Noorsch protest tegen
geallieerde schending
der rechten
Duitsche vloot naar
het Noorden
EERSTE BLAD
Maandag 8 April 1940
Jaargang.
No. 22446
Tel. Mo. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Havas verneemt uit Parijs:
De Fransche en tfe Britsche regeering
hebben vandaag medegedeeld, dat zjj,
in verband1 met de houding van
Duitschland1 jegens de neutralen en het
'verkeer, dat door de Noorsche territo
riale wateren onderhouden wordt om
de blokkade te ontduiken, besloten
hebben, zich tegen dit verkeer te ver
zetten. Daarom zijn bepaalde zones van
de Noorsohe territoriale wateren door!
het leggen vau/fnijnen gevaarlijk voor
scheepvaart gemaakt.
Een uittreksel van de geallieerde
nota aan Noorwegen, aldus het Noorsch
Tel. Agentschap, is vanochtend in de
gewone uitzending van persberichten
van de Noorsche radio voorgelezen. Er
is nog geen officieeL commentaar te ver--
krijgen.
Om tien uur is een gemeenschap
pelijke bijeenkomst gehouden van de re
geering en de commissie van buiten-
Iandsclio zaken uil, het Storting. Na
deze vergadering wordt een officieel
communiqué verwacht.
Intussehen toonen niet-officieele krin
gen. zich zeer terughoudend.
De geallieerde regeeringen hebben, aldus
verklaart Reuter, vanochtend' over de ra
dio een verklaring laten omroepen, waar
in onthuld' wordt, d!at zij Noorwegen er
van in kennis hebben gesteld, dat zij zich
het recht voorbehouden, alle maatregelen
te nemen, welke zoo noodig mochten ach
ten om het Duitschland moeilijk of on
mogelijk te maken, m Noorwegen hulp
bronnen of faciliteiten te verkrijgen. De
Britsclie en de Fïansche regeering bebbeu
besloten, het gebruik van de territoriale
wateren voor het vervoer van contrabande
onmogelijk te maken. Zij hebben medege
deeld, dat drie zones der Noorsche terri
toriale watexen door mijnen gevaarlijk voor
de scheepvaart gemaakt zijn en dat
schepen, die de wateren mochten binnen
varen, zulks op eigen risico doen.
Ter voorkoming van de mogelijkheid',
dat Noorsche of andere schepen onbewust
d'eze gebieden zoud'en binnenvaren, zal er
door Britsche marinevaartuigen wonden
gepatrouilleerd' tot 48 uur na het leggen
van de eerste mijn.
In de verklaring wordt nog gezegd!, dat
de geallieerden nooit het Duitsche voor
beeld' van ruw geweld' zullen volgen en
dat het leggen der mijnen niet d'en vrijen
toegang van Noorsche schepen tot hun
eigen havens zal belemmeren.
De Pransch-Britsche verklaring, welk©
vanochtend over de radio is omgeroepen,
vormt den inhoud van de nota, welke de
geallieerde regeeringen de vorige week aan
de Noorsche regeering hebben overhandigd.
Ter inleiding wordt in de Fransch-1 it.
sche mededeeling een schildering gegeven
4 an de Duitsche wijze van oorlogvoering
ter zee. De toestand is deze, aldus wordt
betoogd, dat Duitschland op flagrante wijze
het recht der neutralen schendt, om de
geallieerden te treffen, en tegelijkertijd wijst
op de noodzakelijkheid van een zeer strikte
naleving der neutralileitsbepalingen, telkens
wanneer zij daaruit eenig voordeel kan
trekken.
Het internationale lecht heeft een oorlog
voerende steeds het recht toegekend om,
wanneer zijn vijand stelselmatig zijn toe-
vlucht nam tot onwettige maatregelen, op
te treden op een wijze, zooals de door de
onwettige daden van dezen vijand gescha
pen toestand vereïschte. Een dergelijk op
treden, zelfs als het niet in overeenstem
ming is met het onder normale omstandig
heden geldende recht, wordt dan, opi grond
van de rechtsschending door den anderen
belligerent, algemeen als legaal erkend.
