Bij de Nederlandsche reis van
koning Leopold
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Een herinnering aan de oorlogsjaren. Op
bezoek bij.dr. Omer Buyse, ex-ieider van
de werkschoten voor Belgische geïnterneerden.
(Van onzen Brusselschen correspondent).
Maandag a.s. korni Koning Leopold III
naar Nederland. Koninklijke verplaatsin
gen geven allicht aanleiding tot vleieifijg
geschrijf en patriotischo ontboezemingen,-
nat hoffelijke beleefdheid. Dóch wat de'
reis van 'Koning Leopold naar Amster
dam en Den llacg betreft, móet.'het wor
den erkend, dat zj door de openbare mee-
den val van Antwerpen, in October -1914,
waren 34'jOOO Belgische -manschappien naar
Nederland uitgeweken. In het Laatste kwar
taal van 1914 volgden velen van hun fa
milieleden dit voorbeeld. Nederland ont
haalde in dien tijd nietminder dan
1.056.000 vluchtelingen. Er moést'iets yoor
de geïnterneerden worden gedaan. Dat werd
ingezien door het Brusseische stadsbestuur
ning' in- dlit land, zij het dan1 toch door n werci aangewezen om te trachten
een -zeer groot deel van de' openbare
meening, met de grootste belangstelling
en waardeering wordt gevolgd. Er kan
daarover heel wat worden gezegd, doch
essentieel, is het een feit dat dit be
zoek aan het Nedc-rlandschc Hof en het
Nederlandsche- volk' door de Belgische
bevolking wordt geplaatst in hèt teeken
- van de onafhankelijkheidspolitiek welke
België nu volgt. De goede verstandhouding
met Nederland is een primordiale eisch ge
worden in dit land, want men is de ge
varen gaan inzien, welke verbonden zijn
aan avontuurlijks bondgenootschappen met
groote mogendheden. Hierbij za! men in
Nederland'nooit vergeten dat de Vlamin
gen, overigens op dé-natuurlijkste wijze,-'
steeds hebben geijverd voor de thans ge-"
volgde politiek, welke volledig aansluit
bij het Nederlanüsehe belang, terwijl- het
Belgische belang ongetwijfeld' ook wordt
gediend door de Nederlandsche opvattin
gen, zonder dat cr daarom moet, worden
aangestuurd op een politiek van enge bond
genootschappen. Wij zullen overigens ge
legenheid hebben lerug te komen op de
hier te lande te dien "opzichte bestaande
opvattingen.
Thans willen wij, naar aanleiding van
het bezoek van Koning Leopold', even her
inneren aan een prachtig werk uit de oor
logsjaren, waarin Nederland zich van zijn
beste zijde heeft doen kennen. Wij bedoe
len het werk van hulp en steun aan de
Belgische geïnterneerden, de familie van
deze soldaten en verder de Belgische
vluchtelingen. Ue', is een gelegenheid' om
er op te wijzen, na zoovele jaren, dat
de houding van Nederland, in deze moei
lijke jaren, hier niet is vergeten. De man,
die ons dienaangaandehet best kon te
woord staan, is wel de heer dr. Omer
Buyse, gewezi.n bestuurder van den
dienst -der technische scholen' van de stad
Brussel, een ontwikkeld, bereisd en be
lezen man, wiens oordeel is geloujerd,
en wiotiSj.ervariug op- .velérlëmgebeJ "eer
bied1- en,.ontzag afJwingL .-.-v—--its-
Organisatie der, werkschoten.
Hij is de spil geweest, aan Belgische
zijde, van de pogingen om aan de' Belgi
sche geïnterneerden en liuh familie een
vormende, opvoedende, verstandige leiding
te geven, welke tevens bezigheid ver
schafte, die de neerdrukkende lusteloos
heid zou doen verdwijnen en opbeurend
werken. Met zijn beste krachten heeft dr.
Omer Buyse zich hiervoor ingespannen er>.
er gaat als een straal van voldoening door
zijn blik wanneer hij over dezen tijd
spreekt, die nochtans zoo moeilijk was.
