EERSTE BLAD
STADSNIEUWS
MaandagsHMei 1939
De Duitsch-Poolsche kwesties
buitenland
Gemeenteraad
V.Wt°r.tr.^a
92ste Jaargang.
No. 22159
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HQEK_jKOrcTE^JIAVEII)^^^TEL^69300^(3^Ji]nen).
Postrekening No. 53IL
Nog een oplossing vóór het komende najaar
De Duitsche perscommentaren en de
officieuse Duitsche berichten geven te
denken, dat Iteutschlaiid besloten is de
hangende kwesties met Polen op vreed
zame wijze voor het a.s. najaar op
te lossen. Men geeft in Berlijn te ken
nen, dat Polen thans de mooie gelegen
heid, welke haar voor de laatste maal
gehoden wordt, om op vriendschappe
lijk,; wijze de vraagstukken met
Duitschland te regelen, niet mag laten
voorbijgaan.
Volgens betrouwbare inlichiingen zou
de exterritoriale strook grond, welke
Duitschl ma door den corridor wenscht,
verscheidene kilometers breed moeten
zijn. In Duitsche politieke kringen
wijst men er met nadruk op, dat de
jongste Duitsche voorstellen aan Polen
terstond moeten worden .aangegrepen,
indien men niet wil, dat zij weldra
door de gebeuretnissen worden achter
haald.
Volgens inlichtingen uit Duitsche bron,
zou Italië aan Warschau hebben laten
weten, dat Polen geen „onhoudbaar ge
worden stellingen" moet verdedigen.
„Dantzig is een Duitsche stad en wil
bij Duitschland terugkomen," schrijft de
„Dantziger Vorposten". Natuurlijk, zoo ver
volgt het blad, heeft de rede van den
Führer in Dantzig bizondere geestdrift ont
keten 1. De pogingen om de rechten van
Dantzig te beschermen zijn altijd gestuit
op de Poolsche ontoegeeflijkheid. Polen
heeft jarenlang het juridische statuut der
vrije stad geschonden. Elke nieuwe regeling
zei beter voor Dantzig zijn dan de voor-
sienen, wélke de Fulirer gedaan 'beeft en
welke door Polen van de hand gewezen
zijn.
Beek zal Hitier morgen ant
woorden-
Te Warschau wordt medegedeeld, dat
de Poolsche minister van buitenland-
sche zaken, Beek, op 2 Mei voor dte
commissie voor buitenlandsche zaken
van den Sejm een redevoering zal uit
spreken, die het antwoord zou be
helzen van de Poolsche regeering op
het Duitsche memorandum.
Men gelooft echter, dat Beek zijn rede,
die waarschijnlijk het antwoord1 der Pool
sche regeering op het Duitsche memoran
dum zal bevatten, met het oog op het
gewicht daarvan voor de geheele Kamer
zal uitspreken, opdat regeering, diploma
tieke korps en pers daarbij tegenwoodig
kunnen zijsn. Hoe liet zij, waarschijrilij ijk
zal het Poolsche memorandum den Duit-
schen vertegenwoordiger eenige minuten
vóór de rede overhandigd1 worden naar
het voorbeeld van het Duitsche memo
randum.
In Poolsche politieke kringen krijgt men
den indruk, dat Polen meer dan ooit vast
besloten is zich nooit te laten meesle
pen op een even noodlottig hellend vlak
als Tsjecho-Slowakije. De Poolsche open
bare meening verwerpt unaniem de Duit
sche eischen, niet alleen omdat zij een.
Inbreuk zouden vormen op het erfdeel en.
de vitale rechten van Polen, maax om-
dat in d!e oogen der openbare meening,
die geringste concessie op dit oogenblik
het begin zou vormen van andere,
verdergaande eischen. Men hoort dan ook
niet zelden in de'straten van Warschau
een vergelijking trekken tusschen 'de hui
dige situatie en die van Mei j.L, toen
de zeven punten van Karlsbad1 werden
afgekondigd'.
Aan den anderen kant twijfelt niemand
er aan, dat de Poolsche leiders bereid!
zijn met het grootste begrip de jwee door
Hitier gestelde problemen te bestudeeren,
n.l. Dantzig en den autoweg, teneinde te
pogen een billijke oplossing te vinden,
welke in overeenstemming zou zijn met
de belangen van beide landen. In dit ver
band wijst men er op, dat Beek na zijn
terugkeer uit Rome vescbeidene malen,
getracht heeft een onderhoud te krijgen
met den vertegenwoordiger van Duitsch
land in Warschau, welke pogingen echter
niet slaagden. Ten slotte heeft men in
Warschau den indruk, dat Polen actief
zijn krachtsinspanning tot economische, in-
dustrieele en militaire voorbereiding zal
voortzetten, ten einde het hoofd" te kun
nen bieden aan iedere gebeurlijkheid.
