Per vliegtuig boven het ver
duisterde gebied
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Gemengd Nieuws
Een vlucht boven een donkere huizenzee.
De waterwegen duidelijk zichtbaar. Wilton-
Fijenoord was gemakkelijk te ontdekken.
Men. schrijft ons uit Rotterdam:
Als onderdeel-van de controle tijdens de
groote verduisteringsproef heeft gisteravond
iussehen elf uur en twaalf uur een vlieg
tuig een inspectietocht gemaakt.
In dit vliegtuig hadden plaats genomen
de loco-burgemeester, dé heer A." B. <]e
Zeeuw, de directeur van het gemeentelijke
havenbedrijf, ir. N. Th. Koomans, de haven
meester, de heer A. Kortland t, de hoofdin
specteur van politie, de lieer C. A. Muller,
chef van het bureau luchtbescherming ten
stadhui ze, ingenieurs van het gemeentelijk
eiectriciteilsbedrrjf, hoofden van den lucht
beschermingsdienst in de omliggende ge
meenten en een vertegenwoordiger van de
Bataafsche Petroleum Mij.
Het ging er hij deze vlucht, welke vrij
hebben kunnen meemaken, in de eerste
plaats om, welk effect de verduistering uit
de lucht maakte, waarbij vooral ooik veel
aandacht werd geschonken aan de verduis
tering van de Petroleumhaven en de petro-
leumterreinen hij Pcmis en de z.g. oor-
logsveriiohting van den Nieuwen Waterweg'.
Het vliegveld zelf is slechts van 10 tot 11
uur verduisterd geweest, in welk uur er
geen vliegtuigen van lijndiensten dalen.
Na elf „uur doen eenige toestellen hot
.Rotterdamsche vliegveld aan en deze dien
sten heeft men niet willen storen.
1 De te vliegen route.
Tusschen 10 en 1.1 uur werd in liet res
taurant van Waalhaven theorie gegeven,
waarbij de bestuurder van de Douglas -DC
2, de te vliegen route opkreeg, die zou
voeren van -Waalhaven naar Ridderkerk,
IJsselmonde, Capelle aan den IJssel, terug
naar Rotterdam over dé Maas en het stads
deel aan den rechter Maasoever, Blijdorp,
Schiedam en zoo verder naar Iloek van
Holland en terug langs den Linker Maas
oever, over Pemis, om met een paar rond
vluchten boven stad en naaste omgeving de
vlucbt te beëindigen.
Deze route stelde in slaat liet geheole
verduisterde gebied te inspeoteeren.
De vlucht was in de eerste plaats bedoeld
om te controleeren hoe de medewerking
van het publiek1 was en niet om te trach
ten van een groolea afstand af het verduis
terde Rotterdam terug te vinden!
Toen de Douglas DC 2 de Sperwer
om drie minuten over elven startte, regende
het fel. Hier en daar zag men achter de
wolken echter toch nog het sd'iijnsel van
de maan. Ten einde den bestuurder van
het toestel, den heer A. Anceaux, in staat
te stellen zijn richting te bepalen, waren
enkele navigatielichten ontstoken, o.a. de
lichten aan de schoorsleenen van de elec-
trische centrale aan de Galileistraaf, een
paar lichten bij Pernis, het draailicht van
Waalhaven en bet routelicht bij Pijnacker.
Na de opstijging ging'het eerst in de
richting Barendrécht eri Dordrecht, welke
beide gemeenten niét" "meededen aan de
proef, en dan ook zéér duidelijk met al
haar lichten te' zién waren. Met een bocht
ging het daarna in de richting van Gouda-,
welke stad eveneens duidelijk zichtbaar
wag. De gemeenten aan den IJssel, die wel
verduisterden, waren slechts met zeer groo
te moeite te onderkennen.
Men kon hen terugvinden door goéd den
loop van de rivier te volgen, want het wa
ter was van de lucht uit uitstekend van
land te onderscheiden.
Een „doodc stad".
De overgang van het niet-verduislerde
gebied naar het wel verduisterde was groot.
Rotterdam uit het Oosten naderend, bleek,
dat de bevolking inderdaad prachtig had
meegewerkt. Beneden ons lag een „doodc
el-ad", geen beweging, waar men ook
speurde en op een heel enkele uitzondering
na, geen lichten. Wat we aan licht bespeur
den moeien dakvensters zijn geweest, die
onvoldoende afgedekt /aren. Het waren er,
toen wij over den rechter Maasoever vlo
gen, misschien enkele tientallen, maar dat
zijn er tenslotte toch" nog teveel."
