eerste blad.
Donderdag 13 October 1938
Japan bedreigt Kanton
91ste Jaargang.
No. 21991
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN)
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
De beteekenis van de landing der Japansche
troepen in de Bias-baai. Ontstemming in
Engeland en de Vereenigde Staten.
De nieuwe grens van Tsjecho-
Slowakije
Tsjecho Sièwakije
Sovjet Rusland
Int. Samenwerking
Engeland
De terreur in Palestina
Quitschland
i -L/-TT"
Italië
Frankrijk
Het bezoek van koning Leopold
Vereenigde Staten
Gemengd Nieuws
Zwendel met obligaties
Twaalf benzinereservoirs ontploft
Deze ccuiant verschijnt dagelijks, met uit
zondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f 2.—; lranco per post
f 2.50. Prijs per week: 15 ets. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentien voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf nnr aan het Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór uur.
Een bepaalde plaats van advertentien-
wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDAMSCHE COURANT
Fnjs der Advertentien; \.\r. tl n*giis i 1
Iedere regel meer t CUO; m het Zu ter dagnummer
15 regels f l.bO, iedere regel meer 1 0.35
Reclames f0.75 per regel. Incassokosters ets.;
noetkwitantip* 15 ets. Jarieven \an advertenmn
bij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentien opgenomen 10.50 tfm. 15 woor
den, f 0.75 t/ra. 25 woorden. Eik woord meer
5 ^cent tot een maximum van 30 woorden.
s Woensdags; Kleine Advertentien tot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond C uur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentién H.OO.indrea
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
Volgens een communiqué van 't Japan
sche hoofdkwartier, heeft de verrassende
landing der Japansclie troepen in de Bias-
baai met volkomen succes veTloopen. Dank
zij de goede samenwerking, aldus liet com
muniqué, tusschen leger en. vloot, was
de ontscheping voor het aanbreken van
den dag voltooid. De Chineesche kust
wacht was zoo verrast, dat zij geen tegen
stand bood', zoodat de Japanneezon geen
verliezen bebben geleden. De Japansche
troepen trekken thans liet land in. Men
gelooft, zoo verneemt Reuter, dat Kanton
hun doel is. De stad Swatau wordt door
de bevolking ontruimd, op geruchten, dat
ook daar Japansche troepen zullen lan
den.
Het Japansche ministerie van marine
verheelt niet, dat het doel der Japansche
troepen, die in de Biasbaai aan land ge
gaan zijn, Kanton is. Overigens hoort men
in gezaghebbende kringen ook zeggen, dat
de troepen onmisbaar waren voor de vol
tooiing van den aanval op Hankau, die
steeds moeilijker wordl, doordal de Ja-
panneezen tegenover goed-geconcmtreerd'e
Hoepen op een wel voorbereid terrein
staan.
De inval lierft een dubbele be
teekenis.
Naar llavas bericht heeft de expeditie
in Zuid-CJiina volgens buiterJandsche en
Japansdie waarnemers een dubbele Ijetee-
kenis en wel een diplomatieke en een mi
litaire. Diplomatiek brengt deze actie Ja
pan in een toestand, waardoor het moei
lijk zal zijn steeds een overeenstemming
te vinden met Engeland en militair oischt
deze actie snelle resultaten, aangezien an
ders het nut niet op zal wegen tegen de
kosten.
Het wordt steeds duidelijker, dat het af
treden van generaal Oegald een teeken is
geweest voor een beslissende wending in
de politiek en de tactiek van Japan. De
marine ziet tlians een kans een eerste rol
te spelen, na lange maanden van optre
den zonder glorie en de militairen gaan
over tot het vormen van een front in het
Zuiden om het front voor Hankau te ont
lasten.
Men kan nog rn«t zien hoe de expedi
tie zal verloopen, doch te Tokio hoopt
men, dat door een snelle actie Kanton en
Hankau zullen vallen. Men wijst er ver
dér op, dat de actie „zuiver militair" is
en niet tot doel heeft Zuid-China perma
nent te bezetten, hetgeen wel liet doel is
van de operaties in het Noorden.
