r
Parijs herdenkt den dag van den
wapenstilstand
De positie van Spaak
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Een bezoek aan de slagvelden rondom Reims.
Langs het front nabij de Marne.
Rechtszaken
Trouwlustige „puzzlekoning"
Socialistische voogdij over de Belgische
regeeringspolitiek.
X
- V' v'k,* '"ï'X l
wUUÊÊLA^m
Afgifte van passen
Luchtvaart
Ontijdig einde van Italiaansche
recordvlucht
Kunst en Wetenschap
(Van. onzen. Parijschen correspondent.)
Frankrijk maakt zich op ter viering van
den twintigsten verjaardag van den wa
penstilstand. Als deze regelen onder de
•oogen onzer lezers verschijnen, zijn drie
groepen van ruiters uit Rethondes te Pa
rijs teruggekeerd bij het grat van den on
bekenden soldaat. (1) Namens de geal
lieerden in den wereldoorlog, namens de
Fransche departementen en namens de ko
loniën is het heilig vuur gebracht naar
de plek in het bosch van Compiègne. Daar
werd in een spoorwagon de acte van den
wapenstilstand geteekend. 't Was op Maan
dag den elfden van de elfde maand 1918,
's ochtends om elf uur. Voor het eerst na
52 maanden zweeg het kanon.
Langs den Are de Triomphe, waar in
1918 het Fransche leger Parijs binnenkwam
en generaal Weygand met oud-strijders
thans de dood en wacht houdt, zijn ook nu
weer de troepen getrokken. Deelen van alle
regimenten der Fransche armée en de oud
strijders met de vroegere vaandels.
's Werelds grootste eerepoort, welke
Rude met zijn Marseillaise, dien krijgszang
in steen, versierde, baadt in" floodlight
Sterke schijnwerpers projecteeren de tri
colore, rood-wit-blauw, op de wolken bo
ven de metropool. Over een uitgestrektheid
hemelsbreed van zeventien kilometer.
De stad van Jeanne d'Arc.
Op één dezer grijze en gelaten Novem
berdagen zijn we naar Reims gereisd. Het
mistte, de Eiffeltoren ging voor een deel
in de wolken schuil, en de kathodraal der
kroningsstad was somber en schoon als
immer.
Reims werd op 4 September 1914 zonder
slag of stoot door het derde legercorps
der Duitschers bezet. Een paar dagen te
voren reeds had de Fransche regeering
haar zetel van Parijs naar Bordeaux over
gebracht. Volgens het krijgsplan der Duit-
sche legerleiding zou hét Fransche hoofd
leger, dat ten Zuiden va.n de Marne lag,
worden doorbroken.
Deze tactiek is mislukt; generaal Jolfre
gaf zijn soldaten de order niet achter
waarts te zien en liever tc sterven dan
te wijken. Onder zijn leiding begon 7 Sep
tember niet ver hier vandaan de beroem
de slag aan do Marne, die aan beide kan
ten duizenden menschenlevens heefl ge
kost Parijs was gered, de "Fransche re
geering keerde er benig, en nan de Aisne.
de Marne en de Vesle ging de bewegings-
krijg over in den loopgravenoorlog, die
vier jaren heeft geduurd en vierhonderd
duizend Fransche slachtoffers eisclitc.
Gedurende den wereldoorlog zijn Verdun
er. Reims de meest bedreigde punten ge
bleven; meer dan de helft van liet aan
tal huizen en gebouwen der oude Marne-
slad werd in puin geschoten, en nog in Mei
en Juni 1918 scheen het of de aan drie
kanten omsingelde vesting in handen van
de Duitschers zou vallen. Aan haar lig
ging achter deze heuvelruggen en aan haar
verdediging, die van geen wijken wist, heeft
de stad van Jeanne d'Arc het te danken,
dat liaar dit lot werd bespaard'. In Juli
1918 begon de terugtocht der Duitschers;
in feite was toen de oorlog aan dit front
beslist.
Het front.
Een bang en beklemmend gevoel be
kruipt iemand1, als hij langs deze wegen
gaat.
Men trekt dte vallei van de Vesle door,
ontdekt de hoogten van Berru en No-
gent l'Abbesse, welke tot de Fransche
vestingen behoorden, doch waar zich Duit-
sclie artilleriestellingen bevonden. Vier ja
ren lang is vanaf deze heuvels der peri
pheric de domstad gebombaideerd.
Men komt voorbij do „zwarte allee" en
volgt den zelfden weg, dien de eerste
Fransche linie ging; men loopt langs het
voormalige front.