Bizonder duidelijk was weer de Kraling-
sche Plas, maar vliegend over binnenstad
en het Westen o.a. Blijdorp was het
niet mogelijk' althans voor ons om
bepaalde groote gebouwen op fe merken,
i Duisterder dan Rotterdam.
Langs de rivier in Westelijke richting
vliegend, viel het op, dat de bevolking
van Oversdiie, Schiedam, Vlaardingen,
Maassluis eveneens prachtig medewerk
te. Deze gemeenten waren duisterder
nog dan Rotterdam, maar haar ligging
kon worden nagegaan door op de rivier
de havens en de kanalen te letten. Zoo
was het ons mogelijk het bedrijf van
Wilton-Fijenoord duidelijk te zien lig
gen. Een binnenkomend zeeschip op
de rivier was eveneens goed te zien,
maar zoo'n schip mocht ook met de
navigatielichten opvaren, was dus een
uitzondering bij de proefneming.
Wat te .zien was.
Do oorlogsverlichting van den Waterweg
bleek goed te voldoen. Alleen zal een be
hoorlijk waarnemer den loop van de ri
vier al gauw kunnen volgen, want ten
slotte was het weer dit keer toch niet
ideaal, al schemerde er wat glans van de
maan achter de wolken.
Het Westland kon men weer makkelijk
zien wegens de warenhuizen en broeikas
sen, al dat glas glansde duidelijk en
scheen ook de omgeving wat te verlich
ten. Het verschil tusschen het verduister
de gebied en het niet-verduisterde bleek
overigens weer overduidelijk, wanneer we
op eenigen afstand het lichtfeest van Den
Haag aanschouwden.
De afscheiding van strand en zee hij
Hoek van Holland, dat overigens goed ver
duisterd was, zagen we vooral door de
lichtende branding weer duidelijk. Ook kon
de spoorbaan van Hoek van Holland in
de richting Rotterdam worden opgemerkt.
Juist toen het toestel even buiten de
pieren van den Waterweg een bocht nam
om langs den linker Maasoever terug te
vliegen, kwam de maan geheel door de
wolken. Alles viel toen duidelijk te onder
kommen. Het volgen van den loop van de
rivier werd nu nóg veel gemakkelijker.
Wij zagen de plaatsen aan de rivier weer
liggen, zij liet weer, dat het ons opviel,
dat er geen liólitje brandde, en kwamen
boven Pernis. De Petroleumhaven met de
terreinen met tanks was een gebied, waar
om eenige malen werd rondgevlogen, 'im
mers is dat een der kwetsbaarste deelen
van het groot-Rotterdamsche gebied. Er
was' hier een speciale verlichting aange
bracht, die uitstekend voldeed en die van
de lucht af niet te bespeuren viel. Wel
brandden er eenige navigatielichten om de
route aan het vliegtuig aan te geven, maar
die zouden, als het ernst was geweest,
natuurlijk uit zijn gedraaid. Aan het water,
aan den loop van de rivier en den vorm
van de petroleumhavens viel niettemin de
gelieele omgeving te onderkennen. En dan
waren er de tanks, fel wit, die als lichten
de tenten oprezen.' In tijd van nood zul
len die echter wel een ander kleurtje
hébben dan wit!
Over de Waalhaven komend, viel het
ons opnieuw óp, hoe duidelijk alles op
en bij het water valt na te gaan. Sche
pen bijv., al waren zij geheel onverlicht,
waren heel goed te zien.
Vliegend' over den Linker Maasoever,
meenden wij te merken, dat hier de be
volking nog ijveriger heeft medegewerkt
dan aan den anderen kant van de rivier.
Hier waren althans nog minder verlichte
raampjes. Wel was er hier gezondigd' met
de verlichting bij de Entrepothaven, die
volop brand'de, een vreemd gezicht, deze
rij lantaarns in d'e duisternis rondom.
Bij maanlicht.
Er weiden daarna nog een paar ron
den boven de slad gedraaid, dit koer
DER
DONDERDAG 13 October 1938. No. 21991
Maatregelen, ïa verband met de verduisteringsproef: ramen worden afgesloten.
dus met vrij goed maanlicht en nu viel
er toch nog al wat te zien van de stad,
d'e bruggen over de rivier bijv., de vor
men van het Oostelijk en Noordelijk stads
deel en heel goed ook de plattegrond van
-Blijdorp smet den aanleg van het park.
