EERSTE BLAD.
Maandag 10 October 1938
De vrijwilligers In Spanje
1
91ste Jaargang.
No. 21988
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53II.
BUITENLAND
Be terugtrekking der Italianen. Rome ver
wacht thans verbetering van de italiaansch-
Britsche betrekkingen.
De Italiaansche regeering heeft in
overleg met Franco besloten tot on
middellijke terugtrekking der Italiaan
sche vrijwilligers in Spanje, die 18
maanden aan het front gestreden heb
ben.
Stefani meldt uit Salamanca:
„Generaal Franco bereidt, den onmiddel-
lijken terugkeer voor der Italiaansche legio
nairs, die langer dan 18 maanden ononder
broken dienst in Spanje hebben gedaan.
Door deze' terugtrekking op belangrijke
schaal draagt het nationalistische Spanje
op doeltreffende wijze bij tot het herstiel
van hét internationale vertrouwen, terwijl
het tevens voldoet aan het verlangen van
de niet-inmengingscomtmssie".
De Inforrnazione Diplomatica te Rome
publiceerde gisteravond een nota, waarin
o.m. gezegd' wordt, dat men er in verant
woordelijke kringen te Rome op wijst, dat
het besluit tot repatrieering van ©en groot
contingent infanterie der Italiaansche le
gionairs in Spanje lang voor de con
ferentie te Müncheu door Franco in vol
ledige overeenstemming met Italië geno
men is. Het betreft vrijwilligers, die sedert
JanuariFebruari 1937 in Spanje zijn. en
die verdienen te worden gerepatrieerd' op
een oogenblik, waarop het lot van den oor
log als in het voordeel van Franco be
slist kan worden beschouwd'.
Voorts schrijft de nota, dat dit besluit
niet in verband staat met bizonderc om
standigheden van intarnatioiijaal polilieken
aard of hesluiten der niet-ibmengingscom-
missie. Onafhankelijk van dé ontwikkeling
der BritscihItaliaansche betrekkingen is
de repatrieering substantieel.
JMen is in verantwoordelijke kringen
te Rome van meening, dat zij Groot-
Brittanje de gelegenheid' zou kunnen
bieden over te gaan tot uitvoering van
de accoorden van 10 April, die sedert
zooveel maanden in de archieven van
liet Foreign Office rusten. Wanneer
dat gebeurt, des te beter.
In verantwoordelijke kringen te Rome
denkt men, dat, na te zijn overgegaan tot
deze niet-symboliscke, maar daadwerkelijke
repatrieering van vrijwilligers, Italië niets
meer eenzijdig zal doen. Alles wat gedrukt
wordt over Middelland'sche Zee pacten in
wording is tendentieus en voorbarig en
doet de oplossing van sommige welomlijn
de problemen geen slap voorwaarts komen.
"Vertrek reeds morgen of
"Woensdag?
Havas meldt uil Bayonne:
Volgens berichten uit het door Franco
beheerschte Spanje zullen zich morgen
of Woensdag twee Itilaansche divisies,
„23 Maart" en „Littorio", te Sevilla naar
Italië inschepen. Het aantal repatriceren-
den zou 17.000 lot 18.000 man bedragen.
De Italianen zouden een deel van het ma
teriaal van infanterie, artillerie en lucht
macht in Spanje lalen. Ook de technici zou
den nog eenigen tijd blijven. Zij zullen het
materiaal, in het bizonder het geschut, aan
de" Spanjaarden moeten overdragen. Ook
eenige vliegers Wijven in Spanje. Men her
innert er aan, dat tijdens den strijd om
Bilbao het Italiaansdie huipleger uit 4 di
visies en 70.000 man bestond; de zwarte
pijlen, 'de blauwe pijlen, 23 Maart en Lit
torio. In Juni zouden nog slechts 30.000
man zijn overgebleven, na belangrijke re-
patrieeringen en samenvoeging van zwarte
en blauwe pijlen. Sedert het begin van
den oorlog zijn 4000 Italianen gesneuveld
en 9000 gewond, ziek geworden of ge
vangen genomen.