Alles herinnert bier nog aan den oor
log; op de plaats van een verwoeste hoe
ve, de ferme d'Alger. is deze herberg ge
bouwd, maar het blijft meteen een oor
logsmuseum, en dicht in de nabijheid lig
gen mijntrechters. Die dateeren van een
verwoeden aanval op 30 December 1914,
toen de Duitschers het boerderij je ei het
fort dte la Pompeüe, hetwelk Reims be
schermde, trachtten te hernemen, pogin-
ichQ ^'e Tnecrma!en, zelfs nog in Juni
k'H werden herhaald. Verwezen staan
twee uitsche tanks nog op dezelfde plaats,
waar ze onschadelijk werden gemaakt.
Langs den ouden Romeinschen heir
baan kan men verder gaan tot aan Ver-
i, aanb'i!c is overal eender, men
wandelt tusscben loopgraven en mijnkra-
ters en tunnels van beton, oorlogsmonu
menten, uitkijkposten, en begraafplaatsen
inet baar eindeloozo rijen kruisen, zonder
opschrift, zonder naam Het is een si
nister oord met schrale vegetalie op den
krijtachligen bodem, eentonig en gelijk, on
verschillig of men zicli haar het oos
ten of het westen wendt. Dorpen, die
op een andere plaats of in het geheel
niet zijn herbouwd, hoogten doorwocld
met gaten vau bombardementen en gan
gen, misschien nog gevaarlijk, ruïnes, na
men, die alleen maar aan dood en ver
derf doen denken. Dag aan dag, maanden
lang, jaren lang is hier onder moordend
vuur gevochten. Over deze hooglen en
laagten liep eeri? de Hindenburglinie.
Op de .verlatenheid met haar ka'e kam
men schijnt een vloek te rusten. Dit was
het front.
Frankrijk maakt zich op om den dag
van den wapenstilstand te herdenken. In
de D'öme des Invalides, waar het stoffe
lijk overschot van den grooten keizer Na
poleon rust, zal onder leiding van kardi
naal Venlier, aartsbisschop van Parijs, het
plechtige Te-Deum laudamus worden ge»-
'zongen, het eerste gezang, dat 11 Novem
ber 1918 's morgens om elf uur in geheel
Frankrijk werd aangeheven.
Roerloos staat in den Cour liet Duit-
sche 42 c.M. geschut, waarmede in Mei
1918 bijna Parijs kon worden beschoten.
Evenals in den mistigen morgen van 1918
zal de korporaal-tamboer Sellier het „ces-
sez le feu", staakt het vuren, blazen, het
signaal, dat het einde bracht van vier
jaren wereldoorlog.
Tusschen 1918 en 1938 liggen twintig
jaren, liggen ook de verdragen van Ver
sailles en Saint Germain, Neuilly, Trianon
en Locarno.
Zal thans in deze even donkere Novem
berdagen van 1938 eindelijk de grondslag
worden gelegd' voor Europeesehe samen
werking en een duurzamen vrede?
T. O.
(1). Dte Fransche generaal Weygand, één
der leden van de delegatie der geallieer
den bij de historische bijeenkomst in liet
bosch van Compiègne, deelt in zijn boek
„Le 11 Novembre" mede, dat de ideo
een eeregraf te bestemmen voor don on
bekenden soldaat, oorspronkelijk van Frank
rijk is uitgegaan. Op acht verschillende
fronten is het stoffelijk overschot van oen
gevallen soldaat opgegraven. De acht
kisten werden in de citadel van Verdun
■opgebaard'. Namens de regeeiing werd den
vrijwilliger Auguste Tain van het 132ste
regiment infanterie verzocht één der kisten
aan te wijzen. Minister André Maginot, aan
wien de tegenwoordige Fransche verdedi
gingslinie haar naam ontleent, overhandig
de een bouquet van het slagveld' van Ver-
DER
Donderdag 10 November 1938. No. 22015.
dun geplukte bloemen aan den soldaat,
die ze na ©enige aarzeling op één der
baren legde. Deze doode is 11 November
1920 onder den Are de Triomphe bijgezet.
Niemand' weet wie de onbekende soldaat
was, noch aan welk front hij viel. Hij is
„de zoon aller moeders, wier zoon niet
terugkeerde", de Fransche onbekende sol
daat, gevallen voor zijn vaderland.
Verdacht van oplichting. Ma
ximumstraf gecischt.