Do houding van Engeland.
Xen aanzien van de ontscheping van
Japansche troepen in de Biasbaai herin
nert men er in Britsche diplomatieke krin
gen aan, dat reeds verscheiden malen de
aandacht der regeering te Tokio is ge
vestigd1 werd op het belang, dat Groot-
Brittannië hecht aan het gebied van Hong
kong en aan Zuid-China, dat er het ach
terland van vormt, zoomede op de onge
makken voor de Engelsch-Japansche be
trekkingen welke uitecnig incident zou
den kunnen voortvloeien.
In de laatste dagen heeft de Britsche
ambassadeur te Tokio Robert Craigie, in
dezen zin een stap ondernomen naar aan
leiding, van geruchten, welke hein hadden
bereikt en welke oen ontscheping van Ja
pansche troepen deden voorzien.
Hongkong kalin.
In de Chineesche nederzetting fan Hong
kong is geen onrust merkbaar, hoewel gis
terochtend vroeg reeds bekend was, dat
een Japansche legermacht aan de Bias
baai aan land was gegaan. De grens van
de Britsche nederzetting wordt scherp be
waakt door Britsche militairen en poli
tiek.
Deze grenswacht heeft het druk met
het ontvangen van de Chineesche vluchte
lingen, die ondergebracht worden in kam
pen hij de grens.
Dc ontscheping in de Biasbaai.
De Japanneezen bebben gisteren den
gebeden dag troejxm en voorraden in
Ie Biasbaai aan land gebracht, onder dek
king der oorlogsschepen. Do Chinec-zen
bemoeilijkten de ontscheping niet, doch
zij zijn voornemens 20 k.m. landinwaarts
stand1 ie houden op een linie, waar reeds
versterkingen zijn aangelegd'. Voor de eerst
volgende dagen verwacht men geen ern
stige gevechten en men gelooft, dal de
eerste groote slrijd' gestreden zal worden
bij Wailsjau, waar groote Chineesche troe
penmachten samengetrokken zijn en d'at
gunstig Jigt voor de verdediging door de
aanwezigheid an meren, en fage heu
vels.
Meer dan honderd Japansche vliegtuigen
hebben gisteren boven geheel Kwangtoeng
gevlogen en vooral Wailsjau en andere
sleden hevig gebombardeerd.
Buitenlanders verlaten Kanten,
Na d'e Japansche troepenontschepingen
in Zuid-China hebben de buileiüandsche
consuls te Kanton, met uitzondering van
den D uitschei*, consul, den raad gegeven,
d'at vrouwen en kinderen de stad ver
laten.
Er worden geen nieuwe voorbereidin
gen getroffen om de binnenstad van Kan
ton te verdedigen. Men gelooft, dat, in
dien het werkelijk tot vechten komt, dit
zich tot do buitenwijken zal beperken.
Naar vernomen wordt, zijn in Sjamien,
de vreemdolingenwijk van Kanton, reeds
sedert eenige maanden ruime voorraden
levensmiddelen en brandstoffen aangelegd.
Er doen haiduekluge geruchten de ron
de, dat de Chineezen hedenavond de
Kantonrivier zullen afsluiten, doch in
verband' met de terughoudendheid der Chi
neesche autoriteiten is het uiterst moei
lijk iets definitiefs te weten te komen.
Op het oogenblik liggen te Kanton vijf
Britsche, een Amcrikaansche cn een Fran-
sche kanonneerboot, en deze zullen, wan
neer de rivier wordt afgesloten, waar
schijnlijk alle opgesloten zijn.
•De Chineesche autoriteiten hebben, te
genover den Rmitercorrespondent ver-
klaard', dat de Chineezen, ofschoon zij
zich tegen de ontscheping der Japannee
zen nauwelijks verzet hebben, krachtig
weerstand hebben geboden toen de Jnan-
sche troepen «-order landwaarts inrukten.
