De str jd bij Salla
duurt voort
Zweden protesteert in Moskou
EERSTE BLAD
Britsche nota
aan de Amerikaansclie Republieken
Dinsdag 16 Januari 1940
92ste Jaargang.
No. 22377
Tal. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL, 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
De strijd bij Salla
Meer luchtmateriaal voor Finland
Finsche huipkruiser getorpedeerd
Zweedsch protest te Moskou
Verklaring van minister Koht
Van hel Westfront
Oorlog ter zee
Hongarije en Italië
Een Pan-Amerikaansche controle op Duitsche
schepen in Amerikaansche wateren voorgesteld
Russisch schip in het verre Oosten
opgebracht
Zweden
Vereenigde Staten
Washington wijst Britsch protest af
Het christelijk front
liezt courant verschuilt dagelijks, met nit-
jondfriog Tan Zon- en Feestdagen.
frijs per kwartaal t 2,—; iistsco per post
f 2.50. Prijs per week: 15 ets. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertenties voor liet eerstvolgend nuns-
ster moeten vóór li uur aan het yureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags voor aur.
Een bepaalde plaate van advertentien
wordt niet gewaarborgd.
CHIEDAMSGHE COURANT
Prijs der Ad^erlentiCn: van 15 regels ft TA;
iedere regel meer J 0.30, in het Zaterdagnumracr
15 regels f l.bO, iedere regi! meer I 0J35
Reclames fü.75 per regel. Incassokosten5cts.;
postk vitalities 15 ets. janeten van advertentien
by abonnement tyn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vnoiiutbetalu g Jvleino
Advertentien opgenomen i 0.50 t/ra 15 vooi-
deiL f 0.75 t/ra. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum vun 30 woorden.
's Woensdags; Kleine Advertentién tot25woor
den f 0.25, nuts vóór Dinsdagavond f> uur aan het
Bureau bezorgd
's Zaterdags: Kleine Advertentién i 4.00» indiea
met vóór vn,dagavond G uur bezorgd.
B ommenregen o>p
Finse t e steden
t
Het Fmselie legerberieht meldt, dat zicli
niets nieuws heelt voorgedaan op de Kare-
lische landengte., Aan het Oostelijk front
hebben de Finsoho troepen hun verken
ningsactiviteit voortgezet. Ter zee niets be
langrijks te melden.
In de lucht: In den loop van 14 Januari
in het binnenland, zoowel als aan liet front
talrijke vijandelijke luchtaanvallen. In het
binnenland zijn Tui hu, Enekae», Sottunga
op de Aaland-eilanden, Salo, Vasa en Hel
sinki en omgeviiig gebombardeerd, evenals
het distr.ct Riihimaeki, Itajamak en an
dere plaatsen in het Zuiden en Zuidwes
ten van Finland. Te Vasa vielen de meeste
slachtoffers en werd dc meesLe schade
aangericht. Tot dusverre heeft men acht
dooden geleld, onder welke vrouwen en
kinderen, en verscheidene gewonden. Ove
rigens is het aantal slachtoffers en de
schade gering geweest. Sovjet Russische
vliegtuigen hebben gevlogen boven t'eisa-
ino Zij" kwamen van de IJszee en hebben
gevlogen over Noordelijk Noorsch gebied.
In den loop van den dag werden 300 Rus
sische vliegtuigen in hot geheel hoven Fin
land waargenomen. Drie vijandelijke born-
unenwerpers, zijn met zekerheid neerge
haald en het is waarschijnlijk, dat nog
drie andere neergeschoten zijn. Dooli dit
is niet bevestigd. Voorts heeft men drie
Russische toestellen gevonden, die op 12
Januari waren neergehaald en welker ver
lies niet was gemold. Een dezer vlieg
tuigen is een groot viermotorig toestel,
.van hetzelfde type als een der bommen
werpers, die ook op 12 Januari werden
neergehaald en onmiddellijk werden gevon
den.
