m
<■-
Langs grenzen en inundaties
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE courant
s m& mms.
m.
Vuurpijlen vliegen: de alarmtoestand is in
getreden: Afdeeling P.A.G. komt snel in
stelling. Zware artillerie aan de kust
ui.
BINNENLAND
Duitsch vliegtuig boven Leeuwarden
1
De werkloosheid in Rotterdam
Pamfletten met opruienden inhoud
Het ijs in de Waal
Rechtszaken
Gemengd Nieuws
Nederlandsch kustvaartuig vergaan
Onvoorzichtigheid gestraft
- (Van onzen specialen verslaggever).
Sissend vliegt, een vuurpijl' van den ver
weerden toren .en barst hoeg 'in de", lucht
in zeven, acht "robde ballen uiteen. Eén
tweede, een tlerdé en vierde vólgt de
alarmioestand is in het oude stadje in-
ingetreden. Overal hoort men nu het on
heilspellend getrompetter, aanvangende
met de vier lange stooten, vóór ons, ach-,
ter ons, heel in.de verte als een echo,
en vlak beneden ons, en in alle kwar
tieren haken de manschappen hun uit-
rusting om, slingeren geweer en gasmas
ker over den schouder, zetten den helm
op en verzamelen buiten om in de loop
pas, ondor aanvoering van een sergeant
of vaandrig, de stellingen te bezetten.
Wij, boven op een der bolwerken,Waar
de ijzige Oostenwind' ons als met messen
in .het gezicht snijdt, krijgen even den
indruk van èen verstoord mierennest. In
allé straatjes is er even een gekrioel van
dravende soldaten, de veld artillerie davert
langs ons heen, de zware Ardenner paar
den, met fladderende manen laten het
schuim in vlokken rondvliegen, maar ze
Alarm in een oud stadje, ergens
in Nedcr'andr in een ommezien zijn -
alle stellingen volledig bezét. Zware -,
artillerie wakend aan onze kusten
tégen elke landingspoging, stukken
van tien, twaalf en vijftien centi
meter, opgesteld in voortreffelijk ge
camoufleerde en zwaar gepantserde
geschutstelüiigen. Spinnekoppen op
het sti'le strand, verplaatsbaar lucht
doelgeschut in veriaten duinpannen,
ziedaar enkele indrukken van ónzen
specialen verslaggever gedurende
den derden dag van de excursie.
DER
WOENSDAG 21 Fobr. 1940. No. 22408.
vuurrood verweerd gezicht onder zwaren
valhelm, laat zijn motorfiets draaien: „Ha!t=
houden. Twee eerste stukken in stelling
brengen, links en rechts van den weg.
Snel!"
Vier minuten later zijn de twee stukken
tot vuren gereed, en na precies tien minu
ten zet de colonne zich weer in beweging
met daverend lawaai van knalpot en uit
laatpijp.
Een kijkje in een ondergrondsehe hulpver bandplaats bij het Ncderlandsche leger.
ze trekken het veldgeschut de steilste hel
lingen op,
En p loiseling, zónder overgang, 1) is de,
stoornis in het mierennest- tón einde, de
rust keert terug, en geen soldaat is meer
te bekennen. Het stadje scliijnt weer in
geslapen... Maar achter ieder schietgat
loert nu een spiedend oog, in alle schiet-
sleuven rust de loop van iichte of zware
mitrailleur, gereed om te vuren, in de
loepgraven staan de infanteristen met het
geweer in den aanslag, de mortieristen zit-
len bij hun stukken kachelpijpen, zoo-
ais ze in de wandeling genoemd wor
den de veldartilleristen hebbende mu
nitie gerecnbij de springlading van bui
zen en bruggen staan de bedieningsmam-
schappen met de windlucifer bij hét lont.
De kolonel, behaaglijk trekkend aan zijn
pijp, knikt tevreden: „Mijne heeren, u ziet
op het oogenblik niets meer van onze
bezetting, en zoo hoort het ook, want
een goeie infanterist is van nature onzicht
baar. Hij is „the invisible man" van onze
'weermacht, en dat moet bij wel zijn, want
zocdra wij liem zouden zien, 'zou de vijand
dat'óók doen, en dan is hij... de sigaarl
Maar als u even mee wandelt, dan zullen
wo u loonen, dat hij waakzaam en pa
raat is".