Volgens dc eisclien van Godes
berg.
Te Londen is tlians de officioele land
kaart met de nieuwe langs de vijfde zone
loopende grens van Tsjecho-Slowakije, zoo
als deze door de ambassadeurscommissie
te Berlijn goedgekeurd' is, ontvangen. Do
nieuwe grenslijn omvat een gebied, waar
van de grootte nagenoeg overeenkomt met
de eisclien. van Godesberg, doch slechts
in een paar gevallen vallen de nieuwe
lijnen samen met die van Godesberg. Over
het algemeen lied ragen de variaties 8 tot
16 K.M. naar beide kanten. De grootste
terreinwinst hebben de Duit schor - ten
Noorden van Praag, waar de nieuwe lijn
van 16 tot 24 K.M. Zuidelijker ligt dan
oorspronkelijk geëischt werd. De Buitsehe
grens ligt thans op nog geen 40 K.M. van
Praag. Daartegenover staat, dat de toe
stand er voor de Tsjechen beter op is ge
worden rond Piisen, waar de grenslijn
niet tot de stad zelf doordringt.
Te Londen hoeft men geen bevestiging
«•an de berichten, volgens welke de Duit-
schers de grenslijn op sommige plaatsen
over een afstand van wel 16 K.M. zonden
hebben overschreden.
De Hongaarsch-Slowaaksche besprekingen.
Men verwacht, dat het vandaag de be
slissende dag der onderhandelingen tus
schen Tsjecho-Slowakije en Hongarije zal
zijn, de kloof tusschen de heide standpun
ten, hoewel door de Slowaaksche con
cessies van gisteren aanzienlijk vernauwd,
is nog steed breed, daar de Hongaren
krachtig vasthouden aan de meeste hun
ner oorspronkelijke eisclien.
De vandaag te houden besprekingen zul
len waarschijnlijk langdurig en diepgaand
zijn, zoo zij al niet tot een breuk leiden.
Ingeval van afbreking der onderhandelin
gen zou de Hongaarsche regeering een tijds
limiet stellen voor het inwilligen van haar
voornaamste eisclien.
1 Bliicher.
De correspondent van de „Times" te
Riga meldt: Volgens de laatste hier ontvan
gen berichten zou maarschalk Bliicher zicih
op het ©ogenblik' in Buiten-Mpngolië of
China bevinden en daar een groofe bedrij
vigheid ontplooien. Deze berichten zijn
.nog niet bevestigd.
Besprekingen te Parijs.
De Belgische minister-president en minis
ter van builenlandsche zaken, Spaak, de
Fransdie minister-president Daladier cn de
Fransche minister van builenlandsche za
ken, Bonnet, hebben van de gelegenheid,
welke dc lunch op het Plyssée, tere ero van
den. koning der Belgen bood, gebrjjifc ge
maakt om den internationalen toestand te
hespreken.
Hevig verzet te Nabloes.
Een dclachement van de Royal Engineers
(genietroepen), welke op weg was om het
huis van een hekenden Arabisclien Lom-
manwerper te Nabloes af te breken, werd
door terroristen, die zich op de daken van
huizen en in de heuvels hadden genesteld,
met geweervuur ontvangen, terwijl zij ook
met hommen gooiden.
Er ontstond een gevecht, dat anderhalf
uur duurde, en. waarbij de terroristen zes
dooden en gewonden verloren, terwijl geen
der militairen getroffen weid.
Ten slotte werd de omgeving gezuiverd
en kon het huis worden afgebroken. Tot
de verdere incidenten, -welke zich gisteren
hc-bben voorgedaan, behooren, naar ge
meld wordt, vijf gevallen van sabotage,
zes gevallen, van schietpartijen uit hinder
lagen en de ontploffing van een landmijn,
welke bij Akk'ro onder een auto van. de
luchtmacht plaats vond, er zijn daarbij geen
dooden of gewonden gevallen.
