Luxemburg een eeuw.onafhankelijk
„Het bègon in China"
„Lioyds of London'
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMS CHE COURANT
Een stukje geschiedenis. Verdeeling in vier
tijdperken.
Sport
Olympische Spelen
Voetbal
Nederland - België jeugd
K.V.O.R.
Filmnieuws
„Stelia Dallas"
„De Bakvisch"
ENce^ggag»
Luxemburg, Vrijdag- Met-plechtig klok
gebeier en met een-taptoe van al de 2o0
soldaten, die bet groothertogdom aan'
militaire maebt rijk is, zijn hedenavond
do onafhaukelijtvheidsfeesten ingezet. Zij.
zullen tot Zondag diep in den nacht
duren.
Gedurende de fakkeloptocht zong de
menigte voor het paleis vadcrlapdscbe
lied een. De groothertogelijke- familie ver-
sencn op het baleon van het paleis.
Groothertogin Charlotte werd levendig en
laugdung toegejuicht, evenals kroonprins
Jean. De gansche menigte zong met ont
bloot hoofd het volkslied.
Onafhankelijkheidsfeesten? Maar wat
viert men dan nu eigenlijk, nauwkeuriger
omschreven?
De vaderlandsche geschiedenis der
Luxemburegrs is in vier tijdperken in-
cedeeld. Het eerste: de Oude Tijden, van
Kelten en Julius Caesar en zoo, net als
bij ons Omstreeks 300 n. Ciir. laat keizer
Galionus o.g. op den Bokrots het kasteel
Lurilinburhuc bouwen. Vierhonderd
jaar later bouwt Sint Willebrord de abd'ij
van Echternach. Tweede tijdperk:' Si eg.
fried, z. vann Wigerik, wordt de eerstel
graaf van Luxemburg. ,Het feodale tijd
perk (9631443)Het Huis van' 'de graven
der Ardennen (tot 1130), ^het 'Huis.van
Namen (1136—1247) en de dynastie van
LuxemburgLimburg (1247—1437);.onder
deze laatste wordt-liet -graafschap in
•1354 tot hertogdom verheven. Tot
meerdere, eerlijke, glorie zij vermeld, dat
deze dynastie machtig werd': zij leverde
verscheidene Duitsche keizers.
Vreemde ovcrheerschers.
Het derde tijdperk is dat der vreemde
de overheerschers; het duurt van 1443
1815, en wordt verdeeld in: Bourgon
dische overheerscliing (14431506);
Spaansche overheerscliing (15061714);
Oostenrijksche overheersching (17151795)
en, tenslotte, de Fransche overheerscliing
(1795—1814).
Den 9en Juni 1815 vangt, onder Koning
Willlem I der Nederlanden, het vierde
en, naar alle Luxemburgers naarstig hopen,
laatste tijdperk hunner vaderlandsche ge
schiedenis aandat der nationale onaf
hankelijkheidtot op heden... zooals
het geschiedboekje zegt.
De onderstelling lijkt niet dwaas, dat
men. 9 Juni 1915 het eeuwfeest der on
afhankelijkheid gevierd zou hebben, edoch
toen was het neutrale "Luxemburg door
Duitschers-bezet en de wereldoorlog woed
de! Eigenlijk dö derde amputatie'
Luxemburg was vroeger grooter.
Luxemburg is vroeger véél grooter ge
weest. Maar in 1659, bij het verdrag van
de Pyreneeën, heeft liet in *t Zuiden twee
stukken en een enclave (o.a. het gedeelte,
waarin Diedenhoven ligt) aan Frankrijk
moeten afstaan; in 1815 heeft Pruisen
aan den overkant van de Moezel, de Sauer
en de Cur, een flink stuk ingepikt (zoo
het stuk, waarin Bitburg ligt, en tot Sint
Vijt en nog Noordelijker toe). Maar de
amputatie, die eigenlijk geen amputatie
meer heeten mag, doch hal veering dient
genoemd te worden, geschiedde in 1839.
bij het Londensche, Verdrag der XXIV
artikelen van 19 April 1839. En dat viert
men nu?. Inderdaad, want de amputatie is
vergeten, maar het kostelijk geschenk daar
bij, de volkomen onafhankelijkheid, do
eigen souvereitiiteit, door de Europcescho
grootmachten gegarandeerd, stelt men van
daag aan den dag op hoogeren prijs dan
ooit tevoren!
