EERSTE BLAD.
De algemeene staking in Frankrijk
Dinsdag 29 November 1938
mm
Onrust over Frankrijk
BUITENLAND
Het Fransuhe vakverbond antwoordt Daladier.
Wordt Schuschnigg in vrijheid
gesteld
Chamberlain en Halifax naar Rome
De strijd in China
Engeland
De terugkeer van den hertog
van Windsor
Duitschland
Aanleiding en oorzaak der sociale troebelen.
Een algemeene werkstaking, die niet alge
meen zal zijn.
Hongarije
Roemenië
Ent. Samenwerking
diste Jaargang.
No. 22031
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53IL
De toestand in Frankrijk is met het oog
op de staking van morgen" zeer «ernstig.
Zoowel de tegeering als de vakvereni
gingen blijven vasthouden aan het door
hun ingenomen standpunt. Het gaat hard
tegen hard'.
Het bestuur van het Fransche vakver
bond, dat gistermiddag in .vergaderingbij
een is geweest, heeft besloten het. tegen
bO November uitgegeven stakingsbevel te
handhaven.
Aan minister-presid^at Daladier werd den
volgenden open brief gezonden:
Onze beweging, aldus het schrijven, is
niet politiek. Zij is niet tegen uw buiten
landsche politiek, doch tegen wetsdeoreten,
die de arbeiders wreed treffen. Daar gij
de sociale wetten hebt willen weigeren
zonder ons te hebben geraadpleegd, in feit
zonder voorafgaande besprekingen de 40
uiren week hebt willen afschaffen, hebt
gij zelf den arbeiders tot bet eenige doel
matige protestgebaaT, dat hun overbleef,
gedwongen: de staking. Kunt gij zeggen,dat
deze tot 24 uur beperkte staking, daar
alle veiligheidsmaatregelen genomen zijn,
een revolutionaire daad is? Het is niet
voldoende de waarheid te verdraaien om
gelijk te krijgen. Gij schopt er behagen
in, met een politiek doel, te proheeren de
openbare meening op te zweepen. Wij, de
O.G.T., stellen haar gerust: Geen bezetting
van fabrieken, geen betoogingon, geen ver
gaderingen, alles in orde en kalmte. Tot
onze kameraden zeggen wij: „Minacht al
len, die u zouden raden tot daden, welke
in strijd' zijn met de beslissing dor CG.T.
als onnoozelen of provocateurs.
Dit is juist. Niet van onzen kant zal
de wanorde komen. Het werk zal Donder
dagochtend overal worden hervat. Uw „al
gemeene mobilisatie" zal er nietanders
over beslissen". - - -
In den brief doet het C.G.T. vervolgens
uit "komen, dat de werkelijke beteokenis
der beweging zuiver economisch is. Na
betoogd te hebben, dat de O.G.T. niet ge
hoorzaamt aan buitenlandsche invloeden,
noch aan druk, verklaart de brief ten
slotte, dat de staking op economisch ter
rein zal blijven en niet op dat der poli
tiek.
De regeering eischl openbare
diensten op.
Bij decreet is gisteren de opeisching ge
last van de diensten der metro en auto-
busondernemingen. Dit zal op dezelfde
voorwaarden geschieden als voor de spoor
wegen is bepaald-
De Staatscourant bevatte vandaag een de
creet waarbij alle openbare diensten ge-
requireerd kunnen worden.
Het decreet zal ook door middel van
aanplakbiljetten bekend worden gemaakt
Hierbij is voorzien de eventueele requi-
sitie van de transportmiddelen, alsmede
gas, waterleiding en electricïteit
Het P.T.T.-personed staakt
In een oproep aan de leden deelt het be
stuur van den uationalen bond van post-,
telefoon- en telegraafdiensten mede, dat
Woensdag de diensten niet zullen function-
neeren, wat de minister van P.TT. ook
mag denken en zeggen.