Bij de Jaffa,poort te Jeruzalem werd een
Jood ernstig gewond*.
Vanochtend is Hassan Sidky Dajanv,
een vooraanstaand Mohammedaan, doodge
schoten.
Het Britsche legioen wacht af.
De troopenlransportschepen Naïdcra en
Duncra zijn met de leden van het Brit
sche legioen aan boord' gistermiddag in
de monding van de Theems voor anker
gegaan, iri fiwachting van de beslissing
omtrent het houden «van een volksstem
ming in Tsiecho Slowakije.
Chamberlain keert naar Lenden terug.
Men verwacht, dat minister-president
Chamberlain in het begin van de volgen
de week uit Schotland' naar Londen terug
zal keeren. Woensdag a.s, zal liij de ver
gadering van het kabinet preside eren. Deze
bijeenkomst zal eon voorlooper zijn van
de gewone bijeenkomsten voor do bijeen
komst van het parlement, teneinde te be
spreken, welke maatregelen tijdens de nieu
we zitting van het parlement aan beide
huizen zullen worden voorgesteld.
De toestand der roomsch-katholieken
in Weenen. f
De Wcensche correspondent van de „Ti
mes" meldt, dal in geheel Weenen een ma
nifest in den vorm van 'n vlugschrift, getee-
kend door kardinaal Innitzer en getiteld i
Een woord tot de katholieke ouders", ver
spreid is. Het vlugschrift, dat door het
aartsbisdom was uitgegeven met den datum
24 September, is in de brievenbussen van
particulieren gedaan en onder deuren ge
sehoven, vermoedelijk door katholieke vrij
willigers. Het bespreekt de nieuwe wet
voor de „Ostmark", waarbij het verplichte
godsdienstonderwijs voor kinderen wordt
-afgeschaft, en dringt er bij de ouders op
aan, gebruik te maken van het hun bij de
wet verleende recht om hun kinderen be
neden de 14 jaar te dwingen en die boven
de 14 jaar zijn te bewegen op katholieke
scholen te gaan.
Voorts meldt de correspondent, dat voor
alle roomsch-katholieke kerken In Weenen
S.A. posten zijn geplaatst. De St. Stefanus-
dopi staat nog steeds onder zware bewa
king van de politie. De politie deelt mede,
dat zij bij de ongeregeldheden van Zaterdag
en Zondag verscheidene raddraaiers heeft
gearresteerd.
In Iireeden kring- doet echter liet ge
rucht de ronde, dat zich onder de arres
tanten eenige vroegere communisten be
vinden, die als „zondebokken" zijn op
gesloten.
In weerwil van de officieele mededeel ing
van Zaterdagavond, volgens welke de on
geregeld heden le wijlen waren aan „onver
antwoordelijk gespuis" .houdt men in ker
kelijke kringen voï, dat de aanvallen gedaan
zijn door georganiseerde gioenen van de
Hitler-jeugd.
Mgr. Orsenigo naar Weenen.
Naar vernomen weidt heeft ue Aposto
lisch Nuntius e Berlijn, mgr. Orsenigo zich
naar Weenen begeven, -om een bezoek te
brengen aan kardinaal Innitzer.
Volgens mededeelingcn, welke het Vati-
caan heeft ontvangen, zouden de berichten
in de pers over de ongeregeldheden niet
overdreevn zijn, doch eerder deze nog
hebben verkleind.
Koning Leopold bij het verlaten van het Elysée te Parijs op weg naar de plech
tige onthulling van het standbeeld van wijlen
Koning Albert
van België.
De Joodschc professoren worden
ontslagen.
Het officieel orgaan van de Romeinsche
„Vila Universilia", heeft een lijst van de
Joodsche proefssoren aan de ILaJiaatische
universiteiten, welke 16 October zullen
worden ontslagen, gepubliceerd.
