Dinsdag 18 October 1938
EERSTE BLAD.
De terreur in Palestina
No. 21995
BUITENLAND
Bethlehem is geheel in handen van de
Arabische terroristen.
De strijd tn Spanje
België
De gemeenteraadsverkiezingen
Vereenigde Staten
Fantastische bewapeningsplannen
Duitschland
Frankrijk
Tsjech© Slowakije
Italië
Turkije
Wijziging tariefmachtigingswet
1934
Gemengd Nieuws
Spoorwegongeluk voorkomen
91ste Jaargang.
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
Volgens een bericht van het Duit-
sche Nieuwsbureau, uit,Cairo, bevindt
Bethlehem zich' sedert weken in han
den van de opstandige Arabieren. Geen
enkel Britsch soldaat'bevindt zich' nog
ïn de stad. Door dit feit is ook de
Kerk der Geboorte in Arabische han-
den, aangezien evenwel de opstand ©en
Arabisch-nationale en geen religieuse
ziaak is, wordt het uitoefenen van
den christelijken godsdienst in niets
gehinderd; met uitzondering van Joden
en Epgelsdhen, k!an ieder vrij Beth
lehem betreden.
De Arabische opstandelingen hebbenden
."Arabieren het dragen van fez en tulband
verboden. Alle Arabieren dragen thans de
gewone hoofddoek met snoeien, zoodat het
zeer moeilijk is de opstandelingen te on
derscheiden van vreedzame burgers.
Ook gisteren zijn te Jeruzalem weer
talrijke incidenten voorgevallen. In het oude
Jeruzalem heeft een brand gistermiddag
het politiebureau in de Mohammedaansche
wijk', dat rebellen wisten te forcieerem,
vernield, straatgevechten zijn geleverd tus-
Schen politiepatrouilles en rebellen. Op
standelingen hebben daden van geweld ge
pleegd op Joodsche inrichtingen, terwijl
.vioor een Joiodscli seminarium een bom
werd geworpen. De toestand blijft ernstig.
De autoriteiten hebben het verbod om
zich op straat te begeven na 11 uur des
avonds uitgebreid tot de gelieele stad Je
ruzalem. In de provincie hebben talrijke
incidenten in het geheel 5 dooden en 8
gewonden geüisoht.
Gisteravond is om de nieuwe siad van"
Jeruzalem een oordon gelegdvan nieuwe
afdeel in gen gepantserde wagens en militai
re patrouilles. Het verkeer was beperkt.
In de buitenwijken werd gepatrouilleerd
door soldaten, met stormhelmen.
Gisterochtend lieeft een sterke Arabische
bende een aanval gedaan op een wachtpost
aan het Huleli-meer. Twee Joodsche wa
kers werden gedood en zes gewond.
Het meer en de omgeving vormen een
Joodsche condessie.
Een militair vliegtuig heeft gistermiddag
acht Arabische veroordeelden, achterna ge
jaagd, die uit de gevangenis van Athlit
waren gebroken. Twee der ontsnapten wei
den gedood, doch de overigen ontkwamen.
France verwacht toekenning
der bclligerentenrechten,
Havas meldt uit Burgos
Iteed's thans, na de van het front terug
getrokken Italiaansche troepen naar hun
land terugkeeren. verwacht het officieel©
rechtsche Spanje, dat men het de bedli-
gerentenrechien zaï toekennen. Het is mo
gelijk, dat Franco of een der leden zij
ner regeering binnenkort hieromtrent een
verklaring zal afleggen.
De toestand in het Verre Oosten
Do strijd te Hankau.
Oveir het geheel is de positie aan alle
fronten rondom Hankau ongewijzigd. De
Chineescke tegenstand wordt straffer, voor
al de weerstand tegen den Japanschen op-
marsch aaa het Zuidelijke Jangtsefront.
Deze opmarsch gaat van Yangsin in Weste
lijke richting naar Sienning en hoeft ten
doel de spoorweg- en rivierverbinding naar
Tsjangsja af te snijden.