In een vergadering der gedelegeerden van
typografen bij de Parijsche bladen is een
stemmig besloten, dat gestaakt zal wor
den en dat de bladen niet zullen ver
schijnen.
Ite hond van musici en artiesten te Pa-
ifls heeft verklaard deel te zullen nemen
aan de algemeene staking.
In het transportbedrijf is den arbeiders
gevraagd melk en andere aan bederf on
derhevige stoffen te vervoeren. Ook in
het apothekersbedrijf mag het personeel op
zijn. post blijven, eveneens in den genees
kundigen- en gezondheidsdienst en de
brandweer, terwijl in de openb. bewakings-
en veiligheidsdienst, waterleiding en begra-
fenisdienst beperkt zal worden gewerkt.
De bond van spoorwegpersoneel heeft
aangekondigd, dat de spoorwegarbeiders de
veiligheid en de orde zullen handhaven.
De spoorwegovergangen zullen bewaakt
worden. De „intransigeant" bericht, dat
slechts 35 procent van de spoorwegarbei
ders het stakingsporool zal nakomen en
dat de treinenloop vrijwel normaal zal
zijn.
De nationale vereenïging van onderwij
zers heeft besloten het parool der alge
meene staking op te volgen.
Het personeel der Kcnaulifabrie-
ken ontslagen.
Dte directie der Renault-fabrieken heeft
een schrijven gezondtea aan elk der 28.000
arbeiders der fabrieken, waarin met name
wordt verklaard:
„Door op Donderdag 24 November het
werk neer te leggen, hebt gij d'e overeen
komst verbroken, welke u met onze maat
schappij verbindt.
Wij kunnen v'an 'deze daad slechts acte
nemen", zö'óals' wij u op 24 November door
aanplakbrieven in erf bij de fabriek heb
ben medegedeeld.
Indien gij wenscht te sollieiteeren naar
een betrekking bij onze maatschappij, zoudt
gij er wei "aan doen in den ingesloten om
slag het hierbij gevoegde verzoek in te
zenden.
Dit zal ons in staat steiien die mogelijk
heid te overwegen u een nieuwen werk
kring aan te bieden".
Hitier zou te Ween en geweest
zijn en met hem gesproken hebben.
De „Times" meldt uit Weenen:
Ofschoon het officieele persbureau
verklaard heeft, van niets te weten,
weet men zekc dat Hitler Zaterdag
avond' te Ween-on is aangekomen, den
nacht te Schönbrunn heeft doorge
bracht en Zondagochtend weer is ver
trokken. Men meent, dat het bezoek
verband' hield met de geruchten, die
de ronde hebben gedaan over invrij
heidstelling van Schuschnigg. Verno
men wordt, dat den oudkanselier vrij
heid is aangeboden voor zichzelf, zijn
vrouw en zijn zoon afkomstig uit zijn
eerste huwelijk, Schuschnigg zou het
aanbod' van de hand gewezen en ver
klaard' hebben, dat hij het slechts aan
nam als ook aan een aantal zijner
vroegere medewerkers amnestie werd
verleend.
Zuivering in den "N.S.D.A.P.
Verder wordt -uit geloofwaardige „bron
vernomen, dat in de afgeloopen twee
weken een zuivering is gehouden in de
gelederen van de afdeeling Weenen der
nationaal-socialistische partij, waarvan 133
leden zijn gefusilleerd.
In de eerste keilt van Januari.
Reuter meldt uit Londen:
Officieel wordt medegedeeld, dat mi
nister-president Ohamberiain en de
minister van buitenlandsche zaken, Ha
lifax, in de eerste helft van Januari
een bezoek aan Mussolini zullen
brengen.
In een mededeeling vain het mini
sterie van buitenlandsche zaken wordt
gezegd
Op de bijeenkomst te M'indien
heeft Mussolini den Britschen minis
ter-president voorgesteld een bezoek
aan Rome te komen brengen.
