I
j 1
II
Wmm
m
I
„Op de grens van twee werelden"
msmmm
llilÉïlP
m
m mmmmm
■p&j
lül
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHECOURANT
IÉ
I I
Dr. H. Colijn bepleit een Krachtige centrale
regeering in een constitutioneele monarchie
onder het Huis van Oranje. Maar de stem
des volks moet blijven klinken.
De oorzaUen van den oorlog
en liet verval der
democratie
mtn
MWmmmmËgrzmiê
rwm.
m&mm
mbk?.
SINNEMIAND
Nieuw raadhuis
Het verordeningsblad
m
fw
;t s;
i -P-
M
Dr. li. C'o-liju heeft een brochure doen
verschijnen onder den naam: „Op de
grens van twee werelden".
„We slaan op de grens van twee we
relden", aldus dx. Colijn in den aan
hef. „Voor ons is daarbij de lieer-
schende vraag, welke gedragslijn het
Nederlandsche volk thans in acht he
li oort te nemen. Want het gaat ten
slotte om het lot van ons volk". Dr.
iColijn vervolgt met op te merken, dat
wij zonder leiding in een toestand vatt
blooto afwachting verkeeren. Wat er
gebeurt, gebeurt er! Maar'een poging
•om invloed te oefenen op wat er be
hoort te gebeuren is nog niet onderr
nomen. Althans niet in een vorm die
vrucht belooft. Zij kan ook moeilijk
ondernomen worden zoolang niet
blijkt, dat het volk er als het ware
om roept. Zoolang dit niet het geval
is, staat iedere actie bloot aan het
verwijt, dat men ageert tegen het nog
.- bestaande kabinet in Londen en moefc
tnen zich waarschijnlijk: nog laten wel
gevallen, dat men als een soort landL
verradér wordt beschouwd. Alleen als
liet volk roept pm nationale leiding in
het belang van onze toekomst kan men
tot stappen in dien zin overgaan.
Ook kan zulk een poging niet uitgaan
van een der georganiseerde politieke
partijen. De politieke verdeeldheid ten
onzent is te diep geworteld1 dan dat
jhen van een zoodanige actie verwach
ten mag, dat zij tot het gewenschte
resultaat zou leidien.
AUeen een stap die spontaan door het
geheel©volk zou worden gesteund1, zou
er toe kunnen bijdragen, dat de Duitsche
regeering rekening hield met den eenpari-
gen wenscli van Nederland om, na de
rede, weer een Oranje te zien aan het
oofd van een herboren, zelfstandigen Ne-
derlaiufechen staat.
De vorming van oen nationaal
f-si**,s,-J-
i Hoe tiaar toe danwel te geraken Dr.
"IColijn ziet geen ónderen wég tïan dat
d:e leiders .van de groote politieke par-. -
tijen van weleer de handen ineenslaan.
Eerst om in eigen kring het besef te
verdiepen waar hét. óm gaat, wat er
op, het spel staat. Dat is: het behoud
eener constitutioneele monarchie on
der leiding, van Oranje- met het daar
uit voortvloeiende behoud onzer
geestelijke vrijheden.Vervolgens do
vorming van.één nationaalfront, ge-"
representeerd door personen, die mét
recht bunnen' spreken - namens een
overweldigende meerderheid1 van het
Nederlandsche volk, die het zedelijke
recht bezitten de wenschen van het
Nederlandsche volk onder de aan
dacht dér Duitsche Overheid te bren
gen.
Het alles domineerende feit is aldus
vervolgt hg dat, tenzij er werkelijke
•wondéren gebeuren, het vasteland van Euro-
Ea in de toekomst geleid zal worden door
uitschland. We nemen aan, dat er in dat
Europa plaats 'is voor een vrij, zelfstandig
Nederland, en dat de band Nederland en
Oranje niet verbroken zal worden. Wij
achten het voort te vloeien uit de macht
der feilen, dat zulk een zelfstandig Ne
derland metteanin dén invloed zal onder-
•gaan van de gewijzigde'toestanden in Euro
pa, rc.a.w., dat we staatkundig, economisch
en sociaal met een Duitschen leermeester
moeten gaan rekenen, zelfs, al bestaat dit
alleen in „afkijken".
We zeggen het nog eens uitdrukkelijk:
dit neeft niets uit te staan met voor
keur; dit is rekenen met werkelijkheden.