De 'Chinee&en verklaren in een door
lien uitgegeven communiqué, dal de Chi
nees che strijdkrachten Sjih Wei Yau heb
ben heroverd', een stad', welk© de Japan-
neezen pas gisteren bezet hebben.
Do Japausche landing in de
Bi&gbaai.
Het Chineesche persbureau bericht, dat
de landing van de Japansche troepen in
Zuid-CJnna ernstige vormen heeft aange
nomen nadat do Chineescho troepeu zich
uit Waijoeng teruggetrokken hebben. De
Japansche troepen, die pogen den spoor
weg KantonKauloen door te snijden ont
moeten hevigen tegenstand bij Loenkang,
120 K.M. ten Zuid-Oosten van Kanton.
In Noord-China blijven de Chineesche
vrijscharen nog actief.
Na een bezetting van vijftien maanden
zijn de Japansche iroepen er niet in ge
slaagd de spoorwegen te beveiligen. Op
10 October is tusschen Jangtsoen en
Tsjangtswang een weg door een landmijn in
de lucht geblazen. Deze mijn was geplaatst
door Chineesche vrijscharen. Drie, Japan-,
scho soldaten werden hierdoor gedood.
Enkele .resultaten.
Omtrent de, resultaten der gemeenteraads
verkiezingen in eenige steden, staat thans
het .volgende vast: -
Te Charleroi hebben de socialisten, .li-,
beralen en communisten zich gehandhaafd.
Die katholieken verliezen een zetel, die
gewonnen wordt door de rexisten, welke
11.16 pCt. der stemmen kregen.
Te Namen hebben de socialisten twee
zeiels gewonnen, ook de katholieken won
nen hier twee zetels, terwijl de liberalen
twee zetels verloren en de christen de
mocraten hun twee zetels kwijt raakten.
De rexisten hebben hier geen enkel resul
taat geboekt. De katholieken beschikken
over de volstrekte meerderheid.
Te Bergen verloren de socialisten een
zetel, welke door de communisten werd
gewonnen; de liberalen verloren een ze
tel aan de rexisten, de katholieken hand
haafden zich. 1
Te Antwerpen verloren de socialisten
een zetel, de katholieken twee, de libe
ralen vier en de Vlaamsch nationalisten
een zetel. De rexisten bezetten twee ze
tels en de lijst-Frerissen zes zetels.
In Gent hebben do socialisten en de ka
tholieken elk een zetel gewonnen, de com
munisten een tweetal zetels verloren en'
de rexisten een zetel gewonnen.
In Brussel verloren de socialisten drie
zetels, de katholieken ©en zetel, de libe
ralen twee zetels. De rexisten l>e zetten
vier zetels, de communisten wonnen twee
zetels.
De uitslag der verkiezingen voor den ge
meenteraad van Enpen dertien zetels
luidt: Heimattreue Front 3922 stemmen,
d.i. 49.21 procent van alle uitgebrachte
geldige stemmen: zeven zetels.
Gemeentebelang (pro-Bielgisch) 3723
stemmen, d.i. 46.61 procent van het totaal
aantal uitgebrachte stemmen: zes zetels.
In de drie steden: Eupen, Malmody, St.
Vith, hebben de lijsten van het Heimattreue
Front 5816 stemmen verkregen, tegenover
dc pro-Belgische groep 6463 stemmen.
Amerika bouwt de sterkste
luchtmacht en de grootste
vloot.
Amerika staai op liet punt, te begin
nen met de uitvoering van een bcwape-
ningsprogram van adembenemende afme
tingen, waarvoor het Duitschland verant
woordelijk acht, aldus schrijft David Law
rence, een van Washington^ meest con
servatieve publicisten in een artikel, d'at
overal in de Vereenigde Stalen in de
bladen is gepubliceerd
Lawrence schrijft, d'at de regeering der
Vereenigde Stalen Duitschland als een aan
vallerstraat beschouwt, en bereid' is, de
sterkste luchtmacht op te bouwen, de
grootste vloot, en een stelsel van reser
ves, dtat de mogelijkheid biedt tot vor
ming van een der grootste legers ter we
reld1. Geen intimidatie van de Duitsche
pers, boe groot ook, rial dit kunnen voor
komen.