Hillegersbcrg en Pijnacker, zoo bleek
even later, waren uitstekend verduisterd,
al viel nabij d'e laalsle plaats de glas-
cultuur weer goed op.
'Het bleek, dal men met de proef om
kwart voor twaa'f op verschillende plaat
sen al een einde nam,'want dalend naar
het vliegveld, zagen we nu hier dan daar
lichten aanflitsen.
De vlucht, zro deelde ons de piloot
mee, is op 350 tot 450 meter gemaakt,
maar volgens hem zou het geen verschil
hebben gemaakt, cf men een paar hon
derd meter hooger had gevlogen.
De deskundigen, die de vlucht meemaak
ten, deelden ons mee, dat zij de proef
stellig geslaagd vonden, zeker voor den
eersten koer. De verduisteringen waren
volkomen, al zijn er hier en daar nog,
overigens zeer kleine, foutjes gemaakt.
Dat men van de lucht uit nog zooveel
kon onderkennen, mag tenslotte niet op
rekening van u'e verduistering worden ge
steld'.
Rotterdam geheel verduisterd
Do medewerking van de burger
bevolking was voorbeeldig.
Dc groole verduisteringsoefening trok ook
in Rotterdam groote publieke belangstel
ling, zoodat het in het centrum, op den.
Coolsingel, tegen tien uur vrij druk was
Toen het echter tegelijk met de verduis
tering begon te regenen, zakte de drukte
wat af. 1
Om tien uur werd de laatste straat
verlichting gedoofd. Het verkeer ondervond
daarvan dadelijk den terugslag. De trams
kropen donker en langzaam naar een plek,
waar ze niet in den weg stonden, de auto
bussen van de gemeente namen stand
plaats op breede slraten en pleinen en
heel langzaam bewoog het andere verkeer
zich langs de donkere straten, waar alleen
op/ moeilijke kruispunten de lichten van
de vcrkeerspalen heel zwak licht gaven.
Ook stonden hier en daar agenten met
blauwe lantaarns.
Over het algemeen werd het verzoek van
verduistering goed opgevolgd. De agen
ten en burgerwachiers, jdie in de stralen
surveilleerden, hadden niet al te veel te
doen Natuurlijk waren ,er menschen, die
hier en daar een licht lieten branden, maar
over bet algemeen straalde .weinig licht
naar buiten.' Wol verspreidde het licht van
de maan, hoewel -verduisterd door de laag
hangende wolken, nog vrij veel licht.
In het centrale verzamelpunt, in hotel
Atlanta op den Coolsingel heerschte groole
tevredenheid. De Rotterdamsche hoofd
commissaris van politie, mr. L. Einthoven,
had hier de gelukwenschen in ontvangst
te nemen van generaal De Ridder, de in
specteur van de luchtbescherming, die vele
oefeningen heeft meegemaakt, maar deze
een van de meest geslaagde noemde.
Mr. L. Einthoven verklaarde na afloop
van de proef, dat de verduistering oen over
weldigenden indruk op hem had' gemaakt.
Geen moment had hij gedacht na zoo'n
korte voorbereiding een dergelijk succes te
bereiken, wat voor honderd procent aan
de bevolking te danken is. De verduistering
aldus spr., van de straatverlichting is een
technische kwestie, die gemakkelijk te re
gelen is; had de bevolking niet medege
werkt, dan zou geen volkomen verduiste
ring tot stand gekomen zijn.
Op de rivier was alles voortreffelijk ge
regeld; slechts in drïo of vier gevallen
moest gewaarschuwd worden.
De bedoeling van deze proef was te zien
hoe de bevolking zou reageeren en deze
reactie is buitengewoon goed geweest.
Het verkeer heeft weinig hinder onder
vonden. Dank zij dc helderen hemel was
do weg goed te v men en in Rotterdam
waren de verkei. '/.uiltjes voorzien van
glïmiampen, electrisclie lampen met geringe
stroomsterkte, waarop speciaal gelet zou
worden uit het vliegtuig. Mochten deze
te zien zijn, dan vervallen zij natuurlijk
bij een volgende proef.
Wanneer de oefening herhaald wordt bij
donkere maan, dan zal het verkeer meer
hinder ondervinden en in het bizonder
van langs den weg geparkeerde auto's. Aan
rijdingen zijn dan waarschijnlijk niet te
voorkomen.