In een toespraak tot de buiterdandscihe
vrijwilligers, die uit het linksche Spanje
vertrekken, heelt de minister van binnen
land se lie zaken gewezen op de schuld
van dankbaarheid van Spanje jegens de
internationale brigades, die tegen hun wil
uit Spanje gaan vertrekken. Hij herinnerde
aan de gesneuvelde strijders en verklaard©,
dat het republikeinsche Spanje den wil
heeft weerstand te bieden en d© overwin
ning te behalen.
De C. N. T. zegt in een aan de.interna
tionale brigades gerichte boodschap, dat
de regeering, door de terugtrekking der
buitenlandsche vrijwilligers voor te stellen,
de wereld den waren aard wilde bewijzen
van den strijd in Spanje. De boodschap
besluit: Morgen, wanneer wij de overwin
ning zullen hebben behaald, weet dan, dat
gij in Spanje een vaderland hebt.
Trein gebombardeerd.
Zaterdagavond' om acht uur is een
personentrein gebombardeerd donor een'
redhtseh vliegtuig.
Op het o ogenblik, waarop de trein van
acht wagons hij San Vicente Calders in Cia-
talónië aankwam, wierp een watervliegtuig
zes hommen van* 100 K.G. b'ij den spoorweg
neer. De locomotief en verscheidene rijtui
gen, die vol reizigers zaten, werden om
vergeworpen en vlogen in brand, waar
door een paniek ontstond. De overlevenden
verdrongen elkander om aan den dood le
ontkomen. In het donker moest de eerste
hulp worden georganiseerd; Tot drie uur
verzorgden de toegesnelde artsen ter plaat
se de gewonden, terwijl do do oden langs
den spoorweg weiden gelegd. Hun aantal
moet ongeveer 150 bedragen.
Broodbombardement.
Het grootste deel van de broodjes, welke
verleden week door de rechtsche lucht
macht boven Madrid' waren neergeworpen,
is verzameld en naar het front gevoerd.
De soldaten van de regeering hebben
deze broodjes door middel van mortieren
of met de hand naar de rechtsche linies
teruggeworpen, terwijl zij riepen: Hier heb
jullie je brood terug, wij. hebben het niet
noodig.
De. reehlschen antwoordden hierop met
een hevig vuur, dat echter geen gevolgen
had.
Barcelona gebombardeerd.
Tegen middernacht hebben Zaterdag tien
vliegtuigen der opstandelingen Barcelona
hevig gebombardeerd. Ex zijn tien dooden
en vier gewonden. Het bombardement was
echter zoo hevig, dat men gelooft, dat het
aantal slachtoffers veel grooler most zijn..
De toestand in het Verre Oosten
Van het oorlogsfront.
Het Japansche cavalleriedetachement, d'at
Vrijdag ji. liet kleine station te Lioeling
aan den spoorweg PeipingIlankau op
90 mijl ten Noorden van Ilankau ingeno
men heeft, houdt nog stand', ondanks de
krachtige Chinoesche tegeuaanv.d'en Wan
neer de Japarmeezen er in slagen hun greep
op den spoorweg te Lioeiiug le cotisoü-
deeren, loopen de Chineesclie troepten, die
thans geconcentreerd liggen te Sinyang. ge
vaar te worden geïsoleerd! van de andere
Chineescha troepen, die Ilankau verdedi
gen.
Engeland
Het koningspaar naar Canada
Van Balmoral Castle wordt gemeld1,
dat het Britsche koningspaar d!e uit-
noodiging van den Canadeeschen mi
nister-president, het volgend' jaar een
bezoek te brengen aan Canada, heeft
aangenomen. Hun majesteiten hopen
vroeg in den zomer aan te komen en
drie weken te vertoeven in de Do
minion.
Naar vernomen wordt, zijn nog geen
bizonderheden vastgesteld inzake de reis
van het Britsche koningspaar naar Canada.
Dit bezoek is het eerste, dat d'e koning
zal brengen aan een gebied buiten Enge
land. Vermoedelijk zal het koningspaar met
een speciaal schip reizen. Tot nu toe
heeft nog geen regeerend Britsch vorst
een bezoek gebracht aan de Nieuwe We
reld).
Britsche versterkingen naar Palestina,
Het departement van koloniën heeft
gisteren bekend gemaakt, d'at besloten is
militaire versterkingen naar Palestina te
zenüen. Nog vier bataljons en een bat
terij artillerie, benevens eenige pantser
wagens met hulptroepen zullen in den loop
van de eerstvolgend© twee of drie weken
in Palestina aankomen. Dit zal de sterkte
der militaire troepen brengen op 17 batal
jons infanterie, twee regimenten eavalle-
rie, een batterij artillerie en pantserwa
gens.