Maar overwonnen moeilijkheden laten
steeds de grootste voldoening na. Over
zich zelf spreekt hij evenwel niet. Wel
over de Nederlandsche gastvrijheid'. Wij
waren aangewezen opi goeden wil in de
allereerste plaats, zoo vertelde ons de
hoer Buyse, gezellig zittend in zijn Scliaar-
beeksche woning. Wij hadden slechts be
perkte geldmiddelen. Maar op' het gebied
van goeden wil zijn wij van de zijde der
Nederlandsche autoriteiten bediend - ge
feest op de .voortreffelijkste manier:'Na
met de Nederlandsche autoriteite nsamen
te' werken. Dat is volkomen geslaagd.
Met.den Belgischen gezant, baron Fallon,
werd een volledig plan ontworpen voor
de organisatie van zoogenaamde werkscho
len, dat door den Nederlandschen minis
ter van oorlog, Biósboom, door generaal
Snijders en generaal-majoor önnen, com
mandant van de interneeringsdiensten, vol
ledig werd goedgekeurd'. De verschillende
kampcommandanten waren onze beste
medewerkers. Zoowel te Harderwijk als te
Zeist, Oldebroek en Gaasterland, werd met
hét grootste succes gewerkt, dank zij -veel
al .de bereidwilligheid, het prachtige be
grijpen van ons doel. -
Nederlandsche edelmoedigheid.
Ik ben steeds onder den indruk geweest
van de Nederlandsche edelmoedigheid1 op
velerlei gebied'. Er was zooveel ellende te
lenigen. Die steun die werd verleend had
nooit iets gekunsteld. Ik kan geen beter
woord' gebruiken dan dat van een als
het ware bijbelscliengeest dien het Ne
derlandsche volk bezielde.. Onmiddellijk jna
den oorlog ishierop niet voldoende ge
wezen geworden.
Nooit hebben.-wij vruchteloos een beroep
gedaan op de Nederlandsche autoriteiten
om hulp. Indien wij hout of brood hadden
te vervoeren werd dadelijk kosteloos ver
voer toegestaan op. de spoorwegen. Op
een keer in den winter hadden wij gelegen
heid gehad een bosch te koopen. Wij kon
den het hout goed gebruiken voor. de ge-
interneerden. Maar er waren geen transport
middelen om het hout, in de buurt van
Amersfoort naar 't kamp te vervoeren. Toen
wendden wij -ons tot oen molenaar, die
over paarden beschikte, en over karren.
Op de eenvoudigste manier, zonder ?ieh
■jmaasr -.in het.-minst«-ijdel te voeton^iaar-
zekerde.-hjj,, uit--zuivere-- vriendelijkheidj-hiet
transport van het hout.'Nooit heeft'hij
er nog èen woord' over gerept. Hij liet zich
daar niet op voorstaan. Zoo hebben wij
honderden gevallen meegemaakt. Ook van
de zijde van de Koningin, die, ik hcrin-
DER
Donderdag II November 1938. No. 22021
tige wijze heeft gewerkt Het "waren per»
sonaliteiten van de Nederlandsche gemeen
schap die dit initiatief hadden genomen,
verklaart hij, een initiatief dat niet alleen
geld kostte, maar ook veel Opoffering vroeg.
Alle Belgische vluchtelingen die zich ■ï-i-ir
aanmeldden konden een eetmaal betomen,
tótaal kosteloos en het waren Nederland
sche dames die zelf de bediening ver
zekerden, zonder- ziek daarom hierop te
beroemen. Zij allen Wónden, het natuurlijk
eenvoudig.
Wij hebben onvergetelijke tooneelen bij
gewoond, gebaren van-edelmoedigheid die
men niet anders kan,-dan blijvend waar-
deeren.
En typisch is het ons steeds opgevallen
hoed het contact tenslotte, tusschen de uit
gewekenen en de Nederlanders, niet on
gunstig is uitgevallen.'Er is daarover heel
wat gezegd en vooral, voor een Vlaming
moet het interessant- jrijn om na te gaan,
welke de reacties zijn. geweest langs de
verschillende zijden. Welnu, in deze moei
lijke jaren hebben wij steeds ervaren, dait er
langs beide zijden ongetwijfeld een zekere
vervreemding was, een onbekendheid met
eikaars gewoonten eii'. mentaliteit, waarbij
zeer zeker de omstandigheid1 dat bij de
Vlamingen de levensstandaard steeds wat
lager is geweest, een rol heeft gespeeld.
