Moeilijkheden
en mogelijkheden
TWEEDE'' BLAD
SCHIEOAMSCHE COURANT
MACHINEFABRIEK A. FONTÜNE
mk
Naaml. Venn. „KLUITKALK"
HOOFDSTRAAT 28 Telel. 69570 69590
De Leipziger Najaarsmesse
BINNEN&AND
DEK
ZATEltDAG 27 TULI 1940. No. 22537.
J«/4B
Do mogelijkheid- is niet ondenkbaar dat
er onder den invloed van den oorlog door
gebrek aan andere grondstoffen plotseling
vraag zal komen naar turfcarton, turppapier,
turf zijde 'en turfbakeliet. In de bouwvakken
worden reeds tuiïplatén als isolatiemate
riaal gebruikt tegen koude en wamde en
voor geluidwéririg. (Op liet platteland wer
den vroeger turven veelvuldig voor het
koelbouden 'van spijzen gebruikt).
Zulk isolatiemateriaal wordt thans ver
vaardigd door de Néclerlandsche turfproduc-
lenfabriek te Alnielo, die ook een ander
liirfproduct, vrruraanrnakers .produceert.
Allicht zouden türf briketten' en oorlogstijd
belangrijke diensten kunnen verrichten. Er
zou echter een fabriek voor noodig zijn, en
voor die fabriek zouden kapitaal en mate
riaal vereischt zijn. IIet: eerste zou wellicht
onder de huidige, omstandigheden nog ge
makkelijker dan bet tweede te vinden :/jn.
jv Werkvcrscbzf.d ig.
De toestand; zo'oals die thans is, Waagt
de aandacht voor een nieuwe mogelijkheid
de vervening alswerkverscliafling voor
W-erkloozen. In normale tijden was de veen
derij door particulieren ruimschoots vol
doende; toen (lacht 'men nimmer aan te
werkstelling inde Aanstreken.
I-Iet is vooral uit een oogmerk van bestrij
ding der werkloosheid, dat men de verve
ning als werkverscbaftingsobject ter hand
neemt. Hel turfsteken en de winst aan cul
tuurgrond, die daardoor verkregen wordt,
komen eerst in de tweede en derde plaats.
Men heeft onlangs te Wierden (Ov.) een.
aanvang gdemaakfc: met de ontginning van
het veen door werbloozen. I-Iet betreft hier
de verturving van woeste complexen, waar
in sporadisch türf voorkomt; ook al om
dat de boeren zelf het veen reeds grooten-
deels afgestoken hadden. Door toepassing
van de vordöringswet inplaats van de ont
eigeningswet is.yde grond onteigend.
Men moet/.'zich, van deze ontginningen
geen te grootscheepsche voorstellingen ma-
,VEG6SOL" GLASZIJDE
Modern ingericht reparatiebedrijf
Boterstraat 28-32. Schiedam. Tel. 69400 (2 lijnen)
isolatiesa
VEREEN GLASFABRIEKEN
SCHIEDAM
Fabriek van KURKEN - KURKENBONDELS
VISSCHERIJKURK.EN
Fa. WED. A. VOGELEZANG
Korte Achterweg 13 - 15 - Tel. 68872
VACANT
Ook de productie van „pers tu rf", (voor
namelijk huisbrand) is in vollen gang. Het
veen wprdt in groote stukken afgegraven,
die men op een Jacobsladder naar de
machine voert. De machine vormt natte
zoden, die men met wagentjes naar de
plaats vervoert, waar zij moeten drogen.
Do foto is genomen ophet bedrijf van
de fa. van Itoijcn te Bergeutlieim.
Zoo voor het oog is het als in'andere
jaren: op de groene velden in de veen-
streken rijden zich de opgestapelde turven
in alle nuances van lioht- en chocolade
bruin tot donker- en zwartbruin, en in de
nabijheid daarvan zijn op vele plaatsen
de verveners met groote activiteit bezig
aan den z waren, vermoeiend en arbeid van
bet „aan de snede brengen" van het veen,
waardoor zij de symmetrische turven-opsta-
peiineen steeds langer en breeder maken.
Wié uit don trein de groote veenderijen
ziet, of er langs fietst (helaas kunnen
wij onder de huidige omstandigheden be
zwaarlijk van autorijden spreken), zou, als
bij niet beter wist, zich moeilijk kunnen
voorstellen, dat de toesland van het bedrijf
zoo ongewoon is.