Het is met dat verdrag van Londen van
19 April 1839 niet zoo heel vlot gegaan.
Wij Nederlanders weten daarvan. Voorzoo
ver het onze vaderlandsche geschiedenis
betreft, behoeft dat hier niet opgehaald1
te worden. Toen in Augustus 1830 in Brus
sel de opstand uitbrak, bleef een deel
van Luxemburg de Orangisten trouw
aan Nederland; een ander deel trok de
partij van België. De grootmachten, die het
Verdrag van Weenen van 1815 ondertee-
feend hadden, kwamen 20 Januari 1831
overeen, dat België van NoowFNederiand
gescheiden zou worden en d'at Luxemburg
als eigendom van den koning der Neder
landen ook verder tót den Duitsehen Bond
zou blijven behaoren. Maar dat ging niet
door; 26 Juni ziet het Verdrag der XVIII
artikelen geboren-worden, hetgeen te dezen
opzichte behelst, dat - Belgie met. den Ko
ning van Nederland1 over Luxemburg in
onderhandelingen zal 'treden.- Daarop volgt
dan de roemruchte Tiendaagsoho veldtocht
Nederlands laatste wapenfeit m West-
Europa en tenslotte, 15 November 1831,
het Verdrag der XXIV artikelen. Dit be
helsde niet alleen de 'scheiding van Noord
en Zuid, ons allen weilbekend', maar bo
vendien de zelfstandigverklaring van bel
9 Juni 1815 reeds van hertogdom tot
groothertogdom verheven Luxemburg,
evenwel met afstand van de Waalsche kan
tons, Aarlen, Enstenaken, Marclie, Neuf-
chateau en Virion, aan België. Het verloor
hierdoor 5 van z'n 8 kantons; 4320 K.M.2
oppervlak stond 't af en slechts 2587 hield
het er over; zijn in wenerstal werd gehal
veerd van 340.000 op 170.000 (het heeft
er tegenwoordig weer ongeveer 300.000).
Maar toen den 19en April 1839, na bij
na acht jaren treuzelen, Salomon Dedel
namens Nederland en Sylvain van de
Wever namens België het Verdrag einde
lijk teekenden de ratificatie volgde door
uitwisseling te Londen op. 8 Juni 1839)
was Luxemburg .souverain en zelfstandig
geworden, nu in optima forma. Dat boven
alles belangrijkefeit in' zijn historie her
denkt het' groothertogdom deze' dag.
Staatshoofden en minister-
presidenlen feliciteeren. Een
proclamatie.
Op Woensdag, den 19ert, den officieelen
althans den juisten gedenkdag, vaardigde
Groothertogin Charlotte een plechtige pro
clamatie uit, gecontrasigneerd door alle
ministers (5 in getal), waar de vorstin
zegt, dat „in het bijna duizendjarig be
staan van Luxemburg het verdrag van
Londen een eeuw van onafhankelijkheid
inleidde, die het land veroorloofde zich in
rijheid te ontwikkelen en het door arbeid
en vooruitgang economisch en sociaal be
vestigde. In het verloop dezer eeuw is de
onafhankelijkheid van het land bewaard en
verstevigd kunnen worden en de neutrali
teit van het groothertogdom, waaTaan wij
meer dan ooit gehecht zijn, heeft Europa's
erkentelijkheid kunnen verwerven"... Het
Luxemburgsche volk kantrotseb op den
opgcleverdën arbeid zijn, het heeft Zijn
bestaansrecht en zijn levenskracht bewe
zen en het houdt er aany in '-deze -dagen
van vreugde en hoop, van zijn aanban-
-keiijkbeid aan het" vaderland te getuigen,
evenals van zijn geloof en hoon in een
toekomst van vrijheid en onafhankelijk
heid.-
Dien zelfden dag ontving groothertogin
Charlotte telegrammen met gelukwenschen
van den Duitsclien Rijkskanselier Adolf
Hitler, van koning Haakon van Noorwegen,
koning Leopold van "België, president Al
bert Lebrun van Frankrijk en koning Chris-
tiaan van Denemarken; de minister-presi
dent Peter Dupong ontving bovendien tele
grammen van Pierlot en Eduard Da'adier,
Op den 19en heeft de Groothertogin te
vens gebruik gemaakt van haar preroga
tief, hei recht van gratie. Dit is de vierde
«maal, sinds het land eén eigen dynastie
heeft, dat zulks gebeurde, doch nimmer
in zoo ruime mate als thans.
