de §piit Zuid-Oost Drenthe schreeuwt om woningbouw WAT BIEDT 69400 Boterstraat '2832. 67863 N. Scheurkogel, Lange Nieuw- Onhoudbare toestanden in de gemeente Emmen Duizenden gezinnen zonder behoorlijke huisvesting Wanverhoudingen blijven niet uit 67777 69302 69551 69109 68109 Groenelaan 69676 68076 67550 68735 87593 69899 68295 68811 68796 67664 v*d'Water» 68421 68752 Gemengd Nieuws 44) door Johnston Me. Culley De sociale nood DE DAGÉLUKSCHE VRAAGBAAK Levensmiddelen Algemeen Installatiebureau Anthracïet Bakkerij Bankiers Bedden en Tapijten 68110 Singel BIJLOO'S 68111 Kreupelstraat INKELS 69744 St. Liduinastraat] Meelfabrieken Meubileering (Complete) Machinefabriek Be drijf skleedin Boodschappendienst Corsetten-Dameskousen Glas Goud- en Zilverwerken Hoeden, Petten (ook in laken) Huis- en Decoratie-Schilder LEDERWAREN Papiervernietiging Pompen Rund- Kalfs- en Varkensslagerij Schoorsteenvegen Stoffen-Manufacturen Yischhandel Woningbureau Zalen te huur Roeibootje overvaren gebrek aan betere woonge- Driehonderd gezinnen in Emmen verblijven in keefen en krotten. Honderd woonscheepjes liggen ver spreid in de kanalen van het veen gebied der gemeente Emmen. Vijftig of meer woonwagens vormen de permanente bezetting van het Em mer-woonwagenkamp. Zeshonderd en zestien gezinnen wo nen in kleine arbeiderswoningen en boerderijtjes met andere gezinnen te zamen. Twintig onbewoonbaar verklaarde woningen kunnen niet worden ont ruimd bij legenheid. Weer dan duizend, meestal groote, ge zinnen zijn in tl. gemeente Emmen gehuis vest op een wijze, welke voor een ge ordende samenleving ontoelaatbaar moei worden geacht. Wie het hoofddorp van Nederlands grootste gemeente bezoekt, krrjgt den in druk van een welvarende pla'telandsplaats in een mooie, boschrijke omgeving en kan niet vermoeden, dat zij, die ia dit be koorlijke dorp zetelen om een bevolking van omtrent 50 000 zielen te besturen, van dag tot dag te worstelen hebben met zooveel socialen nood' als er verborgen ligt achter de erikele getallen, welke wij hierboven genoemd hebben ter aanduiding van het Zuid-Oost Drentsehe woningvraag stuk. Te weinig arbeiderswoningen. Er klmkl hier, zoo zei de burgemeester van Emmen, inr. J. li. Bouma, tot wien we mis ter verkrijging van eenig cijfer materiaal gewend hebben, een nooit af latende schreeuw om woningen. Dat was zoo toen ik hier in 1927 kwam en dat is nog zoo, ja, het wordt met den dag erger, nu practisch het bou wen sedert vorig jaar September stilstaat. Wij hebben een sterke, levenskrachtige arbeidersbevolking, die snel in aantal groeit, maar wie het voor een groot deel aan redelijke bestaansmiddelen ontbreekt. De particuliere bouwnijverheid legt zich in hoofdzaak toe op woningen voor men- schen, wier inkomen hun in staat stelt, een behoorlijke huur te betalen. In de behoefte aan goedkoope arbeiderswonin gen moet van overheidswege worden voor zien. De gemeente is er uiteraard niet toe in staat en het rijk heeft weliswaar in dten loop der jaren credielen voor woning bouw toegestaan, maar niet zooveel, dat daardoor meer bereikt kon worden dan het voorkomen van verergering van den toestand. En zelfs dit voorkomen gelukt ons niet langer, tenzij op korten termijn krachtig wordt ingegrepen. Keet- en krotopruiming. In de jaren 1927 tot en met 1939 wer den ten behoeve van de keet- en krot opruiming credieten verleend voor Let bouwen van achtereenvolgens 26, 26, 6, 61, 70, 32, 