EERSTE BLAD.
Maandag 17 October 1938
De nieuwe lijn van Praag
Engeland
Vereenigde Staten
91ste Jaargang.
No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVO' 141 (HOEK KORTE HAVEN1).
BUITENLAND
Na de Duitsche reis van den nieuwen Tsjechischen
minister van buitenlandsche zaken.
Na den terugkeer van den Tsjecho-Slo-
waakschen minister van buitenlandsche za
ken, Tsjvaikovski, van. zijn Duitsche reis,
gedurende welke hij zich op de hoogte ge-
steid heeft omtrenthet standpunt en de
bedoelingen van Duitschland, heeft dé
Praagsehe regeering gedurende het afgeloo-
pen weekeinde gelegenheid gehad haar po
litiek op binnenlandsch- en 'buitenlandsch
terrein vast té stellen. .Réëds is wel dui
delijk, dat deze politiek meer naar rechts
zal zijn, dan in het verleden het geval is
geweest. Een Tsjechisch Wad heeft dien
aangaande geschreven: „Wij zijn grondig
genezen van het internationalisme". Alge
meen wordt verwacht, dat het commu
nisme zal worden verboden en dat nieuwe
perswetten de vérgaande vrijheid, welke
tot nu toe bestond, zullen inperken.
Men moet zeggen, dat het Tsjecho Slo-
waaksche publiek over het algemeen de
jongste wijzigingen niet alleen dapper, doch
ook philosophisch heeft opgenomen. Ieder
een houdt zich thans ]>ezig met vraagstuk
ken van wederopbouw en nieuwe orga
nisatie en in dit opzicht verwacht men
veel van de hulp van Groot-Brittannië. Het
verlies van vele groote spoorlijnen heeft
het aanleggen van nieuwe spoorlijnen op
den voorgrond gebracht, waardoor duizen
den werkloozen arbeid zullen vinden.
Omtrent den verderen loop der onder
handelingen met Hongarije is nog weinig
bekend. In Hongaarsche kringen te Praag
is men evenwel teleurgesteld. Men voelt,
dat men het doel voorbijgeschoten heeft
en dat elke regeling minder zal brengen,
dan de Slowaken bereid waren te geven.
De Slowaaksclie regeering streeft krachtig
naar de sympathie van Duitschland. Een
vooraanstaand lid der Sudeten-Duitsche
partij, Karmasin, is benoemd tot staats
secretaris voor Duitsche aangelegenheden
c-n is de grens voor Duitsche kranten ge
opend. In Slowakije is de vrijmetselarij
verboden en zijn de gelden van sommige
loges in beslag genomen. In Bohemen zijn
een aantal loges uit eigen beweging ont
bonden.
De autoriteiten hebben verder de be
velen aan de recruten, die zich tusscheu
17 October en het einde van het jaar moes
ten melden, ingetrokken.
Men is te Boedapest algemeen van oor
deel, dat de besprekingen tusscnen Tsjecho-
Slowakije en Hongarije binnenkort zullen
worden hervat. Van officieelo zijde heeft
men dit nooh ontkend noch bevestigd.
Naar verluidt beschouwt de Hongaarsche
regeering de uitslag van de besprekingen
tussclien Hitier en Daranyi als bevredi
gend en in regeeringskringm wordt de ver
wachting geuit, dat de Duitsche regeoring
een verzoenende houding aan zal nemen
tem aanzien van de Roetheensche kwestie
en zich niet zal verzetten tegen een even
tueel inlijven bij' Hongarije.
De sociaal-democraten verlaten
de tweede internationale.
Het orgaan van de Tsjecho Slowaaksche
sociaal-democratische partij, publiceert op
de eerste pagina een communiqué van het
secretariaat-generaal van de partij, waarin
wordt gezegd
„Overeenkomstig de beslissingen, welke
zijn genomen op de conferentie van Vrij
dag j.l. zal bij de verantwoordelijke partij-
instanties een ontwerp worden ingediend,
strekkende tot het zich terugtrekken van
de partij uit de socialistische internatio
nale. Dit ontwerp vloeit niet alleen voort
uit de jongste gebeurtenissen, doch is een
gevolg van een nieuwe oriëntatie, welke
de partij reeds verscheidene jaren volgt".
