Eau Havelaar Zoon,
De positie van Nederland
De wederopbonw van Nederland
K. 11. VU BEK TOOI KI
Laatste Nieuws
Geen juist begrip bij de bevolking van de
situatie. Mededeeiingen van den bevelhebber
van de weermacht in de Nederlanden,
generaal der vliegers Fr. Christiansen.
Het voornaamste probleem vormt de levering
der materialen.
De bevelhebber van de weermacht in
de Nederlanden, generaal der vliegers, Fr.
Christiansen, maakt bekend:
Er is misbruik gemaakt van de in de
geschiedenis zonder voorbeeld zijnde lank
moedigheid en grootmoedigheid, waarmede
de Fuhrer de soldaten van een vijandelijke
weermacht vrije beweging heeft toege
staan en de demobilisatie ten uitvoer Het
brengen, inplaats van hen in gevangenschap
te laten wegvoeren.
Indien krijgsgevangen Nederlandsche mi
litairen niet in staat zijn, de hun toegestane
vrijheid te waardeeren, dan ligt daarin een
siria1' 'loos gebrek aan discipline jegens de
beze.angsmogendheid, die het Nederland
sche leger weinig eer aan doet.
Generaal Winkelman heeft nagelaten hier
tegen op te treden en daardoor bewezen,
dat hij zijn positie en den toestand niet zoo
heeft opgevat, als ieder, die nuchter denkt,
moest verwachten.
Hij is daarom, zooals reeds is medege
deeld, ontheven uit zijn functie als opper
bevelhebber der zich in demobilisatie be
vindende Nederlandsche land- en zee
macht en in krijgsgevangenschap gebracht.
Bovendien hebben de voorvallen van
den laatsten tijd en in het bijzonder de ge
beurtenissen der laatste dagen mij aange
toond, dat talrijke Nederlanders niet meer
weten, of ooi* niet willen weten, in welken
ondubbelzinnigen toestand zij zich bevinden
na de neutraliteitsschennis door hun vroegere
regeering en de overwinning der Duitsche
wapenen.
Ik beperk mij er toe, deze houding te
kenteekenen door enkele voorbeelden, die
hier volgen, om eens en vooral grove en
gevaarlijke vergissingen onmogelijk te maken:
1. Uit het karakter van talrijke Engel-
sche bombardementen kan onomstoo'.e-
lijk worden opgemaakt, dat zij be
rusten op inlichtingen van Nederland
sche zijde. Ik wensch er geen twijfel
over te laten bestaan, dat een derge
lijke handelwijze met alle middelen,
waarover de Duitsche organen be
schikken, zal worden opgehelderd en
volgens de Duitsche landsverraadwet
ten, welke voor den oorlog verscherpt
zijn, zal worden gestraft.
Deze wetten treffen ook degenen, die
een dergelijke handelwijze opzettelijk niet
aangeven of daarbij zelfs hulp verleenen.
Dat geldt ook voor handelingen tegen de
belangen der Duitsche weermacht als zoo
danig en tegen instellingen van verkeer,
bedrijf en innustrie.
Verder moeten de Nederlanders vaa liet
volgende nota nemen:
Wie een mogendheid, die met Duitschland
in oorlog is, in eenigen vorm voordeeion
verschaft, berichten doet toekomen of op
andere wijze bevoordeelt, brengt tegelij-
BINNENLAND
kerhjd het leven en den eigendom van zijn
eigen rolksgenooten in gevaar en benadeelt
hek
2. Tot de dwaze mensclien van deze
soort behoort ook hij, die uiting geeft aan
een gezindheid, welke de gerechtvaardigde
trots van den Dnitschen soldaat en van den
Diuitsehen mensch kwetst. Als bevelhebber
der weermacht in de Nederlanden be
schouw ik een dergelijke houding als een
teeken, dat de Duitsche maatregelen tot
beveiliging van en het bewaren van de
rust in de Nederlanden niet begrepen zijn
of dat men ze niet wil begrijpen. Als der
gelijke gevallen noem ik onder anderen de
volgende:
Nederlandse lie militairen moe
ten groeten.