Alleen daden, niet slechts woorden, van
de Duitsche regeerders, zullen de wereld
er van overtuigen, dat voor de regeling
van geschillen op recht kan worden ver
trouwd.
Lawrence schrijft verder nog, dat de
Vereenigde Staten zich niet inlaten met zui
ver territoriale nwesties in Europa, doch
niet onverschillig kunnen blijven tegen
over de groeiende willekeur ter wereld,
die den oorlog slechts onvermijdelijk kan
maken.
De onlusten te Weencu.
Het is ie Berlijn niet raogeirjk nauw
keurige inlichtingen te verkrijgen over de
gebeurtenissen te Weenen na de rede van
gouwleider Bürckel. Evenwel hebben per
sonen, die uit Weenen zijn gekomen, het
volgende medegedeeld': In zijn rede op
de Heldenplatz heeft' de rijkscommissaris
tegelijk de katholieken, de Joden en d©
Tsjechen aangevallen. Na de rede begaven
zich nationaal socialistisch^ elementen naar
Leopoldsladt, een wijk, welke voorname
lijk door Joden wordt bewoond' en sloe
gen hier ao ruiten van woningen, restau
rants en synagogen in en vernielden het
huisraad, Deze incidenten duurden drie
dagen.
Hitler werkt aan een nieuw plan v«or de
koloniale campagne.
De Daily Telegraph and iteming Post
meldt uit Münclien, dat Hitler vandaar per
auto naar Berchtesgaden is vertrokken. Hij
zal te Berchtesgaden blijven tot 9 Novem
ber en. dan tömgkeeren naaï Müncheia
voor de jaarlijksche herdenkingsbijeenkomst
der N.S.D.A.B.
De correspondent verneemt, dat de Führer
voornemens is eerst drie-weken rust te
nemen en dan een nieuw programma zal
uitwerken voor de Duitsche campagne ten
behoeve van koloniën.
Ook een Ilaliaansch ambassadeur
te Parijs.
Tegelijkertijd dat de Fran sche regeering
het "agreement van de Italiaansche regee
ring verzocht voor de benoeming "tot
Frahsch ambasasdeur te Rome van André
Francois Poncett, heeft de Italiaansche re
geering aan de Fransdie medegedeeld, dat
zij binnenkort het agreement verzoeken zou
voor de benoeming van een Italiaansch am
bassadeur te Parijs.
In goed ingelichte kringen verwacht men,
dat voor dezen post zal worden gekozen
de ambassadeur van Italië fe Buenos Aires,
Guarigüa.
Benesj naar de Vereenigde Staten.
De,president"der universiteit van Chica
go heeft bekend- gemaakt, dat Benesj de
uifnoodigïng tot het geven van een aantal
lezingen aan die universiteit heeft aan
vaard, De datum, waarop Benesj zal aan
komen, is nog niet vastgesteld.
De financieele hulp van Engeland.
Met de Tsjecho Slowaakscihe finan
cieele missie, oie gisteren van Londen
naar Praag is terug gekeerd, is, naar
Reuter verneemt, een bevredigende reg-
iing tot stand gel-omen omtrent liet Brit
sch© voorschot van 10 millioen pond ster
ling en het gebruik, waartoe het zal wor
den bestemd'.
Het Tsjecho Slowaaksclie verzoek om
nog meer financieele hulp, dat, naar men
meent te welen, het on-derwerp zou vor
men van memoranda, die de missie bij de
Britsche en de Fransche regeering heeft
achtergelaten, is eveneens besproken, doch
hieromtrent kon men het niet zoo spoe
dig eens worden.