De partij zal ook haar naam veranderen
en voortaan „Partij van het arbeidende
volk" heefcen.
1. De onderteekening van internatio
nale verdragen/ voorts van wetten en maat
regelen van de oennanente commissie der
nationale vergadering en tevens van alle
acten der regeering en uitvoerende macht,
die de handteekening behoeven van een
president.
2. De persoonlijke vertegenwoordiging
van" dén staat naar bifmen en naar bui
ten.
3. Het opperbevel over dé geheele
weermacht.
Uitzonderingstoestand in Slowakije.
In Slowakije is gisteren in achttien dis
tricten, •waaronder Bratislaiwa, Neuhau-
sel, Rosenua, Kascliau e. a., het stand
recht afgekondigd'. Als reden voo-r dezen
maatregel worden botsingen tusscheu Hon
garen en Slowaken in deze gebieden op
gegeven.
Autonome regeering van Roe-
thene gevormd.
Uit Uzhorodi wordt aan het Tsjecho Slo
waaksche persagentschap Cefeka gemeld:
De autonome regeering van Subkarpa-
thisch Rusland is Zaterdag voor den eer
sten ministerraad' bijeen gekomen, waar
werd overgegaan tot de definitieve ver-
dëeling der departementen. De regeering
is thans samengesteld.
De Sudeten-Duitsche vluchtelingen.
Volgens .de Ceske Slovo zijn er op het
oogenblik te Praag ruim 10.000 Sudeten-
Duitsche vluchtelingen. De autoriteiten zijn
bezig met een telling en bereiden hun
repartieering voor.
De strijd in Spanje
Weer een broodbombardement op
Madrid.
De rechtschen hebben Zaterdag 145.000
brooden boven Madrid omlaag geworpen.
De meeste Madrilenen hebban dp 'brepdea
opgeraapt en naar de politie gebracht, op
dat ze naar Hë" "réchtschen teruggeworpen
zullen worden.
De gemeenteraadsverkiezingen
De eerste uitslagen.
De eerste uitslagen schijnen aan te
geven, dat de regeeringspartijen versterkt
zijn. De rexisten hebben, gelijk men dat
r De onderhandelingen met
Duitschland.
Dezer dagen zal een delegatie van hier
1 sjecho-S 1 owaaksche ministers, n.l. de mi
nisters van landbouw, financiën en han
del en industrie, alsmede de minister zon
der portefeuille Vavreka, naar Berlijn gaan,
teneinde de besprekingen met de Duit
sche regeering voort te zetten. Dit werd
hekend na de vergadering van den mi
nisterraad van Zaterdagavond, waarin de
minister van buitenlandsche zaken, Tsjval-
kovski verslag heeft uitgebracht over zijn
besprekingen met de Duitsche regeering.
Bevoegdheden voor Sirovy.
volgens een publicatie van het minis
terie van defensie is generaal Sirovy tij
dens zijn functie van minister-president
belast met de uitoefening van de volgen
de, aan den president der republiek iop-
Eftmendte rechten
Churchill antwoordt Hitier
Een radiorede tot de Vcreenigdc
Staten.
Cjhurchiil heeft gisteravond een voor
Amerika bestemde radioredevoering uitge
sproken, waarin hij van repliek diende op
de door Hitler op hem, Eden en Duff
Cooper uitgeoefen m critiek tijdens zijn re
cente redevoering te Saarbrucken,
Churchill verklaarde o.a., dat, wanneer
maanden geleden Groot-Brittannië, Frank
rijk en Rusland' gezamenlijk oen verkla
ring zouden hebben afgelegd', dat zij teza
men zouden optreden, wanneer Duitsch
land' een niet-geprovoceerden aanval pleeg
de op Tsjecho-Slowakije, en Polen, Zuid-
Slavië en Roemenië hadden uitgenoodigdi
zich aan te sluiten bij de combinatie van
de vrede-verdedigende mogendheden, Hit
ter dan tegenover een zoo geweldige strijd
macht zon hebben gestaan, dat de krach
ten der gematigdheid in Duitschland' zou
den zijn opgeleefd.