Spr. besloot met te verklaren, dat gene
raal De Ridder, die nagenoeg allo verduis
teringsproeven in het land heeft bijge
woond, zeer verwwonderd was, dat een
groote stad als Rotterdam, zoo volkomen
verduisterd kon worden.
Bij kaarsen adder een biertje gedurende de verduisteringsproef.
■m&J'
ïmAévIT»vu*-msu"y
-1
Overzicht tijdens de onthulling van het standbeeld van wijlen Koning Albert van
België, welke pleehtighcid Woensdag in tegenwoordigheid der leden van de Bel-
i gisehe Koninklijke Familie plaats vond, - j
De moord te 's-Gravenhage
I Een zedenmisdrijf?
Omtrent den moord op de 14-jarigo
Greta Groen te 's-Gravenliage, was tot
gisteravond' weinig bekend', aangezien do
politie nog steeds haaï ond'erzoek niet
voltooid' had'.
Uit de mededeelingen, welke ons door
de buurtbewoners en door het oudste zus-
e van het vermoorde meisje, Eena Groen,
werden verstrekt, schijnt evenwel de con
clusie niet lichtvaardig, dat h'et hier
gaat om een zedenmisdrijf. In de afge-
loopen weken is het vermoorde meisje
eenige malen gevolgd door een bepaalden
man, die haar twee keer heeft aange
sproken, den laatsten keer Vrijdag j.l. Hij
was toen in een auto en hield het meis
je staande bij het slachthuis. Een po
ging om haar in de auto te trekken mis
lukte, doordat het meisje zich tijdig wist
los te rukken. Het kind heeft toen het
voorgevallene aan haar ouders verteld, die
er de politie van in kennis hebben ge
steld'.
Het lijk van het meisje is ongeveer half
drie met een auto van den Geneeskundi
gen Dienst naar het gemeente-ziekenhuis
vervoerd.
Van de zijde der politie hebben wij de
volgende bizonderheden vernomen
Het meisje was hulp in d'e huishouding,
doch was sinds Zaterdag niet naar haar
betrekking gegaan, omdat zij aan griep
leed'. Haar moeder nam de betrekking voor
liaar waar en was dan ook des morgens
te negen uur van huis gegaan. Het meisje
was achter gebleven, gekleed op een sofa
in de huiskamer liggende. Do moeder kwam
to 12 uur thuis, na haar 5-jarig jongste
dochtertje van school te hebben gehaald.
Het kleine meisje liep moeder vooruit en
opende de deur, waarvan het slot nor
maal functionneerde. Men weet reeds, hoe
het kind' toen de naargeestige vondst deed
van haar zuster,.die dood tegen.de trap.
op lag.
De moeder heeft toen d'e burni en de
politie gewaarschuwd-.
Vermoedelijk gewurgd.
Het onderzoek, dat door de politie
is ingesteld hoeft voorloopig uitgewe
zen, dat liet meisje door verstikking,
vermoedelijk wurging om het leven is
gebracht. Om den lials bevond zich
een reep tule, welke niet was loege-
knoopt; zelfmoord ligt geenszins voor
de hand. Het meisje was ingetogen van
karakter. Het onderzoek wees tevens
uit, dat liet plegen van een zedenmis
drijf niet kan worden aange
toond, Een ongeval kan de politie
voorshands niet aannemen. Ook is
hier geen sprake van roofmoord, aan
gezien niets ontvreemd is.
Het lijk is in beslag genomen voor seo
tieonderzo-ek, dat in handen is van den
politiedeskundige, dr. Rocliat.
Een Inzonderheid, bij het onderzoek van
belang, was liet feit, dat de achterdeur
van binnen gesloten was.
De politie beeft de verschillende buren
gehoord, geen van hen had iets van tumult
in do woning van de familie Groen be
merkt.
Men tast, zoowel wat de motieven van
de wandaad, als de identiteit van den da
der betreft, nog in het duister.
Knaapje door auto aangereden en gedood.
Bij het oversteken van. den rijweg is gis
teravond om zes uur het vijfjarig zoontje
van de familie Blauwhof te Leimuiden, in.
de Dorpsstraat te Nieuwveen door' een.
personenauto aangereden en op slag ge
dood.
v -x 1 v
- 1 w r.~ - JL
Nit'»
Dumortier belaagt den keeper van York City tijdens den oefenwedstrijd
van het voorloopig Nederlandsch elftal in het Sparta-stadion te Rotter
dam
■j