Deze lijst omvat 95 namen van profes
soren aan 21 universiteiten. Hel blad voegt
hieraan toe, dat nog enkele namen zullen
volgen, aangezien het onderzoek naar de
afstamming van sommige professoren nog
niet is geëindigd.
Een noenmaal op hel Elysce.
De president der Fransche republiek en
mevrouw Lebrun heblien gisteren op het
Elysée ter ©ere van den koning der Bel
gen, die vergezeld was van zijn zuster,
de prinses van Piemont, en zijn broer, den
graaf van Vlaanderen een noenmaal aan
geboden.
De onthulling van het monument
voor koning Albert.
Na het noenmaal begaf zich het hooge
gezelschap naar het Place de la Concorde.
President Lebrun heeft bij gelegenheid
van de onthulling van het monument ter
eere vati koning Albert een toespraak ge
houden, waarin bij met name verklaarde:
Door dit gedenkleekea op te richten,
wilde Frankrijk een luisterrijke hulde bren
gen aan een be vrienden souverein wicins
leven oen voorbeeld was van rechtschapen
heid, wijsheid en eer.
President Lebrun-schetste vervolgens de
beteekenis van koning Albert. Hij' betrok
koningin Elisabeth iu deze hulde en dank
te koning Leopold, koningin Elisabeth, de
prinses van Piemont en den graaf van
Vlaanderen voor hun aanwezigheid. Ten
slotte sprak hij zijn beste wenschen uit
voor de regeering.
Terwijl de kapel van de grenadiers do
Brabamjonne en d-e Marseillaise speelde,
werd langzaam het standbeeld van koning
Albert onthuld.
Nadat president Lebrun het woord had'
gevoerd', besteeg koning Leopold' het spreek
gestoelte. Hij Zei de o.a., dat Frankrijk, door
een monument op te richten voor koning
Aibert, een gebaar heeft gemaakt, dat gaat
recht naar het hart van België, België zai
dit nooit vergeten.
Koning Leopold zeide verder, dat do
taak van België in West-Europa is vrede
en bemiddelen. Opdat het Belgische «olk
deze taak kan vervullen, moet het zijn
volledige onafhankelijkheid be «va ren, dit is
evenwel geen politiek van isolement. Bel
gië vergeel het verleden niet, e\-enmin de
beproevingen, welke dapper gemeenschap
pelijk zijn gedragen. België zal trouw blij
ven aan het gegeven woord.
In de hoop op een betere toekomst zei-
de koning Leopold vervolgens, dat de
menscli moet werken in vrede en moet
tusschen de staten eendracht en vriend
schap heerschen. Dit is het ideaal, waar
naar men moet streven.
Na een receptie in de Belgische ambas
sade is koning Leopold III gisteravond
tegen zeven uur naar Brussel terugge
keerd.
Wisseling van de Franselie gezanten te
Itoine cn Berlijn.
Volgens na alloop van den gisleren ge
houden Fiauschen ministerraad verkregen
inlichtingen, zal Francois Poncet, de tegen
woordige ambassadeur te Berlijn, binnen
kort te Rome woruen benoemd'. Coulon-
dre, de Fransche ambassadeur te Moskou,
zou ter vervanging van Francois Poncet te
Berlijn worden benoemd', lenvijl Massigli,
de directeur der afdeoling politieke aan
gelegenheden van het ministerie van bui
lenlandsche zaken, benoemd zou worden
tot ambassadeur te Ankara.
Vanochtend werd' nog niet tot deze be
noemingen overgegaan, daar men eerst
do definitieve instemming der belangheb
bende regeeringen afwacht.
Dc openbare mceniug over het aceoord van
Miinchcn.
llet American Institute of Public Opi
nion publiceert de eerste resultaten van
eeu referendum over het accoord van Mün-
chen.
Er «varen drie vragen gesteld:
1. Denkt gij, dat Engeland en Frankrijk
gelijk hadden met de aanvaarding van de
eisclien van Hitier, liever dan tot oor
log over te gaan?