De geheele wereld wil vrede en veilig
heid, maar zijn die verkregen door het
opofferen van Tsjecho-Slowakije, dat „ver
laten, vernield en verslonden is en dat
thans verteerd' wordt?"
Europa ligt {hans neergeslagen en ver
strooid voor de triumfeerende aanmati
gingen van de dictatoriale macht.
Churchill richtte zidh tot de Vereenigde
Staten als lot ver af zijnde toeschouwers,
die, wanneer ik' dat er aan mag toevoegen,
steeds meer betrokken toeschouwers zijn
van de tragedies en misdaden. Niemand
twijfelt er aan, aan welkten kant de sympa
thieën van Amerika liggen en spr. vroeg:
Wilt gij wachten tot de Britsche vrijheid1 en
onafhankelijkheid het onderspit heeft ge
dolven en wilt gij alleen dan de zJaak op
nemen, wanneer zij voor driekwart geru
ïneerd is. De nog over zijnde Krachten
der beschaving zijn overweldigend. Wanneer
zij vereenigd zijn in een gemeenschappe
lijke opvatting van recht en plicht, zal
er geen oorlog zijn. Integendeel, het vlij
tige, dappere Duitsche volk zou, bevrijd
van de tegenwoordige nachtmerrie, een ©er-
volle plaats innemen in de voorhoede der
menschelijke maatschappij en verklaren, dat
de wereldkrachten aan onzen kant over
wegend zijn.
Is dit een oproep tot den oiorlog? zoo
vroeg Churchill vervolgens, om dan voort
te gnanIk verklaar, dat de eenige waar
borg voor den vrede gielegen is In een
snelle en. vastberaden aaneensluiting va'n
krachten om de militaire en moreele agres
sie het hoofd te bieden, een vastberaden
aanvaarden van hun plicht door de En-
gelscjh sprekende volkeren en door alle
naties, groot en kjei'n, die met hen wil
len optrekken.
De toestand in het Verre Oosten
Waitsjan ligt in puin.
Naar uit Hongkong vernomen wordt, zijn
de Japanneezen Zaterdag de stad Waitsjau
binnengerukt en ligt deze stad in puin. De
Chineezen hebben twaalf bruggen over
den veriseergsweg, alsmede een brug over vonTachtte, de katholieke en liberale par
de rivier vernield'. De Japanstehe vliegtui- 1~'
gen zijn boven Svatau en geheel Kvan-
'toeng zeer actief.
De Japansribe troepen blijven zich in dc
Biasbaai ontschepen, en hebben de bezet
ting van de geheele fcust over een lengte
van 30 kilometer voltooid.
Cholera-epidemie?
Volgens een van het front in Zuid-China
ontvangen bericht van Domei, zou te Wait
sjau een dholera-epidèm» heerscben. Meer
dan 20.000 van de 100.0000 bewoners der
stad zouden Irjdendte zijn, terwijl meer dan
8000 personen overleden zouden zijn we
gens de slechte medische verzorging.
Direct na de bezetting der stad' door de
Japanneezen weiden maatregelen genomen
om de epidemie te bestrijden.
De opmursch naar Hankau.
Japanneezen verklaren nieuwe successen
te hebben bereikt bij htm- „nijptangbewe-
Hankauheri ehten van het centrale Chï-
neesehe front melden, dat aan den rech
terflank de Japansche troepen Tichtousjan
ten Noorden van Tsjangsjoeyocan zelf, ter
wijl de linkerflank van het Japansdie leger
oprukt, ten Noorden van -Sinlanfoean in
zicht is gekomen van Jangsfo, een der sleu
telposities voor de verdediging van Hankau
De terreur in Pijestina
Rreid4fzieh steeds uit.
In het oude stadsgedeelte van Jeruzalem
werd Zaterdag een bom geworpen naar
een Fngelsche militaire patrouille. Engel-
sdie politiebeambten werden door Arabi
sche terroristen onder vuur genomen. Ster
ke afdeelingen politie en. militairen heb
ben daarop de geheele oude stad afgezet
en een stelselmatig-onderzoek ingesteld.
Niet ver van het politiebureau te Jaffa
werd een Arabische inspecteur van politie
doodgeschoten.
