De techniek van de evacuatie
Begrooting van Ned. indië 1940
n
il
m
II
f:
i
De ontruiming geschiedt in drie phasen, Het
vervoer van de bewoners. Alle mogelijke
soorten van vervoermiddelen
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
*#s« r
i
■«c
Binnen tivee etmalen
is de streek ontruimd
ii*
De
als
woningen van de streken, welke
verdedigingslinies tegen invallende
"SS
- legem /yn ingericht, zullen, indien de
militaire situatie daartoe reden geeft,
door de burgerbevolking moeten wor
den ontiuiind. Het oogenblik zal door
liet militaire gezag worden bepaald'.
Omdat niet bet half miilioen perso
nen, waarvoor de evacuatie is voor
bereid, tegelijk kan worden verplaatst,
zal de evacuatie in. pbasen geschieden.
De bevolking, die thans reeds een eerste
inlichtings biljet bevattende aanwijzin
gen over de mede te nemen goederen
heeft ontvangen, zal, wanneer de ontrui
ming op Jhet punt staat aan te vangen, een
tweede waarsehuwingsbiljet ontvangen. Na
tuurlijk is het streven er op gericht, dit
tijdstip zoo tijdig mogelijk te kiezen. Ge
schiedt dit echter te vroeg, dan brengt
dit groote bezwaren mee, zooals wij on
langs in Belgie, waar de bevolking na
een. paar dagen naar hun haardsteden terug
keerde, hebben kunnen zien.
De ontruiming is het eerste stadium der
evacuatie.
De twee volgende stadia zijn het ver
voer en de huisvesting en verzorging in
d'e vluchtoorden.
De ontruiming.
De eigenlijke ontruiming geschiedt vol
gens de aanwijzingen van het militaire ge
zag. Zij wordt echter voorbereid en zoo
noodig geeffectueerd' door de burgemeesters
der te ontruimen gemeenten., lot de voor
bereiding behoort het verdeelen der be
volking in drie klassen a, b en c. Klasse a
bevat de onmisbare personen, die zullen
moeten blijven. .Klasse b bestaat uit per
sonen, die in de eerste plaats moeten ver
trekken (hiertoe behooren vóór allen de
buitengewone dienstplichtigen). Groep c
omvat de overigen. Maatregelen zijn ge
nomen, dat ieder weet tot welke klasse
hij behoort. Deze aanwijzing is gegeven
op de dis tributiestamkaart, c.<j. op spe-
ciaai daarvoor, uitgegeven kaarten.-—-
De burgers zijn .thans reedis ingelicht
over de bagage, die* zij moeten, en die,
welke zij mogen medfenemen. Daarbij is
noodgedwongen naar de grootst mogelijke
beperking gestreefd. In het algemeen zal
niet meer dan handbagage kunnen worden
meegenomen. In de eerste plaats dekens,
diverse papieren zooals geboorte- en huwe-
lijksacten, geld, waardepapieren, polissen,
distributiekaarten, mondvoorraad, e.d.
Een belangrijk vraagstuk vormt uiter
aard de bewaking van verlaten woningen.
Deze zal moeten geschieden door de ach
tergebleven politie, in samenwerking met
de plaatselijke militaire commandanten.
Het vervoer.
Het tweede stadium van de evacuatie
is het vervoer. De afvoer uit die gemeente
is nauwkeurig voorbereid. Voor elke
meente is een aivoerstation of een afvoer-
haveu aangewezen, al naar gelang het ver
voer per trein of per boot geschiedt. De
gemeente is verdeeld1- in wijken van 1000
personen (d.i. één transport), met een on
derverdeeling in groepen van 50 personen,
waarbij het gezinsverband zooveel moge
lijk blijft gehandhaafd.
Voor elk van deze wijken en groepen
zijn wijk- eri groepleiders aangewezen.
Voorts zal het noodig zrjn, dat voor elke
wijk en groep gegevens worden verstrekt
omtrent de verzamelplaatsen, de route
waarlangs het station (haven) moet wor
den bereikt, de volgorde waarin die wijken
zullen worden afgevoerd enz.