Het Amsterdamsche gerechtshof Mian-
delde gisteren de strafzaak tegen een man,
die zich „puzzlekoning" noemt,, doch die
tegelijkertijd expert is in. het aanknoopen
van relaties met dames. Hij maakt zijn
slachtoffer wijs, dat hij trouwplannen heeft,
weet haar geld af te troggelen en vaa
trouwen komt niets. Ditmaal was een dienst
bode de dupe geworden. Zij haalde reeds
koit na de kennismaking haar spaarduilcn
van de bank. Verd. nam dankbaar de con
tanten in ©ntvanglst. Enkele weten later
ontdekte de mevrouw, bij wie het meisje
in dienst was, dat de „.puzzelkoning" op
het punt stond om in het huwelijk' te tre
denmaar met een andere vrouw dan
het dienstmeisje. De man werd gearresteerd
en de rechtbank veroordeelde liem wegens
oplichting tot twee en een lialf jaar gevan
genisstraf met aflrek van de voorioiöpige
hechtenis.
De man ging in liooger beroep.
Het hof boorde iö.a. twee vrouwen, die
vroeger het slachtoffer van verd. waren
geworden.
De man hield vol, dat hij het geld nooit
van de dienstbode bad ontvangen.
De procureur-generaal beschouwde dezen
verdachte als een gevaar voor zijn medc-
menscben, die ten koste van anderen leeft
en tegen wien krachtig moet worden opge
treden. Daarom ben ik van meening, dat
aan dezen puzzlekoning de maximumstraf
moet worden opgelegd n.l. drie jaar gevan
genisstraf.
De verdediger drong op vrijspraak aan.
Arrest 23 November.
De jacht op de wilde autobussen, Voor de bek id cling in kort geding van het
proces der N.V. Sommclïng legen den staat en den minister van justitie bestond
gisteren in Den Haag groote belangstelling.
- >-,v ,<v> 'K v- -f i
k' *- typ,/ 'f> 'v, -. *7-
De strijd in China. Een Japansehe leger aïdecling bij haar opmarsek naar Hankan.
(Van onzen Brusselsehen correspondent).
Gedurende drie dagen heeft het congres
van do Belgische Werkliedenpartij, zooals
officieel de Belgische socialisten h©eten,
gezeteld. Beslissingen zijn genomen in den
vorm van moties. Het duel tusschen Em.
Vandervelde eenerzijds ©n Spaak ander
zijds, waarover wij U schreven, heeft plaats
gehad'.
Over de kwestie van het zenden van
een Belgisch vertegenwoordiger naar Bur
gos heeft Spaak de nederlaag geleden.
Voor het overigs werd Spaak gunstig
gepebliscitoerd', wat betreft zijn buitenland-
sche en zijn binnenla'ndsche politiek.
Wij zullen niet trachten U te verleiden
tot een wandeling in den doolhof van de
Belgische politiek. Dat is alles overigens
zoo wisselvallig, zoo veranderlijk van uit
zicht
Na de verwerping door het congres van
den afgevaardigde naar Burgos was het
alsof binnen vier en twintig uren de Bel
gische xegecring zou ontslag nemen. Daar
na is do stemming weer omgeslagen.
Maar hoe dan ook staat het zeer duide
lijk vast, dat het crediet van eerste mi
nister Spaak leelijk is aangetast c-m zijn
politiek prestige een zwaren knak heeft
gekregen.
Hij is, uit partijtucht, naar het socialis
tiselie congres gegaan om dat ie laten bes
slissen over een probleem, waarin d© bo
slissing uitsluitend bij de uitvoerende macht
van het land ligt. Hij heeft aan de parle
mentaire commissie van buitenlandsche za
ken de belofte gedaan van een vertegen
woordiger naar Burgos te zendon, Op het
congres heeft hij ballast uitgeworpen; hij
beeft zijn stelling verdedigd aan de hand
van een volledige documentatie, waarbij
zelfs bet verslag behoorde van den diplo
maat, dien hij als minister voor onder
zoek naar- Burgos had gestuurd, iets waar
van het parlement niet eens kermis had
en op het laatste oogenblik heeft hij te
kennen gegeven dat hij, hoe dan ook, wat
er ook moge gebeuren, steeds bij zijn vrien
den blijven zal, zelfs in hun dwaasheden.
Dat beteelcent, dat hij zich aan het besluit
zou onderwerpen, zelfs indien het nega
tief zou zijn. De eerste minister hoeft dan
een motie aanvaard', die overigens werd
goedgekeurd, en waarin gezegd wordt, dat
de kwestie van Burgos niet in de regee-
ringsverkla'ring van 18 Mei werd ter spra
ke gebracht, dat zij hijgevolg door een
accoord tusschen de regeeringspartijen moet
worden opgelost, een accoord', dat op het
oogenblik niet mogelijk is en dat een be
sluit slechts mag worden genomen door
een nieuw congres.