Geen omsingelingspolitiek
Het denkbeeld eener Britsche ga
rantie aan Duitschland.
De Duitsche argumenten gelegen in de
bewering der omsingelingspolitiek worden
te Londen van de hand' gewezen. In Brit
sche diplomatieke kringen herhaalt men,
dat indien de Duitsche regeer in g, door met
zulk een stellligheid dit feit naar voren
te brengen, hiermede haar vrees wil uiten
voor een dreigende agressie tegen Duitsch
land, de Britsche regeering stellig bereid'
zou zijn de garanties, welke zij aan eenige
andere landen gegeven heeft, uit te brei
den tot het Duitsche rijk.
Men wijst er echter op, dat dit denk-
beeld niet zoó timet 'wardengeïnterpre
teerd, als zou dit aanbod re°ds gedaan
zijn of zou het weldra gedaan worden.
D"och indien Duitschland" zich werkelijk be
dreigd zou voelen, staat het haar vrij de
Engelsche voornemens te doen bevestigen,
door om een garantie te verzoeken, vrelke
haar niet geweigerd zou worden.
De strijd in China
Chineezen dringen Nantsjang
binnen.
Een communiqué uit otficieele bron
meldt: „De voorhoede der Chineezen is
op 25 April des middags Naatsjang, de
hoofdstad van Kiangsi, binnengerukt. Tot
28 April werden hevige straatgevechten ge
leverd. De stad" werd volledig door de
Chineezen bezet, maar het station zou
door de lapansche troepen heroverd zijn.
Een verwoede slag word't geleverd in het
gebied ten Oosten der stad, o.m. bij het
vliegveld, waar die Japarmeez-en zeer groote
verliezen hebben geleden".
België
H. M. de Koningin» die Zondag ter ge
legenheid van den verjaardag van H. K. H.
Prinses Juliana op, paleis Soestdijk ver
toefde, woonde des ochtends in gezelschap
van het Prinselijk Paar den dienst in de
Ned. Herv. Kcfk te B&arn bij.
Duitsche actie in de Oostelijke grensstreek?
De socialistische „Peupl-e" meldt, dat
het Duitsche arbeidsfront gistermiddag te
Winterslag (Belgisch Limburg) een bijeen
komst had georganiseerd", waaraan 300
De p«y ,,Astrid", welke door de -Bawnsehe Itijvereenigjng san Prinses
Beatrix ten geschenke is aangeboden, is Zaterdag door Z. K. H, Prins
Bernkud fat ontvangst genomen.
Oostenrijkers en Sndeten-Duitschars, die
in Belgie werken, deelnamen.
De Sudeten-Duitsehers droegen het uni
form derd stormtroepen van Henlein, met
name de witte kousen.
Na afloop der bijeenkomst, aldus de
„Peuple", toen de commandant der rijks
wacht, die de zaal was binnengaan, den
bezoekers die het tenue der troepen van
Henlein droegen om. lijm identiteitskaarten
vroeg, kwam iemand naar hem toe lie
zeide: „Ik ben de Duitsche consul. Over
drie dagen zult gij zelfs niet meer het
recht hebben hier naar identiteitskaarten
te vragen".
De commandant der rijkswacht heeft
den procureur des koaings direct van deze
feiten in kennis gesteld.
Duitschiand
De toestand der predikanten van de
Belijdende kerk.
Op Let oogenblik; zijn nog vijf predi
kanten der Belijdende-kerk, onder wie ds.
Niemoeller, in een concentratiekamp ge
ïnterneerd- 'Twee-" p .ge ra®;
gen, 103 mogen hun ambt niet uitoefenen,
terwijl 95 uit hun parochie zij'n verwij
derd.
Italië
Gafencu te Rome aangekomen.
De Roemeensche minister van buiten-
lanasehe zaken, Gafencu, is gisteren te
Rome aangekomen. Hij werd verwelkomd
door Ciano
Anti-Joodsche maatregelen.
Op grond van een door den minister
raad goedgekeurd wetsontwerp zullen de
Joden in Italië slechts zakelijke betrek
kingen kunnen onderhouden met andere
personen van Joodsch ras.
