krijgt weer een
toren
Leiden's stadhuis
zinsend
Laatste Nieuws
Kerk en School
Godsdienstige Samenkomsten
BINNENLAND
Gecondenseerde melk
Naamsveranderingen van
rijksinstellingen
Sport
Cricket
Gemengd Nieuws
De Leipziger-Najaarsmesse
Het oude e
i nieuwe klokkenspel.
GEMEENTELIJKE
KENNISGEVINGEN
Hinderwet
Luchtvaart
STA DSNIEUWS
Petroleum-distributie
Rijst en havermout
BUI TEN LA N
De strijd in Oost-Afrika
Burgerlijke Stand
Zon en Maan.
Zomsopg. 10 Aug. 6.15' u., ondg. 21.. 14 u.
Zonsopg. 11 Aug. 6.17 u., ond'g. 21.12 u.
Zonsopg. 12 Aug. 6.19 u., ondg. 21.10 u.
17 Aug. V.M. 26 Aug. L.I*.
Geslaagd.
Voor het. examen. Engelsch l.o. is ge
slaagd de hoer G. J. de WaaL
Fiukenliehlers.
A. G. heeft bij de politie aangifte ge
daan, dat onbevoegden drie fuiken in de
Nieuwe Haven hebben gelicht
Ncd. Protestantenbond.
Kerk Westvest
Zondag, half 11: ds. W. fL J. Hubeek,
Rem. pred. Ie VTaardingon.
Ned. Herv. Kerk.
Groote Kerk, Lange Kerkstraat.
Zondag, 10 uur: ds. J. P. van Steenber
gen, van Kapelle-Biezelinge.
Nieuwe Kerk, Nieuwe
Maasstraat
5 uur: ds. Broers.
Zondag, 10 uur: ds. Bosman, van Maas
sluis.
5 uur: .ds- De Bet
VVesterkerk, Westfranke-
landschestraat
Zondag, 10 uur: ds. A. A. Wildschut,
van Rotterdam.
Vereenigingslokaal.
Zondag,. 10 vutde heer N. de Kort, G.O.
te Maassims.
Wrjklokaal Gorzen.
Zondags 10 uur: de heer L. Groeneweg.
Gebouw Irene.
Zondag, 10 uur: mej. T. Verkade.
Gebouw Gorzen.
Zondag, 10 uur: mej. J. Plooi}.
Gcref. Kerk.
Oosterfeerk.
Zondag, 10 uurds. W. de Graaf.
5 uur: Uo- heer G. D. L. Bredervtód,
cand. te Leiden.
Plantagekerk.
Zondag, 10 uur: ds. O. W.' Bouwma,
van IJsselmuiden.
5 uur. ds. W. de Graaf.
Julianakerk.
Zondag, 10 uur: dc heer Brcderveld.
6 uur: ds. Bouwma.
Oud-Kaih. Gemeente.
Dam 28.
Zondag, 10 uur: pastoor Th. Bakker.
Evang. faith. Gem.
Lange Nieuwstraat
Zondag, 10 uur: ds. P. H. Borgers, uit
Apeldoorn.
Ckr. Geref. Kerk.
Warande hoek Burgemeester
K n a p p c rt 1 a a n.
Zonoag, 10 en 5 uur: ds. Zwier.
Ned. Herv. .Evangelisatie..
Gebouw Eendracht.
Zondag, 10 en 5 uuur: ds. P. Bouw, Herv.
pred. te Haal ten.
Oud Gcref. Gemeente.
Lange Haven 9 7.
Zondag, 10 en 5 uur: ds. Roos.
Leger des Hcïls.
Lange Haven 2 7.
Zondag 7 uur: Bidstond.
10 uur: Heiligingssamenkomst.
3.45 uur: Openluchtsamcnkomsf, terrein
Volkspark bij de tent van Van Houwelin-
gen.
7.30 uur: Openbare Samenkomst.
Dinsdag 7.30 uur. Soldatensamenkomst.
Woensdag 7.30 uur. Openluchtsamou-
Ikomst bij het Koolasch.
Donderdag 2.30 uur. Gezinsbond Samen
komst, o. I. v. majoor Potgieter.
Stads Evangelisatie JcruëL
Lange Haven 8.
Zondag, 10 uur: Opbouwingssamenkomst.