59, 118, 2, 69, en 101 wonin gen, dus in totaal 574 woningen, terwijl op last van het gemeentebestuur in dien zelfden tijd ongeveer 1200 keeten en krot ten werden afgebroken, omdat men be slist de krottenkolonies wilde doen. ver- dtwijnen. Maar de menschen moeten een. dak boven hun hoofd hebben en zoo hokt men bij elkaar, daarom bouwt men toch weer een keet van wat planken en plaggen," zoo kruipt men desnoods in een gat in den grond of slaat een planken op trekje op een turfschuit of ziet, al dan niet met behulp van het armbestuur, aan een woonwagen te komen. Weet men nu nog, dat in het tijdvak van het bouwen der bedoelde 574 arbei derswoningen de bevolking der gemeente Emmen steeg van 42.245 tot 48.581 zielen, zoodat alleen daarvoor aannemende een gemiddelde van 5 zielen per woning „Ik had j'e bijna vergeten, jochie," zei hij. „Je kunt nu je gang wel gaan." Cnrlv verwijderde zich en de jonge man gjng de trap op naar zijn kamer. Heel omzichtig en zachtjes ging hij naar bin nen. Hij streek zelfs geen lucifer aan om zijn petroleumlamp op te steken. Toen hj door het s'eutelgat van de tus- schendeor keek, zag hij juist hoe Sylvia de papieren onder den vloer vandaan haalde en aan Warwik gaf. Hrj begreep er niets van. Waarvoor moest die heer m avondcostmnn die papieren hebben, en dat deftige meisje ze voor hem onder den vloer vandaan halen? „Ik meet die papleren zelf hebben," dacht hij. Hij bleef door het sleutelgat kijken en haalde een revolver, die hij dien middag in een uitdragerij had gekocht, uit zijn zak. Hij zag, hoe de twee kerels Warwik aan vielen, en meende, dat nu het oogenblïk gekomen was, om handelend op te treden. Hij snelde naar de kamer en beval War- ruim 1000 woningen noodig waren, dat is het volkomen duidelijk, dat er van een koersen in dte richting van oplossing der moeilijkheden niet gesproken kan wor den. Wel zijn herliaaldelrjk wettelijke regalin gen getroffen en circulaires uitgevaardigd, welke van goeden wil getuigden en for meel© mogelijkheden openden, maar het toepassen van de besluiten ging al te stroef. Een aanvrage van het gemeentebestuur om 100 arbeiderswoning-en voor groote ge zinnen te mogen bouwen, ingediend op 29 Maart 1939, is thans, anderhalf jaar la ter, nog niet ingewilligd, een aanvraag om 100 woningen voor krotopruiming, van 5 Maart 1940, dus een half jaar ge'elen evenmin. Over het algemeen heeft een pilat.elands- bevolfring bij voorkeur -een e.gen wonmkje, al is het nog zoo bescheiden. Daarom zou het Drentsehe woningproblesm niet in zijn huldigen omvang bestaan, als de arbeidersbevolking over wat ruimere mid delen beschikte. Maar men weet in broeden kring, hoe het daarmee gesteld is. De omvang der werkloosheid in de veenstre- ken is te algemeen bekend dan dat wrj daarover nog eens zonden uitweeden. Van de instorting of van de vorige oorlogs productie van turf, dus sinds 1920 onge-eer, hebben duizenden arbeiders geen gewoon werk en geen bevredigend inkomen ge kend en al is er thans ©enige opluchting gekomen door de nieuwe oorlogsdrukte in het veen en de werkgelegenheid in Duitsch- land, het aantal arbeiders is dermate ge groeid, de vooruitzichten zdjhn te onzeker dan dat daarvan invloed op den eigea wo ningbouw kan worden verwacht vooral, Wijl de meeste gezinnen aanzienlijke be dragen aan winkelschulden hebben in te halen. Daar komt bij, dat over enkele we ken weer de meeste gezinshoofden op de werkverschaffing