Gedwongen evacuatie.
De Finsche autoriteiten hebben in ver
band met de luchtaanvallen van de Sovjet-
Russische vliegtuigen van gisteren en eer
gisteren besloten, een aantal plaatsen te
ontruimen. De plaatselijke autoriteilen kun
nen de veiligheid van de bevolking niet
meer verzekeren. Onder de steden, welke
geëvacueerd moeten worden zijn Hangoe,
Ekenaes, Abo, Karis en Rliimaki.
Boven Saimï hebben twee Finsche vlieg
tuigen slag geleverd tegen zeven Russen,
Zes Russische toestellen werden op de
Vlucht gejaagd, het zevende werd vernield.
Vooral Abo, Ekenaes en Hangoe, hebben
van de luchtaanvallen te lijden gehad. Het
is zeer gevaarlijk Hongoe en Ekenaes te
verlaten aangezien de Russische vliegtui
gen alle voertuigen, welke de stedei veria-
ten, achtervolgen en onder vuur nomen. Bo
ven Hangoe heeft men 124 vliegtuigen ge
teld. De Russische toestellen vliegen op
slechts 100 meter hoogte en schieten met
•mitrailleurs op allen, die zij op straat zien.
Van de 700 huizen, welke Hangoe telt, zijn
400 vernield.
Sedert enkele dagen wordt elke groep
van negen bombardementsvliegtuigen van
de Russen vergezeld door twee jachtvlieg
tuigen, welke opdracht blijken te hebben
de burgerbevolking met mitrailleurs te cb-
stoken.
De koude in Finland is zeer fel. lu Hel
sinki is het kwik tot meer dan 30 graden
beneden het vriespunt gedaald.
Terwijl aan bijna alle Finsche fronten de
toestand voorloopïg gestabiliseerd lijkt, wor
den de gevechten in de streek van Salla
in Lapland voortgezet. De laatste zware
sneeuwval, tezamen met het plotseling zach
ter worden van de temperatuur in het
Zuidoosten des lands, veroordeelt de Rus
sische troepen tot het defensief, aangezien
Üe sneeuw hel massale gebruik van tanks
onmogelijk maakt en de Russische infan
terie bijna nooit aanvalt zonder den steun
van talrijke vechtwagens. De bedrijvigheid
van de Russische luchtmacht, die sedert
drie dagen een ware terreur uit de lucht
uitoefent in Finland, volgens de Duitsche
methodes in Polen, vormt in zekeren zin een
bevestiging van de stagnatie in de krijgs-
Verrichtingei te land. Het eenige punt,
SWUU sen vrij levendige strijd woedt, is de
ftreek van Salla, aan den weg van Rova*
litem! naar de Russische grens. De troepen
van generaal Wallenius zijn thans, na tweo
overwinningen te hebben bevochten bij
Savukovski en op eenige kilometers ten
Westen van Salla, gestuit op zeer levend i
gen Russischen tegenstand in de onmiddel
lijke omgeving van Salla.
Vrij los op zichzelf staande acties, die
den kern der troepen niet in den strijd
brengen, moeten de Russen er toe bie a<"i
om of wel terug te trekken, of wel een
groote actie te ondernemen om den on-
dragelijken druk der Finsche detachemen
ten te breken. In dit geval zouden de
Russen op huil beurt, stuiten op de moei-
lijkheden van het terrein, nog verergerd
door het klimaat. Tot dusverre heeft het
roode leger niet de noodige kwaliteiten in
het manoeuvreeren getoond om over <b>,e
moeilijkheden te zegevieren.
Ren woord\ oerder van het Finsche ge
zantschap to Londen heelt er tegenover
Reuter op gewezen, dat Finland, als het
den oorlog wil overleven, meer buitenland-
sche hulp noodig heeft. (Iet zou, zcide hij,
tragiscli zijn, ais de wereld zou denken, dat
Finlands groote successen te land bctcekcu-
dc-n, dat Finland bezig was, den oorlog
zonder veel moeite te winnen.