De stukscommandant geeft dé gewensch-
te opheldering: „De fotografen willen eerst
een paar opnamen maken, vaandrig 1"
Het typische bij. dit soort geschut is,
dat de projectielen een lichtgevende baan
hebben zoodat de stukscommandant on
middellijk kan nagaan, af ziju schot te
hoog of te laag, te veel naar links of
naar rechts terecht kwam en met die
wetenschap bij bet volgende schot reke
ning kan houden. - r.
Een duin van drie verdiepingen.
Rare duinen zijn het; soms, die onze
geestgronden beschermen, ook al schittert
nog steeds in den zonnegloed hun blanke
top. Want door een geurtje komt men in
een geheel in gewapend' beton uitgevoerde
geschutssteliing, waar een geweldig 15
cM. kanon veilig opgeborgen staat. Vijf
tien, twintig kilometer ver in zee zendt
■het zijn projectielen, naar "doelen, die met
hot bloote oog niet zichtbaar zijn. Langs
een loodrechte ijzeren ladder dalen we
naar bet sousterrain af en komen terecht
in het logies van de bedieningsnianschap;
gaan we nog lager, dan bereiken we de
muuitiebergplaats, waar tientallen granaten
opgeslagen zijn. Langs een electrisch voort
bewogen Jacobsladd'er gaan van hier de
projectielen omhoog- eó schuiven netjes
het kanon binnen. Dank. zij deze automa
tische lading kan men? met de stukken
zes, zelfs -zeven schoten; per minuut af
geven.
Overal gecamoufleerde stellingen.
Zoo vindt men overal langs onze kusten
en vooral bij de groote riviermondingen
onze artillerie-opstellingen, in bizonder
goed gecamoufleerde, zwaar gepantserde
stellingen en elk schip,dat binnenvaart,
wordt wellicht zonder dat de bemanning
bet weet, gadegeslagen uit drie of meer
commandoposten van waaruit onmiddellijk
leiding en richting kan worden' gegeven
aan even zoovele batterijen', Icust-arLillene.
Het liep al tegen den' avond, toon wij
langs één der zeegaten,- onze Jantjes in
actie zagen bij een aaii den oever in
gegraven batterij marinogeschut van 7 cM.
kort. In hun witte kleeding, speciale camou
flage met het óog op de sneeuw, maakten
zij een keurigen indruk, alle handelingen
gingen kwiek en vlot, ook het opzetten
Naar <le luist- van óet gasmasker tijdens het laden en
V j vuren. Uit'zee kwam langzaam een mijnen-
Verdedigingswerken aan de grenzen, voor veger opgestoemd:, krakendJte ijsscholsen,
3ë' inundaties', - in"" het Zuiden en Oosten, -die tegen den "boeg ^dreven; interessant
maar de kustlijn is eveneens tot in de per-j schouwspel in de stralen' van. d'e bloed-
fectie beveiligd. Geweldig is er ook :n onze'rood ondergaande zon. En tevens eon tref-
duincn gewerkt, overal verrezen de beton- fende illustratie van de paraatheid der Me
nen kazematten als opstellingsplaats voor' derlandsclie weermacht, te land- zoowel als
de zware artillerie, vlak aan de kust zijn'0p zeej met geen ander d'oel dan de hand-
zeer onvriendelijke spinnekoppen gebouwd,1 having van ons onafhankelijk volksbestaan,
waarin de zware mitrailleurs gehuisvestEn dat was het laatste beeld, dat wij
worden, en dwars door het zeer geacciden-; van deze interessante excursie meenamen,
teerdio terrein trekken de vrachtwageiseen excursie die ons allen, Nederlanders
de lichte stukken 4 c.M. luchtdoelgeschut zoowel als vreemdelingen, heeft getoond',
r-'-
P?
Op hsL Zandvoorlsehe strand hebben zir-h
groote ijsbergen vastgezet.