De geallieerde regeeringen achten zich
derhalve gerechtigd, de maatregelen te ne
men, welke zij onder de huidige omstandig
heden noodig achten.
Welke politiek de Noorsche regeering on
der de Duitsche bedreigingen en druk op
het oogenblik ook moet volgen, de geallieer
de regeeringen kunnen niet langer een toe
stand dulden, dank zij welken Duitschland
onontbeerlijke grondstoffen voor het voort
zetten van den oorlog ontvangt en zich
van faciliteiten in Noorwegen verzekert
welke de geallieerden in een onvoortieclige
positie plaatst. De laatslen hebben daar
om de Noorsche regeering er reeds van in
kennis gesteld, dat zij zich het recht voor
behouden, die maatregelen te nemen, welke
zij noodzakelijk mochten achten ,om het
Duitschland moeilijk of onmogelijk te ma
ken, in Noorwegen de hulpbronnen, of fa
ciliteiten te verkrijgen, die uit een oog
punt van oorlogvoering in zijn voordeel en
in het nadeel der geallieerden zouden zijn.
Tenslotte wordt de juiste ligging opge
geven van de Noorsche territoriale wateren,
waarin de scheepvaart door de gelegde "mij
nen gevaarlijk is
Mijnen reeds gelegd
Van bevoegde zijde verneemt Reu
ter, dat het leggen der mijnen in de
Noorsche wateren vanochtend bij het
aanbreken van den dag met succes was
beëindigd. Het is gezamenlijk gedaan
door de Fransche en Britsche vloot.
De mijnenvelden dekken drie kleine maar
belangrijke gebieden vlak aan de Noorsche
kust en beheerscben elk een fjord en een
haven. De belangrijkste van de drie gevaar
lijke zones ligt in de buurt van Bodoe
en beheerseht den ingang tot de Vest-
fiord en Narvik, vanwaar Duitschland het
Zweedsche ijzererts verkreeg. Alle drie pun
ten liggen ten Noorden van de voornaam
ste Europeesche scheepvaartroutes. Het Zui
delijkste punt is Stadland aan den ingang
van de Noordelijke fjord en 110 mijl ten
Noorden van Bergen. Het derde mijnenveld
ligt ter hoogte van Christiansund, 120 mijl
ten Noordoosten van Stadland.
Noorwegen eischt terugtrekking van
schepen en mijnen
De Noorsche regeering heeft een ver
klaring gepubliceerd', waarin gezegd
wordt, dat Noorwegen een plechtig en
ernstig protest laat hooren tegen die
schending van zijn neutraliteit dooi- de
geallieerden.
De regeering moet eischen, dat de mij
nen en oorlogsschepen uit de Noor
sche territoriale wateren worden terug
getrokken en die regeering moet zich
het recht voorbehouden, alle maatrege
len te nemen, welke in verband' met
zulk een schending der neutraliteit
noodig geacht mochten worden.
Franscli-Britsch optreden in
Zweden seherp veroordeeld.
Het leggen van jnijuen in de Noorsche
wateren door de geallieerden wordt in of
ficieel© Zweedsche kringen als een flagran
te schending van de neutraliteit beschouwd,
die niet te scherp veroordeeld kan worden.
Er Is nog geen officieele mededeeling ge
publiceerd.
De Duitsche vloot naar het Noorden?
Volgons berichten in de Noorsche
pers is een groot oorlogsschip vanmor
gen gezien buiten Bud. Om half tien
lag de bodem slechts op een halven
zeemijl afstand van de kust. Ook is een
groot oorlogsschip gezien te Hustadvi-
ka, waar vijf stoomschepen werden
aangebonden. Uit Bodoc woult gemeld,
dat de gewone kustvaart stopgezet
iv oi dl.