a. De veelvuldige overtreding van den
bevolen groetplicht tegenover leden van
de Duitsche weermacht door geüniformeer
de leden van de zich in demobilisatie bera
dende Neder';! ""—'ie !ar,d en zeemacht. Ik
herinner eraan, dat de bevrijding uit de
krijgsgevangenschap, die berust op de voor
zorgen en de welwillendheid van den Fuh
rer, door mij op ieder oogenblik ongedaan
kan worden gemaakt en ongedaan zal wor
den gemaakt voor ieder, die zich in het
vervolg aan zijn groetplicht onttrekt of
zich van dien plicht slordig kwijt. Voor het
brengen van den groet wordt de Duitsche
maatstaf aangelegd, die er van uitgaat, dat
lig, die de discipline overtreedt, ook niet
verdient een goed strijler te worden ge
noemd. I
Achting veer den Dnitschen
soldaat.
b. Hij, die of hij soldaat of hurger
is het aanzien van Duitsche soldaten
of gezagsdragers schaadt, of tekort schiet
in zijn achting voor <lo Duitsdie symbolen,
zal voortaan streng ter verantwoording
worden geroepen.
Handiastelijküc-den tegen leden cler Duit
sche weermacht, worden eventueel met dan
dood gcslraft.
Ik waarschuw verder voor elke demon
stratie voor de vroegere Nederlandsche rc-
geering of leden daarvan. De Duitsche weer
macht heeft Nederland moeten bezetlen,
omdat de vroegere Nederlandsche regecring
neutraliteitsschennis heeft bega .n.
Ik wensch, dat dit niet wordt vergeten.
Do bevelhebber der weermacht
in de Nederlanden,
1 Christiansen, generaal der
vliegers.
Den Haag, G Juli 1940.
Sport
BUITENLAND
Martinique door de Engeischen
geblokkeerd?
In de pan-Amerikaansche vei
ligheidszone.
New York, 6 Juli. (D.N.B.). Volgens een
bericht van een persagentschap is gisteren
van Fransche zijde te Washington mee
gedeeld, dat Brits Mie oorlogsschepen het
Fransche eiland Martini que blokkeeren, om
de "Verscheping van vliegtuigen, die in de
Vereenïgde Staten voor Fransche rekening
gebouwd zijn, te verhinderen. Het pers
agentschap herinnert er in dit verband
aan, dat Martinique in de veiligheidszone
der Pan-An*crikaansche conferentie ligt.
Kerk en School
Godsdienstige Samenkomsjen
Ned. Protestantenbond.
Kerk Westvest.
Zondag, half 11: ds. G. Westmijse, Rot
terdam.
Ned. Herv. Kerk.
Groote Kerk, Lange Kerkstraat.
Zondag, 10 uur: ds. Tonsbeek (voorbe
reiding Avondmaal).
5 uur: ds. Broers (doop).
Nieuwe Kerk, Niéuwe
Maasstraat.
Zondag, 10 uur: ds. Pokroa.
5 uur: mr. Schoenmaker.
Westerkerb, Wcstfraake-
landschestraat
Zondag, 10 uur: dr. Suart.
Vereenig ingslokaal.
Zondag, 10 uur: de heer G. H. Iloor-
man.
W rjkl o kaal Gorzen.
Zondag, 10 uur: de heer S. Bijl.
Gebouw Irene.
Zondag, 10 uur: mej. L v. d. Ende.
Gebouw Gorzen.
Zondag, 10 uur: mej. A. v. Waarden-
Gercf, Kerk.
O o s t e r k e r 1c.
Zondag, 10 uur: Cand. G Spijker (voor
bereiding Avondmaal).
5 uur: ds. De Graaf.
P I a n t a g e k e r k.
Zondag, 10 uurds v, d. Mculen (voor
bereiding Avondmaal).
5 uur- cand. Sp'jker.
I o i a n a k e r k.
Zondag. 10 iv»- ds. De Graaf (voor
bereiding Avondmaal). j j_|jj
5 uur: ds. v. u. Meulen,
Oud-Kalh. Gemeente.
Dam *28.
Zondag, 10 uur: pastoor Th. Bakker.
Evaiig, Lutb. Gem.
Lange,, Nieuwstraat.
Zondag,, 10 nurr'^s. Schmidt- (Lit. I).
Chr. GerstKerk.