De diplomatieke redacteur van Reuter
meldt, dat bel bezoek van Chamberlain
aan Mussolini een nieuwe stap is in het
kader van Chamberlain's politiek van het
tot stand brengen van persoonlijk contact
in het belang van den Europeesehen vrede
en de goede betrekkingen. Het bezoek is
een onmiddellijk uitvloeisel van de confe
rentie te Mi'inchen.
Het is bovendien een toepassing van
Chamberlains stelling, dat men den vrede
niet kan verwerven door te blijven zitten
en er op te wachten.
Hec is nog niet bekend, welke onder
werpen besproken zullen worden, doch men
is van meeuing, dat het bezoek zal lei
den tot een nieuwe versterking d'oor weder-
zijdsche betrekkingen.
Hem J&pansch offensief op alle
fronten.
Reuter meldt uit Tsjoengking
Uit Chineesche beridluten, die hier worden
ontvangen, blijkt, dat de Japaeneèzen het
voornemen hebben een offensief te ontke
tenen op alle fronten, troepen worden, daar
toe samengetrokken, niet alleen nabij Han-
kau en Kanton, maar ook in andere centra.
Ten einde de militaire operaties te ver
gemakkelijken richt het öliineesehe opper
commando twee hoofdkwartieren te velde
in, een aan den Noordelijken oever van de
Jangtse, en een aain den Zuidelijken oever.
Een krachtig kortegolf station wordt te
Tsjoengking opgericht. Het- station is bijna
gereed.China, 'hoopt mei. dezen zender in
staat te zullen zijn uitzendingen te houden
rechtstreeks naar het vasteland van Europa
en naar Groof-BriItan-riie, met de laatste
berichten over de vijandelijkheden en Gha
na's opvattingen omtrent den toestand.
De meer dar 5000 stakers der fabrieken van het distriet van Schelde en Maas in
Frankrijk hebben, nadat het bevel daartoe gegeven was, de door den bezette fabrieks
gebouwen zonder incidenten verlaten.
Aam de hertogin zal niet de
titel koninklijke hoogheid" ver
leemd worden.
Welingelichte kringen in Downingstreet
vatten het resultaat van liet ondeiihoud, dat
Ghambexlain te Panjs met den hertog van
Windsor gehad heeft als volgt samen:
Geen enkele hinderpaal ligt een terugkeer
van den hertog naar Engeland meer in den
weg, en een bezoek op een min of meer
nabijen datum moet als een blijvende mo
gelijkheid beschouwd w orden.
Terzelfderiijd voegen dezelfde kringen
hieraan toe, dat van toekenning aiarn de
hertogin van den titel „koninklijke hoog
heid geen sprake is, althans niet voor een
langen tijd, aangezien het volksgevoelen
blijft, dat de abdicatie en de persoonlijkheid
van mrs. Simpson twee verschillende zaken
zijn. De toestand kan dus als volgt ontleed
worden: de hertog van Windsor en de
worden, dat de hertog van Windsor a! a
persoonlijk eigendom fort Belvedere heeft
behouden, dat goed wordt onderhouden,
zoodat te allen tijde bezoekers zouden kun
nen worden ontvangen.
De indruk in gezaghebbende kringen is
echter, dat men niet moet verwachten, dat
de Windsors naar Engeland komen voor
een zeker aantal maanden verstreken is.
Eden naar New-York.
De Britsche oud-minister van buitenland
sche zaken, Eden, wordt 8 December te
New-York verwacht. Hij zal daar twee we
ken blijven.
Eden heeft erin toegestemd! naar de
Vereenigde Staten te komen om een toe-
Geen ,.Edda"-kousen meer.