Moeten we in die richting nu zelf mee
werken, of moeten Wegelaten afwachten,
wat er over ons beschikt wordt? Wij kie
zen uit volle overtuiging voor het eer
ste. Omdat er zooveel op het spel staat
Wij gelooven, na Frank'rijks va' niet
aan dé mogelijkheid, dat England,
ook al wordt hot zelf niet overwon
nen, nog veel invloed op onze lotsbe
stemming uitoefenen kan. Dulschland
zal bestemmen, welke positie Neder
land na den vred'e innemen zal; of
het onverkort zelfstandig zal blijven,
of d:e zelfstandigheid beperkt zal wor
den, of wat ook niet uitgesloten
is, al verwachten wij dit niet dat
die zeltstandigheid verdwijnen zal.
Dat is het eerste punt, waarop wij
te letten hebben. En het tweede raakt
wat voor ons het hoogste goed is
het behoud \*nn onze geestelijke vrij
heden. Die vrijheden achten wij ver
zekerd in een zelfstandig Nederland
onder leiding van Oranje, al zou die
zelfstandigheid 'in sommige andere op-.'
zichten ook ingekort worden. Op deze
twee doeleinden: behoud' van zelfslan--
dighoid, waardoor ook de buiten Euro
pa gelegen gobiedsïleelen behouden blij
ven, en behoud van onzegeestelijke
vrijheden, móet al onze aandacht wor
den geconcentreerd.
Dr. H. Colijn.
Van politieleen aard is de fout geweest,
dat men in den waan is blijven verkeeren,
dat de vredesverdragen van 1919 onveran
derd konden worden gehandhaafd. Mede
door het oog te sluiten vóór de noodzake
lijkheid van tijdige herzieningen is men er
financieel en economisch loo gekomen maat
regelen te treffen, die op geen beteren
naam dan dien van palliatief' aanspraak
'kunnen maken, een tijdelijk verzachtend
geneesmiddel.
Naast al deze haast onbegrijpelijke fouten
moet nu tenslotte ook nog genoemd worden
diet gepruts over de z.g. ontwapening, al
dus dr. Colijn.
Politiek gesproken is een werkelijke vrede
noodzakelijk. Het gaat niet om een verdrag,
het gaat om vrede in Europa. Of die hoop
vervuld zal worden zal ook nu moeten wor
den afgewacht. Hopelijk heeft Europa ge
leerd uit de fouten sinds 1919 gemaakt
Economisch kan men tweeërlei weg uit. De
weg van vrijheid of d ie van gebondenheid
Welken" weg men zal inslaan ligt voor ons
verborgen. Niet twijfelachtig is echter, wat
wij voor de wereld en met name voor ons
eigen land het boste achten. Wij houden
het met de „oudere economie". D.w.z. wij
achten voor elk land dan de grootste„le
vensruimte" '.aanwezig als liet de gébéelé
wereld tot een vrije markt heeft.
A -
V V
t""
Zes Engelsche vliegtuigbommen, welke op het dorpje Kwintsheül werden geworpen, richtten
Dinsdagnacht vrij veel schade aan. Hierboven de boerderij „Vredebest", welke vernield werd
ïe veel democratie,
De historie leert hot ons rijkelijk, dat
geen enkel politiek stelsel op een ongo
stoord voortbestaan aanspraak lean doen
gelden. Ook déderh acra ti "s ëh 'sa ats vonnen
vallen onder dien regel. Ook zij brengen
bij de geboorte reeds'dé dóódskiémon mee.
Dat is geen uitvinding van het jaar 194U
want het werd reeds geconstateerd meer
dan 23 eeuwen geleden, tóen een ver
maard schrijver den oudheid van de demo
cratie getuigde, dat zij gevaar liep ten
onder te gaan door te veel democratie
Indien men een oogenblik afziet van het
Tsaristisch Rusland, dat zich aan de zijde
van Frankrijk en Engeland had geplaatst,
lean men met eenigen goeden wil inderdaad
zeggen, dat de scheidslijn tusschen staten
met een meer of minder ontwikkelden de
mocratischen regeeringsvorm en die, welke
daaraan vreemd gebleven waren ongeveer
samenviel met die tusschen de strijdende
groepen en later dus met die tusschen
overwinnaars en verslagenen.
Rose democratie.
En ook mag men erkennen, dat de demo
cratische overwinnaars hun best gedaan
hebben om de nieuwe orde in Europa op
democratische leest le schoeien. Het autori
taire beginsel zag men inderdaad bijna
overal door een roodo of rose democratie
vervangen. Dientengevolge juichten tna. 1918
alle democraten.'