BIzondere aandacht moet hierbij worden
besteed aan het vervoer van het afvoer-
station (afvoerhaven) van gebrekkige per
sonen, ouden van dagen e.d. de voorbe
reiding is, zooais men ziet, veelomvattend!
en legt groote verantwoording op de bur
gemeesters.
Voor elke gemeente, die verlaten wordt,
zijn thans reed's de vluchtoorden aange
wezen. Om redenen van militaire geheim
houding weet de burgerij niet, waar de
vluchtoorden liggen, doch de burgemeesters
der vluchtoorden zijn volledig op d'e hoog
te, zoodat zij voortdurend contact kunnen
hebben en thans reeds alle voorbereiden
de maatregelen kunnen treffen.
Het vervoer naar die vluchtoorden ge
schiedt met den trein, met booten en met
auto's, al naar gelang de plaatselijke om
standigheden. Tot in de puntjes is de
dienstregeling hiervoor uitgewerkt.
Voor de traitsporten zijn de inlaad"- en
uiüaadstations gekozen, die de beste voor-
deelen bieden. De gemeentenaren vinden
daar op het bepaalde vertrekuur een trein
stel, dat een duizendtal personen kan be
vatten met hun handbagage.
Als het sein van vertrek is gegeven, zal
normaal omstreeks twee a drie, uur later
weder een afvoer van 1000 burgers vanuit
hef slation kunnen geschieden.
Afhankelijk van de vervoersafstaindten
en behoudens onvoorziene omstandig
heden rekent men er op, dat, dag en
nacht doorwerkende het bedrijf in het
inlaadstation binnen twee etmalen af
loopt, soms eerder.
Voor het transport te water zal men bin
nen zoo kort mogelijken tijd een aantal
schepen met sleepbooten samenbrengen in
en nabij de havens', kaden, steigers der
gemeenten, waar de af te voeren burger
bevolking telkens in groepen wordt ver
zameld'.
Het derde transportmiddel, de auto of
bus, vervult de hoofdrol" bij een speciaal
deel der evacuatie, welks uitvoering ont
worpen Is vóór die van de bieiboven
genoemde transporten.
Men wil toch de verpleegden van ver
schillende gestichten, zooals blinden, krank
zinnigen en and ore ongelukkigen, zoodra
de dreiging van agressie zeer groot wordt,
per auto brengen naar andere, reeds uit
gekozen verblijven, hetgeen men dan in
rechtstreeksch verkeer, zooals gezegd met
bussen, aangevuld door ambulancetreinen
en -wagens enzzal trachten te doen.
Verder zal de autobus een voorname
functie vervullen, wanneer het geprojec
teerde regelmatige vervoer per trem of
per vaartuig door onvoorziene omstandig
heden wordt onderbroken, ontwricht of ge
heel onmogelijk gemaakt.
Het onderwerp, dat hier beschouwd is,
betreft soms zeei groote aantallen, betgeen
duidelijk wordt, a3s men verneemt, dat
b.v. den aanval op één der hnies, met
zich medcbrengL het vervoeren van circa
150.000 personen naar de vluchtooiden
met behulp van bijna 100 treinstellen en
ruim 150 schepen met een half zoo groot
aantal sleepbooten, ongeacht nog de ree-
derijbooten, die ingeschakeld worden. Het
zal dan kunnen gebeuren, dat bovendien
75 schepen van het normale type met
hun sleepbooten m dienst moeten worden
gesteld voor het transport van het vee.
En dit alles moet bij voorkeur op-één dag
aanvangen.
Niet alleen de transportmidde'en moe
ten coördmeeren, doch alle Nederlanders
zullen dit moeten doen. Waar zij ook zijn
en in welke omstandigheden zij zich ook
bevinden, allen moeten bezield zijn door
eenzelfde gevoelen van krachtige, allesover-
winnehde saamhoongheid.
In* een volgend - artikei zal het rader
werk van de organen, welke met de voor
bereiding en uitvoering van de evacuatie
zijn belast, nader worden beschouwd.