Het blad „Dagbladct meldt, dat
groote Duitsche vlootstf-ijdkraehien in
Noordelijke richting door het Kattegat
voeren
Troepenconcentraties in Duit-
sehe O'
Reuter verneemt, dat of Duitschers hun
troepenconcentraties in dö Duitsche Oost
zeehavens hebben, vergroot. De laatste vier
maanden zijn in deze havens oefeningen
gehouden in het in- en 'ontschepen van
troepen. 4
Noorwegen volkomen vèfrast
De Britsche en de Fransche gezant te
Oslo hebben vanochtend, om 6 uur een be
zoek aan het ministerie, van buitenlandsche
zaken gebracht en nota's aan de Noorsche
regeering overhandigd.
Onmiddellijk werd minister Koht hiervan
in kennis gesteld. f
Volgens berichten in dè pers is Noor
wegen niet van te voren gewaarschuwd en
is evenmin tot de Noorsche regeering het
verzoek gericht, dat Noorwegen zelf mij
nen zou leggen. Het optreden der, geallieer
den is plotseling geschied.
Hedenmiddag om 5 uur zou het Storting
bijeenkomen en naar men verwacht zal
dan een verklaring omtrent den toestand
worden afgelegd.
Do gevolgen van dé geallieerde actie
Reuter verneemt, dat naar de meening
in officieele knagen te Londen de En".
gelsch-Fransche actie* geenerlei gevaar
vormt voor de Noorsche neutraliteit, noch
voor Noorsche menschcn|<}v©os en sche
pen, omdat vemiefi-rmg van dén z.g. „ge-
dekten weg", den nauwen. strook van ter
ritoriale wateren, waardoor do Duitsche
scheepvaart en ook Duitsche kaperschepen
en (lvukho jten tot dusverre den gealhcer-
oorlogsschep n zijn ontweken.
■fn weluKohrhte kringen m Londen is het
mijnen leggen zelf vandaag aangeduid als
een „hoogst bekwame operatie".
Ten aanzien van de vraag, wat ge-
beuren zal, wanneer Noorwegen de ge
allieerde mijnen wegveegt, wordt als
antwoord gegeven,, dat er dan weer
mijnen kunnen worden gelegd. Wan
neer Duitschland het waagt een inij-
ncnvcgcnde operatie te ondernemen,
zou de Britsche vloot een gevecht
toejuichen.
De Duitsche handelsroute van Narvik
zal waarschijnlijk doeltreffend verzegeld
worden door hel mijngehied, buiten den
Westfjord, dal zich over 200 vierkante mij
len dware over de fjordmonding uitstrekt.
Beriijns reactie op nota's
der geallieerden
Ifet Duitsche Nieuwsbureau meldt: De
nota's van Londen en Parijs aan Zwe
den en Noorwegen worden in de Duit
sche pers beschouwd als een poging
om de Scandinavische landen bij den
oorlog te betrekken. Zweden ©n Noor
wegen, aldus de Berliner Boersenzei-
iung, moeten gedwongen worden, hun
normale met d'e neutraliteit overeen
komende relaties tot Duitschland te
verbreken en zich zoodoende te scha
ren in het blokkactefront der geallieer
den
Naar de Beriijnsche correspondent van
de Berlingske Tidende meldt, heeft de
Duitsche regeering volgens welingelichte
kringen langs diplomatieken weg de aan
dacht der Noorsch© regeering gevestigd op
de gevolgen van een schending der Noor
sche neutraliteit door Engeland, welke aan
Engeland in den strijd tegen Dnitschland
militaire voordoelen zou verschaffen.
Het diplomatieke en economische
offensief der geallieerden
Reuter meldt s
Het diplomatieke en economische offen
sief dergeallieerden, dat thans is inge
zet, komt neer op drie dingen:
1. Nota's aan Noorwegen en. Zweden
inzake het voornemen der geallieerden de
blokkade te mtensifieeren,
2. Besprekingen tusschen Monnet en
Cross, met het doel de blokkade te ver
scherpen.