12 uur: Zondagsschool', leider de heer
'J. Molenaar.
Donderdag 8 uur: Bijbellezing en bid
stond.
Hersteld A post Gemeente.
Stadhouderslaan 2 6.
Zondag, half 10 en 4 uur: Dienst
Vergadering van gcloovigen.
Lange Haven 33.
Zondag, 10 uur: Breking des broods.
Dinsdag, 8 uur: Evangelieverkondiging.
i Geref. Evangelisatie.
Koolasch Broersvest
Hedenavond, 8 uur* Straalprediking.
Vrije GercL Gemeente.
Go h. Eend ra ebt
Dinsdag, 7.30 u.: ds. Rustige, van Hier-
den.
Samenkomsten Chr. Knapenvereenigingen
De „Jonge Samuëi".
„De Jonge Samuel", onderafd'. van
„Bidt en Werkt", eiken Zondag consistorie
kamer Nieuwe Kerk, Nieuwe Maasstraat,
van 8—9.3G uur n.m.
„Bidt en Werkt*'.
Chr. Knapenvereen. „Bidt en Werkt",
eiken Zondag gebouw „Irine", Nieuwe
haven 155 van 12.301.30 uur; gebouw
van Wijk V, Stephensonstraat 3, van 12.30
—1.30.
Het Mosterdzaadje.
School Dwarsstraat
Zondag, 10 uur: Kinder Zendingsvercen.
Hot Mosterdzaadje.
Kerk van Jozns Christus van dc Heiligen
der laatste dagen.
Gebouw Lange Haven 59.
Zondag, .10 uur: Zondagsschool,
uur: Samenkomst
Chr. Jongel. Vereen. De Heere zal 't
voorzien.
Irene.
Zondag, 8half 10. Vergadering afd.
Stad I.
Beperkende bepalingen.
Naar ait het Verordeningenblad blijkt,
is de secretaris-generaal van bet departe
ment van landbouw en visscherij bevoegd
verklaard tot het uitvaardigen van' beper
kende regelen ten aanzien van het bereiden,
voorhanden of in voorraad hebben, bewer
ken of verwerken, verpakken, verhandelen
en vervreemden, afleveren en vervoeren
van melk, kaas, melkproducten en melkvet
bevattende producten.
Naar wij vernemen, zal van deze be
voegdheid binnenkort gebruik worden ge
maakt ten aanzien van gecondenseerde
melk.
Betalingsverkeer met Zweden en Zwitser
land.
Het vandaag verschenen verordeningen
blad1 bevat twee verordeningen, waarbij' het
betalingsverkeer met Zweden en Zwitser-
laad' over liet clearingsinstituut wordt ge
leid'.
■ISÏÏilSZan'Jil
Bij beschikking van den secroiaris-gene-
raai, wntL hoofd van het dept. van onder
wijs, kunsten en wetenschappen, is naar
aanleiding van een brief van den commis
saris-generaal voor bestuur en justitie van
25 Juli, bepaald, dat de hieronder genoem
de rijksinstellingen, voortaan den naam
zullen dragon, die daarachter is aange
geven.
Roninkl. bibliotheek: nationale biblio
theek.
Koninklijk kabinet van schilderijen (Man-
ritshuis): rijkskabinct van schilderijen Mau-
rilshuis.
Koninklijk kabinet van munten, pennin
gen en gesneden sleÊnen: rijkskabinet van
munten, penningen en gesnodeiü stecnen.
Koninklijk Nederlandschc akademie van
wetenschappen: Nederlandse lie akademio
van wetenschappen.
Koninklijk conservatorium voor muziek:
Rijksconservatorium voor muziek.
Nedcrlamlsche Cricketbond.
Het programma morgen voor afd. Zuid
luidt:
1: Sparta—HBS, HCC 1—VOC, Hermcs-
DVS-IICC 2.
2: HBS 2—-HCC 3, Quick (H.)—LCC.
3: Excelsior 2—Herrr.os-DVS 2.
4: VOC 2—LMCC, HCC 4—Quick (IL) 3,
Quick (H.) 2—NLLC.
RoUcrdamschc Cricketbond.
Het programma voor heden (Zaterdag)
luidt als volgt:
Hermes-DVS 3VOC 2, Excelsior 4
Hermes-DVS 4, VOC 3-Xerxes 2.
