Schiedam Uw
t
De Laatste Bus
De Duitschers in Noorwegen
Wilton Karpetten
SIOOMWASSCifERI! „EDELWEISS"
"""ÜSZ'So" f 4J.SO
B. «au Mains' Mngimhting NI
De ..vervelende" oorlog heeft een slagveld
gevonden. De overrompeling. Het psycholo
gisch effect van den bliksem-overval
(Van «azen correspondent).
Stockholm, eind April.
Bij een dorp aan de Drontheimsfjord,
e-cn doodgewoon Noorsch dorp van
lichte bonten huizen bij ©en aanleg
steiger, waar de menschen veertien da
gen geleden nog rustig in de avond
stilte op de postboot stonden te wach
ten om te zien wie er kwam en te
praten over 't weer en het voorjaar,
dat nu eindelijk komende was bij
zoo'n stil, vredig Noorsch dorp zijn
nu voor de eerste maal in dezen oor
log Britsche en Duitsche troepen
slaags geraakt. Daarmee heeft de oor
log, die een slagveld zocht, eindelijk
zijn eerste slagveld gevonden, daar
mee is de „vervelende" oorlog van
de groote mogendheden dan ten lan
gen leste werkelijk aan den gang ge
komen, daarmee is ook de strijd in
Noorwegen zijn tweede stadium inge
gaan.
Moeilijk oper&tieterrein.
Niemand kan zeggeu, boe deze strijd zicb
verder zal ontwikkelen en bet beeft weinig
zin vermoedens te uiten en veronderstel
lingen te maken, die toch niets anders dan
louter veronderstellingen en vermoedens
kunnen zijn. Men weet alleen, dat het
Nooorsche terrein niet bizonder geschikt is
voor groote operaties met al zijn kloven en
loodrechte rotswanden, zijn smalle dalen
en wipe bergwoestenijen, zijn weinige we
gen en nog sehaarscher spoorlijnen. Waar
mee nog niet gezegd is, dat in den strijd
tasschen den beschermer en den bevrijder
niet ontzettend veel verwoest kan worden
van wat de Noren hebben opgebouwd, van
wat den Noren lief is.
Het vliegveld Sola bij Stavanger, een der
mooiste en modernste vliegvelden van
Europa en de trots van de Noorsche lucht-
vaartmensehen, wordt geregeld door de
Britten gebombardeerd1 om te verhinderen,
dat dn Duitschers het gebruiken als basis
voor vluchten over de Noordzee.
Zeli hebben de Noren vele bruggen in
do lucht laten vliegen, wegen vermeld!, met
groote moeite en kosten gebouwde stuw
dammen van electrische centrales met een
lading dynamiet opgeruimd, om de Duit
schers afbreuk te doen, om hen op te
houden en den terugtocht te dekken van
de eigen zwakke troepen.
Elerum is gebombardeerd, omdat het
«ran vluchtend parlement een uur of wat
«n de mak bood, het gehucht Nybergsund
is in de ascb gelegd door Duitsche vlie
gers, die met hun machinegeweren een
uur lans systematisch de omgeving „af-
hariden". Van de kerk in Rristiansand is
de toren weggeschoten en er zullen daar
en «p andere plaatsen, waar reeds gevoch
ten is vele huizen aan splinters geslagen.'
zijn.
Nu Legint zich in het Noorden een front
te vormen, waarvan waarschijnlijk Drant-
heim een der voornaamste pranten zal zijn.
Dronlheïm met zijn dom, waaraan knappe
architecten an bekwame steenhouwers en
talentrijke beeldhouwers nu na eeuwen
-weer werkten om hem eindelijk te vol
tooien, maar waarvan de overlevering zegt,
dat hij nimmer af zal komen.
Ook Beigen ligt in de strijdzöne, het
oude, mooie, romantische Bergen, waar het
er nu juist naar begon uit te zien, dat het
streven om de oude koopmanshuizen aan
de Tyskebrygge tot in lengte van dagen
ongerepit te bewaren, met succes bekroond
zou worden. Aan de mogelijkheid, dat er
misschien een brandbom zou vallen tus-
scben de dicht -opeen gebouwde oude hou
ten huizen, waar met het oog op 't brand
gevaar geen kaars aangestoken en geen
pijp gerookt mag werden, had wel niemand
ernstig gedacht.