Bange)! blijft president van het organisatie
comité.
Bankdirecteur J. W. Rangell heeft zijn
verzoek hern te willen ontheffen van zijn
functie van president van het organisatie
comité der Olympische Spelen, ingetrok
ken. Hrj heeft zich bereid verklaard ver
der mede te werken aan de organisatie
der Spelen.
De oorzaak van dit besluit van den heer
Rangell moet men zoeken in het feit, dat
de Finsche sport- en 'tumféderatie tot over
eenstemming is kunnen komen met de
arbeiders sportbonden, zoodat de bezwa
ren van den heer Rangell niet meer be
stonden.
Het Belgisch jeugdelfta! gewij
zigd.
Het Belgische jeugdelftal, dat morgen
ochtend op het A.F.C.-terroïn te Amster
dam tegen de Nederlandische jeugdploeg
uitkomt, is op enkele plaatsen gewijzigd.
Drie spelers zijn niet beschikbaar, nJ.
-doelman Meert, achtórspeler Van Drom en
midvoor Cop. Verder zou de linksbuiten
Gonzalez geen Belg zijn, doch van Spaan-
sche nationaliteit, zoodat ook hij vervan
gen moest worden. De ploeg komt nu
«ls volgt in het veld;
Doel: Teugels (F.O.Mechelen).
- Achter: "Van Vaerenberg (Anderlecht) en
'Verstraeten (F.C. Luik).
Midden: Lanckman (Daring), Bonten.
(Tienen) en Massez (Standard Luik).
Voor: Geuns (Antwerp F.O.), Jansens
'(Anderlecht), Craen (Liersche Sportkring),
Van den Eynde (Liersche Sportkring) en
Mermans (Tubautia).
Reserves zijnVan Han (F.C. Luik),
Hens (F.C. Mechelen), Vermeulen (Meche
len) en Buck (Eendracht Aalst).
Het elftal van de kampioen
schapswedstrijden.
BZS oni'-angt morgen GTH, de kampioen
DVS krijgt OVC thuis en daar 0'VC de
van de eerste klasse, (-op bezoek,
punten nog hard noódig heeft om zich
tn veiligheid te stellen, zal het aan span
ning niet ontbreken.j
Het KVOR-elftal, dót Zondag 30 April
in Den Haag voor het.kampioenschap van
de Nedeilandsche Voetbal Federatie zal
spelen, is als volgt samengesteld.
Doel: T. Vervoorn (Lybelle).
Achter: G. Visser,-*K. Langeweg (beide
van §oag). -- w-.'
MaidenChr. y: HelÓcir(BZS), H.-Ascher-
man (Lybelle), G.oiïaanskoef (Cacola).
V-oor: P. Beukejman v (DVS), A. Hooft-
iriati (Gilds), J. de Kéning (BZS), W,
Arends (GTH), W. C. Voulon (DVS).
/- w„-
De uitvaart van wijlen mevr. Thee Mann-Bouwmeester heeft gisteren pla-.is gehad.
De rouwstoet bij het verlaten van den Stadsschouwburg te Amsterdam. Naast den lijk
wagen onderscheidt men van voor naar achter: mevr. Annie van der Lngt Mel-
sertVan Ees, Lilly Bouwmeester en Wiesje Bouwmeester; rechts van voor naar
"""achter: mevr. Julia Cuypers en mevr. Frenkel.