Meer dan 0000 exposanten uit
21 landen.
Volgens uil Leipzig ontvangen medc-
declingen zrn de Duitsche nijverheid op
de gebruikelijke wijze aan de van 25 tot
29 Augustus le houden Najaars-Messe deel
nemen.' In dit opzicht zal er dus geen
verschil zijn met do Messen in vredes
tijd. Men is veeleer van meening, dat het
aanbod nog belangrijker zal zijn en in
overeenstemming met de groote vraag, die
blijkens de vele aanmeldingen van bezoe
kers tc verwachten is.
De toetreding van buiten'andsche expo
santen wijst op een record. Behalve de
Duitsche, za. ook de industrie van het
'protectoraat Bohemen en Moravië expo-
seeren, terwijl verder collectieve tentoon
stellingen zijn aangekondigd van de na
genoeg allo Europeesche landen.
Om de beteekenis van deze buiten'and
sche activiteit op de juiste waarde te
schatten, moge men zich herinneren, dat
in de vredesjaren van 6 tot 8 collectieve
inzendingen op de Najaars-Messe aanwezig
waren, terwijl er nu 16 van staaiswege
georganiseerde tentoonstellingen zijn, ter
wijl 21 slaton vertegenwoordig! t zijn, met
meer dan 6000 exposanten.
Brand tc Londen.
Groote hoeveelheden koloniale artikelen
en andere levensmiddelen zijn volgens een
bericht van Associated! Press, gisterochtend
in de vroegte in een Londensch jxikliuis
door een eriormon brand verwoesL De
vlammen hadden op sommige oogenhlik-
kem een hoogte, van vijftig meter.
Ontploffing in Italiaanschc slaghoedjes-
fabriek.
In een fabriek te Lecco aan het Como-
rneer, waarin slaghoedjes vervaardigd wor
den, is eon ontploffing ontstaan, waarbij
drie personen gedood en zes licht ge
wond werden.
Mijnwerker verongelukt
Gistermiddag is de 37-jarige J. G. van
der Putten in de ondergrondsche werken
van de staatsmijn „Hendrik" te Heerlen
onder afvallend gesteente geraakt en ge
dood.
Nu over enkele weken het carillon op
het, uit zijn ascii herrezen Leidsehe
Stadhuis, na een gedwongen rustperiode
van ruim elf jaren zijn parelende Klanken
weder over de daken van de Sleutelstad
zal uitstrooien is het wel interessant iets
meer omtrent d'it klokkenspel tc weten,
dan alleen het feit, dat er in to.aat 4i
klokken gegoten door de gebr. van Borgen
te iieuigeilee in zullen wouden geplaatst.
Wij hebben daarom eens den ouueii staus-
Beiaardex van liet voonua.igo carillon
den lieer N. v. d. Keur, eens opgezocul en
hem eens gevraagd hoe hei vroeger was,
en voor zoover onze zegsman ons kou
inlichten hoe hel nu is geworuen.
l>e lieer v. d'. Keur is de eenige leer
ling vau dm beiaardier u.i Beiden s
Stadhuis, van wijlen.den la-er U. N. l'b.
van Leeuwen, die moer uiia veertig jaar
üïiniboveu, in den van hoogea ouderdom
zuchtenden en steunenden toren, zon
der inankeetren op" WoensJagen en Za
terdagen en op hoogtijdagen zijn, bron
zen lied' over Leiden uit liet zuigen.
Hot oude carillon.
Onze zegsman heeft gedurende lan
gen lijd les van dm ouden meester ge
had eu hij verwilt daarvan het volgende.
Eiken Woensuog en Zaterdag weid de
sleutel geluiald Bij mijnheer v'au Leeu
wen. Dal beklimmen van dien toren
was nog niet zoo erg geiuahkeiijk. Eerst
moest men over de z.g. „Groote Pers" de
groote ruime hall op de eerste verdie
ping, waar zich ergens in een zijgang
een houlcn hek bevond, verborgen ach
ter een deur, dat toegang tot don toren
gaf. Een steenen wenteltrap deed den
beiaardier eerst bij het uurwerk belan
den, eet. mechanisme, dat telkens weer
imponeerde door zijn reusachtige afme
tingen. Hoe groot het was kan men af
leiden uit het feit, <lat liet op den groud
ongeveer een oppervlakte liesloeg van
20 iM2. Groote katrollen en kamraden
van allerlei soort, louwvleugels en ont
zaglijk zware gewichten, welke voor liet
aandrijven van het uurwerk de kracht
gaven
Aan een d'c-r wauden hing nog een
stuk vergeeld perkament met een lyri
sche ontboezeming van den klokkenma
ker -uit Lp ik, '.HeAri\vaa9 Jtuyst, waarin;
deze vermeldde dat:
„Te Luyck Uonri van NuysS,
„Met vuyr en Hamer kragt
„Gesmeedt heeft meiter vuyst.