Vóór de Britsche torpedojager „Cos
sack" de „Altmark" in een Noorsche
fjord beschoot, vertrouwde de Noren
er over 't algemeen ook op, dat de
neutraliteit, die zij gekozen hadden
en die zij eerlijk bewaren wilden te
genover heide oorlogvoerende paitjen,
door de groote en machtige mogend
heden gerespecteerd zou worden, ook
al beschikte Noorwegen, het dun-be-
volkte Noorwegen met zijn 3400 ki
lometer lange kust, dan niet over mid
delen om aan de machtigen respect
in te boezemen.
Onbevoorreid.
Noorwegen was niet voorbereid op een
aanval van een groote mogendheid, mo
reel niet en militair niet, het liet zich
overrompelen, het kon overrompeld worden
en het is niet onmogelijk, dat het juist
daarom overrompeld, juist daarom door
de Duitschers bezet werd. Was Noarwegeu
waakzaam geweest, dan zou de kans op het
slagen van een „bliksem-overval" veel klei
ner geweest zijn, want de voornaamste stra
tegische punten konden zeer goed tegen een
indringer beschermd worden.
Maar Noorwegen was niet waakzaam. Op
den avond van den achtsten April, toen
er vlak onder de kust een Duitsch troepen
transportvaartuig vergaan was en de „na
tionalisten", wier leider Quisling denzelf
den dag uit Berlijn naar Oslo teruggekeerd
moet zijn, uiterst oproerige strooibiljetten
verspreidden, werd geen enkele bizondere
voorzorgsmaatregel genomen!
Waarschijnlijk was het toén trouwens
toch al te laat om nog iets te kunnen on
dernemen, waardoor de Duitsche occupa
tie in belangrijke mate bemoeilijkt was,
want nu achteraf wordt het steods duidelg-
kei, dal hei slagen van de actie voor een
zeer belangrijk deel is toe te schrijven aan
de algemeene ontsteltenis en de algemeen©
verwarring, die er te Oslo ontstond, toen
men opeens, volkomen onvoorbereid ver
nam dat de Duitschers kwamen.
Duitschers onder het dekzeil.
Voor die verwarring hebben Noorsche
„nationalisten" gebruik gemaakt om den
boel neg meer in de war te staren en
hoe groot die verwarring was, kan oa.
blijken uit het. feit, dat 's nachts om
streeks éón uur de koninklijk© familie ge
wekt, werd, opdat zij vroeg in den mor
gen samen met de regeering en bet Stor
ting naar een veiliger oord buiten de
hoofdstad zou kunnen vertrekken, maar dat
er naar een betrouwbaar lid van het
Storting aan een betrouwbaren Zweedschen
journalist verleid heeft vergeten werd
velschillende belangrijke archiefstukken
van de regeering mee te nemen, hoewel
veel minder belangrijke papieren wei in
veiligheid gebracht zijn.
Of een ander voorbeeld: de wacht van
het slot Akersbus, het militaire centrum
van cfo hoofdstad, stond in den morgen
en bloc te kijken naar een gat, dat een
Duitsche hom vlak buiten den slolsmuur
had geslagen, zoodat de toegangen tot het
slot onbewaakt waren en niemand om
keek naar de vrachtauto's, die op een
rijtje door de poort binnen kwamen rij
den, tot opeens de dekzeilen van de auto's
afvlogen en Duitsche soldaten hun ma
chine«*ewexen en automatische pis'toleu
richten op de slotwacht, die veel te ver
bouwereerd was om aan tegenstand te den
ken.
Zoo kregen de Duitschers Oslo in han
den, De troepen, die met muziek voorop
de Noorsch© hoodfstad binnen marcheer
den, kwamen pas later, toen Duitsche pa
trouilles alle belangrijke punten hadden be
zet en „nalionalisten" zich van de micro
foon van den omroep hadden meester ge
maakt om de bevolking te vertellen, dat
majoor Quisling de regeering had overgeno
men en dat er geen verzet tegen de Duit
sche beschermers gepleegd mocht worden.