zullen zijl aangewezen. Dat be teekent, dat gezinnen met soms wel 10 kinderen moeten leven van gemid deld f13 tot f14 per week, zijnde dit het maximale loon, dat een werkverschalfings arbeider kan verdienen. Wrj vernamen, dat door de arbeidsbeurs te Fmmen een onderzoek werd ingesteld naar het levenspeil op bet oogenb'.ik. Zeer zorgvuldig is nagegaan, hoe het prijsver loop is geweest voor eerste levensheil oef ten. Welnu, men is tot de concclusie ge komen, dat een arbeidersvrouw thans f 13.23 noodïg heeft om hetzelfde te koo- pen, dat zij verleden jaar voor f10 bon verkrijgen. Er is dus een prijsstijging van ruim dertig procent! De loonen zijn daar entegen met slechts 10 pet. omhoog ge gaan. En toch en daarom brengen wij deze getallen hier naar voren toch wordt brj het verleenen van wonïngbouw- credieten verlangd, dat de exploitatiereke ning sluitend zal zijn. Met andere woor den: de arbeiders moeten de volle huur betalen voor z.g. woningen ter verruiming van d-ee wonngmarkt. De bouwkosten zijn thans zoo hoog, dat een huur van f4 per week noouig is öm rente, afloss ng en onderhoud te dekken. Maar hoe wil een huisvrouw, d e een gezin van b.v. z«s personen en dat is heel normaal in deze streken dat klaar spelen met f13 in de week inko men? Zoo toornen de onverbiddelijke ge'allen aan, wat bet woningvraagstuk inhoudt. DE RADIO MORGEN? Leerzamer evenwel nog dan becijferin gen, al worden zij officieel ten gemeen- tehuïze toegelicht, is een tocht door de veenstreek zelf. Emmer Erfscheidcnveen, Emmer-Compascunm, Ba-ge-Compascuum, Zwartemeer, Klazienaveen, Erica, Nieuw- VRIJDAGr, 6 September 1940. Jaarsveld, 414,4 M. KRO-uitzending. S.00 ANP. 8.15 Wij beginnen den dag 8.30 Gramofoon, 11.30 Godsdienstige cau serie. 12.00 Berichten. 12.05 Gramofoon, 12.15 Orkest en soliste. (12 45110 ANP en gramofoon), 1.45 Gramofoon. 200 Or gel. .230 Gramofoon. 3.00 Operette koor, orkest en solisten (opn.). 4.15 Gramo foon. 6.30 VPRO: Lezing. 8.45 Gramo foon. 7.00 Vragen van den dag (ANP). 7.15 Berichten. 7.20 Gramofoon. 7.45 Re portage. 8.00 ANP. 8.15 Orkest. (9.00— 9.15 Cyclus „Uitingen van nationale cul tuur"). 9.45 Koorconccert (opn.). 10.10 Wij siuiten den dag. 10.15 ANP. Kootwijk. 1875 M. AVRO-uitzending. 7.00 Ber. Builsch. 7.15 Ber. Engelsch. 7.30 Gramofoon. 8 00 ANP, hierna: Or gel. 8.30 Gramofoon. 10 00 Morgonwij ding. 10.15 Gramofoon. 10 30 Ensemble Jenny Kroon. 11.15 Ber Engelsch. 11.30 Ensemble Jonny Kxooi en gramo foon. 12.30 Ber. Dnitseh. 12 45 ANP, 0 gramofoon. 1.00 Omroeporkest. 1.45 Cy clus „In de schijnwerper". 2.00 Ber. Dtuitseh. 2.15 Gramofoon. 2 30 Orkest. 3.15 Ber. Engelsch. 3.30 Concertgebouw orkest. 5.00 Ber. Diuitscb. 5.15 ANP. 5.30 Het Philh. kwartet. 615 Ber. Engelsch. 6.30 Orkest. 7 00 Vragen van den dag (ANP). 7.15 Musette-ensemble en solist (opn.). 7.45 Gramofoon of reportage. 8.00 Ber. Diuitsch. 815 ANP. 8.30 Ber. En gelsch. 8.45 Solistenconcert. 9.15 Ber. Engelsch. 9.30 Gramofóon. 10.00 Ber. Dnitseh. 