Het eerste artikel werd' opgenomen
in ons blad' van gisteren.
immth
Door het derailleercn van een locomotief nabij Geldermalsen ontstond gisteren ernstige stagnatie In het treinverkeer tus-
selien Den Bosch en Utrecht, terwijl de lijn Dordrecht geheel versperd werd. Het opruimingswerk.
Gemengd Nieuws
Oppasser door een aap aangevallen
Incident in de Rotten!amsche
Diergaarde.
Gistermiddag is in de Rotterdamsclie
Diergaarde de vijftig-jarige oppasser H.
Schilt, wonende in de Zomerhofstraat te
Rotterdam, door een aap aangevallen en
gebeten. De man liep ernstige verwondin
gen aan het achterhoofd en aan de rech
terhand' op en werd! naar het ziekenhuis
aan den Coolsingel overgebracht, waar
lnj ter verpleging moest worden opge
nomen.
Hef motwfietsongeluk bij Ede.
De sergeant R. A. J Schoonhoven uil
Dordrecht, die Vrijdag j.l. nabij Ede met
zijn motorfiets tegen een boom was ge
reden" en zwaar gewond werd opgenomen,
is thans in het militaire hospitaal te
Utrecht overleden. Het" ongeluk gebeulde,
toen S. het stuur omgooide om een aan
rijding met een scholier,;die plotseling den
rijweg op fietste, te voorkomen.
Overstroonungeh ia" Californic.
In Noord- en Midden-'Gahfomie zijn de
rivieren door zwaren regenval zoo gezwol
len, dat o.m, sommige wijKén van de stad
Redding zijn overstroomd. De Sacramento
dreigt buiten zijn oevers te treden. De
overvloedige regenval duurt voort en men
vreest, dat de toestand nog erger zal wor
den door het wassen van de zijrivieren.
Kort na den start van het vliegveld Croydon stortte een Engelsch vliegtuig neer
waarbij drie huizen en eenige auto's werden verwoest. Verscheidene personen kwa
men hij deze ramp om het leven. De ravage op de plaats van het ongeval.
Huis ingestort. 'T
Gisternacht is te Madrid de verdieping
van een huis ingestort, waarbij een d'er
doioden de doodenwacht werd gehand-en.
lalnjke personen werden onder de pui-
nen begraven en liepen zware verwondin
gen op.
Tweede Kamer
Het financieele en politieke beleid. Minister
Welter's meening over uitbreiding van autonomie
De Tweede Kamer heeft gisteren de
behandeling voortgezet van de begrooting
van Nederlandsch-Indie voor 1940. Minis
ter W e 11 e r vervolgde zijn Vrijdag aan
gevangen red'e en behandelde in bijna twee
uren achtereenvolgens het financieele, het
economische en het politieke beleid'. Op
een desbetreffende vraag,- door den heer
Joeke-s gedaan, verklaarde de minister, dat
het in de bedoeling ligt ook ten aanzien
van den goudvoorraad van de Javasche
B,ank een wetsontwerp tot herwaardeering
in te dienen. Wat het vraagstuk van de
pensioenfinaneïering betreft, waarover de
heer Wagenaar had' gesproken, zei de de
minister, dat dit binnen betrekkelijk kor
ten lijd in studie gegeven zal worden aan
een commissie. Op 1 Januari 1943 moet
inen tot een andere regeling komen. Tot
dan geldt de gemitigeerde regeling.
Tekort over 1939 vermoedelijk
24 miilioen.
Voorts constateerde de minister, dat het
verschil van financieel inzicht, voor zoo
ver dat uit de debatten gebleken is, niet
principieel is. In beginsel is men het eens
over deze drie eischen: een sluitend bud
get, soberheid' in de staatshuishouding en
beperking van de staatsuitgaven. Slechts
bestaat er een verschil van inzicht in die
xe volgen methode. In dit verhand wees
de minister op drie factoren, waarmede
men rekening moet houden bij de beooff-
dëeling van het Indische budget, n.l. dat
de begrooting is opgesteld ruim anderhalf
faal v.oor het tijdstip, waarop zïjl begint
te werken, dat een bizonder stelsel wordt
gevolgd Mj de raming van de middelen en
dat hidië in groote mate conjunctuur ge
voelig is. Het tekort over 1939 zal ver
moedelijk 24 miilioen bedragen, hoewel
oorspronkelijk 41 miilioen geraamd! was
Gok, het tekort over 1940 zal waarschijn
Ifc lager zijn dan de raming.