Frankrijk heeft zicli, naar Reuter ver
neemt, óp het standpunt gesteld, dat Frank-
rijk's eigen behoeften voorloopig de mo
gelijkheid1 vau liet verleenen vaa bijstand
aan Tsjecho Slowakije uitsloten, in ver
band' waarmede Engeland' zic-h niet bereid
zou hebben vertiaard' de- last alleen te
dragen.
Tegen overdrijvingen in de rassenkwestie.
In alle kringen t? Rome ïs de aandacht
getrokken door een artikel over cie rassen
politiek van het regiem, dat verschenen
is in het tijdschrift „Yita Universitatlia"
en dat is on Jerteekend door professor
Pende, die een der niede-onderleekenaars
is van het manifest van intellectueel©!!,
d'at de basis dier rassenpolitiek vormt.
Pende keert zich tegen overdrijvingen en
extreme tendenties, die in deze aangele
genheid aan dc-n dag gekomen zijn in
geavanceerde kringen en organen. Hij wijst
er op, dat dit niet kan worden toegela
ten, ./niet alleen door de wetenschap, maar
ook door de politieke hiërarchie in Ita
lië". Iiij verwerpt in liet bizonder de ge
daclite aan gedwongen sterilisatie van er
felijk- belaste individuen, aangezien dit in
strijd met den godsdienst en zonder veili
ger. bioJogiscben grondslag zou zijn.
Dit standpunt wordt, vooral in gods
dienstige kringen, toegejuicht. De Osser-
valore wijdt er een groot© ruimte aan.
Daarentegen wordt ;n zekere fascistische
bladen levendige critiek op den profes
sor uitgeoefend'
De benoeming van Poncet tot ambassadeur
vau Frankrijk.
De Italiaansche regeering heeft haar
agreement verleend tot de benoeming van
Francois Poncet tot ambassadeur van
Frankrijk te Rome.
Kemal Ataturk lijdende aan de lever.
De secretaris generaal van het huis van
den president der Turkscho republiek
maakt in een officieel communiqué mel
ding van den gezon Iheidstoes'.and van pre
sident Kemal Ataturk.
Een leverkwaal, waaraan de president
lijdende is, heeft liaar normaal beloop ge
volgd, totdat zich Zondag de crisis voor
deed', welke de ziekte verergerde. De pa
tiënt is veel zwakker geworden, zijn pols
slag is verhoogd.
Dc toestand van den patiënt blijft ern
stig, ondanks een gisteren geconstateerde
verbetering.
Ierland
De Valera wil eenheid.
De Valera heeft tegenover een specialen
correspondent van de Evening Standard,
een belangrijke verklaring afgelegd over
de bestaande verdeeling van Ierland.
De Valera, zeide, dat hij niet meer dacht
aan een volksstemming, die de scheiding
zou laten voortbestaan, en hij verzocht
Engeland met klem, de zes graafschappen
van Ulster te bewegen, zitting t© nemen in
een Groot-Ierscli parlement. De Valera bood
Uister autonomie aan in plaatselijke aange
legenheden, en vroeg slechts garanties voor
de nationalistische meerderheid in liet ge
bied. De Valera voegde hier nog aan toe,
dat, zoolang do verdeeling bleef bestaan,
de kansen, dat Eire ingeval van een Euro-
peescken oorlog niet. Engeland zou-samen
werken, zeer gering waren.
te; >5^ t' i
:rx<; '"f
Hr. Ms. kruiser Gelderland" ïs gisteren ait Den Helder naar Curara vertrokken.
Dit vertrek ging met de gebruikelijke tafereeltjes gepaard.
BINNENLAND
Adres van de Kamer van
Koophandel voor Botterdam
aan de Tweede Kamer.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Rotterdam, lieeft zich inzake de ta
riefmachtigingswet 1934 ten tweede male
tol de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal gewend. In liet adres verzoekt zij
do Kamer de regeering uit te noodigen
de tegenspraak welke in verschillende uit
latingen van de memorie -van antwoord
opgesloten liggen, door nadere verduidelij
kingen van haar voornemen op to heffen
en de gevraagde volmachten nader te be
grenzen door in de considerans of den
tekst van de wet vast te leggen:
het verdedigend karakter van de Neder-
laudsche handelspolitiek, de bedoeling om
uitsluitend den afzet van. de Nederland-
sclie productie (als geheel gezien) op de
eigen markt te bevorderen en een automa
tische intredend© jaarlijksche verlaging van
één procent van de te verhoogen invoer
rechten, tot dat het punt van uitgang
weder zal zijn bereikt.