Z. K. H Prins tiernhard bezichtigt een
nieuw militair vliegtuigtype tijden» zijn
bezoek aan de Fokker viiegiuigiabriesen
te Amsterdam
naar elke gewensclito opstellingsplaats.
Dat belooft een gezellig badseizoen te
dat het ons land' ernst is inet de verdedi
ging van zijn neutraliteit en dat wij met
En daar zien we den mitraiUeurschutter
en zijn helper, den uiortierist, do P.A.G.-
bediening. den geweerschutter, daar zien
we al die taaie infanteristen achter hun
dekking, gereed om den indringer een
verrassende en verwelkoming te geven.
Het P.A.G. bestrijkt precies den weg naar
de slad, de mitrailleurs geven fla-nkeerend
„vuur naar links en rechts, de mortieristen
schieten hun projectielen tot in den bosch-
.rand op twee duizend meter afstand, en
zoo de vijand een schuilplaats mocht zoe
ken in de huizen van het voorterrein,
dan heeft hij kans op een luchtreisje I
Even later op den straatweg, raast oen
afdeeling P.A.G. voorbij, tien, twaalf trek
kers, waarin de bedieningsmanschappen
hebben plaats genome daarachter gekop
peld het stuk geschut. De commandant, oen
eerste luitenant van top lot leen in leer,
worden dezen zomer", bepeinst een der de ons ten dienste staande middelen be
collega's „als je niet tegen een losgeiiro- reikten, wat er bij mogerijkheid' mee be
ken mijn optornt, heb je kans een scherf' reikt kon worden.
van een granaat op je badmuts fe krijgen,] jn ons vierde en laatste artikel komen
en ontsnap je aan dat risico dan kom je ^rjj daarop nog nader terug,
natuurlijk in de kogelbaan van een zware
mitrailleur terecht. Kapitein, is er soms
ergens een plekje, waar géén kust-, geen
luchtdoel-, geen veldartillerie en geen mi
trailleurs staan?"
De kapitein schiet in den lach: „Ik hoop
het van niet. Maar als u zoo'n plekje ont
dekt, ■waarschuw ons dan even, dan bren
gen wij er gauw wat geschut heen".
Dat wordt wat, met de „slille-strand-ver-.
eenigingen" van Zouteïande tot Schier
monnikoog!
Ons vier centimeter luchtdoelgeschut
komt in actie: „Vliegtuigen gesignaleerd
boven de fabrieksschoorsteenen!"
Vliegensvlug wordt met' het eerste en
derde stuk gemanoevreerd, de loop draait
van. hoog naar laag en van links naar
rechts, twee houders, elk met rijf gra
naten, worden op de landinrichting gezet
en thans kan schot na schot .wordenafge
vuurd tot een snelheid zelfs van 120 scho
ten in de minuut.
Maar bij het tweede stuk wil het niet
vlotten en vertoornd' informeert de vaan
drig: „Hoe zit dat daar? Komen jullie
nooit in stelling??"
Door Neilcrlandsche vliegtuig
patrouille omler vuur genomen
eu verjaagd.
De regeeringspersdienst meldt:
Gistermiddag omstreeks half vier heeft
zich o.en Duitsch militair vliegtuig boven
Leeuwarden vertoon. Een Nederlandsclie
vliegluigpatrouille is opgestegen en heeft
het Duitsche vliegtuig achtervolgd en on
der vuur genomen, waarna het ons rechts
gebied' heeft verlaten.
Komt er een weerbaarlieidsbclasting?
In een vergadering van de r.-k. kiesver-
eeniging Ieders Recht, te Groningen, heeft
dr. L. G. Korlenhorst, lid der Tweede
Kamer, een rede gehouden, waarin hij'o.m.
mededeelde, dat in voorbereiding is de in
voering van een wcerbaarheidsbelast'nj, d.'e
zal werden geheven van personen, die
buiten de mobilisatie staan.
Nederland is weerbaar. De bedieningsmanschappen opgesteld
achter gecamoulleerd goed verdekt veldgeschut
Waar nuttig werk verricht wordt De ijsslede en de ijszaag.
bewijzen goede diensten bij de militaire werkzaamheden ie
het inundatie-gebied
Vermindering van het aantal
jongere wcrkloozen.
In een conferentie met den heer J. H.