De Russen zijn met hun bommenwerpers
meester in het luchtruim. liet is n'et teveel
gezegd, dat liet lot van Finland afhangt van
de mogelijkheid, meer hulp in de lucht te
krijgen, en Finland doet een bcro-ep op de
geheele wereld, het te helpen, zoodat het
zich met de Russische luchtmacht kan
meten.
Door Russische duikboot.
De Finsche hulpkruiser Aura is Zater
dag in de Bofhnische Golf door een Rus
sische duikboot getorpedeerd. Hij zonk
binnen vijf minuten. Bijna alle leden der
bemanning werden door een Zwoedsch
stoomschip gered1. Do gezagvoerder en de
eerstt stuurman gingen met hef schip on
der.
Russisch legerberieht.
Het hoofdkwartier van het militaire dis
trict Leningrad deelt mede:
Op 15 Januari is in de districten Moer-
mansk, Ukhla en Ropola activiteit geweest
van verkenners. Op eenige plaalsen ge
weer-, machinegeweer- en artillerievuur.
In het district Petrozavodsk hebben de ge
vechten tusschen infanterie-eenheden voort
geduurd. Op de landengte van Karclie ac
tiviteit en patrouilles en weinig intens
artillerievuur.
De Russische luchtmacht heeft eenige
bombardementen uitgevoerd op knooppun
ten van spoorwegen en militaire doelen.
De Russische luchtbombarde
menten.
Do Russische vliegtuigen weipen thans
reeds vier dagen een regen van hommen
op de steden in Zuid-Finland. Viipuri heeft
gisteren het hevigste bombardement sedert
het uitbreken der vijandelijkheden onder
gaan Vele gebouwen geraakten in brand.
In één straat werden de gevels van alle
winkels weggerukt. De luchtaanval op deze
stad werd door 22 vliegtuigen onder
nomen.
Bombardement op dc villa van
den Amerikaauschen gezant.
De Amerikaansclie gezant in Finland.
Sclrönfeld, heeft het departement van bui-
tenlandsch'o zaken medegedeeld, dat zijn
villa, waar li ij tot 7 Januari gewoond heeft,
door tenminste acht Russische vliegtuigen
is gebombardeerd. Do toestellen lieten
brandbommen vallen. Een der projectielen
drong door het dak en veroorzaakte brand
in de salon. In de omgeving van de villa
bevond zich geen enkel militair object.
Op 13 Januari zijn bommen op 200 meter
afstand van hei nieuwe gezantschap ge-
rallen.
Amerikaansclie vrijwilligers aangekomen.
De eerste groep Amerikaansclie vrijwil
ligers ill Finland aangekomen. Zij wor
den door Finsche officieren opgeleid in
schieten ens skiloopen.
Wegens de bombardcering van
Zweedsche steden.
Het Zweedsche ministerie van buiten-
landsche zaken deelt mede, dat de Zweed
sche legatie te Moskou instructie heeft ge
kregen te protesteeren tegan de bombar
deering van het eiland' Kallax, welke Zon
dag is geschied'.
De Zweedsche Roede Kruis
ambulance.
In een toespraak voor de radio heeft
prins Karei, de president van het Zweed
sche Roode Kruis, verklaard, dat do eer
ste door het Zweedsche Roode Kruis naar
Finland gezonden ambulance bij het front
in het Zuiden van Finland' op volle kracht
werkt. Een andere ambulance, bestaande
uit dertig auto's en 127 personen, zal waar
schijnlijk deze week naar het front in
Noord-Finland vertrekken. De inzamelingen
voor de ambulance hebben 1/4 nfflioen
kronen opgebracht.