Op officieel verlangen zal men naar een.
anderen naam moeten omzien voor de
„Edda-kousen genoemd naar het doch
tertje van generaal-veldmaarschalk Goe-
ring. Bij de geboorte van Edda adverteerden,
twee zaken, een te Berlijn ein een ie llagen
hertogin zullen van nu ai aan in Engeland lin Westfatcn, onmiddellijk den verkoop van
als particulieren .verblijf kunnen honden, ,,Edda"-kousen. Laatstgenoemde zaak ging
zonder critiek van hofkringen. Zij kunnen
echter niet deelnemen aan verschillende
functies of plechtigheden, zooals andere
leden van de koninklijke familie.
In verband hiermede kan er op gewezen
(Van onzen Parijschen correspondent).
Parijs, 28 November. Voor het veelge
plaagde Fransche volk schijnt wederom een
tijdperk van po'itieke troebelen aan te bre
ken. De wilde stakingen van de mijn
werkers en metaalbewerkers te Valencien
nes, Anzin, Denain, de bezettingen der fa
brieken van militair materieel van Renault
en Citroen, Bloch en Blériot, vormden den
proloog. Voor Woensdag is ons de alge
meene staking beloofd.
Bij de wilde stakingen in het Noorden
des lands en in de Parijsche banlieue wa
ren naar raming een honderdduizend' man
betrokken. Alleen aan de fabrieken van
Renault to BoulogneBillancourt zijn der
tigduizend arbeiders verbonden, dat is meer
dan het inwonertal van Alkmaar. De fa
brieken aan de Seine beslaan een opper
vlakte gelijk aan die van steden als Zut-
phen en Middelburg.
Wat beteekent een algemeene
staking?
Deze getallen vallen echter in het niet
bij die eener algemeene werkstaking. Ze
zou stopzetting beteekenen van het gan-
sche verkeer, post, telefoon, en telegraaf,
spoorwegen en bussen inbegrepen. Geen en
kele publieke dienst zou functioneeren,
het zou worden geen gas, geen electriciteit,
geen water, geen krant, geen onderwijzer
voor de klas, kortom een volkomen stil
stand. Er zijn alleen reeds een millioen
ambtenaren en een half millioen spoorweg
arbeiders. En het aantal werkloozen be
droeg de vorige week 367.947.
Frankrijk is heel wat gewoon, doch een
algemeene werkstaking heeft het nog nim
mer gekend. Algemeen was de staking noch
in 1910 en 1920, noch in 1934 en 1936.
Algemeen zal ze ook thans .niet zijn. In de
eerste plaats niet omdat eenige diensten
en bedrijven, ziekenverpleging, gas, elec
triciteit, watervoorziening, politie, nu een
maal moeten blijven werken.
De requisitie van openbare
1 diensten.
In de tweede plaats niet omdat de re
geering de ontwrichting van het openbare
leven niet gedoogt. De premier, Daladier,
heeft gisteren verklaard, dat hij krachtens
de wet van 3 Juli 1877 gewijzigd en aange
vuld 21 Januari 1935 de requisilie zal af
kondigen, waaronder al dadelijk eenige der
genoemde diensten en ook het transport
van Valenciennes is afgekondigd, en des-
en de spoorwegen vallen.*) De metro zal
met behulp van soldaten der genie rijden,
evenals 2500 der 3000 Parijsche autobus
sen. Men Lan oog verder gaan dan de re
quisitie, die bereids voor het gansche rayon
noods de mobilisatie en den staat van be
leg gelasten. Daartoe is echter onmiddel
lijke bijeenroeping en de sanctie van het
parlement vereischt.
De indruk in het buitenland.
Intusschen moet een dergelijke toestand
een wonderlijken indruk maken op het bui
tenland, dat den loop der gebeurtenissen in
Frankrijk met stijgende spanning volgt. Ar
beiders, die met teiangasbommen en wa
terstralen uit de bezette fabrieken worden
gedreven en veldslagen leveren met po
litie en mobiele garde, massa-arrestalies,
een oorlogsraad, die in Valenciennes ze
telt. We waren de laatste jaren wat
gewend in Frankrijk en zijn er niet senti-
menteeler op geworden, maar met die re-
quisitiebevelen en militaire rechtbanken be
gint het toch verdaoh.t veel op burger
oorlog te gelijken.