De andere partijen kunnen moeilijk oen
dergelijke voogdij van de Belgische Werk
liedenpartij aanvaarden. Dat wordt onom
wonden te kennen gegeven. Ifet spreekt
van zelf, dat aan de andere zijde de kwestie
van Burgos wordt te berde gebracht met
de heimelijke bedoeling het de regeering
lastig te maken.
Fat alles nlijft voor de groote openbare
nieening een onverkwikkelijk gedoe. Voor
liiyu' staaf het vast dat algemeene belan
gen ondergeschikt wordden gemaakt aan
de belangen van een partij, waartoe de
eerste minister behoort en welke partij
zich laat leiden door een internationale
ideologische beschouwing, waarmee bet
eigenlijke Belgische belang niet veel heeft
te maken.
Men moet de politieke profeten voorals
nog niet gelooven. Het is nog niet uitge
maakt dat de regeering zal uiteenspatten.
Velen hopen het. De socialisten zijn de
gioolste meerderheidspartij. Spaak is ver
plicht geweest, na de regeering-Janson,
zich meer rechts te oriënteeren. Hij heeft
zich moeten onderwerpen aan zekere
eiscben van de katholieken. Hij heeft be
laslingontwerpen moeten op zak steken.
Hij beeft bezuinigingen moeten invoeren,
Hij zal zich ook nu hebben te gedragen
naai deze eischen, omdat zij de openbare
nieening achter zich hebben. Spaak lieeft
op de verwijten van de Man dat zijn be
glooiing een deflatiebegrooting was, te ken
non gegeven dat zijn regeering een nieuwe
fiscale krachtsinspanning zou vragen, in
dien het noodig blijkt. Dat heteekent dat
er op gerekend wordt. Dat heteekent ook
dat de katholieken gelijk krijgen waar zij
er voor uit komen dat do begroeiing vol
strekt niet evenwichtig is, in werkelijk
heid. Het is dan ook ais een vaststaande
zekerheid te verwachten dat vooral van
die zijde van nu af een campagne zal
worden geroerd voor deflatie door be
zuiniging, tegen elke nieuwe belasting.
Heeft Vandervelde op slot van rekening
in het zand moeten bijten, Spaak is niet
sterker uit den strijd gekomen. Hij die
doorging als de man die aan het Belgische
socialisme een nationaal karakter geven
zou, heeft bij de eerste belangrijke aange
legenheid bakzeil gehaald. Een regeerings-
besluit heeft hij, door een beslissing van>
zijn partijcongres, in het gedrang laten
brengen, om welgevallig te zijn aan het
ntemationaal socialisme. Het slaat vast
dat in de Kamer de kwestie zal worden
ter sprake gebracht. Spaak zal dan een
houding moeten aannemen die over zijn
lot zal hebben te beslissen.
Een burgemeester is bevoegd.
Een man,, die in bet bezit was van een
pas, afgegeven namens den burgemeester
von Amsterdam,, bad dit document om
de kosten uit tc sparen zelf verlengd'.
Zijn knoeierij kwam aan het licht en hij
werd vervolgd wegens het vervalschen van
een pas.
Voor den Amslerdamsehen politierech
ter voerde de verdediger, mr, W. van Fver-
dïngen aan, dat de burgemeester van Am
sterdam niet de bevoegdheid had om een
buiteniandsch paspoort af te geven. Zijn
betoog berustte op historische gronden. De
politierechter ondeischreef de argumenten
van den verdediger en sprak verdachte vrij.
In hoogcr beroep voor liet bof requireer-
de de procureur-generaal vier maanden ge
vangenisstraf.
Hel gerechlshof, gisteren arrest wijzen
de, veroordeelde verdachte wegens verval-
sching van een pau tot vier maanden gevan
genisstraf met aflrek van de voorloopige
hechtenis.
liet li of overwoog, dat in den loop der
tijden het verkeer in geheel andere banen
is geleid. In verhand hiermede is ook de
autoriteit en de bevoegdheid om passen
af te geven aan andere instanties van ad
ministraiieven aard toevertrouwd.
Oorspronkelijk gaf de minister van bui
tenlandsclie zaken passen af. Het is begrij
pelijk, dat onder de veranderde omstandig
beden, zoowel de bevoegdheid om passen
af te geven als de tekst van een paspoort
veranderingen hebben ondergaan. Deze ver
anderingen moeten als rechtsgeldig worden
beschouwd. Dit temeer omdat in verband
met art. 231 W. v. Sir. het algemeene
woord reispas wordt gebruikt, met uitslui
ting van het woord paspoort.