De officieele lijsten der advocaten, ge- ziekkorps, het Tamboers- en Pijperscorps
Verjaardag H.K.H. Prinses Juliana
Optocht door de stad en zang-
hulde voor - het stadhuis.
Onder leiding van de Oranje Verecnigir.g
hebben Zaterdagmiddag kinderen van een
9-tai (Oranje) Buurtvereenigingen gezamen
lijk mei een flinke groep padvinders, aan
gesloten bij de N.P.V., eenige meisjes van
de Graal, en groepen van de Oranje Garde
cn de Princevlag, een marsch door de
stad gemaakt. De deelnemende buurtver
eenigingen waren: Broersveld, Anthonie
Muysstraat, Gusto, Dirk van Wassenaar-
Da Costa- en Bilderdijkstraat, Villas traat,
Lange Achterweg, Westfrankelandsehestraat
Heerenstraat en Strrfenschestraat. Vooral
de Oranje Buurtvereeniging Gusto kwam
flink voor den dag, zoowel voor wat aan
tal betreft als da vlaggentooi.
Het Stedelijk Muziekcorps en het Tam
boer- en Pijperscorps Harmonie verleenden
hun muzikale medewerking, terwijl enkele
deelnemende groepen, zooals b.v. de pad
vinders een eigen band hadden.
Jammer was, dat het zoo koud en som-
lier was. Tegen 3 uur, toen de optocht
voor het stadhuis verwacht werd, begon
het zelfs danig te regenen. Maar de deel
nemers aan den rnamcli lieten zich daar
door niet ontmoetigen en opgewekt kwam
de stoet om 20 over 3 de Lange Kerk
straat uit de Gr Markt opgemarcheerd" en
werd voor het stadhuis front gemaakt.
De belangstelling uit de burgerij was
bevredigend, maar niet overweldigend. De
tijd van wachten werd gekort met ver
sterkte gramofoonrnuziek.
Op het bordes van het stadhuis voeg-
der zich bij1 den burgemeester en
mevr. A. J. A. van Haaren, enkele be
stuursleden van de Oranje Vereeniging, de
voorzitters der buurtvereenigingen en de
commissaris van politie, de heer H. P.
Clasie.
Onder leiding van den heer A. Baan
werd met begeleiding van het Stedelijk
Muziekkorps gezamenlijk het Wilhelmus ge
zongen. Later volgde nog één couplet van
O, schitterende kleuren en Wij leven vrij
Rede van den burgemeester.
De burgemeester, dit. dr. F. L. J. van
Haaren sprak de verzamelden toe. Spr.
dankte hen, dat zij op dezen vrijen mid
dag naar het centrum van de stad waren
gekomen ter eere van den verjaardag van
H.K.H. Prinses Juliana, die 30 jaar wordt;
Zij heeft dus een kroonjaar bereikt.
Hedenmorgen heeft het gemeentebestuur
reeds een telegrafische gelukvensch aan
H.K.H. gezonden en als Zij hoort, d"at
ook liier zooveel kinderen zijn samen
gekomen ter eere van Haar verjaardag,
zal Zij dat zeker prettig vinden.
Spr. bracht dank aan d"en „stadsdirigent",
den heci A. Baan, aan het Stedelijk Mu-
neesheeren, ingenieurs e.d. zullen aan een
algemeene herziening worden onderworpen.
Zij zullen in drie groepen worden verdeeld.
1. Arische burgers.
2. Joden wier militaire of burgerver-
diensten werden erkend ea
3. Andere Joden.
Ten slotte zal het ambt van notaris
verboden zijn voor lederen burger, die niet
van Arisch ras is.
Het wetsontwerp zal aan Kamer en Se
naat ter goedkeuring worden voorgelegd
en zes maanden na publicatie in het staats
blad van kracht worden.
Duitsche vloot naar Italiaansehe havens
In zekere kringen te Rome doet het ge
rucht de ronde, dat de Duitsche vloot,
die op het oogenblik in d"e Spaansche wa
teren oefeningen houdt, een bezoek aan
Italiaansehe havens zou brengen, voor zij
naar de bases aan de Noordzee terugkeert.
Het gerucht is overigens niet officieel be
vestigd.
Vereenigde Staten
Wat zal Roosevelt na Hitiers rede doen
In welingelichte politieke kringen te
Washington'wordt verklaard, dat d'e mo
gelijkheid bestaat, dat Roosevelt op de
rede van Hiüer zal antwoorden met een
nieuwe diplomatiek pleidooi voor den vre
de, waarbij de 21 republieken van Noord
en Zuid-Amerika zich alle aansluiten.
Roosevelt opent de wereldtentoonstelling.