Noorwegen blijft binnen de per
ken der verdragen-
De minister van buitenlandsche zaken
Koht heeft tegenover het Noorsche tele-
graaf-agentschap verklaard, dat het Noor
sche antwoord aan de Sovjet-regeering be
treffende de inbreuken, die op de i eatrali-
feit gepleegd zouden zijn, do Sovjet-Unie
volkomen dient te bevredigen. De Noorsche
regcering, aldus Koht, verklaart, dat zij ge
heel neutraal is. Wij willen natuurlijk bin
nen onze grenzen de vrijheid van optreden
waarop wij ingevolge de verdragen icclit
hebben, bewaren. Wij verkiare i, dat wij
binnen de perken der verdragen zullen blij
ven en wel zeer nauwgezet.
De Russische vliegtuigen boven
Nonrd-Noorivegen.
Fit Kirkenes is eeu bericht aan het
Noorsche Telegraafagcntpchnp gezonden,
waarin wordt bevestigd, dat Russische tlteg
tuigen liet vrijwel onbewoonde g lned langs
de rivier L'asvik Vrijdag en Zaterdag j.l.
hebben overvlogen. Zondag heeft mcti der
tig vlieglu gen geteld, do tusschen iialf licn
en twaalf uur 's middags en tegen drie uur
toen hot begon te schemeren, in groepen
van drie hebben gevlogen
I)e Fraasche legerbcriehlen.
Hel Fransche avond-legerberieht luidt
„BediijvtelioiU van patrouilles en ar
tillerie. Plaatselijke ontmoetingen tusschen
veikenninïsafdcclingen."
i Hc! Fianschc legerberioht van heden
ochtend luidt
Niets fe melden.
Het Duitsche legerberieht.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
Aan het Westelijke front geen bizondere
gebeurtenissen.
Bommenwerper in den start
verongelukt-
In Firesliire is gisteren een Rritsche
bommenwerper bij opstijging verongelukt
De zich aan boord bevindende bommen
ontplolten en het toestel sloeg aan stuk
ken, terwijl de huizen tot 10 k.m. in den
omtrek dreunden. De bemanning wist nog
bijtijds uit het toestel te springen en kwam
er ongedeerd af.
Geen verloven voor dc Rritsche luchtmacht.
De verloven voor de Rritsche lucht
macht in Frankrijk zijn voorloopïg inge
trokken Degenen, die met verlof in En
geland zijn, behoeven echter niet eerder
naar Frankrijk terug te kceren.
Duitsche duikboot door Britsch
vliegtuig gebombardeerd.
Gisteren is op de Noordzee een Duitsche
duikboot door een Britsch vhegluig gebom
bardeerd, nadat een bom zeer dicht bij de
onderzeeboot was terecht gekomen, spatte
het water zeer boom op. Van do duikboot
is verder niets meer gezien.
De Rritsche onderzeebooten „Starfish"
en „Undine" werden door Duitsche al-
wee-maatregelen in de Duitsche bocht ver
nietigd. Een deel van de bemanningen
werd gered.
Treilcr door vliegtuig beschoten.
De treiler Ivery is op de Noordzee
door een Heinkel-bommcnwerper aange
vallen.
De uit negen personen bestaande be
manning is in een Scliotsche haven aan
land gegaan.
Reddingsploegen in Rritsche
havens.
Voor de bona ideling van gewonden aan
boord van schepen, die op een mijn ge-
loopcn of getorpedeerd zijn, zijn speciale
ploegen Igvcrmd, beslaande uit leden van
het burgerlijke verdedigingskoips. De hier
toe uilgekozen mannen, die ervaring heb
ben van hpt leven aan booul, zijn in de
verschillende havens gestationeerd, gereed
om elk oownbiik uit Ic varen.
Ecu artikel van graaf Csaky.
