m
M
OSLO de stad van
Haraid Hardraade, den Noorman
De winstbelasting
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Vrede vlucht naar vrede-Iand
Tweede Kamer
Eenstemmigheid over de noodzakelijkheid.
Benoeming van raadsheer in den Hoogen Raad
Gemengd Nieuws
Vrachtauto door trein vernield
De boulevard Karl
Johan, de hoofdstraat
van Oslo
(Van een eigen verslaggever).
Onder den linkervleugel vai den K.L.M.-
vogel Rietvink gg-liuift Oslo's zxvarte vlieg
veld Fomebu aan. Zwart, want, deze .bo
dem is één brok graniet en er is heel;
wat dynamiet aan te pas gekomen om er
een behoorlijk {flat vlak van te maken.'
Nog vijf minuten en ik zal in de Noorsche
hoofdstad zijn.
- Mijn verwachtingen waren lioog gespan
nen. Niet zoozeer om wat ik in het hooge
Noorden tè zién zou krijgen, als wel, om
hetgeen ik er ervaren zou, Want-het was
in de dagen vóór den huidigen oorlog. Het
was volop zomer. i
In Nederland- waren we,-^direct-.na_ het
zon-óvei%oUh ^Scïiphöl^'^^g'ëdokéift" in'
het grijs en wit van ré^tjwólkèn en we
hadden met de depressie "geworsteld tot
de hoogte van Esbjerg. We waren boven
de wolken 'uitgeklommen, hadden over een
■witte, eindelooze wolkenzee gevlogen en
■waren weer ondergedoken in nieuwe
sneeuwbergen, tot eindelijk boven het Ska-
gerak de hemel strak blauw werd en de
zee, grootsch en vredig in den zomer
zonneschijn, onder ons lag. Over Knut
Hamsen's boerderij, aan de Noorsche Zuid
kust, zweefden we naai Curistiaansund en
na een kort oponthoud daar tusschen ber
gen, water, paardebloemen, passencon-
trole en een hap frissche lucht waren we
over de -Oslo-fjord, de-bergen en de. zee
'naar Fomebu gekoerst, waar de-Rietvink
nu boven draaide.
Het was een viedevlucht geweest. Een
vlucht, zooals men zich die voorstelt te
maken, wanneer het naar een der Scandi
navische landen' gaat. Een vlucht door
blanke sneeuwwolken,'die. de-fantasie prik
kelden en herinneringen opriepen aan
Vikstin's hóeken van het hooge Noorden.
Het kon niet anders, dacht-ik; of. ..achter
die vrede-vlucht moeit een vrede.land
komen.
Want waar* is de Európeesche
mensch veiliger, dachten we toen nog,
dan in de eenzaamheid van Noor-,
wegen, in .z'n stille dalen en tusschen
z'n hoóge'bergen, waarvan we hoor-
den vertellen .in Grieg's droom'erige
muziek? i
Sindsdien is de wereld veranderd, maar
niet verbeterd. Wat het 'summum van
veiligheid leek, werd een haard van ge
vaar en nu, hoorend van ultimata, nota's
en booze woorden tusschen Berlijn en Oslo,
moet ik denken aan mijn Noorsche zomer
reis, zoo vredig, naar 'n land, zoo grootsch
en massaal van afmetingen, met rustige
zelfbewuste menschen.
Hoofdstad in 't klein.
Oslo is één van de wonderlijkste hoofd
steden van Europa.
De K.L.M.-agent, die me opwachtte, had
er al iets. van verteld. Een-klein stadie en
duur!
't Was allebei waar. Het is een kleine
stad, O3I0 en toch is het een groote stad,
want de grootste stad van Noorwegen.
Het heeft alles ©n het heeft niets van al
hetgeeln andere hoofdsteden tot imposan
te metropolen maakt. Buiten hét paleis
van den koning aan liet eind van de Karl
Johan, de boulevard bij uitnemendheid én
het Storting, hét parlementsgebouw aan
'dezelfde hoofdstraat, zijn er eigenlijKV geen
groote regeeringsgebouwen. Ik heb ver
geefs gezocht naar de verschillende depar
tementen van staat Ik geloof werkelijk,
dat ze allemaal in één gebouw onderge
bracht zijn.