8. De besprekingen tusschen lord Hali
fax en de Britsche gezanten op den Bal
kan, welke morgen ztillen beginnen.
De antwoorden op de Britsche nola's
aan Noorwegen en Zweden worden gunstig
beoordeeld.
De diplomatieke medewerker van Reu
ter verklaart, dat het zeker is, da't de
Britsche nola's geen inlimidecrende bepa
lingen bevallen, doch het kaïaktcr droegen
van een verklaring over en een voorbe
houd van de Britsche rechten aan de Deut
sche pogingen gebruik te maken van de
Scandinavische v,ateren als dekking om te
ontsnappen aan de blokkade, het hoofd
te bieden.
Monnet en Cross zijn overeengekomen
eernge hiaten in de contrabande controle
te dichten en de machinerie der geallieerde
conlrole nog hechter te coord moeren.
Isolationistische uitingen
in Amerika
Nieuwe uitingen van isolationisme in
de pers, onder het publiek en in dlc radio,
vallen samen met den verjaardag van
Amerika's deelneming aan den vorigen oor
log-
Sol Bloom, d'e voorzitter van de com
missie voor buiteiüandsche zaken uit
het Huis van Afgevaardigden, die be
kend staat om zijn anti Nazi geziind-
heid', verklaarde: geen enkele moeder
behoeft zich bezorgd' te maken, dat
haar zoon over zee zou gaan. Geen
stem zou verkregen worden in het Huis
van Afgevaardigden voor een oorlogs
verklaring.
In d'e pers wordt criliek geleverd op
<ïe tijdelijke beperking van de democra
tische rechten in d'e geallieerde landen.
De Washington Post schrijft, dat de vo
rige oorlog d'e wereld' klaar moest maken
voor de democratie. Vele Amerikanen ge-
looven, dat de geallieerden thans strijden
tegen de totalitaire dreiging d'e democra
tische instellingen op te slakken, maar er
is een toenemend gevaar, dat die kampioe
nen van dte democratie zelf d'e exponenten
zullen worden van de dictatoriale en on-
derdrukkendte poliliek. De Washington Post
merkt op, dat de fout ligt bij den moder
nen oorlog, welke niet gevoerd kan wor
den zonder een onderdrukking op groote
schaal van de individ'ueele rechten.
Noorsch schip getorpedeerd
lfi°t Noorsche s.s Navarra, groot
2118 ton, is zonder waarschuwing ge
torpedeerd door een Duitsche duikboot
in. de Kooi dehjkc Schotsche wateren.
De Navaria zonk binnen enkele mi
nuten. Alle officieren en negen leden
der bemanning werJervgedood.
Nader w ordt gemeld
De Navarra is in> den nacht van Vrij
dag op Zaterdag half drie getorpedeerd.
Het schip had minstens drie officieren
aan booui, die allen gedood zijn. Dit is
nu het 55ste Noorsche schip, dat door
Duitsch optreden of Duitsche mijnen ver
loren is gegaan, waardoor 410 Noorsche
zeelieden om het leven zijn gekomen. Be
verloren Noorsche schepen hadden een
totale tonnage van 120.000 ton.
De Navaria zonk in twee tot drie
minuten nadat de torpedo het scliip
had getroffen. Twee booten verden
uitgezet, doob een daarvan kapseisde
en slechts vier van de in li"t uater
terecht komende mannen konden wor
den gered De Duitsche duikboot is ge
zien docr de opvarenden van de Na
varra De onderzeeer bleef een half
uur in de nabijheid, zonder een poging
te doen om de slachtoffers te redden.
De veertien overlevenden zijn gered
door een neutraal schip, die hen gis-
teravona aan land heeft gezet.
Van het Westfront
De Fransche legerberichten van gister
avond' en hedenochtend! maken melding
van artillerievuur ten Westen van de
Vogezen. Plaatselijk optreden van patrouil
les. Vijf vijandelijke vliegtuigen werden
neergehaald.