Het artikel turf is plotseling min ofmetr
„actueel" geworden. De zorgelijke gedach
ten aan een mogelijken brandstoffennood
brachten bij vele groote en kleine ver
bruikers Weer de ervaringen uit den vo-
rigen oorlog voor den geest.
Uit gesprekken, die wij met leidende
personen uit het bedrijf mochten voeren
en door bezoeken aan veenderijen hebben
wij getracht een juist aiïc woord te verkrij
gen op de vraag „hoe het nu eigenlijk
met de türf staat".
Wat men ons mededeelde, zou in het
kort in het volgende beeld samen te vat
ton zijn.v het is'mét.de veenderij als met
een kristal met vele facetten,dait in het
donker ligt. Een. plotseling binnen vallende
lichtstraal: zou één - of meerdere facetten
op onverwachte 'wijze doen schitteren. Zco-
1 ang men echterniet preciesweet, van
waar de lichtstraal. zou;kunnen kómen, en
o't die- cgmrdijk-wel aal- komen, is het niet
mogelijk •IiymA!c'rïs"tril: r op:'zijn /juistevwaardé
fo .waauieeren.,
Het particuliere bedrijf.
Daar is het particuliere bedrijf. Aan den
cigenaarciigen toestand, die ontstaan was,
doordat er tengevolge van de vrijwel algé-
meene staking in het' gebeele seizoen nog
met gewerkt was, maakte de oorlog een
onverwacht einde.
Reeds cnkële weken na de beëindiging
der oorlogshandelingen, sloeg des volkomen
stilstand om in een allengs toenemende
hcdrijvigheie.
Onwillekeurig is die bedrijvigheid ccmgs-
zms van speculatieven aard'.
Voorlcópig is het turfverbruik ver bené
den het normale peil. Eerst zoodra de ar
beid' in de aardappelmeel-, en stroöcarton-
fabrieken, in de steen-, dakpannen-, aarde
werk- en glasfabrieken, en in die andere
industrieën; die veel turf verstoken, .weer
in zijn vollen omvang opgenomen/zal zijn,
is er kans, dat de cijfers van de industrie-
turf weer op hun oude hoogte komen.
Het vraagstuk, hoe over goede vervoer
middelen te beschikken, speelt hierbij een
niet onbelangrijke rol. Zal men, zoodra
de economische 'toestand in een eenigszins
verder gevorderd stadium gekomen is, de
turf even snel en yoordeelig als vroeger
kunnen vervoeren? Het staat vrijwel vast,
dat het gebruik van de auto, die juist
in- de laatste jaren voor het verveer van
turf meer en meer in zwang gekomen
■was,; voorjoopig uitgesloten is.
Hot is niet van te voren te zeggen, of de
turf evenals in den vórigen oorlog op een'
gegeven oogenblik ter vervanging van steen
kool zal moeten dienen. Een vergelijking]
Dir. A. Lauwaars
ALLE BOUWMATERIALEN
HOOFDSTRAAT 39 Tel. 68484-68251
TARWEBLOEM
TARWEMEEL
TARWEAFVALLEM
met toen gaat niet op. Het Nedérlandsclie
mijnbedrijf bevond zich destijds verge
leken met thans feitelijk nog in de kin
derschoenen. Er is intussehen veel veran
derd: De Nederlandscbe kolenproductie is
ruimschoots voldoende vooor liet eigen land.
Doch een eventueel anklaar worden der
mijnc-n zora onverhiddellijk de turf weer in
schakelen, en een plotselinge „hausse" kun
nen dc-en ontstaan in industrie- en huis-
lirandturf. Ook in geval er geen stagnatie in
de kolenlevering kwam, maar desondanks
d'e .prijzen dootr verschillende omstandig
heden eenigszins zouden oploopen, dan zou
om te beginnen op liet platteland' waar
uiteraard1 liet opbergen van turf gemakke
lijker is dlan in de slad een groote vraag
naar het product van de venen ...kannen
ontstaan.
Perst urvcn, zoeals de machine ze af levert,
//(jvéi»; Extra, treinen';
Die Duitsche rijks spoorwegen laten ean
reeks extratremen uit het buitenland' loe
pen, ter gelegenheid' van de Leipziger Na
jaarsmesse van 25 tot 29Augustus, die
rechtstreeks naar Leipzig rijden, zoo bijv.
uit Denemarken, Zweden, Noorwegen, Ne
derland, Hongarije, Italië en Zwitserland.