Doch onbegrip was ér nooat. Langs beide
2ijden is er op slot van rekening een aan
voeling geweest met nultige resultaten. De
Nederlanders hebben- heel goed' begrepen
waarom het ging. De Belgische geïnter
neerden waren voor een groot deel volks
jongens zonder ontwikkeling en diktvijls
zonder veel beschaving. Dat kan wel eenigs
zins o)p zekere oogenblikkén, vooral in
den beginne tot moeilijkheden hebben ge
leid, maar nadien was ook daar de aan
passing gebeurd.
Deze tijd is de tijd geweest van prachtig
werk, aan weerskanten: Dat het door een
bezoek van den Koning en van Koningin
Wilhelmina aan het Amersfoorische monu
ment van de Relgisehèj erkentelijkheid in
herinnering zal worden gebracht is -een
omstandigheid die hier met overtuiging
naar voren wordt gebracht.
BINNENLAND
Overzicht Twëede Kamer
-Afkeuring- vim het beleid van
minister Goteling.
Bij de behandeling van hoofdstuk II
der rijksbegrooiing (hooge colleges van
slaat) in d'i Tweede Kamer heeft de heer
Vander Goes van Naters (s.-d.),
aanmerking gemaakt op een artikel van
ner het mij nog bizonder goed1, steeds bi- den voorzitter der algemeene rekenkamer
zoudere blijken van belangstelling heeft ge- over het onderwerp. „Vormt Duitschland
geven voor ons werk. Met haar schrande-
ren geest en vlug begrip van de verschil
lende toestanden had Koningin Wilhelmina
laten blijken, toen zij een tentoonstelling
bezocht waar het resultaat van de werk
schoten werd' getoond. Er was de mede-
deeling gedaan, dat de Vorstin een uurtje
blijven zou. Maar dadelijk had zij aange
voeld welk ©en edel w'eik hier wierd tot
stand' gebracht, hoe in algemeen mensch©-
lijk opzicht, tienduizenden mannen wer
den geholpen, moreel en materieel, en zij
is twee uren gebleven. En haar belang
stelling ging werkelijk naar de verschillen
de prestaties. Het was geen beleefdheid.
Blijvende vaarde-mug.
Onze zegsman spreekt ook met vuur over
de' openbare refectoire voioir Belgische
vluchtelingen die te Amersfoort op praah-
herinnering gan 1910 tijdens het bezoek van wijlen Koning Albert van Belgis
T Ansjeniuh verhand mpl het aga staand bezecb van Koning Leopold aan óns
land. H.M. de Koningin en de Belgische vorst in het statierijtuig.
een gevaar voor den wereldvrede
Minister C o i ij n beeft geantwoo d, dat
de regeering de publicatie van het arti
kel betreurt. De heer Van der Goes van
Naters doelde mmde, dat een der minis
ters spontaan zijn instemming met het
artikel had) betuigd, Minister Co'ija zal dit
nader onderzoeken; hij verondcrs'elt ech
ter, d'at het hier gaat om het conven-
tioneele briefje, dat „van den inhoud' met
belangstelling kennis is genomen".
Daarna is de interpellatie gehouden van
den heer Woudenberg (N.S.B.) Deze
vroeg dón minister van juskt'e wat hem
bewogen 'heeft lot zijn maatregelen tegen
de wilde aul obusdiensten en of liij be
reid! is de polit «maatregelen op te schor
ten, totdat een nieuwe wet op het per
sonenvervoer tot sland' zal zijn gekomen.
Minister G o s e 1 i n g heeft geantwoord'
Zijn maatregelen deels te hebben geno
men ter uitvoering van rechtelijke von
nissen, deels loi handhaving van het re
glement autovervoer personen, dat zijns
inziens bindende kracht heeft. Aanvanke
lijk heeft de minister, om ongelijkheden
te voorkomen, polilied'wang geboden tegen
alle busdiensten op een traject, waarover
tegen andere busdiensten door den rech
ter veroordeelingen waren uitgesproken.
Na 'het vonnis van den president der
Haagsehe rechtbank van 14 November,
waartegen de staat in booger beroep is
gekomen, zijn de genomen maatregelen
alclus gewijzigd, dal politiedwang slechte
in verband met een veroordeelend von
nis wordt toegepast. Intusschen kan do
minister niet beloven, d!at de thans geno
men maatregelen niet zullen worden voort
gezet. De partijen, die eiseher zijn ge
weest in de civiele processen, dat zijn
d!e spoorwegen en de tramwegmaatschap-
pïjen, zullen de op het traject Amster
damDen Haag rijdende busdiensten te
Amsterdam gaan dagvaarden. Veroordee
lingen door Jen Amsterdamsehen presi
dent zullen met den sterken arm ten
uitvoer worden gelegd. Mocht de Hooge
Raadl op 12 December het R.A.P. onver
bindend verklaren, dan zal de minister
met zijn ambtgenoot van waterstaat over
wettelijke maatregelen overleg plegen.