10.15 ANP 10.30—10.45, 11.15 —11.30, 0.15—0 30 en 115—1.30 Ber. Engelsch. Amsterdam, overal kunt ge te kust en te keur de woning-ellende leeren kennen. Wrj zijn geweest in houten keeten, waar wnwi en regen vrij spel hebben. Woning- ruimte 2l/2 X 3 M,, daarachter een „ver trekje", met op den wrakken vloer een paar hoopjes onct goed, die men „belden" noemt. Daarop slapen vijf kinderen van beiae sexen en uiteenloopande 'ee'tijden 216 jaar. Vader en moeder gaan te bed n heti woonvertrek. Aan der zolder hangen risten gedroogde boonen, als ge tuigen van de zorg voor den winter. Wel licht zrjn deze boonen de eenige „groen te". welke van November tot Mei ge geten wordL...i Elder» komen we in een bovenvoen- aonnkje. Het is van steen, maar uiterst primitief gebouwd, want het buikje bad al'ang troel'n verdwijnen net het arsra\en van de tart er rondom. Hier hokken man en vrouw met negen kinderen bij elkaar. Cen dochter is eruit: denen in de stad. En „het wicht" heeft er een hekel aan om ©en« thuis te komen, vertelt de vader, want zij is aan de „troep" ontwend. We denben aan eer keurig dienstbodenkaimer- tje, ergens in een nette stadswoning en we lieer ij pen „bet wicht". Maar ook het leed van dc trouwe ouders! In een woonscheepje vindon we twee gezinn n- vadc-r, en moeder met een stuk of vijf kinderen boven tien jaar. De oudste dochter is getrouwd met een werk- looze en thuis „mgeb'.even". Hier moet zij fraks een kleine ontvangen- in de be dompte roimte, op moeders bed, want dat is eigenlijk het een g toonbare. Dat is één geval van «amenwonen. Een ander is dat "-van een weduwe met vier kinderen, die door het armbestuur wordt onderhouden en die het „keetje" dealt met een ander huishouden met zeven „buitels". Elf kinderen van tweeërlei ouders en tweeërlei kunne, van wie er een stuk of wat tot de jaren des onderscheids gekomen zijn. Sterke becueö. die „armoede" kunnen dragen. Vraag maar niet, wat daar van goede zeden moet overblijven! En verwijt deze menschen eens, dat zij afzakken naar het peil der on- maatschappeiijken 1 Zij zijn van huis uit fatsoenlijke arbaidersmenschen. Zij zouden, in een behoorlijk huisje met een lapje grond en. werk voor wie werken willen, fatsoenlijke arbeiders- Fa. Wed. M. van Meurs, Broeis- veld 53. Erkend gasfitter. Erkend installateur. Uw adres bij ver huizingen. Nè 6 uur tel. 67879. JAN HOOGENBERG, HOOGSTRAAT 24. Bestel nu kolen Krommenhoek, Singel 101. Uw 'bakker. Amsterdamsche Barik N.V. Bijkantoor Westvest 36 Alle Bankzaken Assuranties 3 LIJNEN) COM Q A N.V. A. Tieman, DO^Of Hoofdstraat 39, rtftftw Tarwebloem Tarwemeel OÖZDI Tarweafvallen, OQ77Q G. J. de Jager. "v 'ld Dirk van Wasseaaarstraat 35. Showroom Rembrandtlaaa 7. Modem ingericht reparatiebedrijf (2 LIJNEN) Fa. Willems Emsting. Rotterdamschedijk 233-235-237. COQOC F. Röttgering, Hoogstraat 17. Grootst Spedaalhuïs. MEIJER'S Zakentelefoon Vlotte verzending. Alle boodschappen. Experts in telefoonreclame HOOIKADE 2. N.V. EMADA, Rotterd.dijk 199a Ruime sorteenng en steeds het nieuwste- N.V. Van Katwijk's Glashandel, Lange Kerkstraat 38. Alles op dit gebied. H. Th. v. d. Vlerk, Rotterdamschedijk 268. Gediol. Uurwerkmaker. Piet Heniger, Passage 1. Heerenmode-artikeien. Vraagt tel. zichtzending. wik, zijn handen omhoog te steken. De jonge man. was iets dergelijks niet gewend. Zrn knieën knikten. Toch hield Lij 'den revolver recht op Warwik gericht en weifelde geen oogenblik, „Houd je handen omhoog," beval hij Warwik. „En a.s jullie daar een van bei den het waagt om te kijken, krijg je een kogel. Dus geen onzin." „Verdraaid man, zie je dan niet, dat je die oamc een doodschrik op het lijf jaagt?" vroeg Warwik. „Gaat jon niet aan. Haal geen streken uit. Ik ben hier op het oogenblik de baas. Ik heb niet veel van je noodig. Alleen maar die papieren." „Ah zoo wensdht mijnheer de pa pieren?" vroeg Warwik. „Haal ze uit