„Daarna in 't Schip gliebragt,
„En in dees slee ontviagt
„Gcwigt en radén mee
„Swaar twee en twintigh d'uyst
„Tweehonderd en tagtigh twee.
Waarmede hij zeggen wilde, dat het
gewicht van alle onderdooien, zooals hij
ze „uit het schip ontyrachtte en bracht
in deze stee", maar eventjes 22.2S2
pond1 bedroeg.
Het grootste gewicht bestond' o.a. uil.
een oud' kanon, volgegoten met lood
en hangende aan een geweldige ka'i'ol.
Om dit gewicht naar boven te brengen
waren tweemaal per dag twee honderd
twintig slagen ncodig.
Wanneer men zichtijdens het spelen
in den toren bevond, dan was bet wer
kelijk angstwekkend',, overal snorde en
zeemde liet, de touwvleugcls draaiden
mei veel lawaai om, kortom iedereen
verging het hooren 'en zien.
„Spelen" is niet zóó gemak
kelijk.
Maar met dat al zijn we nog niet in
de „speelkamer" hetheiligdom van den
beiaard geweest, We klimmen dus met
den heer v. d. Keur in gedachten ver
der. Eerst komen we op den zolder,
waar zich negen on twintig dwarslig
gers bevonden en waar de draden naar
de verschillende klokken werden ver
deeld. Eén wirwar Van dradon, waar
een leek geen vrijs uit kon worden.
Een houten trapje doet ons dan ein
delijk in de speelkamer belanden. Even
eens een warnet van dradon, wnarlus-
sclien door men moest lavoeren, om
de speeltafel te bereiken.
Men. spreekt nu wol van. klokken
spel, en als men do fijne klanken
der klokken op een warmen zwoe-
Ien zomeravond over zich heen hoort
gonzen, dan lijkt het ook wol, of
alles zoo licht gaat. De werkelijkheid
is wel eenigszins anders, althans in
den ouden toren. Daar beukte de
beiaardier metdo vuisten op do
toetsen, en trapten zijn voeten moe.
Wilden bezoekers het ook eens pro-
beeren, dan lukte hot hen maar zel
den een behoorlijken toon te voor-
schïjh te brengen. Het was echt wat
men noemt een „weet".
En wanneer buiten een bolle Noord
of Zuidwester zóó tersversch' vanuit zee
het land inwoei, dan piepte, zuchtte en
kraakte do oude toren van belang en
dan schommelden de beiaardier en zijn
leerling, daarboven in hun kamertje
lustig mee
Het klokkenspel was al oud, toen de
brand het verwoestte, geen wondér ook
dat er dikwijls iels gerepareerd moest
worden. Dat was dan dikwijls liet werk
van den leerling. „Want", zoo zoïde de
oude heer Van Leeuwen, „als je een
goed beiaardier wilt worden, dan moet
je het spel ook kunnen repareeren". En
zoo kroop ik dan romd, tusscheu stoffige
draden, om een afgeknapteu draad te hor
stellen, of eea ander karweitje op te knap
pen.
En wanneer onze taak dan afgeloopcn
was, dan hoorden wij dikwijls, wanneer
we weer beneden kwamen, woorden van
dank voor ons werk, van aandachtige
luisleraars. Dat waren altijd' inooie oogeu-
blikken.
Iedere oiid'-Nederlandsclie stad heeft liaar
carillon, wat zou Utrecht zijn zonder zin
genden Domtoren, of Haarlem, of Alkmaar,
of Edam of...? men kan ze opnoemen, een
heel rijtje namen van steden ea stadjes,
die thans nog bloeien of vroeger bloei
den, alle echter getuigenis afleggend van
een roemrijk verleden.