Het orgaan van de Uongaursche regee-
ringspnrtij publiceert een artikel van de
hand van den minister van buitenlandsdie
zaken, graaf Csaky, onder den titel „Ont
moeting te Venetiu". De minister schrijft
hierin: „De onderhandelingen beperkten
zich tot het coustnteeren van een vol
maakte harmonie welke op verheugende
wijze bestaat fusschens de politiek van
Jiaiie en Hongarije. Met groeiende vol
doening hebben we kunnen zien, hoe veel
belang Italië hecht aan een sterk Honga
rije, (lal in sta it is zijn eigen onafhanke
lijkheid tegen iedereen te verdedigen en
ioo zijn beslaan en ontwikkeling te ver
zekeren.
Hongarije kent geen probleem, waarvan
een goede oplossing door Italië niet nood
zakelijk wordt geacht. De keuze van het
juiste oogenblik hangt van de omstandig
heden af. De belangen van Hongarije zIj-1
in volkomen overeenstemming met de be
langen van geheel Europa. Het onderhoud
te Venetië was tegen niemand gericht. Het
doel was zoo spoedig mogelijk een werke-
Jijken construct ie ven vrede te verzekeren
in Midden- en Zuid-Oost-Europa.
De betrekkingen van Italië en Hongarije
met Zuid-SIavië zijn uitstekend, evenals de
betrekkingen, welke zij met Duitschland
onderhouden. Met de groote Westelijke mo
gendheden worden correcte relaties onder
houden. De gelicele wereld voelt, welk
een ernstige garantie de ItaliaanschHon
gaarsdie samenwerking biedt voor de iso
latie van den oorlog en later voor een
waaradiligen en duurzamen vrede".
Oliver Stanley, de nieuwe Engelsche
minister van Oorlog, verlaat zijn
departement, om zich naar de ver
gadering van het kabinet te begeven
De Britsdic regcering verklaart in haar
antwoord op de nota der 21 Amerikaan
sclie republieken, waarin deze protestee
ren tegen de oorlogsactiviteit, in het bi-
zonder den slag bij de monding van dc
Rio de Ia Plata, binnen de z.g. zone van
de Amerikaansche neutraliteit, dat zij zich
noodzakelijkerwijs haar volledige rechten
van oorlogvoeren voorbehoudt teneinde te
strijden tegen de bedreiging, welke zich
voordoet door de Duitsche actie en poli
tiek en ter verdediging van die opvatting
van recht en die levenswijze, welke naar
zij gelooft, voor de volken en regeeringen
van Amerika even dierbaar zijn als voor
de volken en regeeringen van het Briisch©
gemeene best van naties.
In de nota wordt er de nadruk op ge
legd1, dat de erkenning van de neutra-
liteitszöne door Groot-Brifctannië af
hankelijk moet worden gesteld' van een
liaar te geven voldoening, dat deze
zóne aan Duitsche oorlogsschepen en
proviandscliepen niet een uitgebreide
wijkplaats moei verschaffen, van waar
uit zij zouden kunnen overgaan tot
aanvallen op geallieerde en neutrale
schepen en derwaarts zij zouden kun
nen ferugkeeren, teneinde te voorko
men, dat zij strijd zouden moeien leve
ren.
•De nota vervolgt: Het zou ook noodig
zijn te verzekeren, dat Duitsche oorlogs
schepen en proviandscliepen niet van den
eenen Oceaan naar den andereu gaan en
dat Duitsche koopvaardijschepen niet deel
zouden nemen in den handel tusschen do
Amerikaansdie staten en buitenlandsdie
valuta zouden verdienen, welke gebruikt
zou kunnen worden voor pogingen tot be
vordering van revolutionaire actie en sa
botage in het buitenland en de middelen
zouden verschaffen voor een verlenging
van don oorlog en ald'us de geallieerden,
zou berooven van de vruchten van hun
superioriteit ter zee.