En verder zijn* er opvallend weinig kerk
torens. De hoofdkerk, Driévuldigheidskork,
heeft een -koepel, die niét opvalt en de
toren van de Verlossers kerk is eigenlijk
de eenige, die eenigszins boven de buizen
uitsteekt. Verkeerslichten zijri er wel', maar
heel wonderlijke, doch -verkeersagenten zijn
er weer niét,hoewél liet •verkeer" én-vrij
druk is.' V
Dus een wonderlijk mengelmoes van' te
genstrijdigheden. En toch is deze stad de
hoofdstad, vari Noorwegen. Al was liet al
leen al om haar afkomst: Want niemand
minder, dan Haraid Hardraade, Haraid
Goudhaar, een broer van den heiligen
Olaf, Noorwegen's eersten koning enna-
tiwijd^^èii^^eèftr/éfeiz».. sta3rTih%hèt
jaar 1047 gesticht. Hij was een avontu
rier, en een held. Hij vocht aan het hoofd
der z.g. Waragen in het Byzantijrische
leger en keerde buitbeladen naar zijn va
derland terug. Zooveel - goud liad bij., bij-
eeng-evochten, zegt de kroniekschrijver,
dat geen twaalf sterke kerels liét konden
torsen. Hij oefende dus hetzelfde nobele
beroep uit als zijn landgenooten, de
Noormannen voor wie wé bij het inpom
pen van hét jaartal: „Acht honderd tien
tot duizend tien, inval der Denen en Noor
mannen", op school leerden sidderen.- Maar
het is allemaal vergeten eii vergeven.
Wat er allemaal met Haraid Hardraade's
vredeswerk gebeurd is, na het jaar 1047,
bét is niet de 'geschikte plaats, er hier
over te; vertellen. Het iszooveel., .dat Oslo
met recht Noorwegen's hoofdstad kan zijn,
want haar - historié,--vanOslo tot -Chris-
tiania en van Cbristiania :tot Oslo; is.'de
historie van de natie.
Een kleine stad, 'maar een mooie stad.
Als ik 's avonds laat boven de ski
schans van Holmenkollen - op Frognersete-
ren in aè diepte de stad zie liggen, met
duizenden, lichten aan. het blanke fjord-
•water en de stilte vande. Noorsche zo
mernachten later, onderga, zie1 ik iets van
die schoonheid. Er voor zijn' tallóoze witte
plekken. Zwermen vredesduiven Neen, de
zeilen van vele tientallen jachten, waarop
Noorwegen van den avond geniet. De No
ren zijn een volk met een bijna Zuide
lijken levensgeest. Ze houden van uitgaan
én van mooie kleeren.
Het - allerbest blijkt dat bij een wande
ling over de hoofdstraat, de Karl Johans
Gate, de groote spil, waarom heel Oslo
draait. Daar is alles gevestigd wat er toe
dient óm het leven-van den Noor te ver
aangenamen. Daar staat de universiteit;
daar is ook de plaats waar Oslo, Oslo
ontmoet en daar kunt u een keur van de
meest, uil gelezen toiletten bewonderen, in
de meest fantastische kleuren, voorts het
best aangebrachte lippenrood, dat zich
denken laat en zeer charmante kapsels.
Echt Noorsche kapsels. Dit hier zijn alle
maal Brunehilde's,- zooals ze door de Ger-
maansche sagenwereld wandelen, het hoofd
fier rechtop, bekranst met een gulden
overvloed van blonde haren. Dochters van
Haraid Goudhaar)
En dan valt bet u direct .op, hoeveel
meer vrouwen, dan mannen er hier zijn
en het is dan niet moeilijk een verklaring
te vinden voor al die "groote uiterlijke be
valligheid. Er zijnzeven vrouwen op één
man in dit groote land!
Lotta's.
Het is de kwaal van alle Scandinavische
landen en met alle respect voor haar feno
menale prestaties in Finland, over de
werkzaamheid van de Lotta's in het Noor-
-den behoeft men zich toch niet al te
zeer te verbazen, want de Scandinavische
vrouwen zijn mannenarbeid gewend.