1 Een amendement.
Jhr. mr. De Geer heeft op het wetsont
werp tot wijziging van de tariefmachti
gingswet, liet volgende amendement inge
diend
In artikel 1 wordt in het daarbij ge
wijzigde artikel 2, lid li van de tariefmach
tigingswet 1934 in de plaats van „ten hoog
ste drie jaren" gelezen: „ten hoogste een
jaar".
Do bedoeling van het amendement is
horstel op dit punt van den bestaanden
tekst.
Delegatie van wetgevende bevoegdheid
behoort zich te beperken tot het noodza
kelijke.
Aan dezen eisch voldoet de voorgestelde
termijnverlenging niet.
Een lialvc eeuw ,,Effatha".
Voor liet christelijk internaat voor doof
stommen „Effatba" te Voorburg was het
gisteren een dubbele feestdag. De vereeni-
ging tot bevordering van christelijke op
voeding en onderwijs aan doofstomme
jongelieden vierde gisteren zijn 50-jarig
bestaan, en aan dit feest werd luister
Lijgezel door de ingebruikneming van een
nieuw gebouw van liet internaat, een gym
nastiekzaal, tevens localiteit voor feeste
lijke en plechtige bijeenkomsten.
De voorzitter van het bestuur der ver-
ecniging, prof. dr. L. van der Meiden,
sprak daarbij een rede uit.
Hierna had een druk bezochte receptie
plaats.
Des avonds werd in de Oosterkerk t©
's-Gravenliage ©en bidstond gehouden, waar
hij ds. J. H. F. Remme uit Amsterdam
voorging.
De Haagsche gemeenteraad niet naar
Schiphol.
B. en W, van 's-Gravenhage hebben op
de uitnoodiging van liet gemeentebestuur
van Amsterdam aan den Haagschen ge
meenteraad, om in verband met de plan
nen voor een centraal vliegveld, een be
zoek te brengen aan Schiphol, als volgt
geantwoord.
In antwoord op uw brief hebben wij
de eer uw college mede te deelen, dat
wij de daarin vervatte uitnoodiging op
prijs stellen, doch dat liet ons niet mo
gelijk gebleken is reeds in deze week ©en
dag voor het bezoek aan Schiphol vrij te
maken.
Daar het in liet voornemen ligt de be
handeling van het ontwerp-adres aan de
regeering inzake de vliegveldkwestie in
de raadsvergadering van 24 October a.s.
aan de orde te stellen, zou het voorge
stelde bezoek dus niet vóór de discussie
over- dat ootwerp-adres kunnen plaats heb
ben.
Wij mogen intusschen opmerken, dat de
zienswijze van den raad en van ons col
lege te dezer zake zeker niet door eert
beschouwing Van Schiphol zou kunnen wor
den beïnvloed. Het staat stellig voor een;
ieder vast en de raad onzer gemeente
heeft zich enkele jaren geleden daarvan
ook nog docr een gezamenlijk bezoek kun
nen overtuigen dat Schiphol een voor
treffelijk ingericht vliegveld is. De vraag,
die beantwoord moet worden, is dan ook
alleen deze, of Schiphol de juiste plaats
is voor de centrale vlieghaven, die de re
geering tot stand wenscht te brengen.
Natuurlijk zullen wij echter niet nalaten
den gemeenteraad met uwe uitnoodiging
in kennis te stelllen. t
De Gelderland" naar Curajao.
Na een verblijf van zeven maanden in
Holland is gistermiddag het artiliórie-in-
structievaartuig H.M.'s „Gelderland" onddf
bevel van kapitein luitenant ter zee P. B.