Voorts glunderde aan dén horizon' ïeéds
de toekomstige democratische wereldórde
(Volkenbond). Zoo was dp. stemming 20
jaar geleden,
Dr. Colijti constateert thans, dat we ."zién,
hoe de democratische regeeringsvorm-dn
land na land; verworpen wordt.; In-Duitsch-
land reeds ruim '20 -jaar- geleden. - Eigenlijk'
en dat is hiet; van.:merkwaardigheid ont
bloot, heet liét: democratischebestuurssy".
steem zich, .ónder'den scliok der jijden,
alleen maar goéd gehandhaafdin' die lan
den, waar hét géscliajien doch ge
groeid is:
Denemarken,, 'i^éclèrla.hd,, Zwitserland..-.-
"mKnnih'gdriéz'ér.
Ttvee oorzaken 'noemt, dr.êoïijn voer
het verval.Daar is' in/de"'eératé; plaats
de- afhankelijkheid dér vtolksvertfe^nvyppr-"
digers van dé; jjviézetógunst.Vérder/as niet
de ontwikkeling van den dérndèraitischén'
geest niet zelden gepaard gegaan; eeri, yeü-
Iipsv-yan gevóèl'jvan." yerantiyQ^el^KjbeitT
vóór- gezonde^fiaahciën Morpublieke- ge- -
meenschappen. -■ -ï.
Óók de angst om neenl te zeggen, zelfs
wanneer dit nood piel ijk is, is een der-
ziekteverschijnselen der moderne democra
tie, Wat met groot-en aandrang gevraagd
wordt moet worden toegestaan, ook al zegt
liet béter oordeel, binnenskamers, dat liet
onzin is. En de tegenhanger daarvan is een
even groote angst voor een ja! wanneer
de Receding met voorstellen komt, waar
van men wel overtuigd, is, dat ze noodig
zijn, doch die men |>m de gunst van
Koning-Kiezer niet te verspelen, niet medo
voor zijn rekening durft te nemen.
Dr. Colijn vijst op een tweede practische
fout. Deze n.l., dat men dacht met imitatie
te kunnen volstaan, Men; zag hoe de demo
cratie elders gekleed was en naar dal
patroon moesten dan ook de eigen kleeren
worden geknipt. Een fout, die wijzelf ook
maken, b.v, als we vooir de zelfregeoring
in onze overzeesche gewesten alleen maar
denken aan toepassing yan .pn.ze Nederland
scha democratische vormen.
De verwachtingen t.a.vi-.het systeem wa
ren hoog gespannen en faalden.
"Dé nationalistisch:' gekleurdé- economi-
"sche"^tlévïngenwdir''{ie laatste 20 jaar héb
ben er sterk toe bijgedragen xde democratie
in vele landen naar het bankje der be
klaagden te voeren. Of baar, wat wellicht
beter den toestand weergeeft, te brengen in
liet- krankenhuis van zeer zware zieken.
Men heeft haar een taak willen doen
verrichten, -waartegen zij niet opgewassen
was en hel is in don grond der zaak aan
die overspanning toe te schrijven, dat men
vari den democratisrben regeeringsvorm
©verschoof in den totalitairen of halfto'a-
lilairen. Wel te verslaan: dat is dc alge-
rueene oorzaak geweest, de factor, die bij
allen gewerkt beeft.
Als er weer vrede komt kunnen we niet
meer den draad-, dien we 10 Mei lieten
vallen, weer opnemen en gewoon door
gaan. Ten onzent is er bovendien boel
wat meer innerlijke ontstemming over de
zwakheden der democratie dan men in
het openbaar tot uiting ziet komen. En
dat wordt erger naarmate men het onder
ling verband der dingen duidelijker gaat
zien. Is er aan de zijde van het volk, om
het zacht te zeggen, ook ten onzent ge
ringer waardeering voor het parlementaire
stelsel dan men gemeenlijk aanneemt, ook
van de zijde der overheid is er gestadige
ondermijning geweest. Het zijn de be
moeienissen met het economisch leven,
die dit veroorzaken. De aanval van lien,
die het ten heftigste ontkennen komt
eigenlijk van twee kanten. Van de zijde
der regeering doordat een steeds moer
van staatswege geleide economie om steeds
meer overheidsmacht roept en dus de bc-
oegdheden der volksvertegenwoordiging
terugdringt, maar evenzeer van de zijde
der. vertegenwoordiging zelf, die hos langer
hóe. meer smeekeliug wordt voor .-de be
vordering van allerlei private belangen.