Warande h o q k 2 u r g e m e e st e r
Knapperflaan.
Zondag, IP en 5 uur: Leesdiensf.
Ned. Herv. Ei a.igcUssüe.
Ge houw "Eendracht
Zondag, ,10 en 5 uur: de heer A. Bar-
neveld, GcÓ. te '"Delft
Oud Geraf. Gemeente,
Lange Haven 9 7. ,_i.
Zondag, 10 en 5 uurds. Roos. i t
Leger des Hcils, j j
Lange Haven 2 7. -I 1 I
Zendag, 7 uur: Bidstonl.
10 uur: fleihgingsdienst
3.45 uur: Op-m'uchtsamenkomst terrein
achter Wilton.
Half 8: Openla-e samenkomst Leidster
konxmandanle M J. v. d. Werken.
Dinsdag, half 8-. Soldatensamenkomst
Woensdag, hall 8: Openluchtsamenkomst
hij het Koolasch.
Donderdag, half 3: Gezinsbondsamen
komst
Stads Evangelisatie Jerncl.
L a n g e Haven 8.
Zondag, 10 uur: Opbouwingssamenkomst
Spreker de heer W. Visé, Evangelist te
Botterdam.
12 uurZondagsschool.
Donderdag 8 uur: Bijbellezing en bid
stond.
Geref. Evangelisatie.
Ko olasch.
Hedenavond, 8 uur: Stranfprcdiking.
Burgerlijke Stand
SCHIEDAM.
Geb oren:
3 Juli: Henri et te An ton ia, d. van M. A.
Osephius en P. Mieloo, Gordonstraat 18.
5 Juli: Wilhelmina Engeltaa Maria, d.
van G. P. Zurjderwijk en C. E. M. Gar-
dien, Xevtonpleia 9. 1
O v e ried en:
14 Mei- A. Dieleman, 32 jaar, binnen
deze gemeente. I
TELEFOON
ROTTERDAM 43784
WASSENAAR 9081
SCHIEDAM 69725
Makelaars in Assurantiën,
BEURSGEBOUW, COOLSINGEL, R'DAM
Transport-, Casco-, Brand-,
Diefstal- en andere Assurantiën
Molest- Verzekering
Dr. Ir. Ringers over de
groote lijnen
In de dagelijksehe persconferentie te
's-Gravenhage heeft dr. ir. J. A. Ringers,
regeeringscommissaris voor den wederop
bouw, een uiteenzetting gegeven van het
werk van het regeeringscoimnissaxiaatvooir
den wederopbouw.
De gedaehtengang bij het inrichten van
het commissariaat was niet een nieuw ap
paraat scheppen, maar de bestaande outil
lage zoo groepeeren en coorthneeren, dat
deze het werk doet.
Drooglegging der inundatie.
Voor de eerste opdracht, het droogleg
gen van onderwaterzetlingen werd dus ge
bruik gemaakt van de provinciale water
staatsdiensten der drie provinciën, waarin
deze gelegen waren. Een doel van hel
inundatiewater kon vrij wegloopen, maar
een ander deel moest worden weg gemalen.
Daarvoor waren een groot aantal hulp-
motorgemalen aangemaakt. Deze werden
door de waterstaatsdiensten opges'e'd en
draaiden reeds op den dag van de offi-
cieele indienststeliing vaa het commissa
riaat. Bmnen drie v, eken waren bijna al
de diepe polders, die hun water niet kan-
den laten wegloopen, door bemaling droog
gelegd: en kon het landbouw- en veebedrijf
daar weer voortgang hebben.
Herstel vaa het verkeer.
Voor herstel van het verkeerswezen, dat
door het vernielen van talnjke bruggen,
geheel in de war was, waren dadelijk twee
diensten paraat: voor de spoorwegen de
Nederlandsche spoorwegen, voor die land
en waterwegen de rijkswaterstaat Aan
beide werden groote delegation, verstrekt
oni te doen wat uovdig w as. De werkzaam-
heden van den regeeringscommissaris kon
den zich daarbij in hoofdzaak beperken
tot het nagaan, waar op bepaalde punten
het eene- verkeer aan het andere moest
voorgaan, dan wel een richting moest
worden aangegeven wat het eerst aan de
beurt moest komen, Deze werkzaambe ten
bleken bijna niet nooJig.