T*v
'""'«►2* rite'*-
Dc bevolking der Poolsehe hoofdstad helpt mede bij het graven der schuilplaatsen voor
de luchtbescherming. Een foto in hot Paderewski-park te Warschau genomen.
in zij zelf gefaald heeft: het zich onge
dwongen bewegen in „de groote wereld".
Daarvoor offert zij zich geheel op. Zij
stemt zelfs toe in een scheiding, opdat
Stephan kan hertrouwen met een rijke
jeugdvriendin waarbij Laurel thuis komt
Tiagistih is het lot van het knappe meisje
uit het volk' als vrouw van middelbaren
me lucht. Van een hoogte van 30 M. wordt
versche lucht naar de verwarmingsinstal
latie gezogen en na verwarmd te zijn in
de zaal geblazen. Door een overdruk van
10 pet. in de zaal kan nooit tocht ont
staan; bij het openen van deuren kan
dan immers alleen warme lucht uit, maar
geen koude in de zaal stroomen. Zesmaal
per uur wordt de geheele luchtvoorraad
leeftijd enals moeder, die het huwelijkten het theater geheel ververseht.
Binnenkort zullen wederom nieuwe zomer-
posf zege)» wenden uitgegeven, wear van-hier
boven een der afbeeldingen.
De voorfeestdag.
Het is eigenlijk nu al feest. De hoofdstra
ten van de stad, de Vrijheidslei en de
Stationsstraat zijn, evenals de groote plei
nen en de gebouwen, versierd. De straten
bovendien royaal verlicht: er zijn rond
30.000 gloeilampen aangebracht. En ook
is heel de Vrijdag reeds de stad1, van den
vroegen morgen af, vol van feestgedruiseh
in heel de binnenstad zijn luidsprekers aan
gejbaóht, welker muzikale werkingssferen
elkaar overlappen, zoodat men nog niet
uit de feestmarsch van den een en is of men
loopt leeds binnen het bereik van den
volgende. Gelukkig spelen ze al'emaal het
zelfde vroolijke deuntje, dat scheelt.
Niemand loopt zonder het officieele feest-
wapenspeldje in knoopsgat of op blouse,
het wapen des.lands in emaille, met 1839
1939 er onder in gulden letteren. Geen auto
of hij draagt op den radiator de rood'-wit-
blauwe feestwimpel met den rooden leeuw,
En de patriottische opschriften, zoogoed
als allen in de taal des lands zelf tee-hen
ook van nationaal zelfbewustzijn vindt
men in bijkans elk winkelvenster.
Bijvoorbeeld100 jaar vrij Luxemburg of
100 jaar onafhankelijkheid of Roode leeuw
bewaak' je grondgebied.
Zaterdag is de dag van het feest der
verbondenheid van Vorstin en Volk, dan
zal groothertogin Charlotte wait zelden
voorkomt, wijl zij niet gelijk, bij" ons, de
Kamerzittingen in persoon opent in hot
Kamergebouw komen en een rede tot de
vertegenwoordigers des volks rechtstreeks
houden. En-niet een barer ministers zal
daarop antwoorden, maar de voorzitter der
Kamer, als vertegenwoordiger in het kwa
draat van het volk1.
HistorMheri: optochten, 'vuurwerken' ën
ëêuwfeestlials mogen" wellicht schitteren
der beloven".te 'wórden; 'zonder twijfel "zal*
deze plechtige Kamerzitting in liet hart
van den Luxemburger toch hot hoogtepunt
van zijp,-eeuwfeest der onafhankelijkheid
worden. Maar daarover volgt nader bericht.
S.
Capitol en City.
Het leven van een persfotograaf, zooals
Chris Hunter (Clark Gable) in „Het begon
in China", is uiteraard niet rustig en on
bewogen. Er is immers geen gebrek aan
sensatie op dit ondermaansche en de
„jager" naar wereldnieuws heeft als scha
kel tussclien wereldgebeuren en publiek
een taak te vervullen, waarbij vaak zijn
leven op het spel staat.