Ook de Duitsche berichten gewagen van
schermutselingen in d'e lucht. Vijf geal
lieerde toestellen zouden door jachtvlieg
tuigen en door luclitdoelartillerie neerge
haald zijn. Drie Duitsche machines wor
den vermist.
Duitsch vliegtuig omlaag
geschoten.
Het hoofdkwartier van de Britsche lucht
macht deelt mede, dat gisterochtend een
patrouille jachtvliegtuigen nabij Metz op
een sterke vijandelijke patrouille is ge
stoten. De vijand viel aan en het resultaat
van een aantal gevechten op groote hoogte
was, dat een Messerschmidt 109 nabij Bou-
ley aan de Moezel omlaag werd geschoten.
Alle Britsche vliegtuigen keerden naar hun
basis terug.
De luchtoorlog
Luchtgevecht boven de Noordzee.
Gistermiddag heeft volgens het D.N.B.
een aantal Duitsche jachtvliegtuigen dat
boven d'e Noordzee patrouilleerde, onge
veer 150 K M. ten Noord en van het eiland
Sylt, 24 Britsche Wellington bombarde
mentsvliegtuigen tot een gevecht gedwon
gen. Twee Britsclie toestellen werden om
laag geschoten, d'e andere werden genood
zaakt in Westelijke richting af te trekken.
Het Britsclie ministerie van luchtvaart
deelt mede, diat een patrouille van de
Britsche luchtmacht tijdtens een patrouille
boven de Noordzee slaags is geraakt met
vijandelijke vliegtuigen. Een vijandelijk toe
stel werd' vernield' en vermoedelijk werd
een ander beschadigd'.
Twee Britsche vliegtuigen zijn niet naar
hun basis teruggekeerd'.
Franwken halen tv cc Duit
sche Dorniers neer.
De bi zond ere correspondent van Reuter
bij de Fransche troepen meldt, dat oen
lijke front twee Duitsche Dornier vlieg-
Frni.scli eskader Zaterdag aan het Weste-
tuigen heeft neergehaald. i
Belgische vissehersbooten ep
de Noordzee beschoten.
Opnieuw zijn drie Belgische vissehers
booten op de Noordzee door vliegtuigen ben
schoten. Deze trailers, welke duidelijke na
tional iteitsken teekenen droegen, waren rus
tig aan het vissclien.
Verwijzende naar de vele gevallen, dat
treilers op de Noordzee beschoten zijn,
verklaart de raad voor de scheepvaart te'
Oostende, dat deze aanvallen door niets
gerechtvaardigd worden, aangezien die trol-
Iers in vrije wateren vischlen, duidelijk!
de nationale kleuren vertoonden, geen deel
uitmaakten van een convooi, onbewapend!
waren, geen enkel radiobericht hebben uit
gezonden en uitsluitend aan het visschoo
waren oip de Belgische markt te voorzien.
Duitsch vliegtuig op Fransch
gebied neergestort.
Gisteravond is een Duitsch Dornier vlieg
tuig in het gebied van de Haute Saone,'
na een luchtgevecht brandend neergestort.
De viei inzittenden kwamen in de vlam
men om,
Duitsche aanvallen op
Britsche vuurtorens.
Zaterdagavond zijn te Londen berichten
over de eerste Duitsche luchtaanvallen op
Britsche vuurtorens ontvangen. Vo'gens
deze berichten hebben van de week twee
Duitsche vliegtuigen, die van een niet ge
slaagden aanval op Scapa Flow terugkeer
den, met de machinegeweren geschoten op
de vuurtorens Dnncansby Head en Stroma
aan de Noordoostelijke punt van Schot
land. Er zijn geen slachtoffers gevallen.
De strijd in China
Wang Tsjing Wei beveelt sla
king der vijandelijkheden.