V.«r- de ontvangen antwoorden luidden
60 pet. „ja" en 40 pet. „neen".
2. Denkt gij, dat de Duitsche eisclien
gerechtvaardigd waren?
27 pet der antwoorden luidde „ja",
63 pet. luidde „neen".
3 Denkt gij, dat de accoorden van
„Münehen den vrede voor verscheidene
jaren zullen verzekeren, of integendeel,
liehbeu zij de oorlogskansen doen toe
nemen
42 pet. aer anrivoorden bleek vóór ver
steviging van den vrede, 58 pet. ant
woordde, dat de oorlogsgevaren waren toe
genomen.
Waarschuwing van de justitie.
De officier van justitie bij de Arrondis-
sements-reelitbank te Breda waarschuwt het
publiek ernstig tegen het koopen van zoo
genaamde premie-obligaties op afbetaling.
-.Hen, die dergelijke obligaties willen' koo
pen, wordt dringend aangeraden zulks
slechts legen contante betaling te do-en en
««•el alleen hij de algemeen b-ekende bank
instellingen.
De uiterste voorzichtigheid is geboden
ten opzichte van zoogenaamde agenten of
vertegenwoordigers, die het publiek
vooral ten platteland© aan huis opzoe
ken en onder een sfortvlo<ed van woor
den bewegen bovengenoemde premie-obli
gaties of combinaties daarvan op afbeta
ling te ver«verven.
Gebleken is, dat in den laatsten tijd
z«vendeIondernemingen dergelijke premie
obligaties, waaronder o.a. «'allen van „De
Rottterdamsche schouwburg «-an het jaar
1S94" en van „de 4 pCt. Belgische oor-
logssdiadeleening «ran de jaren 1921 en
1922" of combinaties daarvan aan den
man trachten te brengen.
Met, name «vordt in dit «rerband gedacht
aan en ge«vaarschuwd tegen het te Til
burg gevestigde administratiekantoor „De
Atlas" en het te Ede gevestigde handels
bedrijf „Prosperitas", ten aanzien van welk
laatste bedrijf is gebleken, dat het te Ede
slechts een postbus houdt, maar in wer
kelijkheid eveneens te Tilburg wordt ge
dreven.
Vijftig meter hoage vlammen.
Te Linden in New-Jersey zijn t«vaalf ben-
zinercscrovirs, die een capaciteit hebben
«*an 27.252.000 liter en toebehooren aan
de Cities Service Refining Company, ont
ploft. Een kilometer in den omtrek moest
het gebied ontruimd «vorden in verband
met de hitte, die de brandende benzine
verspreidde.
Gistermiddag duurde de benzinebrand'
nog voort, De vlammen stegen op to-t een
hoogte van 50 M., terwijl een zwarte rook
den hemel verduisterde. De brandweerwa
gens v.an vijf naburige steden waren ter
plaatse. Maar de brandweerlieden konden
slechts trachten den brand te beperken,
«velke nog andere resen-oirs dreigde aan
te tasten en gevaar ople«'erde voor nabu
rige plaatsjes. De leiding der maatschappij
verklaart dat het nog niet mogelijk is
«•ast te stellen of er slachtoffers onder liet
personeel zijn gevallen. -
Gewoonlijk werken er honderd1 man,
maar in verband met den Columbusdag kan
een aantal hunner vrij hebben gehad.
Groote belangstelling.
Vijftienhonderd brandweerlieden ©u vrij
willigers trachten den benzincbrand, die
gisteren te Linden, in New-Jersey, is uit
gebroken, tengevolge van het ontploffen
van een groote tank, te blussehen. Een
menigte van 25.000 menschen slaat de
vlammen gade. Vijftien tanks staan in
brand'. De schade wordt op meer dan
een «nillioen dollar geschat. Enke'e blus-
schers zijn licht gewond'.