Juist omdat het aantal mannen in ver
houding maar zoo klein is, ziet men de
vrouwen in Oslo-in de meest uileenloo-
pende beroepen werkzaam. Ze veegden de
bladeren - op de Eidsvoldplads voor het
Stortingsgebcuw en ze prikten de papier
tjes -weg, die hier, en daar in het slotpark
rond het'Koninklijk paleis lagen. Ze hark
ten daar ook de bloembedden aan en
hielden "de "graven schoon op het groote
kerkhof 'achter de St. Olafskerk, waar o.m.
Ibsen. rust. De vróuwen doen het werk op
de kantoren, achter de stuurwielen van
taxis, autobussen en vrachtauto's en in de
plantsoenen en openbare gebouwen.
Daarbij 'Komt dan nog, dat de Noren een
zeer sportief volk zijn. De natuur dwingt
hen tot allerlei gezonde sporten. Des zo
mers zwemmen en watersport, des win
ters skiën en» schaatsenrijden. Sportieve
figuren zijn 'hét allemaal, zoowel de man
nen a's de vrouwen. Dat gevoegd bij de
noodzaak-om allen arbeid- aan te,, vatten,
kweekt,- .wat "dé: vrouwen, betreft,- hel ge
slacht, waaruit- de Lotta's t voortkomen.
Dondere wolken.
Aan die. mogelijkheid dacht ik met op
die prachtige zomerdagen, waarin alles
zoo vredig was in dit land' van bergen en
water, van groene hellingen en grauw ge
steente, dit land van bard werkende
krachtige menschen. In de. tuinen van
Bygdv, de kleine lusthof nabij Oslo, waar
ó.m. de koning in den zomer resideert,
bloeiden de rozen zoo overdadig en zoo
uitbundig.én langs de' berghellingen ston
den de trossenblauwe, witte en gele bloe
men, en 's nachts wilde hét er maar niet
donker wordeiy zoo drong hét licht van
dè middernachtzon," dat de Noorderhemel
groene en blauwe tinten gat, lot hier door.
En nu is" heb. een. paar maanden later
en reeds donderen-tie kanonnen over de
stilte van het Oslo-fjord en ontruimen de
Noren- hun hoofdstad, waarboven vijande
lijke vliegers een sombere1 dreiging vor-
.nien.
Wat ik van het Noorscheleger zag,
waren dé "zeer. ,'oüdcrwetsch .uitgedoste gar
de-soldaten,. dié,"met mdrükk'vékkende ach
terladers) gewapend, Voor...het -iKortingsslot
■óp èn neer drentelden én het'éenige dat
erg schrikaanjagend aan hen- was, waren
de geweldig zware schoenen. Vijftien pas
sen heen, "vijftien passen .terug, zoo lie
pen ze opbet voorplein op...;en neer.
Kanonnen van oud model,- richtten de
loopen v*n het fort Akershus dreigend
naar het Oslo-fjord, maar. ze stonden er
meer alseen herinnering aan oen rumoe
rig en roemrijk verleden begroetten
ze niet de Noórdpoolvaardérs, a'.s ze thuis
'kwamen?'dan om in a'ciicven dienst
te'treden."
E11 óp wie zouden ze schieten?
Zoo .naïef .waven, we in den, nog geen
jaar achter ons liggenden zomer.
Nu."wétén„ wë-.'méer en we. vragen ons
af, hóe dit mooie groote lAnd, er straks
uit zal zien, als weer een zomer de bloe
men op IlolmehkoJlen en dijn Ekeberg in
overdaad bloeién. doét.
Denemarken door Dnitselie troepen bezet. Terwijl dc soldaten binnenrukken, zien
de inzittenden van een passcerenüc autobus belangstellend toe. (fele-foto.)
vv.'.'ïfr
De autobussen zijn weer in eere hersteld, nu de beperkte dienstregeling der Ned.