Het spoorboekje zoowel als het herstel
de water- en wegenverkeer bewijst dat het
beroep op deze voortreffelijke diensten
niet tevergeefs is geweest. Nog is veel te
doen, in hoofdzaak op het gebied van.
bruggenbouw over de groote rivieren.
Daarnaast bat! de rijkswaterstaat nog een
andere laak, n 1. het opruimen van de vele
schepen, die in de binnenwateren en in
de havens om het IJsselmeer en langs
de Schelde waren gezonken. Ook deze taak
is met groote voortvarendheid ter hamd
genomen en wordt nu voortgezet onder
leiding van de afdeeling vaartuigen van
het commissariaat.
In het voorafgaande werd nog slechts ge
sproken over d'at deel van. den taak, dat
misschien het best met „voorziening ia
eerste moeilijkheden" zon kunnen worden
aangeduid.
Daarnaast is er echter bet wederopbouw-
werk m eigenlijken zinhet bouwen v: n
nieuwe steden en nieuwe dorpen, char,
waar het oorlogsgeweld! zijn verwoestingen
heeft aangericht.
Dit wederophonwwerk grijpt diep in de
het geheel van onze maatschappelijke struc
tuur. De vraagstukken, welke zich hierbij
vooidoen, zijn van verschillende aard.
Twee technische voorbeefdca.
Over den teehnisehen kamt van het geval
spreken twee voorbeelden
Als eerste eenvoudig geval den herbouw
van een Loercterij. Deze moet toch zoo
doelmatig mogelijk worden ingericht. Het
nationale belang eischt dit. Ook al zou het
den eigenaar zelf voor het oogenblik ooi-
verschill'g laten of zou deze hierop de
juiste Lijk, missen. Daarom is de herbouw
van boerderijen georganiseerd door een
bureau van het regeeringsoommissariaat
van de voedselvoorziening, dat daar voor
samenwerkt met het commissariaat. Een
mededeeling daarover is voor eenige dagen,
in de per? verschenen.
Als tweede voorbeeld van denzelfden
vorm, doch van geheel andere orde: Het
spoorwegvraagstuk Rotterdam. Dit is een
zeer ingewikkeld probleem. Er zrjn allerlei
belangen, waarmede rekening moet worden
gehouden: stedebomvkundige belangen, ha-
veabelangen, verkeersbelangen, spoorweg-
ehlangen, acsthetische belangen. Dit alles
moet tegen elkander worden afgewogen.
De nieuwe plannen moeten met zorg wor
den gemaakt en niet onbekookt in elkaar
worden gezet, wat wij gaan bauwen moet,
naar wij hopen, voor een eeuw of langer
dienst dotn, Maar aan den anderen kant
moet toch snel beslist worden. Wij kunnen
dus niet meer wachten tot zwaarwichtige
commissies met hun rapporten klaar zou
den zijn.
Dit zijn slechts twee vraagstukken, het
uiterste van eenvoud en het uiterste van
ingewikkeldheid. Maar daartusschen liggen
natuurlijk dnizendenden andere. Alleen al
de technische leiding van het wed er op-
boravivera is dus een reuzen laak.
De weg wijst ook hier dus weer in de
richting die zooeven voor het herstel van
het verkeerswezen reeds werd aangeduid:
Rotterdam maakt zijn stadsplannen. De
spoorwegen maken een spoorwegplan; wat.
terstaat geeft zijn eisehen aan uit water
staatkundig oogpunt; architecten moeten!
deze bewerken om iets degelijks en schoonsi
tot stand te brengen, enz. Maar de verant
woordelijkheid voor dit alles ligt ten slotte
bij het regeeringscommissanaat. De regee-
ringscommissaris moet al deze werken
coordinteren, strijdende belangen met el
kaar in overeenstemming brengen, geschil
len uit den weg ruimen, beslissingen no-
men, enz., kortom hij zorgt voor de groote
lijn, hij is de coordinator.
De fiaancieclc kant.
Ook met den financlceten leant van de(
zaak heeft de regeeringsccmmtssaris be
moeienis, omdat het een belangrijk tied
van zijn taak is, te zorgen, dat het niet brji
plannen maken blijft, doch dat er ook wer
kelijk wordt herbouwd.