Men gaat voort met omvangrijke ver
dere recmteerïng van oudrinilitairen voor
de Britsche afd'eeling van de Palestijn-
sche politie.
De terreur in Palestina.
Gisteren zijn op verschillende plaatsen
in Palestina drie Arabieren en twee Jo
den gedood'. Nabij 'de kolonie Zirkhon
Yakov zijn acht Joden min of meer ernstig
gewond' door de ontploffing van een mijn
juist op het oogenblik, dat d'e vracht
auto, waarin zij hadden plaats genomen,
passeerae. Rebellen hebben te Djenin een
veertigtal huizen in brand' gestoken en nabij
Lydda een goederentrein tot ontsporing ge-
ontsporing gebracht.
Voorts wordt melding gemaakt van tal
rijke overvallen, o.a. op het politiebureau
te Djenen en op verscheidene Jood'sche
kolonies, alsmede van bomontploffingen in
de onmiddellijke omgeving van Jeruzalem.
Het gevoel van onveiligheid neemt der
mate toe, dat het verkeer tusschen de
voornaamste steden vrijwel geheel stilge
legd is.
"-v s v"
- -
WmmmÊmimmi
t P-v..^w&sm
Duitschland
Ongeregeldheden te Weenen
Betoogingen tegen kardinaal
Innitzer.
Zaterdagavond is het te Weenen tot
ernstige ongeregeldheden gekomen. Een
groot aantal nationale socialisten, hield een
betooging tegen den r.k. kardinaal tnnitzcr,
naar aanleiding van enkele opmerkingen
over de verhouding kerk en partij in den
preek van den geestelijke van Vrijdagavond
De- raiten van het -paleis van den kar
dinaal werden ingeworpen, liet paleis werd
bestormd en huisraad werd op straat ge
worpen en verbrand.
Nadat de politie de betoogers had ver
strooid, kwamen twaalf ambulance wa
gens om de gewonden te verzorgen, ter
wijl de brandweer de vuren op straat
bluschte.
Naar verluidt is kardinaal Innitzer
liclil gewond door glassplinters van
eet. gebroken ruit, doch een officieele
bevestiging hiervan is niet verkregen.
Do correspondent van de „Times" te
Weenen werd bij vergissing gearresteerd
tijdens de betooging voor het paleis van
den kardinaal. Hij werd kort daarna even
wel vrij gelaten.
De betooging was omstreeks middernacht
t" .'-mtligd. De moeste betoogers hadden
toen het plein voor het gebouw verlaten.
I-t oülli. hield evenwel nog een. oog in
het zeil.
Toen de hetooging begon trok kardinaal
Innitzer zich met de overige priesters in
het paleis terug in de kapel.
De betoogers schreven op de muren:
„Innitzer naar het concentratiekamp van
Dachau".
Het paleis werd bezet door politie.
Kardinaal Innitzer heeft huisarrest in
zijn paleis. Een priester verklaarde echter,
dat de aartsbisschop het paleis niet mag
verlaten. Het paleis is bezet door amb
tenaren der Gestapo.
De Gestapo stelt een onderzoek in naar
de relletjes en kardinaal Innitzer zelf is
gisteren tweemaal ondervraagd. Gistermor
gen heeft hij de mis mogen celebreeren in
de kapel van het bisschoppelijk paleis. Het
is verboden met zijn huis te telefoneeren.
De verwondingen van den kardinaal aarts
bisschop zijn niet ernstig. In de dagbladen
staan geen berichten over de relletjes.
Ooggetuigen, cmder wie in het bisschop
pelijk paleis wonende priesters, hebben na
dere bizonderheden omtrent de beloogin
gen bekend gemaakt
Terwijl een groep betoogers het paleis
bestormde, drong een andere groep door
in de pastorie. Daar werden verscheidene
priesters aangevallen en een zestigjarig
geestelijke, Johann Krawarijk genaamd,
werd uit het venster op de eerste verdie
ping op de binnenplaats geworpen, met
hi-t gevolg, dat hij een hersenschudding be
kwam en beide beenen brak. De kostbare
bibliotheek der Weensche bisschoppen werd
volkomen vernield.
