De Indische begrooting
z
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Timede Kamer
De moeilijkheden van de voiks-opvoeding.
Geen concurrentie tusschen openbare en bij
zondere school. De volksgezondheid
Valsche voorlichting en oplichting
Rechtszaken
Sergeant vuurde op luitenants wa^L dc inkom.
Uiers met collodium dichtgeplakt
Gemengd Nieuws
Bekentenissen in spionnage-affaire
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
de behandeling voortgezet van de Indische
hegrooling voor 1940 èn "wel van het
hoofdstuk onderwijs en eerediénst. De heer
Slotemaker de Bruine (c.h,) de
reeks sprekers over dit hoofdstuk voort
zettende, betoogde, dat leerplicht voor In-
die een volkomen wezensvreemd element
is. Voorts betoogde spreker, dat van een
Sobooolstrijd', waarvan de heer Stokvis had
gewaagd, geen sprake is, daar de maat
schappelijke krachten, die het bizondere
onderwijs doen voortkomen tegenover de
openbare school, nog niet aanwezig zijn.
Dien eisch van formiteit voor het ge-
heele volksonderwijs mag men nieL stellen,
aldra betoogde spreker. De bevolking
moet in al haar lagen en kringen ontvan
gen hetgeen zij noodig heeft.
De driejarige volksschool.
Dc r.k. afgevaardigde,'de heer Mol lei
uitte als zijn meening, dat het onderwijs
in Indië rekening moet houden met de
wezenlijke behoeften van de bevolking. De
opvoeding achtte deze spreker de voor
naamste taak van de driejarige volksschool.
Wat de Hollandsch-Indische school be-
tiett betoogde spreker, dat Noderlandsch
er niet de voertaal mag zijn, doch wel
geleerd mag worden om langs dien weg
in aanraking te kunnen komen met een
hoogere cultuur. De lieer Van Kempen
(lib.) was van oordeel, dat het resultaat
van het onderwijs reden geeft tot tevre
denheid, doch nog niet tot voldaanheid. De
regeering mag zich niet verschuilen ach
ter gebrek aan onderwijsbegeerte, doch
boude rekenng met de onderiwijsbehoeften.
De heer Van Kempen bracht voorts een
saluut aan de mannen van missie en zen
ding, die onder zeer moeilijke omstandig
heden in de primitieve streken onderwijs
en verzachting van zeden hebben gebracht.
Wat de verhouding tusschen openbaar en
bizonder onderwijs betreft, zeide spreker,
dat de regeering toespitsing van tegen
stellingen moet voorkomen. Op dit punt
bestreed hij de woorden van den lieer
Stokvis en verdedigde hij het regeerings-
boleid.
De laatste spreker, de heer Van Poll
(r.-k.), bestreed eveneens de rede van "den
heer Stokvis, waar deze gezegd had, dal
de mohammedaan, indien bij vrij was, de
neutrale schooi zou verkiezen hoven de
christelijke. Door de actie van het NI O.G.
wordt een tegenstelling in het leven ge
roepen tusschen den Islam en Christen
dom en beteekent daarom bestrijding van
missie en zending. Het drijven vap den
lieer Stokvis beteekent schoolstrijd. Samen
werking tusschen Islam 'en Christendom
achtte spreker noodzakelijk.
De minister aan helpwoord.
Minister Welter ving aan met critiek
op de rede van den heer Effendi, wien hij
voorhield, dat het in strijd met de wer
kelijkheid is te beweren, dat het Neder-
landsche ïmperialsime het Indische volk
dom wil houden. De critiek van dezen
spieker achtte hij verderfelijk en gevaar
lijk. Bestrijding van het analphabetisme
achtte de minister van groote waarde, de
volksschool kan hiervoor den grondslag
leggen. De verbreiding van het onderwijs
noemde de heer Weiter een elementaire
voorwaarde voor den groei van Indie tot
staatkundige zelfstandigheid. Van het op
groeiende geslacht zal meer dan 40 pro
cent kennis van lezen en schrijven heb
ben opgedaan. De Indische regeering is
overtuigd van de noodzakelijkheid de uit
breiding van het onderwijs voor de groote
massa der bevolking voort te zetten. Wij
hebben ons voor oogen te houden, aldus de
minister, dat de volksschool moet samen
groeien met de volkshuishouding en de
volksmentaliteit. De laatste jareu wordt
meer aansluiting gezocht van die school
aan de desa-sfeer. De minister ontkende,
hetgeen een dor sprekers had betoogd, n.L
dat dc opleiding voor de hoofdacte van
de ILLS, is stopgezet. Een krachtig door
gevoerde verinbeemching van het onder
wijzerscorps der II.I.S. is mogelijk gewor
den, aldus verklaarde de minister. Ook
pest genomen. Mevrouw De Vries
Bruins (s.d.) achtte den voedingstoe>-
sland1 van Indië onv'oldoende. Naar haar
o-ordeel houdt deze nauw verband met deu
algemeenen welstand'. De redenen zijn een
gevolg van gebrek aan eiwit en vi tarnen.