Nu is de vaststelling der tegemoetko
mingen in de schade en wat daarmede ver
band hoedt zeker geen gemakkelrjke mate
rie. Tal van invloeden spelen hier een roL
Do leider van het departement van finaal-
cien woidt daartoe bijgestaan door de be
kende commissie-Van Leeuwen, die over
dit onderwerp het departement van inian.-
cien adviseert en thans bezig is een uit
voerige enquête van de geleden schade
te houden.
Er wordt met kracht aan deze zaak ge
vorkt en met vreugde kunnen wij vaststel
len, dat ten aanzien van de eerste f 10 000
schade in vele gevallen reeds een definl-
tiei e regeling kon worden getroffen.
De regeeringscommissaris moot er voor
zorgen, dat de uit te keeren vergoedingen,
werkelijk voor den herbouw gebruikt wor
den en men niet van de ontvangen gelden
gaat rentenieren. kan niet do bedoe
ling zijn.
Het vraagstuk der materialen.
Een misschien nog belangrijker deel vaa
het regeeringscoinmissariaat is de zorg voor
do materiaal-economie. Als gevolg van dea
oorlog zijn voor het oogenblik veel materia
len uiterst scbaarsch. Het is dus zaak er
voor tc waken, dat deze kostbare materialen,
slechts gebruikt worden voor werkelijk be
langrijke doeleinden.
Er moest dus als het ware een bouwpro
gramma worden opgesteld, waarin ai de te
cmddrnetnen werken ih volgorde van be*
langrijkheid worden geplaatst. Hierdoor
treedt „wederopbouw" noodzakelijkerwijs
ver buiten het terrein van den wederop
bouw in eigenlijken zin. Daarom is terecht
de bepaling gemaakt, dat ook voor alle non-
male werken een vergunning van den regee
ringscommissaris noodig is.
Naast het materiaal vraagstuk trad hier
ook het sociale vraagstuk op dea voorgraad
en daarom zal het niet verwonderen, dat
van de groote hoeveelheden werken, die
onderhanden waren (Wij schatten, deze -wer
ken op 1240.000.000) 95 pCt. vergunning
kreeg om voortgezet te worden. Doch daar
mee is ook een groot gat geslagen in de
materiaalvoorraad van Nederland.
iWel blijft nog genoeg over om op
bescheiden schaal te beginnen met
wederopbouw1, maar wij zijn zeer zeker
dat, wanneer import van bouwmate-
rialen bezwaren blijft ondervinden, de
wederopbouw zeer .bemoeilijkt zal wor
den.
De heer Ringers as er van overtuigd",
dat de bemoeienis met den materiaal-
econombchen kant geen taak van voor-
bijgaanden aard is, maar dat ook rn vre
destijden de materiaal-economie, voorop zal
moeten staan. Men houde in dit verband
ook rekening met de enorme materiaal
behoefte, welke het gevolg zalzijn van
de uitvoering van groote werken voor
werkverscliaffin ssdoeleind en.
Het spreekt vanzelf, dat ten aanzien
van al deze materiaal-economische proble
men ten nauwste samengewerkt wordt met
het budge Iteeringswerk van bet depart©-
anent vain handel, nijverheid en scheept-
vaart. J
De organisatie van den
arbeid.
Ten slotte z:jn er de vraagstukken ver
band houdenee met de organisatie van.
den arbeirt. Het spreekt \anzelf, dat hier
een nauw verband as gelegd met het com
missariaat voor den arbeid. Maar ook hiel
blijft directe bemoeienis van het commis
sariaat voor don wederopbouw noodig. w
Men bcgrijpe wel, dat er bij de uitvoe
ring van "een reusachtig werk, als bjjv.
de wederopbouw van Rotterdam, meer te
pas komt dan het houden van eenpaar
aanbestedingen. Men kan deze werken niet
los van de normale bouwbedrrjvigheid en
van het wederopbouwwerk in engeren zin
zien. Zij hangen daarmede niet slechts
materiaal-economisch en uit hoofde van'
hun werkverroimende werking, doch ook
technisch ten nanwste samen en moeten
daarmede volstrekt worden gecoördineerd.
