dienst
Herhalingsoefeningen uitgesteld
De Regeeringspersdienst meldt:
De opkomst van de dienstplich
tigen, behoorende tot de Koninklijke
landmacht, die in 1938 op of na
29 September in werkelijken dienst
moeten komen voor herhalings
oefening, is tot nader order uitge
steld.
ten van de leidslieden der volken mei ge
tot het behoud van den vrede, die ons
allen, de regeering en U, zoo zeer ter
harte gaat. De hoop daarop is weer ver
levendigd, waarvoor gij met mij den eer
sten minister van Groot-Brittannië, daink
zult weten. Hij deed den eersten stap,
waarvan wij allen hopen, dat deze mor
gen zijn bekroning vinden zal. Dit doet
mij dit korte woord besluiten met den
zelfden wensch, waarmede 'Chamberlain
gisteravond eindigde: „Goeden nacht".
'&k
'i§®sssa
BINNENLAND
Toestand van oorlogsgevaar
De voorzorgsmaatregelen der
regeering in belang van
's lands veiligheid.
Gisteren is afgekondigd het Ko
ninklijk Besluit van 27 September
1938 (Staatsblad nc. 182), houdende
bepaling, dat oorlogsgevaar in den zin,
waarin dit woord in 's lands wetten
voorkomt, aanwezig is.
De minister-president had dit Konink
lijk Besluit in zijn radïo-rede reeds aan
gekondigd1, er daarbv op wijzende, dat dit
niet beteekent, oa; een werkelijk gevaar
voor "oorlog reeds aanwezig is, doch dat
dit noodig is geLdeken om de noodige
wettelijke maatregelen te kunnen toepas
sen.
Uitvoer-verboden
Een lijst van stoffen en
artikelen.
In verband met de ontwikkeling van den
internationalen toestand heeft do Neder
landsche regeering besloten op grond van
de gewijzigde wet van :3 Augustus 1914
eenige uitvoerverboden af te kondigen.
Het doel van dezemaatregelen is te
voorkomen, dat de vooorziening van de
nationale behoefte in gevaar komt. Zij dra
gen derhalve een preventief karakter.
Indien de hier te lande aanwezige voor
raden zulks toelaten, zullen dispensaties
van deze uitvoerverboden kunnen worden
gegeven. Met de uitvoering van deze maat
regelen is belast het crisis-uitvoer-bureau
te 's-Gravenhage, bij welk bureau verzoe
ken om dispensatie kunnen worden inge
diend.
De uitvoerverboden treden terstond in
werking en gelden voor:
wol en wollen artikelen;
katoen, hennep, jute en vlas, al dan niet
bewerkt; touw en koord, zakken en juten
doek, verbandwatten en verhandstoffen,
kinabast, kamfer en chloroform, leder, hui
den en vellen, laarzen en schoenen, vlieg
machines, latex, rubber, cement, gips en
kalk, punt- of prikkeldraad, blik, metalen
en metaallegeeringen, ertsen, teer, asphalt,
aether, aceton en andere chemische stof
fen, ontplofbare stoffen wapenen.
Te s-Eerlogenbosch is gisteren een aantal militairen aangekomen, die in de veemarkt-
hallen en veilings loodsen zijn ingekwartierd.
Rustig vertrouwen.
Andere mededoelingen heb ik U thans
niet te doen. Ik zou U neg liobbon kun
nen aanraden vooral de noodige kalmte
niet te verliezen, die juist in spannende
dagen zoo noodig is. Maar ik laat dit na
uit vrees, Uw goeden naam te na te komen.
De toestand' in de wereld is ongetwijfeld
niet zonder ernstige gevaren, maar de po
gingen tot een vreedzame - oplossing te
komen wolden voortgezet en de laatste uit-
nood'iging van president Roosevelt, zoo
mede de laatste stap van Hitier, inhouden
de de uitnoodiging aan Chamberlain, Dala-
dier en Mussolini om te Miinchen een
onderhoud met hen te hebben, kan stel
lig leiden tot opklaring van den toestand
én behoud van den vrede. - Daarom kan
er, ook zonder aansporing mijnerzijds, bij
U een rustig vertrouwen aanwezig zijh.
En laat voorts ons gebed uitgaan tot
den Koning der Koningen, dat hij die har-
Verhooging van het invoerrecht
Binnenkort wetsontwerp te
verwachten.
In de memorie van antwoord betreffende
wijziging van de lariefmachtigingswct 1934,
wordt het volgende medegedeeld.
Binnen zeer afzienbaren tijd is de in
diening le verwachten bij de Tweede Ka
mer der Staten-Generaal van een ontwerp
van wet, waarin de plannen zijn be
lichaamd, welke de regeering koestert op
het stuk van herziening in hot tarief van
invoerrechten. Het is der regeering, om
overigens licht begrijpelijke redenon, niet
mogelijk reeds thans melding te maten
van den gedetailleerden inhoud- van deze
voorstellen.
In het verband, waarin deze aangelegen
heid hier ter sprake wordt gebracht, is
zulks ook niet noodzakelijk en kan vol
staan worden met het aangeven van aard
en strekking van het in voorbereiding
zijnde ontwerp van wet.
Dit ontwerp nu zal een voorstel inhou
den tot verhooging van het invoerrecht ten
aanzien van een aantal goederemgroepein,
welke zooveel mogelijk een afgerond ge
heel vormen. Bij deze voorstellen zal het
aan het huidige tarief van invoerrechten
ten grondslag liggende beginsel' van pro
gressieve belasting van de toegevoegd©
waarde gehandhaafd blijven.
Generaal Syrovy, dc nieuwe minister-president van Tsjech o-SIowakijc bij de inspectie
der troepen te Praag na zijn officieel© ambtsaanvaarding, t
DER
Donderdag 29 September 1938. No. 21979
15»V+W^».V -• 'O-t-y" vAw^s-v.* 4j444*£fr -M&JmO&IwA? »v<4
i
t
Door den Bijzonderen Vrijwiiligen Landstorm te Rijswijk zijn eenige
j&hutifoopgraven Vervaardigd, welke voor buraers, die een derge-
lijken loopgraaf fa eigen tuin willen graven,'dis niodef zulten kurb-
Te München zijn groote borden op
gehangen, welke aan de bevolking den
weg wijzen naar de schuilkelders bij
een eventueelen luchtaanval
meeste voetgangers in Praag dra
gen nu het gasmasker bij zich, om op
alle eventualiteiten voorbereid te zijn