Met liet oog op de genoemde moeilijk
heden is de Britsdie regeering van moo
ning, dat de eenig doeltreffende methode
ter voorkoming van oorlogsdaden binnen
de neutraiiteitszóne zou zijn:
1. Te verzekeren, dat de Duitsche re
geering er geen oorlogsschepen been
zonde en
2. Daar zooveel Duitsche schepen reeds
een toevlucht hebben gezocht in de
Amerikaansdie wateren zou het nood
zakelijk voorkomen, dat deze schepen
voor den duur van den oorlog onder
Pan-Amerikaansdie controle zouden
worden opgelegd.
Doer Britsch oorlogsschip.
Wegens de inbeslagneming van het Rus
sische scilip Selengra, dat de Britsche con-
Iróle oji de contrabande naar Hongkong
neelt ei gebracht teneinde de lading te doen
omJcr'eekcn, heeft de gezagtoerder tan
het Russische schip in een telegram aan
Jteskot. en Mateki, den ambassadeur der
Sovjc-I Unie te Londen, geprotesteerd.
Gebrek aan v liegtuigbestminlcrs.
„E.vvruliladel" verneemt, dat Zweden zoo
veel piloten can de burgerluchtvaart in mi
litairen dienst beeft geroepen, dat liet voor
de civiele luchtSart een beroep op D e.t-
sche lingers heeft moeten doen. Zoowoidt
op de hjri StockholmBerlijn, door Denen
gevlogen.
Tegen de neufralileitswet,
Onlangs heeft de Britsche regeering in
een nota geprotesteerd tegen de Amerikaan»
sclie neutraliteitswet, die naar haar mee»
ning een discriminatie tegen de Br.tschc
scheept nart bevat, omdat zij bepaalt, daê
de eigendommen van Amerikaansche goe
deren aan een eventueelen kooper moet
worden overgedragen, alvorens deze goede
ren aan boord van een Engelsch schip wor
den gebracht. Voor neutrale schepen gelcfit
die bepaling niet.
De Amerikaansche regeering heeft dit
protest thans afgewezen. Cordell Huil hoeft
verklaard, dat de passage in de wet, wa/m-
op het Britsche protest be.rekking heeft,
bedoelt te voorkomen, dat do Vereenigdt
Staten in den Europeesclion oorlog worden
gew ikkeld.
Het onderzoek.
Het onderzoek van de federale politi®
onder leiding van Edward Hoover, in
zake de vertakkingen van het christelijk
front heeft aan het licht gebracht, dat d«
helft van de Zondag door „G"-men ge
arresteerde individuen lieboorde tot het
reservcpersoinoel van het leger der Ver-
eer.igde Staten of tot de nationale garde.
Verder zouden veertig agenten van po
litie te New-York lid van de organisatie
zijn geweest.
Indien de jury de samenzweerders schul
dig bevindt, zullen deze veroordeeld kun
nen worden tot geldboete van 5030 dollar:
of zes jaar opsluiting.
Groot ere duikbootcu.
Admiraal Stark, de chef der vioolopera
ties, heeft in de bijeenkomst der vioot-
coinmissie van het Huis van Afgevaardig
den gezegd, dat de Vereenigde Staten duik
boot en noodig hebben, die grooter zijn dan'
die van eenige andere mogendheden.
„Duitschland en Rusland", zeide hij,
„hebben een groot aantal kleine duik-
booten gebouwd', welke bestemd zijn voor
het gebruik tegen eventueele vijanden in!
de nabijheid, maar de Vereenigde Staten'
bouwen duikbooten voor operaties tegen
een mogelijken aanvallenden vijand' op
grooteren afstand van onze kusten. Zij
zouden bijvoorbeeld in het Zuiden van den
AtLantischen Oceaan noodig kunnen zijn".
Stark verklaarde verder, dat Japan al
tijd groote duikbooten heeft vervaardigd.
Tegenover de meening, dat het ontwerp,
voor de vlootuitbreiding in tc veel torpedo-
bootjagers voorziet, betoogde Stark, dat
Engeland 359 torpedobootjagers en spe
ciaal gebouwde escorteraartuigeu gereed!
of in aanbouw heeft.
(Vervolg pagina 4, le blad).