In de huurt van NaMoés is een Engel-
-sfihë thilifaire'-auf& bij' oen naehlelijkea in-,
spectiefoeht verongeluk!. Twee soldaten zijn
daar!dj om het leven gekomen, terwijl
twee andere inziitenderi ernstige wonden
opliepen.
Nabij Gaza hebben rebellen den inter
national!! spoo: weg ondermijnd, waarna
■zij trachtten Ie vluchten. Zij werdeu ech
ter door militairen omsingeld, waarbij drie
hunner gedood en twee gevangen geno
men werden.
Tusscheu 1 October en 15 October j.l.
zijn aci dooden en gewonden gevallen
volgens een niet-offideele schatting. Van
deze 461 slachtoffers werden 358 gedood,
van wie 270 bandieten varen. Verder wer
den acht Fngelschen gedood en 23 ge
wond.
De lrooge commissaris, Mac Michael, is
per vliegtuig uit Londen in Jeruzalem
aangekomen.
Beperking der Joodsche immigratie?
Joden zouden ook geen grond
mogen knopen.
Dc Daily Herald verwacht, dat de Brit
sche regeering zal afzien van haar plannen
tot verdeeling van Palestina en zal over-
I gaan tot een drastische inperking van het
Joodsche nationale tehuis. De commissie-
Woodhcad, aldus schrijft het blad', zou het
nemen van deze hesluiten aanbevelen^Men
gelooft, dat de regeering, steunende op
het rapport der commissie, zal voorstellen
de Joodsche immigratie voor den tijd van
ongeveer hvee jaar geheel te schorsen of
tot een streng minimum terug te brengen.
Tevens zou de verkoop van grond' aan Jo
den verboden worden.
Het blad schrijft, dat liet nemen van der
gelijke besluiten gelijk zou staan met op
zegging van de verklaring van Balfour en
een zich gedeeltelijk onttrekken aan het
mandaat, dat door den Volkenbond is
opgelegd.
Lord Stanley, de minister voor de
Dominions, overleden.
Lord' Stanley, ae minister voor dc Do
minions, is vannacht om half drie m
een ziekenhuis te Londlen overleden.
Hij is 14 jaar oud' geworden.
Op '23-jarigen leeftijd1 was hij zijn par
lementaire loopbaan begonnen als afge
vaardigde voor Liverpool. Van 1927 tot
1929 was bij voorzitter der conservatieve
partij.
België
Van Zeeland naar Amerika. -
De oudpremier Van Zeeland' is heden
ochtend' van Brussel naar Engeland ver
trokken. Vandaar zal hij zidh naar de Ver
eenigde Staten hegeven, waar hij em reeks
lezingen zal geven ovor de internationale
economische samenwerking.
Tijdens zijn reis zal Van Zeeland ver
schillende besprekingen voerai mét de be
langrijkste politieke en economische figu
ren in de Vereenigde Staten.
tij benadeeld, maar, vergeleken met de
parlementsverkiezingen van 1936 boeken
zij een achteruitgang. ïn Vlaanderen heeft
de combinatie der katholieken rexisten en
frontislen niet de door deze partijen ver
wachte resultaten opgeleverd. De commu
nisten tenslotte hebben ©enigen winst ge
boekt ten koste van de socialisten.
In het Oosten des lands zijn de resul
taten, voor zoover bekend, gunstig voor
het land. Te Eupen heelt de pro-Duitsche
partij een z'etel verloren. Te Saint Vith
is de meerderheid van dén Heimatbund
verslagen. Te Malmedy gelooft men, dat
de gemeenteraad zal kunnen worden sa
mengesteld' uit vier led'en van den Heimat
bund tegen vijf van de lijst van burgemees
ter "VVerson (socialist) en twee christen
democraten.
Duitschland
Funk te Berlijn terug.
De minister van economische zaken,
■Funk, is gisteravond van zijn reis naar
de Z.O. Europeeselie landen te Berlijn te
ruggekeerd.
Italië
Anti-fascistische organisatie ontdekt in
Noord-Italic.