Het verraad van Quisling.
Vele Noren zijn geneigd de heele schuld
voor het slagen van den Daitscben overval
op Quirting en zijn aanhangers te gooien.
Bet kan niet ontkend worden, dat hun ver
raad van veel beteekenis is geweest en dat
de medewerking van Noren voor de Duit
schers bij hun voorbereidingen en hun be
rekeningen waarschijnlijk een uiterst be
langrijke factor was.
Het zal geen toeval geweest zijn, dat
juist dezen nacht van 8 op 9 April op ver
schillende belangrijke militaire en civiele
pesten „nationalisten" de wacht hadden, of
dat enkele dagen tevoren de burgerwaoh-
ters te Oslo om onbekende redenen hum
wapens en verdere uitrusting hadden moe
ten inleveren. En het moet met uitgeslo
ten geacht worden, dat Quisling verwacht
beeft, da!_ vooral door zijn ingrijpen elk
verzet voorkomen of verhinderd kon wor
den, zoadat de occupatie even vlot ver-
loopen kon als dat in Denemarken het ge
val was. In elk geval is het hoogst on
waarschijnlijk, dat de Duitschers hun .kost
bare oorlogsschepen de Oslo-fjord met zijn
nauwe doorvaarten en zijn sterke, diep in
de granietrotsen ingebouwde en daardoor
zelf practisch onkwetsbare batterijen in ge-
stuuru zouden hebben, wanneer zij er niet
tarne Ijk zeker van waren geweest, dat er
niet geschoten zou worden. j
Er is, men weet het, wel geschoten er) j
goed ook, o a. door den mijnenlegger „Olav j
Trypvassom", Dit kwam echter meQ-doordat
doordat de commandant van dit schip in
tegenstelling tot andere hooge militairen j
loyaal tegenover de wettige regeermg ge-
bicven zoo zijn, doch doordat de va'sche
orders van de '„nalionatisten" hem door
een toeval met' bereikten' Andere loyale
militairen zijn "tloor orders en berichten
van de nationalisten èn doordat zij geen
verbinding met de geëvacueerde regeering
of met het eigens ver m 't binnenland on
derdak gebrachte Noorsche hoofdkwartier
konden krijgen, 'in de war geraakt.
Verwarring.
Veel, dat men aanvankelijk geneigd was
als verraad' van hooge militairen te
beschouwen; blijkt een. gievolg te zijn
vam de verwarring, die precies vol
gens de theorie van den „bliksem-
overval" 'door den plotselingem in
val van de Duitschers in het niets
kwaads vermoedende Noorwegen ge-
NIEUW- EN VERBOUW
Gebr. Huyskes Architecten-Aannemers
G. A. DE WINTER
Westmolenstraat 16-18 - Teief. 68519
Fa. V. L BORRANI - SCHIEDAM
Schoorsteenveger, Rookverdrijver, Metseiaai
RADIO - ELECTRIGITE1T
C. v. d. MOST
Schiedam, Uw woonstad
dan BROOD van Krommenhoek
Singe) 101, Hoogstraat 72, Tel. 69551-67545
Door
CECIL FEEEMAN CEEGG
i 31)
„Neen, mijnheer. Hij had al de kieren
van de ramen met kranten dicht ge
stopt, maar ik vermoed, dat er-heel wat
gas' door dien ventilator ontsnapt moet
zijn-"
„hn had hij de kier onder de deur dicht
gestopt?"
„N neen, mijnheer, ik geloof het
met."
„Neen, dat denk ik ook niet dat zon
onmogelijk geweest zijn," mompelde de
inspecteur, meer in zichzelf dan tegen de
anderen, terwijl hij in gedachten met duim
en wijsvinger van zijn rechterhand langs
zijn km streek.
„Hoe zit het met den hoed en de hand-
scnoenen van mijnheer Hamper? Ik heb
gehoord, dat die hier nog lagen. Vond
zijn zoon het niet de moeite waard, die
mee te nemen?"
„Hij gaf ze mij, mijnheer," zei juffrouw
Hick. Hij had er niets aan."
„Waarom niet?"