President Roosevelt heeft de wereld
tentoonstelling te New-York geopend met
een rede, waarin hij onder meer zeide: „Ik
geloof, dat wij Amerikanen vaak een stil
gebed opzenden, dat op het vasteland! van
Europa, van waaruit het Amerikaanschë
halfrond in hoofdzaak gekoloniseerd is,
de komende jaren vele slagboomen ia het
verkeer tusschen de volken zullen vernie
tigen". De president zeide verder, dlat de
Amerikaansohe wagen-is bespannen met
de, ster van Internationale^ welwillendheid",
de ster van vooruitgang voor de, mensch-,
held, de ster van grooter geluk en min-_
<lèr ieeci en bovenal de ster van dien vrede.
Hij dankte alle landen voor hun algemeene
en spontane deelneming aan de tentoon
stelling.
Harmonie en d verschillende groepen met
hun mooie vaandels en vlaggen.
Behalve Prinses Juliana zal ook Z.K.H.
Prins Bomhard zich verheugen en mis
schien ook reeds de lieve kleine Prinses.
Spr'. wekte op den 30en April altijd' als
een feestdag te blijven beschouwen en
bracht een driewerf hoera uit op H.K.H.
Prinses Juliana.
Na het zingen van de beide andere
liederen, heeft de burgemeester nog
maals het woord genomen en er op ge
wezen, dat dit de eerste maal is, dat de
buurtvereenigingen samenwerkten. Spr.
hoopt, dat in de toekomst die samenwer
king zal bestendigd" blijven en zegde de
verschillende deelnemers dank voor hun
medewerking.
Na den nfmarsch werd nog gezamenlijk
een. marsch door de stad gemaakt.
Steunverlening B
De bijdrage van gemeente en
rijk.
Ingevolge een van den minister van so
ciale zaken ontvangen circulaire van 17
April 1939, mag volgens de thans getrof
fen regeling voor de s te un vertee n i n g B"
o\er het geheele jaar 1939 in onze ge
meente in totaal worden besteed" het be
drag, dat verkregen wordt'dOor het aan
tal werkloozen met f5.78 te vermenigvul
digen.
Ter bepaling van het aantal werkloo
zen wordt genomen het gemiddelde cij
fer over de "eerste 10 maand'en van 1938,
welk gemiddelde voor orize gemeente vol
gens op liet departement berustende gege
vens 4165 bedraagt.
Over 1939 mag dus in totaal 4165 X
f5.78, dus f 24.073.70 worden besteed.
Van elke f5.78 draagt de gemeente f2,
terwijl liet -rijk f3.78 voor -zijn xekenirig
neemt.
Vanhet bedrag over het 'geheele jaar
van ,1939 kómt .d'erhaive voor - rekening;
van de gemeente -'41659(4 2 'of- f8.330.
B.' en W. stellen'den' raad-voor op bo---
venaangegeven voet te besluiten." tot het
verleenen van een bijdrage aan het Plaat
selijk Crisis Comité over het jaar 1939.
Musis Sacrum
Is vandaag gesleten.
Tusschen den pachter van Musis
Sacrum, de heer B. J. Stolk en de
eigenaresse de Algemeene Friesche
Hypotheekbank bestonden reeds lang
moeilijkheden, die er toe hebben
geleid, dat van heden 1 Mei
af Musis Sacrum is gesloten.
Uit de uiteenzetting, die wij hebben ge
kregen van wat er aan dit besluit is voor
af gegaan, kregen we den indruk, dat da
directie van de „Algemeene Friesche" wei
nig toeschietelijk is geweest. Zij heeft b.v.
permanent geweigerd, ondanks zij een zeer
behoorlijke huur ontving, het gebouw een
restauratie te doen ondergaan, die drin
gend noodig is. Ieder, die de laatste jaren
in Musis Sacrum is geweest, zal dat ge
merkt hebben!
Ook een poging aan den heer Stolk
om het geheele complex in eigendom te
verkrijgen, om daarna tot een ingrijpende
verbouwing te kunnen overgaan, is mis
lukt, niettegenstaande de geboden prijs vol
gens deskundigen voor d'e eigenaresse zeer
acceptabel moest worden geacht.
De laatste jaren bestond er tusschen
eigenares en pachter geen contract meer.
Op grond van een rechterlik© uitspraak in
kort geding heeft de eigenaresse de vorige
week beslag laten leggen op een deel
van den inventaris en dat is voor dem
pachter de scheut geweest, die den emmer
heeft doen overloopen. De heer Stolk heeft
besloten met ingang van 1 Mei Musis
Sacrum te verlaten. De vergaderingen, die
van heden af in Musis Sacrum zouden
worden gehouden, kunnen dus niet door
gaan.