II cl uien wc klokkenspel.
De Leidenaren houden van hun caril
lon en zij misten het in d'e afgeloo-
pen jaren. Daarom besloten zij het
nieuwe stadhuis wederom oou zingen
den toren tc geven, die hun weer kond!
zal doen van blije en droeve dagon.
De Leidsdie studenten gaven oen.
bourson, een lm aap van een luidiklok
welke ruim 5 ton weegt on een middel
lijn heeft van 2.6 meter. Dan is er o.m.
het Drie-Octobcr-Comité, dal er oen gaf
met de woorden
„Ik beier blij met' ied'rcn slag,
Den roem van Drie Octobcrdag".
Dc zeven en veertig klokken van het
speelwerk wegen samen ongeveer 20.000
kilo. Veertig klokken dienen voor het me
chanische speelwerk, alle samen kunnen
voor de bespeling met de hand' gebruikt
worden. Zooals wel genoegzaam bekend
zal zijn, is het mechanische speelwerk
eigenlijk net een groote speeldoos. Op
een grooien trommel bevinden zich 40.000
gaatjes, waarin do beiaardier d'e melodie
„steekt"; door middel vau pennen,' dio,
wanneer de electromoloren den trommel
dóen draaien hetgeen elk hooi ea hall
uur geschiedt door een stelsel van bof-
boomen en Lrekdraden, de hamers bij de
klokken in bewoging brengen.
Vroeger mankeerde er bij zoo'n speel
werk wel eens wat aan de maat der. me
chanisch gespeelde melodie; dé installa
teur van het carillon, de héér Addicks
heeft nu allerhande technisch© nieuwig
heden aangebracht welke ook dit bezwaar,
•naar men ons mededeelde, geheel onder
vangen.
Op liet oogenblik zwijgt de toren nog,
daarbinnen echter wordt hard gewerkt.
Uiterst nauwkeurig moeten alle klokken
op hun plaats gehangen en dé liamers
aangebracht worden, wil men straks den
beiaardier de gelegenheid geven zijn taak
naar behooren te kunnen vervullen.
Aanvankelijk was het de bedoeling te
Leiden, ter gelegenheid van de ingebruik
neming van het carillon, een boiaardiers-
congres to houden. Dit kan thans niet
doorgaan. Maar wij twijfelen niet, of de
Leidenaren zullen ook zonder dat dank
baar zijn, wanneer het eerste lied de lucht
in zal Idinken, veruit het land! van Leyden
in!
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam hebben Lij hun besluit van 8 Augustus
1910 vergunning verleend aan
le. C. J A. LIMBURG lot oprichting
van een sloc-mwasscherij én -strijkerij in
het pand Slecnsiraat 20;
2e. de FIRMA E. HUCKESTEtN en ZOON
(ROTTEKDAMSCHE VETER-INDUSTRIE),
tot oprichting van een fabriek tot ver
vaardiging van veters, tressen ©n andere
vlecht artikelen, annex ververij, in pcrcec-
len aan de Damlaan 50.
Schiedam, 10 Augustus 1940.
4115 20
Wckclijksche vliegdienst Amerika.-Engeland.
De Engelsc.be vliegboot „Ciare" van de
„Airways Atlantic Cy", die verleden Zon
dag in New-York is aangekomen, heeft den
terugtocht aanvaard. Het is op speciale
wijze gekenmerkt en heeft in New-York
geen passagiers aan boord genomen. Naar
men zegt, zullenbij dé tusschenlanding;
in Montreal verschillende passagiers aan.
boord komen. Met deze vliegboot zou een
wekelijksch© vliegdienst tusschen Engeland
en Amerika begonnen warden;
Van 12 Augustus let en met
8 September periode 5.
's-Gravenhage, 10 Aug. De secretaris
generaal, waarnemend hoofd' van het depar
tement van Lannel, nijverheid en scheep
vaart maakt hekend, dat gedurende het
tijdvak van 12 Augustus a.s. tot en met
8 September as. de met „periode 5" ge
merkte pcLroIeumzege! recht geeft op het
koopea van twee liter petroleum.
Van 12 Aug. Lm. 0 Sept.
bon 14 en 27.