,,Te groot," was het min "of meer lako-
meke antwoord.
„Te sroot?" herhaalde de inspecteur
ongeloovig. De hospita was verontwaar
digd.
„Demct n, dat ik ze gegapt heb?" nep
zij uit. „Ik zal ze gaan halen, als u
wilt."
„Als n zoo vriendelijk zoudt willen
zijn." Heftig verontwaardigd marcheerde de
dame af, terwijl de inspecfenr glimlachte.
Hij verdacht er haar sterk van, dat zij
ze inderdaaa gegapt had.
„Eli neem me met kwalijk, mijnheer,
maar eh waarom wilt n die zien?"
vroeg de agent schuchter, blijkbaar er op
uit, zooveel mogelijk te leeren.
„Omdat ze zei, dat ze te groot waren.
Je hebt den zoon toch gezien?"
„Natuurlijn, mijnheer."
„En" inspecteur Hïggïns haalde een
vel papier uit zrjn zak. „Hier is je sig
nalement van zijn vader, Henry Hamper:
hoog vijf voet één, borstbreedte negen
en twintig, enzoovoort, enzoovoort. Klein,
bijna nietig. En de hoed en de handschoe
nen zijn le groot voor den. zoon."
„Ban heeft ze ze dus gestolen?"
„Ik begm het te vreezen."
Juffrouw Hick, kwam weer binnen met
den boed in haar eene hand en de hand
schoenen in de andere. Ze stak ze den
inspecteur driftig toe.
„Hier zijn ze
„Bent n bereid, te zweren, dat ze den
doode toebehoord!
schapen weid. Die verwarring zou lang
zoo groot en zoo ernstig niet zijn ge
weest, wanneer Noor, egen voorbereid
geweest was op de eventualiteiten, die
een oorlogstijd ook voor neutrale lan
den met zich kan brengen.
Schuilkelders waren er, op enkele uit
zonderingen na, niet en het is begrijpelijk,
dat tienduizenden stedelingen in panische
ancst de bosschen en de bergen in ge
vlucht zijn, zonder iets mee te nemen, zon
der te weten, waar ze hem moesten gaan,
toen zich plotseling de mogelijkheid van
bombardementen^ dreigend voordeed. Vel©
militaire centra, vielen de Duitschers ge
makkelijk in handen, doordat zij hun be
zetting van Noorwegen juist ondernomen
op een tijdstip, dat er door troepen uit
vele plaatsen oefeningen vèr buiten de
garnizoenen gehouden werden.
Duizenden dienstplichtigen hebben de
mobilisatiecentra niet kunnen bereiken,
duizenden anderen hebben zich na enkele
dagen over moeten geven wegens gebrek
aan munitie of doordat hun wapens niet
goed waren. Een militaire radio-dienst
schijnt er niet geweest te zijn of althans
niet gefungeerd te hebben, zoodat do mili-
faue autoriteiten zich van de gewone te
lefoon- en telegraafdiensten bedienen
mees ten, die vrij gemakkelijk door de Duit
schers en liun Noorsche helpers misbruikt
konden worden.
Het is eigenlijk een wonder, dat er on
danks de verwarring en ondanks de drei
gementen van de Duitsche bezettingsauto-
riteilen, ondanks de geweldige handicap
van onvoorbereid-te-zijn en te-laat-te-ko-
men, in verschillende deelen van het land
een verzet gegroeid is tegen de Dioitsohers,
dat hun in aiie geval op verschillende
punten voor onverwachte moeilijkheden
heeft gesteld. Dat wonder kan met alleen
verklaard worden door het feit, dat de Ge
allieerden de Noren te hulp ziju gekomen,
maar ook en vooral door den vrgheidswil
van de Noren, den heel ouden eo heel
sterken, vrgheidswil van deze Noardelin-
ggiii BERTIL J.
INGEZONDEN
Gemobiliseerden en «ie aangifte 1 Mei 1940.
Het mag als algemeen bekend worden
geacht, dat de invulling van het aangifte
biljet inkomstenbelasting velerlei moeilijk
heden biedt.
Van bizanderen aard zijn deze wel voor
de gemobiliseerden, wier bron van inko
men belangrijk veranderde of misschien
wei geheel verloren ging.