In Noord-Italië is een anti-fascistische
organisatie ontdekt, in verhand waarmede
prof. Eugbnio 'Colomi, woonachtig te Triest,
van Joodsch ras en leid'er der oiganisatie,
gearresteerd is. De beweging omvatte ver
scheidene cellen. 'Colomi heeft bekend, dat
hij betrekkingen van politieken aard onder
liield' met Joden in Italië en in hot bui
tenland'. Zijn bekentenis heeft de arresta
tie ten gevolge gehad van ©en aantal
Joden, o.a. den vroegeren afgevaardigd©
Philipson te Florence. Alle gearresteerden
zijn voor het speciale gerechtshof gedaagd
De versterking van hel luchtwajien,
Volgens de New. .York .Herald .Tribune
heeft het departement van oorlog ter goed
keuring van president Roosevelt plannon
ontworpen betreffend© ©en radicale lucht-
politiek. Deze plannen zouden omvatten:
Massaproductie van vliegtuigen, experimen
teel© ontwikkeling van nieuwe types snelle
vliegtuigen, opgeven van den houw van
het type bombardementsvliegtuigen bekend
onder den naam „vliegende forten", ter
wijl verder o.m. het gebruik van ballons,
die van motoren voorzien zijn, ontwikkeld
moet worden en de nadruk gelegd' moet
worden op snelle in plaats van lichte vlieg
tuigen voor het gebruik in samenwerking
met de op den grond opereerend© troepen
en voor het beschermen van de zware
bombardementsvliegtuigen.
Edison, assistent secretaris van marine,
heeft volgens de New York Herald Tribune
verklaard, dat de breed© vestingsingels van
den Atlantisohen en Stillen Oceaan ver
smald zijn tot de afmetingen van grach
ten.
Z. K. H. Prins Bernhard woonde Zaterdag
avond in het A.M.V.J.-gebonw te Amster
dam de viering bij van het 5-jarig Iiestaan
der Padvindcrsvcrecniging Nederland.
BINNENLAND
Lustrum padvindersvereen.
Nederland
Z.K.H. Prins Bernhard woont
lustrumviering bij.
Op zeer feestelijke wijze vierde de pad-
vindersverceniging Nederland in een alge-
meeno ledenbijeenkomst in het gebouw
der A.M.V.J te Amsterdam haar eerste
lustrum; een lustrumviering, die bizondere
luister werd bijgezet door de aanwezigheid
van Z.K.H. Prins Bernhard, Koninklijk com
missaris der Nederlandsche padvinders.
Des middags tusschen 5 en 6 uur werd
voor het A.M.V.J. gebouw voor de hoofd
leiders en mede voor den hoofdcommissa
ris Oosterlee van de N.P.V. een défilé van
de Amsterdamsche P.V.N.-troepen gehou
den.
Daarna vereenigden zich de aanwezigen
aan een maaltijd.
Even over acht uur verscheen Z.K.H.
Prins Bernhard, de Koninklijke commissaris
der Nederlandsche padvinders, aan het ge
bouw.
Om kwart over acht trad Z.K.H., ge
volgd door dit gezelschap de groote zaal
binnen
Ere Prins, die gekleed was in padvin
dersuniform, werd begroet met het pad
vinderslied: „Hoort, zegt het voort", dat
slaande door alle aanwezigen met volle
borst werd gezongen.
De voorzitter der P.V.N., ir. C. Beets,
hield een korte feestrede.
Daarna werd een zeer welvoorzien pro
gramma afgewerkt, dat geheel gevuld was
mst „eigen werk" van de padvindsters en
padvinders.
Nationaal Jongeren Verbond
Algemeenc vergadering.
In de algomeene vergadering van hot
Nationaal Jongeren Verhond In kasteel
Nijemode te Breukelen, Zaterdagmiddag
gehouden, werd het hoofdbestuur van 'het
Nationaal Jongeren Verbond voor het ver-
eenigingsjaar 19381939 bij acclamatie als
volgt samengesteld:
Algemeen voorzitterJ. H. P. V. Haitsma
Mnlier, algemeen secretaris, jhr. W. M. de
Brauw, algemeen penningmeester, A. Ph.
C. Giebergen.
Leden: K. Rijsdorp, IE A. V. Giesberger,
S. Baron van Heemstra, J. C. van den Berg
en mr. 1. W. van Santen.