Is het werkelijk neodig?
Is dit allemaal n,u noodig om den af
keer van de wetsdeoreten te bewijzen? Er
is niemand in Frankrijk, die het gelooft.
Alles draait om de politiek.
Aan die vermaledijde wetsdeoreten zal
wel van alles te veranderen en te ver
beteren zijn, doch in wezen gaat het wel
allerminst daarom. Alles draait om de po
litiek, om de buitenlandsche politiek, om
het huidig regime. Ilet is geen puur toe
val geweest, dat de eerste relletjes prompt
begonnen toen de Britsche ministers voet
aan Franschen wal zetten. Als Idap op
den vuurpijl kwam het bericht inzake het
accoord' tusschen Duitschland en Frank
rijk, en de komst van Von Ribbentrop
werd' met groote koppen in de kranten
afgekondigd. Echter schreef de Humanité
al dadelijk, dat dit plannetje toch in dui
gen zou vallen, en het communistisch or
gaan kon .vel eens gelijk krijgen. Den vol
genden dag eischten de socialisten, welke
bij Herriot, dien men beschouwt als een
kampioen voor het pact met den Sovjet,
bot hadden gevangen, het ontslag dor re
geering op staanden voet. Indien zulks ge
schiedde zou Léon Blum stellig geen
kabinet kunnen vormen en in de Kamer
geen meerderheid vinden.
Waar moet het heen?
Men vraagt zich hier in gemoede af,
waarheen dit moet leiden. Welke regeering
ook aan de macht mocht komen, zij staat
voor een faillieten boedel. Nooit misschien
is Frankrijk moreel en materieel zoo zwak
geweest, nimmer heeft het zijn zaken der
mate slecht behartigd. Welhaast nergens
constateert men ingenomenheid met de
wetsdecreten, het is volkomen waar, doch
als men den gewonen Pranschman vraagt
is het steevaste antwoord': Wij zouden ons
alle offers getroosten, als we maar wisten,
dat het ergens toe dient Zoo dom is nie
mand of hij ziet wel in, dat men met
deze troebelen den vriend van zich ver
vreemdt en in de kaart speelt van den
tegenstander.
Onzekerheid.
Hoe de slaking zal eindigen, waaraan
de radicale ambtenaren geen medewerking
•mrleenen, noch de negentien onafhanke
lijke syndicaten, noch het ohristdijk (ka
tholieke) vakverbond, noch een groot deel
ran het onderwijzend personeel, noch
de federale unie van Fransche em
ploye's, noch de vrije syndicaten van het
noorden met hun twintigduizend leden, valt
niet te voorspellen. Het communistische
Kamerlid Raynaud1 heeft al toegezegd, dat
men de ctaking ongelimiteerd' over zou
doen, als ze ditmaal onvoldoende effect
sortserde.
Er is veel onzekerheid in den toestand
en die onzekerheid) zal wel voortduren tot
de Kamers op 1b December bijeen ko
men; doch vast staat alreedis, dat nie
mand en wel allerminst de arbeider, bij
deze troebelen zaï winnen en iedereen
verhezen. Arm land, dat zich tegen de
dictatuur van ccn minderheid des volks
moet verdedigen, een minderheid', die wel
het grootste woord heeft over vrijheid' en
democratie. Jragisch resultaat van twee
jaren demagogie en revolutionnaire agita
tie.
T. O.
zelfs zoo ver om dit artikel te adverteeren
ais „Edda de kualiteitskous".
liet is heide zaken thans verboden het
handelsmerk „Edda" 1e gebruiken), omdat
de Duitscho natie niet wenscht, dat haar
hoogste historisdhe symboi'en misbruikt
worden voor laag-bij-den-gromdsche redatme,
en weigert artikelen een misplaatste popu
lariteit te geven door het gebruik van den
naam van Goerings dochtertje Edda.