Hot is daarom goed! de aandacht ie vesti
gen op eenige, van de wettelijke bepalin
gen afwijkende, regelen, die de minister
van fiaamciëm voor de gemobiliseerden
heesft gegeven.
Voor hen moet als bron van inkomen
op 1 Mei 1940 worden aangenomen, due
van gemobiliseerd' militair. De daaruit
voortvloeiende geldelijke voordeelen moe
ten, naar de te verwachten opbrengst over
het belastingjaar 19401941 worden aan
gegeven.
Als militaire inkomsten warden niet
gerekend: kost, inwoning, kleedimg en ver
dere verstrekkingen in natura ten "behoe
ve van den gemobiliseerde. Evenmin het
z.g, zakgeld voor militairen beueden den
rang van anderofficier.
De inkomsten uit de burgerlijke betrek
king moeten als uit de oude broa vloeien
de worden beschouwd, indien zg' ten volle
doorloopen. In het andere geval moet ge
acht worden een nieuwe bron te zijn ont
staan, n.1. het recht op een van het leven
afhankelijke periodieke uitkeering.
In verband hiermede heeft de minister
bepaald, dat voor de z.g. kleinere «ijveren
(genoemd worden kappers, schilders, bak
kers en dergelijken) wier bedrijfswinst groo-
'endeels afhankelijk is van den persoon
lijken arbeid van den ondernemer, mag
worden aangenomen, dat er ook voor hen
een nieuwe brou van inkomen is ont«
staan. Bij de aangifte kan dus met de
verminderde winstcapaciteit worden teke
ning gehouden.
Tenslotte moge er nog de aatufcc t op
gevestigd worden, dat de z g. kostv i.mers-
vergoeding niet aan den gemobiliseerde
zeive, doch aan zijn betrekkingen wordt
toegekend'. Voor hen vormt d'eze vergoe
ding dus een bron van inkomen.
Voor gehuwde gemobiliseerden zal «lit
laatste met veel verandering brengen,
daar het inkomen van de vrouw in d©
meeste gevallen tot het fiscale inkomen
van den mam wordt gerekend.
Bij dit alles moet men er mede reke
nen, dat deze vrijgevige bepalingen be
rusten op utiliteitsoverwegingen en er dus
geen verdere consequenties aan vastge
knoopt mogen worden.
Daar het niet mogelijk is in het korte
bestek van een dagbladartikel de volledige
mogelijkheden, die deze aanschrgving vau
den minister biedt, op te nemen, hebben
ondergefeekendten, de te Schiedam ge
vestigde leden van den bond van belasting
consulenten, de volledige aanschrijvingen
op hun kantoor voor gemobiliseerden ter
inzage gelegd.
H. KORVING,
Prof. Kam. Ónneslaam 153b.
S. WIELING,
Jan Stecastraat 77.
Schiedam, 4 Mei 1940.
„Op dm bijbel, als het moet"
„Zgn dit dezelfde, Summers?"
„Zeker, mijnheer. Ik geloof het wek An
ders in ieder geval precies eender."
„Dank je wel"
De inspecteur onderzocht den band in
den hoed, en ook de handschoenen. Tot
ontzetting van den agent zette hij daarop
den hoed op zrjn hoofd. Deze zakte tot
over zijn ooren.
De hospita gnuifde. „Ziet n wél, ik heb
liet wel gezegd. Te groot voor u."
„Ja," zei Higgins vriendelijk, „zoo is
het." Hij keek den agent eens aan en
vervolgde dan: „Ik zal deze honden juf
frouw Hick."
„Nee toch zeker."
Inspecteur Higgins gaf maar geen ant
woord. Na een korte pauze vervolgde hij:
„Nu rtan, waarde dame, ik heb begrepen
dai Hamper bij twee gelegenheden dron
ken thuis kwam en dat hij cle tweede maal
binnen gebracht werd door een agent en
een anderen man. Hoe zag -die andere man
er uit?"
„Een groote kerel. Grooter dan u.
„Het- was Zondagavond, niet Waar?
Vertelt u me eens precies, wat br ge
beerde."