De heer Effendi (comm.) noemde de
algemeene volksgezondheid uiterst precair
en bepleitte verschillende maatregelen. De
heer Van P.oll (r.k.) uitte tenslotte een
woord van waardeering voor den diienst
der volksgezondheid en bepleitte een hetere
voeding.
In zijn antwoord' zeide de minister,
dat die dienst veel en goed werk verricht
en dat in d'e afgèloopea dertig jaren zeei
veel goeds is geschied'. Weliswaar ontbreekt
er nog veel aan, doch men moet bedenken,
dat men met een tropische maatschappij
te maken heeft. Naar het oordeel van den
heer Welter is de malaria-epidemie in
Tandjong-Priok een gevolg geweest van te
ver gaande bezuiniging.
De malaria noemde de minister de voor
naamste ziekte in de tropen, die vatbaar
maakt voor andere ziekten. Wat den voe-
dmgstoestand' betreft, zeide die minister,
dat in bet binnenkort verschijnende In
dische verslag over 1938 d'e mededieeling
Behouden thuis. De officieren en bemanning van het s.s. „T&ra", dat ter hoogte van kaap Finisterre tengevolge van een
ontploffing verloren is gegaan, arriveerden gisteren per trein te Rottendam. Een gelukkig weerzien op het
station Delftsehe Poort.
Strenge straffen tegen promo
tors geëischt.
Een eenvoudig man met.weiing verstand
van zaken en met nog minder inzicht in
de psyche van een zeker soort piomotors,
waar de justitie zich hij vooikeur mee
bezig pleegt te houden, kreeg een paar
zal^staan^dat5de "voed^i^MoestandT opTaiia
algemeen goed en in de buitengewesten.
te gaan doen, om „directeur" van een fa
briek te worden.
Aldus besloten speurde hij ijverig de
advertentiekolommen van zijn lijfblad door
algemeen bevredigend was. Blijkens nadere
berichten is deze toestand in 1939 niet
achteruitgegaan. Ten bewijze van zii'i ver-
5 r- A om eepi keuze uit de meest verlokkelijke
klaring, dat de regeermg met nalaat prol
5 i r v aanbietfiUffOh te doen.
paganda te maken voor voeuing. die nik TT
f M i - i Hij kwam in aanraking met twee heden,
is aan eiwit en vitaminen, toonde minister J
wt u -I I?-.*» it i i een commissionair in effecten en een ma-
Wel ter de Kamer enkele platen, waarop
verschillende van deze voedingsmiddelen aar' 10 ^.Iac r,a 1SC
t i v i ii ten overheen beschuitfabriek „De Haan te
staan afgebeeld en die de bevolking op 1T, lA
rr l l A. Utrecht, waarvan het halve aandeel door
dit punt moeten voorlichten.'Tot slot wees i
■j f* i i l i j. i „bizondere o:rhandigheden voor net som
de bewindsman er op, dat nu toestanden
aan het licht treden, die in deze tropische j m^e ydtL 1 f '00P
A V.. 1 1 De v/eikeiyklieid was dat de commissio-
maaiscnappij waarschijnlijk reeds eeuwen J.
u l Ziu l i /1a fOair het tolaal verloopen zaakje voor floOO
bestaan hebben, zoodat men daarvan de J t
i 1 gekocht haa. De machinerieën verkoeld Juj
regeermg geen verwilt mag maken. J
n i 5. tj 1( i cl„ voor HOCK) en de rest van de sobere m-
Ook dit hoofdstuk werd zonder hoofde-
Hike stemming aanvaard fventans werd op een zoldertje opgeslagen.
Te Tegelen kocht hij J>eschuiten in plaats
van ze zelf te fabriceeren en liet ze door
een reiziger eenigen tijd uitventen. Alleen
de verpakking en de etiquettgn waren van
Na psycliiatriscli omleczock srulder j stet, zeer gering waren, boden de ver-
straf geëischt. dachten den naicven gegadigde - te koop
Op 19 September van het vorige jaar aan.
heeft te Ulft (gem. Gendringea) een. schiet- j Hrj het zich overtuigen, temeer daar de
partij plaats gehad. De 30-jarige sergeant commissionair zelfs oen ridderorde droeg,
B. A. J. H. loste "ijf schoten uit een ge- aI had hij daar ook niet het recht toe.
weer op twee luitenants, die hem wilden j Dit ^ekte vertrouwen: ,,Als je nu een
arresteeren. 'ridder van Nassau niet eens kunt vertrou-
De luitenants werden echter niet ge- wen, wie kan je dan wel vertrouwen?'