Voorts betoogde de minister, dat de wel-
vaartspolitiek moest worden voortgezet. Die!
sterkte van het bestuur rust niet in de
eerste plaats op leger en vloot, doch' op
een doelmatig bestuur.-Wat Wet leger be
treft 2eide de minister, dat de materieele
uitrusting hiervan thans zoodanig is als
zij nog nooit is geweest. Den buitengewo
nen dienst van Indie noemde de minister
zeer gezond. Hij zeide gegronde verwach
tingen te hebben, dat op den duur de uit
gaven voor de defensie geheel gekweten
zullen kunnen worden uit de buitengewone
middelen. De toesland van de Indische
financiën geeft op dit oogenblik geen re
den tot pessimisme. Het geheim van de
Indische financiën noemde de minister, dat
moet worden vermeden, dat het uitgaven-
peil wordt opgevoerd boven de intrinsieke
draagkracht der bevolking. Wat het eco
nomische beleid' betreft wees minister Wei
ter ar op, dat het verkeer met het moe
derland wel belemmering ondervindt, doch
nog intact is. Met den minister van eco
nomische zaken heeft hij overleg gepleegd!
over den aanvoer van Indische artikelen
ter voorziening in de Nederlandsche volks
behoeften. Door den nood der tijden is de
samenwerking met Indie beter dan ooit te
voren, aldus de minister. Wellicht zal uit
liet kwaad van dezen oorlog voor het
Nederlandsche imperium op dit gebied iets
goeds voortkomen. Voorts betoogde de mi-
nisier dat blijkens het verslag van de volks-
ciedietbank de koopkracht der bevolking
in 1938 groot was. De transmigratie be
sprekende zeide de minister dat door de
stimuleering door de overheid auto-acti-
vueit van dé bevolking wordt, verkregen.
Naar het oordeel van den minister be
hoort het Nederlandsche kapitaal zijn
vruchtdragende werking van agrarisch naar
industrieel gebied over te brengén. Hij zag
reeds gunstige teekenen te dien aanzien,
Het politieke beleid.
Wat het politieke beleid betreft, zeide
de minister, dat in den vreemde niet
de indruk mag worden gewekt dat Neder
land in zijn beleia tekort schiet. Dit kan
onder de huidige omstandigheden bedenke
lijke gevolgen hebben. Het beleid staat
herhaaldelijk bloot aan venijnige, kwasi-
deskundfge aanvallen van verscheidene zij
den. De minister zeide te weten, dat de
bron, waaruit die aanvallen stammen, zich
in Indio bevindt en te meenen, die bron
te kennen In den laatsten tijd heeft in
Indie voortdurend hervoimingen en op
bouw plaats.
De autonomie in Indie.
Wat de positie van den Volksraad be
treft, betoogde de minister, dat deze mis
schien meer gewicht in de schaal legt dan
een volwaaidig parlement, daar alle maat
regelen voor den Volksraad aannemelijk
moeten worden gemaakt en zich in den
Volksraad geen regeermgsmeerderheid of
oppositie bevindt. De minister zeide voorts
den zucht naar verandering te begrijpen.
Tegenover suggesties, die binnen het ka
der van de grondwet uitbreiding van de
autonomie m Indie beoogen, mits niet ge
paard gaande met overdracht van macht
naar Indie, staat de minister met afwij
zend. De toekomst brengt wellicht vele
gevaren, aldus de minister, ook voor de
eenheid van het koninkrijk. Daarom zint hij
op middelen, die die eenheid demoastree-
ren en de samenwerking bevorderen.
Do minister hoopt deze in den loop
van dit jaar in concreten wetsvorm vast
te leggen Indië heeft een behoefte aan
een eigen stelsel.