je zak en gooi ze hier voor mijn voeten neer voorzichtig. Je andere band in de hoogte houden." „Maar mijn waarde jonge man, wat voor belang kun je nu toch in dat pakje papieren stellen?" vroeg Warwik. „Het wordt bijna een melodrama maar dan toch slecht gespeeld, wat?" „Je beht me toch wei'verstaan? Ik heb geen zin, hier den heelen nacht te blijven wachten." „Hoe weet je, dat ik nog niet een ander wapen in mijn zak heb?" vroeg Warwik. „Dan zou ik door mijn jaszak heen op je kunnen schieten, niet waar?" „Dan ga je eraan, wat ik je zeg." „Bloeddorstig ook nog." „Gooi dat pakje papieren voor mij op den gromi... gauw wat." Den jenger man strak aankijkend, haal de Warwik de papieren uit zijn zak. „Ik kan me niet voorstellen, wat je er mee wüt doen," zei hij. „Maar, aangezien jij er zelf een schietpartij voor wilt wa gen, moet je ze wel harder noodig heb ben dan ik." „Gaat je niet aan. waarvoor ik ze noo dig heb. Gooi ze op den grond, hier vlak voor me." „Nou, mij best," zei Warwik. Hrj deed bedaard een stap vooruit, doch het wapen van den jongen man bedreigde hem' zoo gevaarlijk, dat hij het niet waagde zijn voornemen, om. plotseling op hem af te springen, te volvoeren. Hij vond het dus maar beter, de papieren over te geven en... De jonge man had al zijn aandacht op Warwik gevestigd, en een der kerete tegen den muur had langzaam zijn hoofd zoo ver omgewend, dat hij kon zien, wat er voorviel. Hij fluisterde heel zacht iets tegen den ander. Het pakj'e papieren moest wel van erg groote waarde zijn, als zooveel menschen-op het bezit er van ge steld waren. Plotseling .siste hij scherp G. VAN MEURS, LANGE HAVEN 5. Maltha's Lederhandel, Broersveld 145 - 152 Leder-foumituren, Koffers, Actetasschen, Reparatiën £*7CCC Jac. v. d. Waal, Westmolea- D ddü straat 25-27. Inkoop alle soorten oud papier en metalen. Verkoop, Verhuur en Reparatie Willem Fontijne's Pompen-en Motorenhandel, Noordvest 85. Benzine- en Electromotoren. Dam 52. Verbetering van Schoorsteentrek. Fa. V. L. Borrani. Alléén Lange Achterweg 33. 68142 t?l-0fa""13ertels, Dam 9-26. Timmerman-Metselaar - Aannemer straat 177179. Uitvoering van werken in gewapend beton. CO IQ *3 A. FPiekes, Hoogstraat 81. UQ I «ld Specialiteit in versche en ge bakken visch. Dagelijks versdie aanvoer. Woningbureau„Schiedam-West" Nieuwe Haven 83. Adrn. van Onroerende goederen r> n -i C voor uitvoeringen, feesten, ver- h(j 143 gaderingen enz. Gebouw Musis Sacrum, L. Haven 115. menschen blijven. Maar mogen het »teike beenen zijn, die de weelde ver dragen, sterker moeten de beenen zijn en de hersens en het bloed, die deze armoede verdragen. Inderdaad, als men zoo tientallen ge zinnen in de afgelegen veen streken, maar toch ook 'weer vlak bij vriendelijke, wel verzorgde dorpen kan bezoeken, in één en kelen halven dag, dan is het begrijpelijk als burgemeester Bouma zegt: „Emmen schreeuwt om woningbouw"! Schilder verdronken. Brj de spoorbrug over het Spaame te Haarlem is gisteren een ernstig ongelufc gebeuld, dat aan den 46-jarigen schilder A, Knijnenburg uit Amsterdam, het leven heeft gekost. K. verrichtte met eenige col lega's, allen in dienst van de Nederland- sche Spoorwegen, schilderwerk aan de brug. Volgens voorschrift was aan de leu ning een rood© vlag bevestigd om bestuur ders van passeerende treinen op de aanwe zigheid der arbeiders attent te maken. Op zeker'oogenblik viel deze vlag in het wa ter. If. begaf zich in een