Spoorwegen, „op hoog bevel" is ingevoerd. Het bus-station nabij de hoofdingang van
Amsterdam C.S;
'ir
Alvorens de behandeling van het wets
ontwerp heffing van een winstbelasting!
voort te zétten', heeffc'de Tweede Kamer
gistermiddag een -nominatie opgemaakt
voor de vacature in den hoogen raad, ont
staan "door het eervol ontslag van den
raadsheer dr. Kranenburg. Als nummer één
'.is 'op de" voordracht- geplaatst-prof.' dr. P.-
;.A. J: Losecaat-Vermeer, hoogleeraar aan.
de gemeentelijke niversit-eit van Amsterdam
en raadsheer-plaatsvervanger, in hetge-
rechtshof aldaar. Als tweede en derde
•paan op de nominatie jhr. dr. A. K. C.
de Brauw, advocaat en procureur te
's-Gravenliage én prof: dr. R, P. Cloverin-
ga, hoógleeraar 'aan de rijksuniversiteit te
Leiden én rechter-plaatsvervanger.in de
rechtbank te 's-Gravenhage.
Ook" gisteren heeft geen der vier spre
kers, die over het wetsontwerp heffing,
van een winstbelasting het woord1, hebben
gevoerd, zich daartegen verklaard, hoewel
'verschillende bezwaren, en wenschen wer
den geuit. De heer Bierema (lib.) ver
klaarde zich niet geheel voldaan over het
wetsontwerp, een groot-bezwaar achtte hij
het, dal het geen stimuleering tot reserve
vorming inhoudt. Hij noemde, liet voorts
een eisch van billijkheid' dat lichamen, die
een zelfde bedrijf uitoefenen,, op gelijke
wijze door dé belasting worden getroffen,
onafhankelijk van don: rechtsvorm, waarr
onder zij dat doen. In dit verband vroeg
spreker, waarom de Nufsspaarbanken niet
en do boerenleenbanken wel onder, de
winstbelasting vallen. De instelling van een
afzonderlijke beroepsinstantie achtte de
heer Bierema wenschelijk en d'e regeling
ter voorkoming van dubbele belasting
noemde hij onvoldoende.
Welke invloed heeft winstbelas
ting op reservevorming?
Het -cnristelijk-historische lid', de heer
Rutgers van Rozenburg, zeide er
kentelijk te zijn, dat de minister op ver
schillende punten aan de bezwaren van
het voorloopiig verslag is tegemoet geko
men. Ook d'eze spreker vroeg, evenals en
kele sprekers van gisteren, wat onder
winst moet worden verslaan. Hij was van
oordeel, dat de minister de reserveering
sterk kan bevorderen door de wijtze, waar
op hij dte belasting heft. Ten aanzien van
een centraal lichaam van beroep, sloot spre
ker zich aan bij d'en heer Bierema on hij
verklaarde tenslotte dat lïet ontwerp on
danks de vele bezwaren te aanvaarden is,
want liet geld; moet er nu eenmaal zijn.
Ook de heer' Visser (comm.) zeide ern-
sliro bezwaren te hebben, daar hij ons ge-
heele belastingstelsel volstrekt onjuist acht
te., Wel gaf hij dit ontwerp de voorkeur
boven de dividend- en tantième-belasting.
Doch hij achtte het een bezwaar, dat de
heffing proportioneel enniet progressief
zal 'zijh; Ook" noemde'hij het onjuist, dat'
de coöperatieve vereenigingenonder de
regeling vaflen. De nationaal socialisti
sche spreker, de heer Rost-van Ton
ningen, tenslotte zag geen reden voor
opheffing, van de tantièmebelasting en hij
meende, dat winst zwaarder kan warden
belast dan met tién procent. "Voorts be
pleitte hij een vérbod' van kapitaalsvlucht
eneen heffing ineens en hij vroeg den
minister voorloopige aanslagen en' voor
uitbetalingen. der winstbelasting mogelijk te
maken. Ondanks -ernstige..bedenkingen ver
klaarde spreker voor het ontwerp te zul
len stemmen, daar hij er principieel mede
acooord' gaat.
Jhr. nr. De Geer aan het
•woerd.