De belhamels zullen werden
gestraft.
De leiders van de beioogingen tegen kar
dinaal Innitzer zullen op last van gouw
leider Bürckcl streng gestraft en voor een
jaar naar een concentratiekamp gezonden
worden. In officieele kringen te Berlijn
veroordeelt men het incident, vooral in
verband met de goede betrekkingen, die
tusschen den kardinaal en de Duitsche
autoriteiten bestonden.
In welingelichte ciericale kringen wordt
te Weenen verklaard, dat de spanning
tusschen kerk en partij thans in Oostenrijk
veel erger is dan in het oude Duitschland
en men verwacht, dat de gebeurtenissen
in Weenen gevolgd zullen worden door
een nieuwen en vinnigeren strijd tusschen
do katholieke kerk en de nationaal socia
listische partij in geheel Duitschland. In
Oostenrijk zou een zoodanige ontwikke
ling bizonder ernstig zijn, aangezien ruim
95 pCt. der Oostenrijksche bevolking uit
trouwe katholieken bestaat.
Nieuwe versterkingen in het
Westen
Bede. van Hiücr le Saarbrücken.
Gisteren heeft Adolf Hitler te Saar
brücken een rede uitgesproken, waarin hij
o.a. mededeelde, dat hij had besloten tot
uitbreiding van de v e-rslerkingswerken ia
het Westen.
Ik zal tlians, aldus Hitler, de beide groo-
te gebieden, die tot dusver voor onze
veTsterkingswerken lagen, namelijk het
groofe gebied van Aken en het gebied van
Saarbrücken, in deze versterkingen betrek
ken.
Hitier verklaarde verder zich er over
te verheugen, dat liij reeds in de komende
dagen de maatregelen kon opheffen, die
in de kritieke maanden en weken waren
genomen, en dat honderdduizenden man
nen weder naar huis konden gaan.
De ervaringen der laatste acht maanden,
zoo zeide Hitler o.a., moeten Duitschland
sterken in den wil, voorzichtig te zijn en
nooit iets na te laten, wat tot bescherming
van het rijk moet worden gedaan.
Duitschland staat tegenover staatslieden,
die eveneens den vrede willen. Alleen re-
geeren zij in landen, welker innerlijke op
bouw het mogelijk maakt, dat deze staats
lieden te allen tijde afgelost kunnen wor
den door anderen, die vrede niet zoo zeer
op het oog hebben. In Engeland zou na
een Chamberlain slechts Duff Cooper, Eden
of Churchill behoeven te komen, om vast
te staan, dat het doel dezer mannen zou
zijn, direct een wereldoorlog te beginnen.
Hierdoor wordt Duitschland genoodzaakt,
waakzaam en op verdediging bedacht te
zijn.
Duitschland, zoo ging Hitier voort, is
als sterke staat te allen tijde bereid, met
zijn omgeving een politiek van verstand
houding te voeren. Duitschland kan dat,
want liet verlangt niets van anderen. Wij
hebben geen wenschon, wij hebben geen
eischen, wij willen den vrede.
Iets is er echter, dat Duitschland wenscht
en dat geldt in het bizonder voor zijn be
trekkingen met Engeland: Het zou goed
zijn, wanneer men in Engeland' geleide
lijk bepaalde allures uit den tijd van Ver
sailles zou laten varen. De gouvernante-
aclitige voogdij over Duitschland' verdraagt
Duilschland' niet. Informaties van Britsche
staatslieden of parlementsleden over het
lot van Duitschers en van rijksonderdanen
binnen de grenzen van het rijk zijn mis
plaatst.
Duitschland bekommert zich ook niet om
dergelijke dingen in Engeland. Hitier wees
o.m. op de gebeurtenissen in Palestina en
verklaarde:
Tot de bevordering van den vrede be
hoort ook, dat alle staatslieden en politici,
die zich van hun verantwoordelijkheid be
wust zijn, zich om bun eigen zaken be
kommeren en niet voortdurend zich in de
problemen van andere volken of landen
mengen.
Tsjeciio Slowakije
Hel Sudeten-Duitsche vrijcorps
ontbonden.
De Rijkscommissaris Henlein, als leider
van het Sudeten-Duitsche corps, heeft gis
teren het Sudeten-Duitsche vrijcorps ont
bonden.