troffen. De sergeant werd' gearresteerd. Op had de makelaar opgemerkt, toen de koo- De „Rijnstroom" van de j
5 Januari j.l. stond hij terecht voor den pgr even aarzelde. Hol'andsche Stoomboot
Krijgsraad te 's-Hertogonbosch. De audi-j De man stortte zijn geld, dat liij met Maatschappij, waarvan
teur-militair eischte toen tegen deu ser- moeite bij elkaar gebracht had, en plechtigmen aanneemt, dat ze
geant wegens feitelijke insubordinatie acht werd een imponeerend contract opgesteld. °P weg van Duins naar
jaar gevangenisstraf. De Krijgsraad hield j De werkelijkheid stelde danig te leur: Er
de uitspraak aan, teneinde een psychia- j waren geen machines, weinig klanten, geen
trisch rapport omtrent den sergeant in te kas, geen aandeel in de winst,
winnen. Na een klacht stelde de justitie zoowel
Gisteren diende de zaak opnieuw. Alstegen don commissionair als tegen den ma
getuige-deskundige werd gehoord.' dr. Jams- keiaar een vervolging in, ofschoon de eer-
sen, directeur-geneesheer van de psychia-ste de hoofdrol gespeeld had. Hij werd
trische inrichting „Voorburg" te Vught, die door de Amsterdamsche rechtbank veroor-
een onderzoek naar de geestvermogensdeeld tot negen maanden gevangenisstraf,
van beklaagde heeft ingesteld. De getuige De commissionair werd vrijgesproken. Ook
had' zijn bevindingen in een rapport neèr-1 van andere kanten waren klachten binnen-
gelegd. De coiiclusie van het rapport luid- gekomen.
v I
Droog weer cn toch regen. O mier kunst matigen regen wordt op de Voorjaaris-
beurs te Utrecht de deugdelijkheid van een drain eersysteem gedemonstreerd. Zelfs het
bekoorlijk clement ontbreekt niet bij dit overigens zuiver zakelijk onderwerp.
t u f J Sr*?* f J&'Xfc''.
'V A' -t' v- 'V.V-V".:;. V;-.,.
Amsterdam vergaan is.
deze scholen zijn dichter bij de inh-eem-
sclie sfeer gebracht. Den heer Slokvis voer
de spreker tegen, dat op Soemba en Floras
het volksonderwijs geheel aan zending en
missie is opgedragen, doch dat in tolaal
van bijna twee millioen leerlingen der
volksscbo.cn slechts 234 000 het bizondere
onderwijs volgen. Elke gedachte aan con
currentie tusschen bet openbaar en bizon
der onderwijs zou een dwaasheid zijn en
bel is uiterst ongewenscht tegenstellingen
op te roepen ol toe te spitsen. Den school
strijd noemde de minister een product
van de verbeelding van den heer Stok
vis.
Na repliek van de lieer S t o k v i s (s.d1.),
Van SI een (s.d), Meijeri'nk (a.r.)^
Elf f end'i (comm.), Mol 1 er(r.k.)" en
Van Poll (r.k.) werd! dit hoofdstuk zon
der hoofdelijke stemming aangenomen.
Volksgezondheid.
Bij het hoofdstuk volksgezondheid' be
toogde dr. Vos (lib.), dat een straffe cen
tralisatie van den d'ieast der volksgezond
heid noodzakelijk is. Overigens was spre
ker geheel ingenomen met de maatregelen,
lei bestrijding van tuberculose, malaria en
de, dat beklaagde verminderd toerekenings
vatbaar is.
De auditeur-militair, thans requisitoir
uèraend, meende, dat een andere strafmaat
moest worden toegepast. Hij eischte thans
drie jaar gevangenisstraf met ter beschik
king stelling van de regeering.
De verdediger kon zich met den eisch
tot ter beschikking stelling der regeering
vereenigen, doch vroeg den Krijgsraad de
gevangenisstraf zoo clement, mogelijk te
doen zijn
De Krijgsraad' zal op 13 Maart as. aan
spraak doen.
Acht dagen gevangenisstraf ge
vorderd.
Een veehandelaar uit Purmerond' stond'
voor het Amsterdamsche hof terecht om
dat hij bij verkoop van koeien de uiers
van de dieren met collodium had dicht
geplakt en het vee hierdoor nood'eloos
pijn leed'. De politierechter had den mam.
tot acht dagen gevangenisstraf veroordeeld'.