Een staaltje van durf en moed is de
opname van een in volle zee zinkend
schip van een der vleugels van een vlieg
machine.
Elk avontuur van den onderhavigen pers
fotograaf is als vanzelf een groot experi
ment, anders zou het immers niet de
moeite waard zijn het te vereeuwigen.
Maar het grootste beleven begint in
China: het liefdesavontuur met Alma Har
ding (Myrna Loy), die door Hunker uit
een brandend vliegtuig is gered. Mina be
sluit hem een geheim te vertellen: haar
broer is bij een vliegtocht spoorloos ver
dwenen. Ofschoon allen denken, dat de
bekende vlieger Harding dood is, zegt een
onbestemd voorgevoel Alma, dat dit niet
zoo is.
Chris krijgt een schoone gelegenheid.
Alma zijn inmiddels ontwaakte sympathie
daadwerkelijk te toonen. Het geluk is aan
zijn zij'de, temidden van een volksstam
in Zuid-Amerika ontdekt hij den door ziekte
uilgeputten Harding. Hij maakt gebruik van
het bijgeloof van de inboorlingen en brengt
den verloren gewaanden vlieger naar China
terug.
In Lumière.
ln.de film Stella Dallas worden groote
problemenn gesteld!
Een jong meisje uit oen arbeidersgezin
trouwt met een man ver bovon haar stand.
Ze wil in de „groote wereld" verkeeren,
maar zij kan de handicap van Laar af
komst niet kwijt worden. Ondanks het
bijwoont van haar eenïge dochter, met
een jongen uit de groote wereld, -vaarde
straat af, achter een ijzeren Lel-, in den
stroomenden regen. Als het huwelijk vol
trokken is en haar hartewensoh is vervuld,
stapt Stella Dallas wilsfeachlig weg.
Waarheen
Stella Dallas is een prachtige film. Hier
en daar is, om contrastwerking te verkrij
gen, de tegenstelling er wei wat heel dik
opgelegd, b.v. als met Kerstmis E.-J. Munn
stomdronken bij Stella komt met een ge
plukte kalkoen onder zijn arm en kort
daarop de keurige gentleman Steplian Dal-
Jas, haar echtgenoot.
Ook is het niet aan te nemen, dat een
vrouw als Slella zich zoo potsieihjk aal
optooien met rinkelende armbanden en
glanzende oorbellen. Maar deze kleine be
denkingen kunnen geen afbreuk doen aan
den algemeenen indruk ,die zeer gun
stig is.
De regisseur King Vidor heeft zich in
menig opzicht bepetking opgelegd en
daarin toont zich volgens het Duitsdie
spreekwoord de meester.
Het spel van Barbara Stanwyck als
Stella; John Boles, als StephanAnne
ShMey als dc 13—17-jarige dochter van
die twee; Aian Hale als de ondescliaafde
Ed. Munn is zeer te vvaarleeien.
De. wanden m alle rangen krijgen een
lamhrizoering van gepolijst berkenhout. Alle.
fauteuils zullen van het zelfde model zijn;
zij worden met rood bekleed.
De cabine komt aan de achterzijde van
het geliomv te liggen en is daarvan volledig
gescheiden. Zij is door het theater niet
te bereiken, de operateurs begeven zich
straks via de Kerkstraat naar hun cabine.
Dok het front aan den Coolsingel zal
veranderen. Op een luifel van brons zullen
85 reflectoren worden geplaatst; in de hall
komen ingebouwde fotokasten.
Verbouwing en mederniseering.
Zonder dat de bezoekers er veel van
merken, wordt Lumière aan den Coolsin
gel te Rotterdam verbouwd lot een hyper
modern bioscooptheater. Lang kan dat ech
ter niet meer doorgaanvan 1 Mei af
geeft Lumière haar -voorstellingen in de
Doelen en kunnen de brekers en bou
wers het oude Casino omvormen tot een
der mooiste en grootste theaters van Rot
terdam.