„Hij werd in een tan thuis gebracht en
die twee droegen hem naar boven. Zij leg
den hem op het bed en een van hen
stak het gas aan.tt
„Ah," luidde een onwillekeurig© inter
ruptie van uvn inspecteur. „Ik zie, dat u
nog geen elec'nsch Mcht hebt."
„Neen, mijnheer, dit heele blok niet. De
huisbaas wil het met laten aanleggen.
Hij wil, dat we het zelf betalen."
HOOFDSTUK XIV.
Waarin hij een enden vriend ontmoet.
„De politie-agent en de groote man ble
ven dns ongeveer twintig minuten. En
daarna hebt u Hamper met meer levend
gezien?"
„Zoo is het, mijnheer. De volgende maat,
dat ik dien Hamper zag, was Dinsdag,
toen deze heer hier en de dokter kwamen.
Toen was hij er geweest."
Inspecteur Higgins dacht eenige oogen-
hlikkm scherp na, waarop zijn ondervra
ging in een andere richting ging.
„Hoe lang verhuurt u hier al kamers?"
„Zes jaar. Ik had vroeger een huis in
Not ling Dale."
„Dan kent u geen huis, Bustroade's Buil
dings genaamd?"
„Neen, mijnheer, nooit van gehoord."
„Mooi. Wij gaan do." Inspecteur Higgms
haalde den sleutel oit zgn zak eh na
den hoed en de handschoenen uit de ka
mer te hebben meegenomen, sloot bij de
dent aan den buitenkant af, waarna hij
den sleutel weer in zijn zak liet glijden.
Juffrouw Hick sloeg hun vertrek met den
A. J. VAN WASSENAAR
Corsetten Bustehouders Corseletten
Buikbanden en Elastieken Kousen
hoed en de bandschoenen) met inwen
dige woede gade.
Inspecteur Higgins had zich in zijn
kamer, op Scotland Yard, opgesloten en
den portier gezegd, dat hg niet gestoord
mocht werden, tenzij het iets heel drin-
Hij wïlae nadenken. Over dit raadsel1
van dm dood van Henry Hamper.
Hij vroeg zich af, of de uitspraak: zelf
moord, ten gevolge van gekrenkte geest
vermogens, niet dichter bij de waarheid
geweest zou zijn, indien deze geluid zou
hebben: moord door, een of meer onbe
kende 'personen.
De moord op de bus en de dood van
Henry Hamper, schenen op de een ot
andere- wijze met elkaar in verband te
staan. De jonge Hamper wist iets, maar
hij was de politie ontlóopen, en in ieder
geval was er niets, dat hem het ïecht
gaf, den jongen te arresteeren. Wanneer
zij hem vonden, konden zij hem slechts
uitnoodigen, mee je g*an naar een politie
bureau, eu indien hij daar niets voor
voelde, konden zij hem niet dwingen. In
dien hij bereid was, aan hun verzoek ge
volg te geven, zouden zij hem moeten
waarschuwen voor de mogelijke conse
quenties, indien hij een verklaring wilde
afleggen. Aj die nieuwe bepalingen waren
eenvoudig hopeloos.
(Wordt verenigd).
Stadhouderslaan 24 Prins Fred H straat 39
TELEFOON 67713
WONINGBUREAU „SCHIEDAM-WEST"
NIEUWE HAVEN 83 - SCHIEDAM - TEL 68753
Huur en Verhuur
Koop en Verkoop
van Onroerende Goederen
Speciaal In het verbeteren van schoorsteenirek
ALLÉÉN Lange Achterweg 33, Tel. 68421
ROTTERD.DIJK 250 - TELEF 67776
BEZORGING DOOR DE GEHEELE STAD
N.V. MELKHANDELAREN VEREENIGING
„Db LANDBOUW"
Vel leve» 16-18 SCHIEDAM Teieloon 68239
Vraagt Uw leverancier onze GEPASTEU
RISEERDE KARNEMELK IN FLESSCHEN
WWEE- doet je
SINGEL 128 TELEFOON 67844
COP5ETTIÊRE LANGE HAVEN 12S
UITSLUITEND MAATWERK EIGEN ATELIERS
gends was.