Het hof verwierp o.m. op deze gromden
het verweer,, dat de burgemeester van
Amsterdam niet bevoegd zou zijn om een
pas af te geven.
Verdachte zal van dit arrest in cassatie
gaan.
Proefvlucht Fokker G. 1.
Gistermiddag Leeft de eerste, voor het
luchtvaartbedrijf Soestc-rberg bestemde,
Fokker G. 1, welke als driepersoons jacht-
kruiser is uitgerust met twee Bristol Mer
cury Fill motoren, in tegenstelling tot
de voor het buitenland bestemde serie,
welke met Prall en Whitney Wasp-mo|oren
zijn uitgerust, proef gevlogen.
Het toestel w-rd bestuurd door den
lieer Lcegstea, fabrieksvliegcr der N. V.
NederlarnJschu Vlicgluigenfabriek Fokker,
die geruimen lijd in de lucht bleef cn
het toeslel op zijn verschillende eigenschap
pen ioetsle.
Na d'e lanling bracht de heer Leeg-
stra aan ïr. Beeling. lioofdconstructeur
der Fokkerfabrieken, die bij den proef
tocht tegenwoordig was, rapport uit over
zijn bevindingen welke in alle opzichten
bevredigend waren.
Militair vliegtuig op straat terecht
gekomen.
Een militair vliegtuig is te Washington
op straat neergekomen. De beide inzitten
den weiden gedood. Bij het ongeluk zijn
nog drie automobielen in brand geraakt,
die vernield werden.
Strand bij Beiroet niet geschikt,
voor een start.
In den nacht op Woensdag is het Ita
liaansche vliegtuig „Santo Francesco" van
hel Romeinsch© vliegveld' Monte Celio op-
geslegen voor een vlucht naar Tokio. Het
toestel werd bestuurd door den „vliegen
den journalist" Luaidi van bet blad Stam
pa, die door nog twee journalisten een
marconist en een werktuigkundige, verge
zeld werd. Luaidi wilde trachten met zijn
twee-moiorige Fiat-machine het record
te breken van het Japansehe vlieg
tuig „Goddelijke Wind", dat den afstand'
TokioRome in April 1937 in 90 uur heeft
afgelegd.
Een Havasbericht uit Beiroet meldt, dat
de Italiaansche vliegers gisterochtend op
het strand van Birhassen, nabij Beiroet,
zijn geland. Daar de toestand van het
strand liet opstijgen onmogelijk maakt,
wordt de vlucht voorloopig onderbroken.
Nader wordt gemeld, dat de Italiaansche
vliegers van voortzetting hunner vlucht
hebben moeien afzien, daar bij de landing
bij Beiroet d'e beide ailerons zijn gebro
ken. De marconist is door een electrische
ontlading gewond.
Echter li eb ben de vliegers nog wel het
snelheidsrecord over den afstand Rome
Beiroet gebroken door het traject af te
leggen in 5 uur, met een gemiddelde snel
heid van 474 K.M.
Lucht verkenning in Celebes.
Naar ArielaANP uit Bandoeng ver
neemt, is dé luohtkaarteering op Midden-
Celebes hij Masamba beëindigd. Fan een
aanwezigheid' van een vliegtuig der IC. N.
I. L. M op Ccl.ebes werd' tevens gebruik
gemaakt om een verkenningsvlucht te ma
ken boven het Zuidoostelijk deel van
Celebes ten behoeve van de kolonisatie
aldaar.
Er zal voorts, met het zelfde doel,
alvorens liet vliegtuig terug keert naar
Java, nog een vlucht worden gemaakt
over andere terreinen, in Midden "Celebes
gelegen. Hierna za! het vliegtuig tegen
het einde van de volgende week naar
Batavia terugkoeren.
De „Ibis" op Schiphol geland.
Het K.LM. Indïë-vliegtuig „Ibis", is gis
teravond om 17.53 uur, na een zeer on
fortuinlijke reis, op Schiphol geland.
Itotlerdamsch pfalh. Orkest.
Op het tweede avondconcert op morgen
in de Doelen zal hek R. Ph. O. onder
leiding van Eduard Flipse uïRoeren Iberia
van Debussy en een symplionie van Elsa
Barraine. Deze componiste ontving den Pre
mier Grand Prix de Rome te Parijs, welke
eer voorheen aan Lili Boulanger was to
beurt gevallen. Voor de pauze treedt de
pianiste Lelia Gousseau op met het Con
certino van Honegger, terwijl zij het con
cert zal besluiten met liet 4e Piano-concert
van St. Saëns. Het orkest zal zich voorts
nog doen hoeren in twee fragmenten uit
Psyche van Oésar Franck.