Alleen de buitenmuren van de zaal blij
ven gehandhaafd, ofschoon de fundeering,
die reeds 70 jaar oud is, wel aanmer
kelijk verstevigd is.
De hall blijft bestaan, maar wordt ge
moderniseerd. De kassa zal midden in
de marmeren hall geheel vrij -- wor
den geplaatst.
De zaal komt gelijkvloers te liggen; alle
zijloges worden weggebroken; de zaal wordt
één open ruimte met 600 plaatsen..
Er komt op een hoogte van 3 M. tegen
den muur tegenover het projecties! herm
een tusschenl alcon, met 200 zitplaatsen
en weer 3 M. hooger het groote balcon
met 400 plaatsen. Het herboren Lumière zal
dus ruimte bicden voor 1200 tocschou-
(wers.
dochtertje, dat geboren wordt, ontslaat ver- De architecten A. Krijgsman te Rotter-
wijdeling tusschen man en vrouw. Ste- j dam en 0. Rosendahl te Amsterdam heb-
"beu een plan ontworpen, waarbij van elke
p'lian Dallas vestigt zich elders; z-ijn vrouw,
Stella Dallas leeft geheel voor hun doch
tertje, Laurel. Stella houdt or 'een eigen
aardig vriend .op na: Ed Munn, een man,
die aanvankelijk veel geld met paarden
rennen verdient, maar later in het ver
haal een verloopen sujet is.
Stella wil, dat haar dochter gelukt, waar-
plaatsr het beeld op het projecliedoefc zon
der inspanning en zonder vervorming kan
worden waargenomen.
Aan de verlichting is bizondere zorg
besteed, evenals aan de luehtverversching.
Vóór de verwarming is een gecombineerd
systeem gedacht: zoowel door middel van
radiatoren als door het invoeren van war-
Prinses.
Verzekeringen zijn over het algemeen
geen onderwerpen van bizonder boeiend'
karakter. Daarvoor zijn zij te nuchter van
aard. klaar Lloyds, het groote Londensche
verzekeringscentrum, heeft een interessan
te geschiedenis achter den rug, ©en ge
schiedenis, welke boeiend is als van wei
nige onderwerpen der film gezegd kan
worden. De film „Lloyds of London"
schelst het ontslaan van Lloyds, haar
groei en tegenslagen en tenslotte het uit-,
eindelijk behaalde succes.
redd ie Bartholomew speelt do - jeugd!
van den man, die Lloyds stichtte. Tyrone
Power loont hem als volwassene. Made
leine Carroll heeft de vrouwelijke hoofd-
rol.
Als tweede hoofdfilm wordt vertoond
Nachtcafé", spannend en vol sensatie.
Scala.
Deanna Durbin wordt ouder en het is
voor de filmproducers een probleem of
zij nog langer rollen van jonge meisjes
lean vervullen of dat zij nu eens verliefd
moet worden, net als haar oudere colle
ga's en voor een happy ending in den ge
ijkte» zin van het .woord moet gaan zor
gen. Vooralsnog is-"heb probleem'in zoo
verre opgelost, dat' zij juist op het randje
i dijft staan. Het klimmen der jaren uit
-V althans in de laatste film „De bak
visch" we! in een ver'iefdheid, maar, die
geldl de verpersoonlijking van ecii droo-
rnerig jongemeisjes-ideaal en als man "in
kwestie gaal troujvenoverwint Deannaj
zichzelf spoedig óm weer hetzelfde jonge
meisje te1 wórden'"dal "wij kennen.
Melvyn - "Douglas spéélt het óbject Van'
baar eerste' SchViinnórei on hij 'doet dat
bizonder geestig." Trouwens de "gÓheolé filmt
is vlot en hier "en daar zijn de situatiéa
en de dialogen puntig en raak. Deanna
Durbin is er weer op haar best. - - .-
REE
ZATERDAG 22 APRIL 1039. N23152.