De instelling van een volwaardig parle
ment ware kortzichtig en revolutionair. In
de kringen van de goedgeschoolde ïnheem-
sclie jongere mtellectueeleu leeft het be-
sef, dat in zelfwerkzaamheid de sleutel
is gelegen voor Iioogero staatkundige ont-
wnkkeling. Zonder die mheemsche helpers
en het inlieemsclie bestuur zouden wij onze
taak niet meer kunnen verrullen: zij zijn de
ware bouwers van Indie.
Motie-Stek vis.
Bij de replieken diende de heer Stokvis
(s.d.) zijn reeds aangekondigde motie in,
waarin de Kamer als liaar oordeel uit
spreekt, dat er aanleiding bestaat krach
tens reeds in de artikelen 62 en 63 van
de Grondwet besloten mogelijkheden, toe
kenning van ruimere staatkundige bevoegd
heid aan Nederlandsch-Indie in overwe
ging té nemen en de regeering uitnoo-
digt een onderzoek te bevorderen omtrent
richting en omvang, waarin een dergelijke
toekenning ware tot stand te brengen.
Voorts repliceerden nog de heeren Slote
maker de Bruïne (c.h.), IBajetto (r.k.), Van
Kempen (lib.), Kupers (s.d.), Van Poll (r.k.)
Van Gelderen (s.d.) en Meyerink (a.r.).
Van deze sprekers verklaarden zich tegen
de motie de heeren Sfotemaker de Bruïne,
Van Kempen, Van Poll en Meyerink.
Hedenmiddag zou de behandeling worden
voortgezet.
Droevig einde-van -
een verwoest leven
Drama in de gemeente Sleen,
Bejaarde man poogt zijn zus
ter van liet leven te beroe
ren en pleegt daarna zelf.
moord.
Naar eerst thans bekend is geworden,
heeft zich eenige dagen geleden in de
buurtschap 't Haantje, onder de Drentsche
gemeente Sleen een drama afgespeeld in
de boerderij, welke bewoond wordt door
den 67-jarïgen landbouwer J. Westering
en diens 71-jarige zuster, de weduwe Meyer
Westering.
W. lokte Donderdagochtend de vrouw ia
de schuur nabij de woning en ging haar
met een schop te lijf. Zij werd echter niet
ernstig getroffen en vluchtte gillend naar
de buren, hij wie zïj geheel overstuur
aankwam en vertelde, dat W. Laar om hef
leven had willen brengen. De buren, ver
zorgden allereerst de vrouw en begaven
zich daarna naar den schuur van W. Hier
bleek, dat W. zich door ophanging van het
leven had beroofd.
De oude vrouw was in den rug geraakt.
Zij kan thuis worden verpleegd.
Het drama schijnt een gevolg te zijn van
een familietragedie, welke zich reeds een
aantal jaren geleden heeft voltrokken.
W. heeft toen den echtgenoot van zijn;
zuster, zijn zwager Meyer, doodgeslagen en
het lijk in den tuin van de boerderij be
graven.
De politie dacht aanvankelijk niet aam
misdaad Eenige jaren na de misdaad even
wel woelde een hond het lichaam van den
vermisten man bloot. W. bekende den
moord en werd veroordeeld tot een langdu
rige gevangenisstraf. Na zijn invrijheidstel
ling ging hij weer rneL zijn zuster samenwo
nen. De beide menschen vertoonden zich
weinig aan hun omgeving. Niettemin kreeg
men den indruk, dat er herhaaldelijk twist
was tusschen beiden in verband met het
vroeger voorgevallene. Dit schijnt dan ook
de oorzaak van het jongste drama te zijn.
geweest. i
"Vlueht naar de Waddeneilanden. 1
De „Jan van Gent" heeft gisteren, be
stuurd' door Mac Maken twee vluchten ge
maakt van Eeldte naar Schiermonnikoog
en Ameland'. Het vliegtuig bracht veekoe
ken naar en poet en passagiers naar em
van de eilanden. De toestand van de lan
dings terreinen was van dien aard, dat men:
naar verwachting niet meer raar de eilan
den vliegen.
DEK
li
WOENSDAG 28 Februari 1940, no. 22414..
1* i v 1
Vh t"4
H/j -
ff!®-"T^^tSU
1
it JT*»'
-tl
j