In zijn antwoord zeide de minister van
financiën, jhr. mr. De Geer, dat hij
altijd, óp het standpunt heeft gestaan, dat
tusschen dividend- en tantième belasting
en winstbelasting geen principieel verschil
bestaat, doch dat de vervanging slechts een
kwestie van belastingtechniek is. De eer
ste is een veel eenvoudiger methode om
hetzelfde doel te beneiken, doch ra en heeft
tenslotte de winstbelasting aanvaard, daar
een bepaald soort naamloozc vennootschap
pen de reserroering, die bij die belasting
wordt gehandhaaft, heeft misbruikt. De
winstbelasting behoeft echter don zin tot
reserveeren niet te schaden. Mits zij bin
nen redelijke grenzen wordt gehouden. De
voornaamste reden voor de indiening van
het ontwerp noemde de minister het stop
pen van een lek in do dividend- en tan
tièmebelasting naast de noodzakelijkheid
van versterking van do landsmiddeleu. In
antwoord op don heer Rost van Tonningen
zeide de minister, dat de tantièmebelasting,
zooals die spreker zich die voorstelde, reeds
lang niet meer wordt geheven. Voor een
gedeeltelijk tijdelijke winstbelasting, zooals
de beer Wagenaar had bepleit, zeide mi
nister De Geer niet veel te gevoelen. Ook
als een belasting niet tijdelijk is ingesteld,
kan men haar later altijd verlagen. De op
merkingen betreffende de winstbepaling be
sprekende,.'.: diende, de minister .eed nota
vam .wijzigingen...in,, waardoor reservevor
ming ter egaïlséering varT kósten, en lasten
onbelastbaar zal worden gemaakt. Indien
dit noodig zal blijken,- zal. spreker het in
stellen van voorloopig aanslagen overwe
gen. f.
Bij de behandeling der. artikelen, lichtte
de heer De Visser (comm.) een amende
ment toe, dat tot strekking hadde co-
operatieve verbruiksvereenigingen buiten de
regeling te doen vallen. Het werd echter
niet voldoende ondersteund en kwam niet
in behandeling. Door don heer IJzer
man (s.d.) werd een amendement toege
licht, dat beoogt de mogelijkheid te'doen
openen, dat rechtspersonen, b.v. naamlooze
vennootschappen, waarvande aandeelea
niet alle, maar wel op een zeer klein aan
tal na, in handen van een of meer publiek
rechtelijke. lichamen zijn, onder de vrij"
stelling der belastiug worden gebracht. De
heer IJsselmuiden (r.k.) was van oor
deel, dat er niet te veel vrijstellingen vóoc
dergelijke overheids naamlooze vennoot
schappen moeten bestaan en de heer T e u-
lings (eveneens r.k.) vroeg zekerheid over
de positie van de pensioenfondsen."
Door de afsluitbooinen gereden.
Gisteravond omstreeks half negen reed
te Waalwijk een vrachtauto door den af
sluitboom van een bewaakten spoorweg
overgang, vermoedelijk ten gevolge van een.
defect aan den wagen.
Op bet zelfde ooge.nblik naderde een
trein uit de richting Lage Zwaiuwe, welke
de vrachtauto greep en een zestigtal me
ters meesleurde.
Do chauffeur, Van Heumen genaamd, die'
het gevaar op het' laatste oogenblik zag,
sprong nit de cabine en kwam.er daar
door "mét den schrik af. De auto werd'
geheel vernield.
Met een vertraging van een half uur,
zette de trein de reis in de richting *s-Hér-
togenbosch voort. 1
Noodlottige aanrijding.
Gistermiddag is op het kruispunt Rochus;
senstraal— Heemraad singel te Rotterdam, de
71-jarige voetganger A. Brouwer uit de Cor-
verslraat, bij het oversteken aangereden
door een personennauto, bestuurd door den
24-jarigen militair C. E. L.
De oude man werd tegen den grond ge
smakt. Zeer ernstig gewond is hij naar
het ziekenhuis vervoerd, waar hij later is
overleden.
DER
DONDERDAG, 11 April 1940. No. 22449