In hqoger beroep verklaarde de man,
dat lüj en zijn vader veertig jaar een vee
handel hadden gedreven. Steeds hadden
zij de uiers geplakt, niet om de koopers
te misleiden, maar om de koeien beter te
doen uitkomen.
De procureur-generaal eischte bevesti-
gmg van het vonnisacht dagen gevange
nisstraf. 5
Do verdediger bepleitte het opleggen van
een geringe geldboete, temeer, daar verd'.
thans met het plakken van de uiers fs
opgehouden.'
Arrest 19 Maart.
Gisteren diende de zaak voor het ge
rechtshof te Amsterdam Beide mannen
hielden vol, volkomen onschuldig te zijn.
De procureur-generaal achtteheide ver.
dachten schuldig. De straf aan den commis
sionair opgelegd was z i. te laag. Wegens
oplichting vorderde hij legen hem een jaar
gevangenisstraf. Een zelfde straf eischte
hij tegen den makelaar wegens medeplich
tigheid aan oplihcling.
De verdediger hield een zeer uitvoerig
pleidoo, waarin hij op f ei lelijke gronden tot
vrijspraak concludeerde.
Arrest 19 Maart
Boschbrand in Ninird-Italië.
In de beboschle stteek der Alpen van
Varese (Noord-Halie), is een buitengewoon
hevige brand uitgebroken, die zich uit
strekte over eein lengte van 10 K.M. Er
staat een krachtige wind, waardoor bran
dende stukken meegevoerd worden, welke
nieuwe brandhaarden doen ontstaan. Alle
brandweren van Varese en Milaan zijn
naar de plaats des onbeils vertrokken, even
als troepen van het garnizoen van Milaan.
Zij kunnen echter niet meer doen dan
trachten te belellen, dat het vuur de door
den brand bedreigde woningen aantast. De
brand breidt zich nog uit. De schade is
aanzienlijk.
DUB
WOENSDAG, 6 Maart Ï940, no. 22420.
Nog een vrouw in Den Haag
gearresteerd.
Naar het Vad verneemt, hebben zoowol
de groentenexporteur J. K., als de tim
merman P. B. Gzn. te St. Pancras, als
de aulobandenscharrelaar B. te Graft, ver
dacht van spionnage, een bekentenis af
gelegd Zooals men weet kwam deze- sp-ioa-
nagegeschiedenis door de aanhouding van
twee in liet fort Spijkerboor gealterneerde
Duitsche officieren op den Afsluitdijk aan
het 'licht.
De drie in Groningen geai resteerde
verdachten hebben een bekentenis af
gelegd. In verband met deze spion
nage-affaire beeft de justitie voorts
nog een vrouw ip Den Haag gear
resteerd.
In SI. Pancras gaal bet gerucht dal de
«iroentenhandelaar zich door het verloren
gaan van door Iiem naar Zuid-Amerika
gezonden bloembollen, gladiolen, die vei
zekercl waien beeft willen verrijken. Dit
wordt verondersteld op grond van oen
brief, dien zijn medecompagnon W. R.
uit Buenos Aires, Zuid-Amerika, aan een
buurman te St. Pancras zond, waarin ordt
medegedeeld, dat vele schepen do diepte
in gaan, waaronder een schip waarmede
de firma gladiolen heeft verzonden, die
echter verzekerd' waren. De politie heeft
kennis van dezen brief genomen en on
derzoekt nu -of bet verzekerde bedrag in
verhouding staat tot de waarde van de
zending Bij den groentenexporteiu? te St.
Pancras heeft de politie voorts in beslag
genomen een groot toestel om foto's te
vergrooten.
Drijfijs in do Deense lie v al eren.
De hevige storm van gisternacht heeft
drijfijs in de Deensche wateren gebracht,
voor dte kust stapelt het ijs zich tot 23
meter hoog op en op vele plaatsen zijn
kleine havens en kustwerken vernield. Een
vloot van twaalf steenkoolschepen, welke
op weg was naar Kopenhagen, is door het
ijs uiteen gedreven. Talrijke schepen zija
gestrand Op het eiland Bomholm is het
verkeer volkomen lamgelegd door do
sneeuwstormen.
Anderzijds wordt gemeld, dat gisteren
voor het eerst het veer over de Groote
Belt wederom hoeft gevaren en de spoor
wegen hopen, dat men deze verbinding
zal kunnen handhaven.
Voor de hinnenlandsche scheepvaart
heeft de ijsgang groote moeilijkheden mee
gebracht.
Een jeugdige held. De vijf-jarige Auloon
van Sou (rechts) uit Nicuwkuijk slaagde
er in, hel drie-jarig buur jengel je Fransje
van laempt uit een sloot te redden, waar
in het kind reeds onder water was vera
dwenen.
in v?
«u-
A-re
"x\-ri-
r_
f-