Donner, wethouder van sociale zaken te
Rotterdam, heeft deze ons een overzicht
gegeven van de werkloosheid te Rotter
dam over het jaar 1939. Elke maand in
1939 blijkt een lager cijfer, wat het aantal
bij de arbpidsbeuTS ingeschreven werkzoe
kenden boven IS jaar betreft, Ie hebben
gehad dan 1938. Eind December 1939 ston
den totaal als werkzoekend ingeschreven
42.003 of 6340 minder dan eind Decem
ber 1938. Daarvan waren er ruim 38.003
werkloos. De werkloosheid- onder de jon
geren nam bet sterkst, af. Van 24 jaar en
jonger stonden er 4339 ingeschreven tegen
6875 in 1938. Dit is een vermindering van
37 pet., tegen een vermindering van 14
pet. op de wcrkloozen boven 24 jaar.
Gedeeltelijk is dit verschil toe te schrijven
aan de mobilisatie, maar grootendeels aan
de behoefte van de arbeidsmarkt aan jon
geren. -
Rotterdam heeft nog altijd, het grootste
percenlage wcrkloozen in de vier groot
ste gemeenten. Gemiddeld was in 1939 6.6
pet. van de bevolking werkloos, tegen 5.5
pet. in Amsterdam, 4.1 pet. in Den Haag
en 4.7 pet. in Utrecht. Ongeveer 20 pel.
van de bevolking bestaat uit gez.innen
van wcrkloozen.
Mëririvaardig "verloop.
Merkwaardig is het" vérloop der werk
loosheid sinds Augustus. Aan het eind
van die niaand zochten via de arbeids
beurs 40.633 werk. Dit steeg in Septem
ber tof 44.034, maar daalde in October
alweer tot 42.567 en geleidelijk tot 42.003.
in noofdzaak is dit het gevolg van meer
werk door de orders, die verband hou
den met de buitengewone omstandigheden.
- tiet aanlal ondersteunden is gedaald
met rond 4500, uitsluitend onder georga-
imeerden en ongeorganiseerden, niet on
der de armlastigen. Zoo kon er in 1939
voor Reorganiseerden f775.000.minder
worden uitbetaald en voor ongeorgani
seerden f 1.131.000.maar de armlasti
gen vergden £445.000.meer.
fn de rijkswerkverschaf.'ing hebben 2516
personen gewerkt, in de gem. werkverschaf
fing 3097 arbeiders en 135 hoofdarbei
ders, totaal 5747 (v.j. 4385).
Gp bet gebied van cultu.roele werkloo-
zenzorg werd aan 1924 personen (in 1938
3171 personen) werkgelegenheid geboden.
In den vorigen winter werden 179.643 por
ties warm voedsel verstrekt.
Per week worden tlians aan goedkoope
levensmiddelen voor ondersteunden o.a.
verstrekt 14.000 k.g. margarine, 7200 k.g.
vet, 3000 bussen varkensvleesch, 6500 bus
sen gemengd' rund- en varkensvteescb,
11.500 bussen gemengd gehakt, 27.000
k.g. versclie groenten, 3700 k.g. vatgroen-
ten, 880 bussen tomatensoep.
Bij deze distributie van levensmiddelen
is de winkelstand ingescliakeld. Zoo wer
ken aan de margarine- eu vetdistributio
mee 11 grossierderijen, 7 grootwinkelbe
drijven (met 193 filialen) en 1138 winke
liers; aan de vleeschdistributie 250 sla
gers.
Steun aan kleine zelfstandigen.
Ter conferentie deelde de directeur van
maatschappelijk hulpbetoon, dr. T. M. G.
van Walsen, nog mede, dat er wordt ge
werkt aan een rijksregeling voor onder
steuning van de z.g. kleine zelfstandigen,
die thans dooi- de gemeenten als' arm
lastigen moeten worden behandeld.
Twee vrouwen en een fotograaf
gearresteerd.
In verscheidene wijken van Zaandijk
werden de vorige week pamfletten met eert
sterk opruiend karakter huis aan huis ver
spreid.