De heer Woudenberg diende daarna een
motie van afkeuring in.
In het verd'ere verloop van het debat
werd' den minister de critiek niet ge
spaard'. De heer Van Dijken (a.r.), mevr.
Bakker—Nort (v.d,), Van Liidtk de
Jeud'e (lib.) en mevrouw Mack ay
K a t z (chr. bist.) waren van oordeel dat
do minister niet beleidvol lieieft gehandeld.
Ook de lieer Van der Wiaerden (s.d.),
die möer dan de andere sprekers de na-
ii
druk legde op de afkeurenswaardig© hou
ding der autobusdiensten, vond het beleid
van den minister wat wild'. De heer B on-
gaerts (ir.k.) meende -eveneens dat de
minister op een breeder terrein hoeft in
gegrepen dan men van hem mocht ver
wachten en ook de heeren Bosthuma
(c,d.), Zandt (s.g.) en De V.issör
(comm.) keurden het beleid van den mi
nister af. Aan een motie van afkeuring
toonden de meeste sprekers echter geen
behoefte te hebben.
De motie werd met 67 tegen 5 stemmen
verworpen. Voor stemden de N.S.B. en
de heer Zandt.
De Kamer is daarna op een laat uur aan
gevangen met de behandeling van de
justitiebegrooting.
De heer Wend el aar (lib.) heeft daar
bij ernstige critiek doen lioören op het
beleid' van den minister inzake de toe
lating van vreemdelingen.
Ook achtte hij de bestrijding van het
anÜ-semitisme onvoldoende. In zijn slot
woord noemde hij den minister juist iöm
zijn bekwaamheden gevaarlijk, daar deze,
door nu eens te stop en dan weer te straf
op te treden, op weg is een Schuscthnigg-
figuur te worden.
Spr, verklaarde zich bereid mee te gaan
met de plannen, van den minister, betref
fende het recht van vereeniging en verga
dering.
De beer Donker (s.d.) besprak o.m.
de inrichting van Kampen voor jeugdige
voorwaardelijk-verotoTdeelden. Hij K&tirde het
spreekverbod bij de - begrafenis van Karl
Kaulzky af. Hij is voorstander van een
centrale instantie, welke de toétotóng van'
vreemdelingen zal moeten regelen en de
papieren procedure" van het departement
van justitie zal moeten overnemen. Vooral
op hot onbeperkt toelaten van gevluchte
kinderen drong s'pr. met klem aan.
De vergadering is te kwart voor zes
verdaagd tot lieden. t
Deelneming aan de Nederlandsche tentoon
stelling in 1939 te Luik.
Nederland za! deelnemen aan de van
Mei tot November 1939 te Luik te hou
den internationale tentoonstelling betref
fende de techniek van liet waler, Ier ge-
De onlangs voor de Seheveningsche haven,
gestrande logger ,,SCH, 102" met toebe-
bjooren is gisteren te Scheveningen publiek
verkocht, waarvoor vrij veel belangstelling
bestond.
legenheid! van de openstelling van het
Aibertkanaai.
liet doel dezer tentoonstelling is om
aan te', toonen den vooruitgang, die tot
stand! gekomen is in de conceptie en in
de uitvoering van hydraulische werken
van allerlei aard, om de beleekenis te
doen uitkomen van de scheepvaart voor
het economisch leven en om de specia'e
rol vau hel water op ander gebied naar
voren te brengen.
Nederland komt met een klein, eigen
paviljoen, hetwelk met enkele kleinere
kosleu een bedrag van maximaal fGO.OOO
vereischt.
t
iS*
Koning Carol
aankomst van
'j> v.
De heer G. W. F. van Hoeven wordt
belasi met de leiding van den aan
het Departement van Sociale Zaken
op te richten nieuwen crisisdienst voor
de werklooze jeugd, den Socialen
Jeugddienst
In het Damplantsoen tegenover het
paleis te Amsterdam wordt een grooie
vlaggendecoratie aangebracht in ver
band met het aanstaand bezoek van
Koning Leopold van België