De pas- en douaneformaliteiten voor de
bezoekers van d'e Messe zijn bevredigend
geregeld'. Ook mogen buitenlaiiidsche Messe-
bezoekers levensmiddelen en rookwaren
voor eigen gebruik vrij van aangifte naar
Leipzig' meebrengen.
Met dergelijke mogelijkheden van een
plotseling öpkomend'e vraag moeten de on
dernemers terdege rekening houden.
Hüii bedrijvigheid is een voorzorgsmaat
regel als, b'.v. van d'e merisclien, die thans
ijverig hoonen kweoken. in hun tuintjes. Als
zij ze niet noodig hebben, welnu, dan
zuilen zij ze .wel voor volgende jaren!
kunnen gebruiken. En turven bederven niet.
Hef is thans nog geheel en al een raad
sel of de veenderijen in 1941 met vreugde
of met het tegendeel daarvan op het afge-
loopen winterseizoen zullen kunnen, terug-
zien. 'V';,:/
Ook met den afzet van turfproducten is
fit* f li/v|- WAirnl - ->
Turf als grondstof cn als
•vervanger.
Men heeft in .-de .laatste jaren vele proef
nemingen met hét vervaardigen van produc
ten uit turf genomendaarbij waren zelfs
carton, papier, kunstzijde en bakeliet.
ken; het aantal werkloozen, dat hier werk
zaam is, is voórleqpig nog niet zoo' groot,
de financiën zijn beperkt, men beschikt
niet over de noodige machines (en zou die
onder de tegenwoordige verhoudingen ook
nog niet kunnen bestellen.
Van veel belang is echter de voorgeno
men ontginning op het zeer groote, zooge
naamde Amsterdamsche veld, in Emmen,
btfj de Duitsche grens, wiaarin de betreffende
laders der werkverschaffing veel hoop heb
ben. Spoedig zullen, ook meer projecten
volgen. Het-zijn in het bizonder werklooze
verveners, die men voor "dezen arbeid uit
zoekt. Het zware werk in liet veen blijft
altijd „vakwerk" voor specialisten, ook al
wordt bet dan door vele /„buitenstaanders"
min of meer met succes/uitgevoerd.
- De overheid wil elke gedachte aan con
currentie met de particuliere bedrijven uit
sluiten. Men lieeft gerekend met twee mo
gelijkheden; die van een groote behoeft
aan turf, en die van geen behoefte.
In hot eerste geval is mep er zeker van,
de turven beslist wel zonder concurrentie-
nijd der particuliere bedrijven van .de-hand
té bunnen 'doen;in hét tweede geval wil
men do turven aan de oorspronkelijke eige
naars van den grond teruggeven. Ook hééft
men overwogen om deze turf aan werkloo
zen te-verstrekken-in plaats -van de gebrui
kelijke bran'dstoifenvcrgdeding'in de win
termaanden. 1
Men -dient 'doWerkverschaffing in de ve
nen 'thans té-bes'cliouwein als een fundament
Waarop, men in de volgende jaren verder,
moet kunnen bouwen. Evenals in het ge-
h'eelo veenbedrijf geldt hier liet parool:
hoopvol de toekomst afwachten.
:h' k 5V'':0 J. VAN RIIfJN.
Gedcnkleeken te Holten voor de' gevallenen
De in dé gemeente Holteu (Ov.) woon
achtige gedemobiliseerde militairen hébben
boslolein voor hungevallen kameraden,
eén' gédénkteeken op te richten.
'Met' 'het ge meent ebés tüur aal pvér de'
plaats in overleg woTdteh getreden. 1
-De liandgcslokcn turf," die 'voornamelijk voor indnstric-doclemdën 'gebruikt wordt,
wordt met de daarvoor gebruikelijke gereed schappen (stekker en oplegger) tot de regel
matige turven gestoken en direct op een kruiwagen gelegd, waarmede men de natte
turf naar de plaats buiten de veenput voert, waar. ze moet drogen. Deze, op het
bedrijf van de Erven van Itoijen te Bergenthcim gemaakte foto, toont hoe ook
de jengd behulpzaam is bij het turfsteken.
Nu ook de Academie van Beeldende Kunsten, vacantie heeft, trekken de
leerlingen er op uit cri ontdekken de mooiste piekjes van Nederland. De
drie molens van Stompwijk als studie-object.