De
Von Kanya afgetreden.
Hongaarsche minister van buiten-
Het stakingsparool is uitgegeven voor
Woensdag van 4 tot 19 uur. Ondanks de
requisitie moeten wij dringend1 ontraden
dien dag naar Frankrijk te reizen.
landscho zaken, Von Kanya, is om ge
zondheidsredenen afgetreden. Minister-pre
sident Irnredy zal ad imterim het mi
nisterie van 'buitenlandsche zaken op zich
nemen. - j
De Engelsclic koninklijke familie in Juni
a-s. naar Roemenië?
Volgens berichten in de Roerneensche
bladen zal het Engelsche koninklijke paar
in Juni 1939 het bezoek van koning Carol
aan Londen beantwoorden.
Politieke moordaanslag.
Te IClausenburg is op den rector der
universiteit van Cluj, prof. Stefanescu
Goanga door twee onbekenden een moord
aanslag gepleegd De rector werd' door
revolverschoten ernstig gewond. Een politie
beambte, die probeerde de beide daders
te arresteeren, werd door verscheidene
schoten gedood. Het is nog niet gelukt
de daders te arresteeren. De professor,
die nog bij Kennis was, heeft verklaard
in de daders gewezen studenten te heb
ben herkend. Zijn toestand' is hopeloos.
De twee studenten waren leden der ont
bonden IJzeren Garde. In de regeering
van Tatarescu was Goanga onderstaats
secretaris van openbaar onderwijs. Hij had!
maatregelen genomen tegen studenten, en
zelfs professoren, die actief aan de poli
tiek deelnamen. Hij verbood' politieke be
sprekingen en het dragen van insignes ia
de universiteitsgebouwen.
Dnitsche mccning over de Poolsch-Rnssische
toenadering.
Van semi-officieele zijde te Berlijn wordt
het volgende medegedeeld:
„De Poolsch-Russische verklaring over
de wederzijdsclw- betrekkingen wordt ia
politieke kringen slechts weinig besproken.
Men ziet er ia hoofdzaak een bevestigtng
van de verdragsverplichtingen, die beide
staten tot dusverre jegens elkaar hadden,
in. In overeenstemming met het bekende
Duitsche standpunt, dat streeft naar be
vordering van elire poging tot handhaving
van den vrede, schijnt men hier over
dez,e verklaring, waarin men een vermin
dering van het oorlogsgevaar ziet, niet
voldaan te zijn De gissingen in een deel
der buitenlandsche pers, volgens welke
de verklaring als tegen Duitschland gericht
beschouwa zou moeten worden, worden
ia Duitsche j ohtieke Kringen ongegrond
geacht."
l)ere courant erschiir.l dagslyLs, metult-
londering van Zon- en Feestdagen.
rrija per kwartaal t 2.franco per post
3.50. I'nje per week- 15 eta. Afzon
derlijk» nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelflks aangenomen.
Advertentiën roor liet eerstvolgend num
mer moeten vóór alf uur aan bet Bureau
béaorgd tyn, 'a Zaterdags vóór t» uur.
Een bepaalde plaats van advertentien
wordt niet gewaarborgd.
Prysder Advertentien: tan 15 regels H55;
Iedere regel meer f0.30; in hel Zaterdagnummer
15 regels f 180, iedere ïegel meer 1035
Reclames fQ.75 per regel. Incassokostenö cts.j
postkwitanties i5 ets. Tarieven van advertentiën
by abonnement xyn aan het Bureao verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentiën opgenomen A 1030 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot -een maximum van 30 woorden.
's Woensdags; Kleine Advertentfbntot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentiën i 1.00, indien
niet vóór vrydagavond 6 uur bezorgd.