Poolsche troepen (rekken Bolieemin
binnen.
Poolsche gemotoriseerde troepen zijn kort
na het aanbreken van den dag, gisteren!
Boehoc-min, een belangrijk Tsjechisch spoar-
wegkruispunt, binnengerukt.
Volgens de oorspronkelijke regeling van
de geleidelijke bezetting van het afgestane
gebied zou men Bolioemin eerst morgen heb
ben mogen bezetten. De Poolsche officieele
verklaring zegt, dat het gebied eerder is
overgenomen volgens een overeenkomst
met de Tsjechen, die het moeilijk vonden
de orde te handhaven. De Poolsche be
zetting van Silezië over de Olsa is thans
voltooid.
De onderhandelingen met de Hongaren.
Twee uur nadat de onderhandelingen
te Komaron begonnen waren tusschen de
Tsjecno S.'owaaksche en d'e Hongaarsche
delegatie, werd' bekend gemaakt, dat een
overeenkomst reed's tot stand! was geko
men op drie punten, ald'us meldt de spe
ciale correspondent van Reuter.
Deze punten zijn:
1. De belde steden Polysas en Sato-
raljaughely zullen door Hongaarsche troe
pen nezet worden binnen de eerstvolgende!
36 uur.
2. De Hongaarsche politieke gevangenen
in Tsjecbc Slowakije sullen geleidelijk in
vrijheid worden gesteld!.
3. De Hongaren in het Tsjechische leger
zullen ge'eidelijk uit den dienst ontslagen
worden.
De besprekingen zullen verscheidene d'a-
gen voortduren.
Egypte
Nahas Pasja licht gewond.
De oud-premier Nahas Pasja en het
hoofd der politie te Cairo Russell Pasja
zijn licht gewond tijdens een gistermiddag
ontstane botsing tusschen de politie en
betoogers. Ook de rvoegere minister van
financiën, Makrame Beid Pasja, werd' licht
gewond.
Rechtszaken
De zaak tegen den industrieel
van Z.
In hoogcr beroep veroordeeld
tot een jaar en zes maanden.
Het gerechtshof te "s-Hertogenbosch heeft
vanochtend arrest gewezen in de zaak tegen
den industrieel M. van Z. uit Oss, die
wegens eenige zedendelicten door de Bos
sche rechtbank is veroordeeld' tot twee
jaar gevangenisstraf.
In hooger beroep heeft de advocaat-
generaal eveneens twee jaar gevangenis
straf geëischt.
Het bef heeft het vonnis van de recht
bank op formeele gronden vernietigd en,
opnieuw rechtdoende, van Z. schuldig ver
klaard en hem veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van één jaar en zes maan
den, me! aftrek" van het geheel© voor
arrest.
Dezo courant verschijnt dagelijks, mei uit-
sondering van Zon- en Feestdagen-
Pr^s |er kwartaal f 2.-:i'ranco per post
f 2 50 Prijs per week: 15 ets. Afzon
derlijke nnmiere 4 ets. - Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentien voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan het Bureau
bezorgd rijn. *s Zaterdags voor uur.
Een bepaalde plaats van advertentien
wordt niet gewaarborgd.
CHIEDAMSCHE COURAMT
Prijs der Advertentien: van 15 regels M 55;
Iedere regel meer f 0-30; in het Zaterdagnummer
15 regels S l."80, iedere regel meer l 0.35
Reclames f0.73 per regel. Incassokosten5cta.;
nostkwitanties 15 ets. 'laneven \an advertentien
bij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentien opgenomen l 0.50 t/m. 15 k jor~
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent lot een maximum van 30 woorden.
's Woensdags? Kleine Ad verten tien tot 25 woor
den i 0.25, mits vóór Dinsdagavond uur aan bet
Bureau bezorgd.
'e Zaterdags: Kleine Advertentiën 11.00, indien
niet vóór Vrijdagavond G uur bezorgd.
Het vertrek der vrijwilligers
van linksdie zijde,
v A t1 -b'
- V1
>5, 'Vv avZ CV"*-.
pe
f'-#
Ds logger Sch. 102 is Zondag in het gezicht van de haven even buiten het havenhoofd te Scheveningen vergaan. Het moment,
waaroo de reddingsboot het laatste lid der bemanning, den schipper, van het zinkende schip haalt