Nader vernemen we, dat hedenmorgen,
de onderhandelingen weer zijn geopend.
Musis Sacrum blijft echter voorloopig ge
sloten.
Lijst van ingekomen stukken.
Ingekomen zijn o.a. de volgende stuk
ken:
Voorstel om aan den heer B. die Haan,
alhier, overeenkomstig zijn daartoe gedaan
"Verzoek, "met ingang van *12 April "1939,
eervol ontslag te verleenen als teeraar in
de Duitsche taal en handelscorresponden
tie aan den Gemeentelijken Handelsavond
cursus.
Dienovereenkomstig te besluiten.
Advies van B. en W. naar aanleiding;
van het schrijven van den heer W. Nieuw
stesten, alhier, betreffende het storten van
vuil in de nabijheid van de Gustostraat.
Dienovereenkomstig te besluiten.
Voorstel van B. en W. om aan den Iiee®
G. v. d. Woude, opzichter le klasse bij
Gemeente-Werken, eervol ontslag als zoo
danig te verleenen.
Dienovereenkomstig te besluiten.
Van den heer D. J. van Vooren Jzn.
schrijven, waarin hij bezwaren inbrengt
tegen het ontwerp-uitbïeidingsplan voor
Nieuwland.
Te behandelen bij punt 13 van de agen
da.
Van den heer G. Hairreman, schrij-
van, waarin deze in beroep komt tegen
de wijze van behandeling d'oor het college
van B. en IV. van de door hem ingedien
de aanvrage om vergunning tot het aan
brengen van een deurkozijn in den tus-
schenmuur van de open plaats van het
pand Lange Nieuwstraat 107 en de gang
van het Algemeen Handels Entrepot en
voorziening vraagt bedoeld' bij artikel 7
der Woningwet en de artikelen 118, 119
en. 120 der Bouwverordening.
In handen te stelten van d'e commissie
bedoeld in artikel 120 dter Bouwverorde
ning.
Van den directeur der Inrichting voor
Doofstommen-Onderwijs te Rotterdam adres
houdende verzoek voor de doofs tamme
leerlingen,, welke uit de gemeente Schie
dam óp zijn inrichting zijn geplaatst, een
bijdrage te geven, zij het dan niet gelijk
aan den kostprijs van f850 per jaar, d'an
toch zooveel mogelijk in verhouding met
dezen.
In handen te stellen van B". en W'. om
advies.
Ontheffing v*n het' tijdelijk
directoraat gevraagd.
De heer J. Schuufmans heeft tegen het
einde van den loopenden cursus--ontheffing
gevraagd van de tijdelijke waarneming'van
de befrekkrrj va"'directeur,van den Ge
meentelijken Ilande'savondcursus. i
B, cn W. stellen voor het "ontslag eer
vol te verleenen onder dankbetuiging voor
de in" die betrekking bewezen diensten.
.Zoo mgn weet is, naLet vertrék van:
•den, heer S.. Houtman de Ireêr Schuur-
ruabs, belast mét de waarneming van het
directeurschap,. van I dén. Gemeentelijken1
Haindelsa vondcursus.^ Op rijn - voorstel is
een ingrijpend"© wijziging in de organisa
tie van den cursus tot stand gekomen.
11, K ouwuil veiadiijul dop'liiks, met uit-
/uuikuttg W ''«'Wig®11
Ï-'.jb per kwartaal f 2.-:p0^
dorUtka uuramcraC4WcCta. - Abonnementen
mor moeten vóór elf uur u» M Buroau
b-0liL bi;'liaUloZ;iaatog6van «tdverlentiïn
wordt niet gewaarborgd.
Pr^a dei Advert, in n van 1j regel» 11 *Ü5;
iedere regel meer l O in lid /aterdngn nmmer
1—5 regel» f l.ÖO, iedere regel meer f 055
Heclamea fü.75 per regel. IncnasokosteDÖcfH.;
postkw Itantles 15 ets. i arieven. van adv ertentiéa
bij ubonnemenf ziJn aafl het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen, vooruitbetaling Kleine
Advertentlên opgenomen A f0.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
*s U oonadaga Kleine Advertentien tot 25 v. oor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het
Bureau bezorgd
's Zaterdags; Kleine Advertentien 11 00,indien
niet vóór Yiydagavond C uur bezorgd.
Gemeentelijke Handelsavondcursus