Wij moeten er op bedacht zijn, dat wan?
neer al deze werken voltooid zijn, Neder
land rijker moet zijn gemaakt, beter bestand
om den nieuwen tijd in te gaan.
Zen en Maan.
Zonsopg. 6 Juli 5.27 u., -ondg. 10.01. tij.
Zonsopg. 7 Juli 5.28 u., ondg. 10.00 t
Zonsopg. S Jnlï 5.29 u., ondg. 9.59 u.
12 Juli E.K. 19 Juli V.M.
v
Commandant der garde van Nationaal
Front.
Met ingang van 1 Juli is door Arnold
Meijer, leider van. Nationaal Front, be
noemd tot landelijk commandant van de
garde van Nationaal Front, de lieer- C. C.
Küpfer, gepensioneerd kapitein-vlieger
K.N.IX.
Kunst en Wetenschap
Roti Philharmonisch Orkest
Laatste zomereeneert „Lommer-
1 rijk".
Op het zesde buiteneoncert a.s. Zondag
middag 7 Juli, 2.30 ure onder leiding van
Eduard Flipse, zal de Kon. Zangverceniging
Schiedams Mannenkoor „Orpheus" haar me
dewerking verteenen.
Het programma opent met een uitvoering
van de „Ouverture Kgmont" van Van Beet
hoven, vervolgens zingt het koor met bege
leiding de liederen: Die Ehre Gottes aus
der Natur van Van Beethoven, Nachtgesang
im Walde van Schubert en Trösterin Musik
van Bruckner. Als laatste nummer voor de
pauze wordt gespeeld de ouverture „Tann-
hiiuser" van Wagner. Daarna worden door
het koor uitgevoerd de liederen „Erdo"
van Czajanek, „Zonnelied" van Cath. van
Rennes en „Wie op God betrouwt" van
Flipse. Het orkest vervolgt het program
ma met een uitvoering van de Piet Hein
Rliapsodie van Van Anxooy en eindigt met
de Marsch van den Erfprinsstadhouder van
Voormolen.
Omliggende Gemeenten
VLAARDINGEN.
Beroepen.
Bij de Gered, gemeente, alhier is be
roepen de heer Dorresleyn, candidaat te
Rotterdam.
Cricket
Hermes-D.V.S.H.C.O. I.
Morgen ontvangt Hermes-D.V.S. het eer
ste elftal van de Groote Ilaagsche: de
malch van het seizoen.
Alhoewel het tweede elftal van H.C.O'.
nog ongeslagen is, wordt toch d'e kracht
van het eerste hooger aangeslagen. Spe
lers als De Beus, Van Manen, Scliill, Van
den Bosch, Van dér Luur, Gallois en Sil-
levis, die meermalen deel uitmaakte van
het Ned. elftal, waarborgen uitstekend'
cricket
Cricketliefhvbbers zullen zich misschien
nog de spannende matcli van verleden jaar
herinneren toen Ilermes-DVS erin slaagde
het Haagsche totaal van 230 te evenaren
met den laatsten bal van den wedstrijd
en met de laatste batsmen op de ma', zoo
dat het resultaat een „tic" werd.
Vermoedelijk zullen ook dit keer de
krachten elkaar weinig ontloopen.
GEMEENTELIJKE
KENNISGEVINGEN
Waarschuwing
De Burgemeester van Schiedam vestigt
nog eens met nadruk de aand'acht van d'e
ingezetenen op het gevaar, dat men loont,
wanneer men bij liet inwerking komen
van het luchtafweergeschut of tijdens lucht
gevechten op straat blijft of zich op straat
begeeft. Door aldus te handelen brengt
men niet alleen zichzelf, maar ook an
deren in ernstig gevaar. De gevolgen hier
van kan men herhaaldelijk in de nieuws
bladen lezen.
Lnat ieder, die tijdens bedoelde oogen-
blikken niet op straat moet zijn, rustig
thuis blijven en zich ook niet in de nabij
heid van ramen e.d. opbonden.
Schiedam, 6 Juli 1940.
De Burgemeester voornoemd,
VAN ILAAREN.
4097 17
Rotterdamss!» Begrafenis Onderneming