Burgemeester A. H. van Gelderen achtte
den. inhoud van zoo ernstige aard, dat
hij de gemeentepolitie en de marechaus
see te Worinerveer belastte met een uit
voerig onderzoek. Dit leidde er toe, dat
gisteren twee vrouwen en een fotograaf
uit Woimervecr in arrest werden gesteld'.
Zij zullen heden ter beschikking van den
olficier van justitie te Haarlem worde»
gesteld.
Het pamflet was gericht tegen liet mi
litaire gezag en den luchtbeschermings
dienst.
De ijsbrekers vorderen.
De rjsbrekers' 'op de Waar zijn gisteren:
drie k.in. gevorderd. Tegen den avond be
vonden zij zich ter hoogte van Deest.
Vandaag is men met het breken verdei;
gegaan.
"Wassende rivieren wekken;.in België,
-1 te'I-'" ongerustheid;
'-é r
De dooi heeft in verscheidene gebieden
van België tot ernstige overstroomingen
geleid, on. in de Ardennen en in Hene
gouwen, waar het water talrijke huizen is
binnc-ngedrongén. Het wegverkeer wordt
ernstig belemmerd en belangrijke .schade
is aangericht. De aanhoudende was van
sommige rivieren heeft op verscheidene
plaatsen ongerustheid gewekt.
Ovcrstroomingcn in gebied van Smyrna.
Door wolkbreukachlige regens wordt het
geliied van Smyrna opnieuw geteisterd!
door overstrooiningon. De rivieren Geniz
en Baeirtcbai zijn buiten haar oevers ge
treden. In Tlracië is de Ergemi buiten
zijn - oevers getreden. Het water sleurde
molens en boerderijen weg en maakte ver
scheidene slachf offers.
De opvarenden gered.
Volgens uit Concameau (ten -Zuiden
van Brest), ontvangen telegram is. bet
Nederlandsche kustvaartuig „Alja", dat
óp 'weg' was van Spanje naar, Neder-.,
land, op. een wrak géstooten en. nabij
Glénari vergaan.
De „Alja" - is een motorkustvaartuig van
385 ton-én .was bemand met zeven per-,
sonen. Kapitein is de heer \V. Nóoitgc-
dacht te Groningen. Het schip behoorde
aan den reeder J. van. Dijk le Gronin
gen, .te' 'V
De „dure winter"' als clenien-
tic-middel.
Op 23 Januari j.I. was de 47-jarige C.
R. van hier, op de werf Wilton Fijenoord
belast, met het neerlaten van een kist van
een hoogte van pirn. 3 M. Zonder zich be
hoorlijk te overtuigen, dat niemand ge-
'.roffen zou kunnen worden, gooide R. de
kist van 70 K.G. naar beneden, waardoor de
koperslager P. Jaling van bier aan het
hooid getroffen werd en in het zieken
huis moest worden opgenomen.
C. R. stond gisteren voor den politie
rechter te Rotterdam terecht, die meende^
dat R. beter had moeten uitkijken.
De officier van justitie feliciteerde ge
tuige Jaling dat hij er nog zoo goed was
afgekomen en vorderde tegen verd. f25
boete of 10 dagen hechtenis.
Verd. verzocht in verband met den du
ren winter de uiterste clementie.
De politierechter veroordeelde R. tot
f10 boete subs. 5 dagen hechtenis.
Belcediging van een volksgroep.
De Hooge Raad wees arrest in de zaak
van M. Al: te Uirecht,redacteur Van
„Volk en Vaderland", die door liet ge
rechtshof ie 's-Gravcnhage is veroordeeld
tot èen geldboete' van 25 gulden wegens
het zich in liet openbaar j. bij ges.chrift
opzettelijk in bëleedigenden vorm uitlaten
over een ten deèlc tot de bevolking be-
hoorende groep van personen. Hij had
namelijk een 'artikel doen opnemért,waar-
in hét intérnótiohalë jodendom 'voor '^pa
rasiet". werd uitgemaakt.
De Hooge Raad zag in .liet woord
parasiét" 'oen "rioódelóos oiiteerende kw.af
lificatiè, -. derhalveëeii uitlating"' uï ''beleef
digëndén vórm eii verwierp 'hel "cassatie
beroep.