De secretaris-generaal, waarnemend!
lioofd van het departement van land
bouw en visscherij maakt bekend', dat
gedurende liet tijdvak van 12 Augus
tus tot en met 6 September a.s. d©
met „14" genummerde hou van liet
algc-meen distribufiebonboekjo recht
geeft op het koopen van 250 gram
rijst of rijstemeel of rijstebloem.
Voorts geeft de met „27" genummer
de bom van het algemeen distributie
bon boekje gedurende hoveug©.ioe.i:d
tijdvak recht op het koopen' van 250
gram havermout of havervlokken of
gort of grutten.
De toestand van Engeland.
Milaan (DNB). De Relazzioni Interna-
zionale schrijft: Engeland heeft in Egypte,
Palestina, den Soedan, Kenya en Aden-
Haldramaut een tiental goedgewapende co
uitgeruste divisies. Het lean deze strijd
krachion niet voor de verdediging van dj
Britsche eilanden Tiaar huis zenden. Dj
Engelsche strijdkrachten voor de verdedi,
ging van het moederland zijn daardoor
verzwakt. liet ministerie van oorlog heet.;
indertijd' twee legers van elk tien divisies
op dé been gebracht. Het een© leger is op
jammerjjjke en onherstelbare wijze in
Vlaanderen verslagen, liet tweede wordJV
nog vaslgehouden in het naburige Oosten
Al het naar Frankrijk gezonden oorloge
materiaal is verloren gegaan. Zijn minder»
beid' in de lucht kan Engeland' niet ia-
halen. Ilel rekent op de Vcreenigdé Sta.
ten, maar dé fabrieken daar kunnen slechts
een bescheiden bijdrage leveren.
De toestand' van Engeland' is dus cru
stig «n van militair standpunt gezien zolfe
wanhopig.
Dc nieuwe Zwoedschc torpedobootw».
Stockhol. (D. N. B.). De minister
van defensie Skoeld, heeft vandaag
in de Tweede Kamer van den Rijksdag de
vragen beantwoord op den aankoop v.an
vier torpedobooten in Italië.
Skoeld verklaarde o.a., dat na het uitbre-
ken van don oorlog de noodzakelijkheid had
lies taan, de Zwcodsche vloot tc versterken.
De voorwaarden, waaronder de koop was
gesloten waren voor Zweden zeer bevredi
gend. De koopprijs voor de vier torpedo-
booten bedroog slechts een vierde deel
van do som, die indertijd door de pers
was genoemd. Do afgeleverde schepen had
den, volgens een verklaring van de com
missie belast met'den aankoop, niet alleen
aan de verwachtingen voldaan, doch deze
verre overtroffen. De chef der Zweedsch©
admiraliteit heeft zijn tevredenheid over
den toestand van de schepen reeds vroe
ger in een perscommuniqué meegedeeld. In.
aansluiting hierop verklaarde Skoeld, dat
do praatjes over steekpenningen in dez©
kwestie ©Ikon grond missen.
Amcrikaansclte troepen in China.
Washington (D.N.B.) In een persconfe
rentie hoeft die plaatsvervangend© minister
van buitenlandsche zaken, Welles, ver
klaard', dat de terugtrekking der Britsck©
troepen uit Sjanghai en Noorê-Cbina geen
invloed' heeft op de houding der Vereenig-
de Staten, die hun troepen niet terug
trekken. De geruchten over .versterking
dezer troepen achtte Welles evenwel on
waarschijnlijk. Hij antwoordde bevestigend!
op de vraag, of de Britsche regoering hemf
van tevoTen in kennis had gesteld van
het terugnemen der troepen.
SCHIEDAM.
G e bo en:
8 Augustus: Gerritje Hend'rika, d. van
M. P. Pols en M. v. Diest, Paulus Potter
straat 39. Ludóvicms Johannes, z. vara
P. J. v. Deventer en A. G. M. van Geene,
Potgieterstraat 27. Gerrit, z. van Pi HL
BaUijns en P. Overgoor, Mariastraat 39.
Elisabeth Liduina, d. van A. Heesbeera
en J. P. Brökling, Brand'erssteeg 4.
.9 Augustus: Catharina Hendrica Jacoba,
d. van J. H. Vink en E .G. M. Vermunicht,
Newtonstraat 13. Cornelia, d1. van P.
v. d. Berg en W. de Bruijn, Middelhar-
nisscbeslraal 47. I