/„Moet de kranke weer van hel ziek
bed' opstaan met name in ons land?
Dok hier heeft de democratie in ine-
hig opzicht gefaald' en geleden aan
ouderdomszwakte. Wij kunnen niet in
:de toekomst zien. Maar als wc uit
gaan van d'e gedachte- en dat he
iboeren we toch tc doen dat wij
onze nationale zelfstandigheid weer
•herkrijgen, dan kunnen - we zeggen,
dal ons verlangen blijft uitgaan naar
de constitutioneele monarchie onder
hét Huis van Oranje. Wij achten dezen
regeeringsvorm, historisch en volks-
psychologisoh, voor ons de beste.
Maar men leid'e hieruit, nu niet af, dat
d'e Nederlandsche staatsinstellingen niet
voor verbetering vatbaar zouden, zijn. Een
beginsel, dat- daarbij echter moet worden
gehandhaafd', onverkort, is, dat de slem
deê 'volks moet blijven klinken. Wel is
nijg. te zeggen, datvoor een herboren
Nederland stellig., iets te loeren valt uit
wat-, epn; kraghtigë >centralö; regeering el
ders wist te bereiken"..
Het voormalige gebouw van het hoofdstedelijk Gasbedrijf aan den Amstel
waarschijnlijk verbouwd worden tot hoofdkantoor van de gemeentewaterleidmgen.
Een voorstel daartoe is bij den gemeenteraad van Amsterdam ingediend
Noord Holland en Friesland zullen via den Afsluitdijk verbonden worden door een
spoorlijn. Tusschen Anna Paulowna en Ewycksluis is het baanvak reeds uitgezet
en worden proeven genomen met betrekking tot de drukvastheid van den grond
Burgemeester van Hilversum gaat heen.
De burgemeester van Hilversum, mr. dr.
K. L. C. M. I. baron de Wijkerslooth de
Weerdesleyn heeft ontslag gevraagd uit
zijn functie. De heer De Woerdesfevn was
sedert 1 Februari van dit jaar burgemees
ter van Hilversum.
De aanleiding tot het gevraagde ontslag
is, volgens De Tijd', gelegen in het feit,
dat de heer De Weerdestoyn in enkele
redevoeringen voor de Gemeentelijke Ra
diocentrale bepaalde politieke denkbeel
den heeft ontwikkeld1, die in verschillen
de kringen van de burgerij misnoegen heb
ben gewekt.
Er is goed nieuws voor de huisvrouwen,
want er zijn. weer 'steenkolen te krijgen.
De .kolenboer" doet zijn werk,'zij hét.
•dan met leveranties tot een "maximum
o. ..van.20 orocent
Te Aalsmeer.
B. en \V.. stellen den raad voor aan dén
heer J. F. Berghoeff opdracht te verleu
nen voor het ontwerpen van een plan voor
den bomv van een raadhuis.
De opdracht zal zich beperken tot een
advies omtrent de plaats van het raad
huis, het toetsen van die plaats aan een
op te stellen bouwprogram en. het maken
van een voorioopig ontwerp van het-raad
huis voor de uiteindelijk bepaalde bouw
plaats.
B. en W. slellen nog voor een raadhuis-
commissie, bestaande uit vijf raadsleden
in bet leven te roepen.
Waar hét verkrijgbaar is.
Van- bevoegde zijde wordt er de aan
dacht op gevestigd, dat liet dusgenaamd
„Verordeningenblad voor het bezette Neder-
lanctscke gebied", waarvan Ihans acht num
mers verschenen zijn, in het licht wordt
gegeven door de Rijksuitgeverij, Flmvee-
Jen Burgwal IS, te 's-Giavenlmge, en voor
ieder, ook door tusschenkomst van den
Nederlandschen boekhandel, verkrijgbaar is.
Een vaste abonnementsprijs bestaat niet,
aangezien het Verordeningenblad onregel
matig verschijnt. De prijs is per nummer
20 éts., doch dit is geen bezwaar om voor
regelmatige toezending in aanmerking le
komen Wie zulks verlangt, ontvangt elk
nummer en kan aan liet eind van het
jaar na ontvangst van nota het ontvan
gen© berekenen.
Hel Verordeningenblad bè al alle veror
deningen die thans, inzake het bestuur des
lancs worden uitgevaardigd.
DER
I WOENSDAG 3 Juü 1940. No. 22316.
•f-f?
-ti
1
i
'i;
:.- 't#
W:;W