De regeering Wang Tsjing Wei heeft tot
alle troepen in geheel China het ]>evel ge
richt de vijandelijkheden tot nader order
terstond te staken. Tevens heeft de mili
taire commissie instructie ontvangen de
regeering- op de hoogte te houden, vau de
naleving van dit bevel tot wapenstilstand
door de Chineesche troepen. Bevoegde
v, aarnemers ivijzen ei op, dat de Chinee
sche troepen die aan het hevel gehoor ge
ven en de vijandelijkheden staken, zullen!
worden opgenomen in het nationale verde-
digingsleger van de regeering van Nanking.
Seigië
De zorg voor de Belgische voedselvoor
ziening.
Bij Koninklijk besluit is aan alle impor
teurs, fabrikanten en grossiers in levens
middelen en dringend noodzakelijke goede
ren voorgeschreven, dat zij voortdurend een
voorraad moeten hebben, gelijk aan een
derde deel van het maandelijksche ge
middelde der hoeveelheden, welke vooaJ
binncnlandsch verbruik verkocht zijn in de
twaalf voorafgaande maanden. Deze voor
raden, welke binnen een maand moeten,
worden opgeslagen, dienen om te voorzien,
in dc voedselvoorziening des lands.
Finland
Sneeuwstorm vertraagt terugtrekken der
Russen uit Petsamo.
Een zware sneeuwstorm, welke de we
gen blokkeert, vertraagt d'e terugtrekking
der Russische troepen uit Petsamo, welke
geschieden moet krachtens het. Finsch-Rus-
sisch, vredesverdrag. De Finnen trekken!
de voorgeschreven zeven kilometer per dag
op en zullen de Russen ontmoeten.
De betrekkingen tusschen Rusland en
Fiuland.
Dc Uusi Suomi meld't uit Moskou, dat dp
onderhandelingen der Finsclie delegatie z,oo;
ver gevorderd zijn, dat hervatting der di
plomatieke betrekkingen tusschen Rusland!
en Finland nog deze maand verwacht kan!
warden. De Russische gezant te^Riga, Zo-
toff, is tot gezant te Helsinki benoemd.
Paasikivi is tot gezant te Bloskou be-
.oemd. i
Sovjet Rusland
Versterkingen aan dc Mandsjocrijsche grens.
Nu de dooi gaat beginnen zijn volgens
Domei de Sovjet Russische militaire auto
riteiten begonnen met kracht te werken
aan den bouw van kazematlinies langs
de 5000 kilometer lange grens tusschen
Mandïjoekwo en de Sovjet-Unie. Van de/e
kazematlinies worden thans permanente
versterkingen gemaakt.
Militaire waarnemers zien hierin een
voorbereiding van een Sovjel-Russisch op
dringen in den Balkan en het nabij Oosten
na d'e beëindiging van dte militaire opera
ties In Finland' on tevens een Russische
poging om een gevoel van veiligheid' te
verzekeren voor de nationale defensie in
het Verre Oosten.
Egypte
Blijde gebeurtenis aan het hof.
Koningin Farida heeft het leven geschon
ken aan* een dochtertje. Moeder eu ldnd
maken het wel-
^gui^ut sarsehgnt dagelijks, met ait- OJstS
.„ikriag van Zou- <s& ?«eatdag«n.
frys pet kwartaal f 2.—; franco per post
f 3.50. Pros per week- 15 ets. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Adrertentien voor het eerstvolgend mim-
mm moeten vóór elf nor aan kot -Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór uur.
Esn bepaalde plaats van advertentien
wordt niet gewaarborgd.
Pry s der Ad verteritten. van t5 regels f 1
Iedere regel meer f030, in het Zateidngiummer
15 regels ft.80, iedere regel meer f0.33
Reclames f0.75 per regel. incassokosteuDct1?
postkwitanties 15 ets. larieven van advertentie»*
by abonnement zijn aan het Bureau vei Li ygbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advectentten opgenomen 10.50 t/m 15 woor
den, f 0.75 t/m 25 woorden. Ellt woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
*a Woensdags. Kleine Advertentiëntot25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het
Bureau bezorgd
's Zaterdags- Kleine Advertentiön 11.00, mdiea
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
MIJNEN IN NÖORSCHE
WATEREN
a