roeibootje onder tegen zijn makker. Op het zelfde oogen blik viogen de beide kerels op den jongen man af. Een oogenblik raakte deze den kluts kvrijt Warwik zag het en sprong op hem af. Het pakje papieren werd hem uit de hano geslagen. Een der boeven greep hem beet. De andere wierp zich op den jongen man, sloeg hem den revolver, nog voordat liij bon vuren, uit de hand en drong hem af vechtend in een hoek. Sylvia, die eerst vol ontzetting achteruit naar de deur was geweken, toonde plot seling een groote tegenwoordigheid van geest. Ze greep den revolver van Warwik van den grond op en griste het nog net voor de hand van een der boeven, die door Warwik tegen "den grond geworpen was, weg. XXXI. Onvoltooid werk. De jonge man hield het gevecht niet lang uit. De kerel, die hem aangevallen had, deen een regen van slagen, op hem neerdalen en had hem spoedig buiten ge vecht gesteld. Daarna viel1 hij Warwik van achteren aan op het oogenblik.-dat deze zijn -kameraad tegen den grond sloeg. Warwik hoorde Sylvia gillen en keerde zich naar aen aanvaller om, maar niet de brug om haar terug te halen, juist toen! een motorboot wilde passeeren. Het roei bootje werd overvaren en K. verdween in de diepte. Direct werden reddingspogin gen ondernomen door zijn collega's en op varenden van de motorboot, doch deze ble ven zonder resultaat Ongeveer drie kwar tier later werd het stoffelijk overschot door de politie met ©en dreg opgehaald. Het is naai1 een ziekenhuis vervoerd. Partij lood wegens prijsopdrijving ia beslag genomen. D© Haariemsehe p-cinie heeft bjj een handelaar in metalen ©en partij lood van ongeveer 13.000 kg. in beslag genomen» aangezien de handelaar zich schuldig maak te aan prijsopdrijving door den prijs van. het lood f7.50 per 100 k,g. te verhoogem. Het lood zal ter beschikking van den han del worden gesteld. i Lijken roovers aangehouden. De marechaussee en de gemeentepolitie te Uithuizen (Gr.), hebben gisteren twee mannen, J. B. en J. W., aangehouden, die er van worden verdacht een lijk, dat on der de gemeente was aangespoeld, te heb ben beroofd. Beiden zijn voor de» officier van justitie" te Groningen geleid en daar na in bewaring gesteld. tijdig genoeg. De jonge man lag bewuste loos in een hoek. Warwik trachtte den tweeden aanvaller van zijn rug af te gooien, maai- intussohen was de eerste overeind gekrabbeld. „De papieren, Sylvia," riep Warwik. Het meisje pakte ze van den vloer op, hield ze met haar linkerhand vast en bleef met het pistool in de andere hand bij de deur staan, maar durfde het blijk-, baar met gebruiken. Ze had het aan War-, wik willen geven, maar daartoe nog geen kans gezien. De beide hoeven - vielen nu; samen op Warwik aan. Ze vochten wan hopig, want ze wisten, wat hun te wach ten stond, als dat meisje ontsnapte. Curly kon hard straffen. Hun krachten sche nen verdubbeld. Ze dreven Warwik in een hoek van de kamer. Maar toen zette deze zich schrap. Hij sloeg ©en der kerels tegen den grond en trachtte daarop dew anderen man van zich los te wringen. Nu hadden de andere bewoners het lar waai ook gehoord. Ze kwamen de gang oploopen en drongen naar binnen. Het waren dne kerels, die echte vechters bazen waren. Ze kenden de bewoners van de kamer, maar Warwik niet. En toen ze zijn kleedmg zagen, maakten^ ze daaruit alleen al op, dat hij de vijand moest zijn. - {Wordt vervfjqd).

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1940 | | pagina 6