M. van Straelen, voor een reis van vijf
maanden uit Den Helder vertrokken om
den politiekruiser „Jan van Brakel" in
Curasao af te lossen.
"Wijziging van de tabakswet.
De (s.d.) Tweede Kamerleden IJzerman'
en Van den Tempel, hebben op het wets
ontwerp lot wijziging van de tabakswet
een amendement ingediend, waarvan de be
doeling is, de werking van de in bet tweede
lid van bet voorgestelde artikel' 39a voor
komende overgangsbepaling te beperkten tot
een termijn van drie jaren.
Tegenwoordigheid van geest
1 ran wisselwachter.
Naar eerst thans blijkt, heeft Zaterdag
avond ongeveer lialf tien de wisselwaoliter
Buter op de spoorlijn bij Snibbeling' onder
Diepenveen een ernstig ongeval voorko
men door zijn tegenwoordigheid van geest.
Van Deventer af naderde een D-trein, be
stemd voor Almelo, welke trein over de
spoorbrug van het Overijsselsclie KanaaJ bij
de spoorwegsplitsing aldaar naar links zou
gaan. Van Zutphen af kwam een met steen
kolen geladen goederentrein, die met ©en
onveilig signaal moest worden opgehouden.
Door nog niet opgehelderde oorzaak reed
deze trein door naar Deventer. Spoorweg-
wachter Buter zag het gevaar, dat thans de
D-trein den goederentrein in de flank' zou
grijpen. Hij haalde snel een wissel over,
waardoor de Dtrein in plaats van naar
Almelo naar Zutphen ging. Dat gelukte
hem. Daarop belde Buter het station Gors-
sel op, waar men den D-trein vasthield en
naar bet knooppunt van Snibbeling terug
zond. De trein ging langzaam achteruit en
werd zoo weer op liet goede spoor ge
bracht. Buter heeft ongetwijfeld door zijn
snelle juiste daad een ernstig ongeval af
gewend. 1
Aanrijding met daodelijken afloop. 1 1
Zaterdagmiddag is te Rijnsburg de 75-
jarige bloemenkoopman H. Kerkman uit
Valkenburg (Z.H.), die op de fiets was,
door een auto aangereden en ernstig ge
wond. i
Hij werd naar liet Academisch Zieken
huis te Leiden vervoerd, doch reeds tij
dens het transport is hij overleden. j
Vermiste jongen aangehouden.
De zeventienjarige Pieter Jelle Boers-
ma uit Zaandijk, die op 30 September in
overspannen toestand zijn patroon te Wor-
merveer heeft verlaten ©n sedert dien ver
mist werd!, is gisteravond' te Groningen
door de recherche aangehouden.
Hij verbleef a. dien tijd' te Groningen,
en was o.m. werkzaam bij een amateur-
circus, diat te Groningen eenige voorstel»
lingen heeft gegeven.
Do jongen zal heden naar zijn vader,
die van zjjn aanhouding- op de hoogte-
is gebracht, op transport worden gesteld.
Deze courant verschijnt dagelij kB, mot uit
zondering van Zon- en Feestdagen.
Prjjs per kwartaal f 2.—; franco per post
f 2.50. prija per week; 15 cta. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan het Bureau
bezored zijn, 'b Zaterdags vóór 9 trol.
Een tepaalde plaats van advertentiën
wordt niet gewaarborgd.
Prijs der Advertentiën: van 15 regels f 155;
Iedere regel meer f 030; in bet Zaterdagnummer
SCHIEDAMSCHE COURANT
1—5 regels f180, iedere regel meer 7035
Reclames f0.75 per regel IncaasokostcnS ets.;
ïtkwitanties {5 ets. Tarieven van advertentie!»
bij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Klein©
Advertentiën opgenomen f030 t/m. 15 woor
den, f 0.75 4/m. 25 woorden Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
's Woensdags: Kleine Advertentiën tot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het
Bureau bezorgd,
's Zaterdags; Kleine Advertentiën i 1.00, indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uor bezorgd.