Het aftredende hoofdbestuurslid, mr. O.
Verdoom, weid tot eerelid benoemd.
De vergadering zond een telegram aan.
H.M. de Koningin, in antwoord waarop
-in- den namiddag namens_H. M. antwoord'
ontvangen werd.
Des avonds hield de afdeeling de Vecht
streek van liet Verhond een zeer druk be
zochte bijeenkomst, waar prof. mr. A. C.
Josephus Jitta, liet woord voerde.
Karl Kaulsky overleden.
Hedenochtend is te Amsterdam overleden
de vroegere Oostenrijksche econoom en
politicus Kar! Kautskv, die reeds eenige
weken ernstig ziek was. Kar] Kaulsky is
juist gisteren 84 jaar geworden.
Kar] Kauisky heeft zich vooral als vu
rig volgeling van Karl Marx, met wien hij
persoonlijk bevriend was, en Friedricli En
gels, naam verworven.
Reeds als student sloot Lij zich bij de
sociaal-democratie aan. 1
Ilij kantte zich scherp tegen liet revi
sionisme van Bernstein. I 1
Bij de opkomst van het nationaal-socia
lisme in 1931 verliet Kari Kautsky de
Duitsche hoofdstad om zich 1e Weenen
te vestigen. De aansluiting van Oosten
rijk bij Duitscbland in Maart van dit jaar
was oorzaak, dat Kautsky orik Weenen vaar
wel zegde en zicb te Amsterdam' vestigde.
Productie van electriciteit in Nederland.
Naar bet Ceniraal Bureau voor die Sta
tistiek mededeelt, bedroeg de energie-af-
gifte door de centrales, welke in de open
bare slroombéhoefle %'oorzien, in d! maand
September 191 miilioen KWH., in de/e'fde
maand' van 1937 werden 174.5 miilioen
KWH afgegeven. De afgifte was derhalve
16.5 miilioen KWH 9.5 pet. groo-
ter.
Kinderverlamming met doedel ijken afloop.
Te Haarlem, heeft zich ©en vierde geval
van kinderverlamming voorgedaan. De pa
tiënte, een meisje van negentien jaar is
in de Mariastichting overleden.
Luchtvaart
Mollison gaat hertrouwen.
D© Britsche vlieger Mollison zal binnen
kort in het huwelijk treden met mevrouw
Hussey, de vroegere echtgenoot© van kapi
tein Andrew Hussey, den eigenaar van
groote plantages op Jamaica.
1 De Ameidevlucht.
Aan de Ameidevlucht, welke Zaterdag
is gehouden, hebben veertien personen,
onder wie dte organisator der vlucht, bur
gemeester Llrijtendijk, deelgenomen.
Winnaar der vlucht werd' ir. J, Duymes,
tweede Justus Hijmans ©a dterde Radtema-
kers.
Twee Britsche vliegtuigen, verongelukt.
Zaterdagmiddag zijn bij Chathal twee
lesvliegtuigen van de Britsche militaire)
luchtmacht verongelukt Drie inzittenden
zijn om het leven gekomen.
Ut» counuti «rscliunt dafpJÖk». metmt-
Ï0P^8 per -P°st
f 2J0-- Prijs PT.™*!" It
Afson-
Abonaementen
derlïïke auxnnieite 4 ets.
7ïd»rS«? ISWo^endatm.
Een bepaalde plaats Tan advertentien
wordt niet gewaarborgd.
Prijs der Advertenties: van 15 regels f 165;
Mn 11 O G A leder0 r0Sel meer s 0-30; in het Za ter dagnummer
Pill. ZlüUT 15 regels fK80, iedere regel meer f(X35
m^hn^^bbmmi Reclames f 0.75 per regeL IncassokosteaS cts.j
pestkwitanties 15 ets. 1 sneven \an advertentien
by abonnement zyn aan het Bureau verkrypbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentién opgenomen 10.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 voorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
's Woensdags: Kleine Advertentien tot25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 0 uur aan het
Bureau bezorgd.
*s Zaterdags* Kleine Advertentien f 1.00,indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
ging"-