ftss&t
I*
De reis door de Oostmark.
mmm
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Wm
I
Het witte goud. Halistatt met historische
vondsten. Bouwstijlen in Salzkammergut.
Cjemengci Nieisws
Zes pond thee cadeau'"
Schoonzoon met mes bewerkt
Aan militairen dienst onttrokken
k' WËÊÊm i
r_Tl ^3^
K l WM,
V
Het is altijd aan te bevelen in een reis
een zekere climax te brengen en. dat is
den organisatoren ran onzen tocht door het
mooiste deel van de Oost mark, het Salz
kammergut, wonderwel gelukt.
Eerst immers bezochten w5j Linz, do
groeiende en bloeiende stad met de groo-
te industrieën in de buurt, gelegen temid
den van een lieflijke natuur. Daarna ging
liet naar Gmünden en Ischl, de bergen
worden hooger, de natuur woester, over
weldigender, de panorama's imposanter, de
dorpjes schilderachtiger.
Maar het mooiste wat wij' zagen was Hall
statt, „de parel van het Salzkammergut",
zooals het in een brochure van de plaatse
lijke V.V.V; terecht wordt ui!gedrukt.
Het oeroude plaatsje ligt daar te droomen
tusschen water en woud, tusschen rots en
meer, b'rj! de zoutmijnen, het „witte goud"
van Halistatt.
Halistatt is wereldberoemd geworden, niet
alleen omdat het zoo'n schilderachtig plaats
je is, maar vooral door de opgravingen,
die getuigen van een cultuur van vele dui
zenden jaren van dit stadje aan de Hall-
stiittersee.
We wandelen tusschen de oude sclülder-
achtige huizen, die reeds zoovele geslach-
ten bergarbeiders huisvestten. Prachlig zijn
die huisjes, met hun frissclie kleuren en
hun vensters, versierd met bloemen en
planten. De weg stijgt slerk en voert ons
naar het kerkhof, waar zoowel de katho
lieke als de protestante bewoners van Let
dorp een laatste rustplaats vinden. Van
dit prachtige punt genieten wij een onbe
schrijfelijk mooi uitzicht over het vreed
zame dorp, het droomende, rimpelooze
meer en op het zware bergmassief van
Sarstein, Sechserkogel, Grubberg, Rrippen-
sfein cn Hirscliau-Alm. We vertoeven een
wijle op bet kleine kerkhof, waar de graven
zonder uitzondering bedekt zijn met kleurige
bloemen.
Het valt op, dat cr moeilijk een meer
tevreden cn vriendelijker volk lean worden
gevonden dan in het oeroude Halistatt.
Alles getuigt er van blijde levenslust, van
zin voor schoonheid.
Ieder huisje, hoe klein ook, is welver
zorgd, is friscli geschilderd in tecre pastel
tinten, is gesierd met bloemen. Bizonder
schilderachtig is het Marktplein met zijn
prachtige geveltjes cn als centraal, punt
de oude put.
Historische vondsten.
Een bezoek aan de Pfarrlrirche is de
moeite waard. Er is een prachtig gothisch
altaar te bewonderen, met fraaie schilde
rijen. Langs een liedekte gang verlaten we
de kerk om via het Marktplein naar het
museum te gaan, dat ondergebracht is in
een der oudste gehouwen van Halistatt, de
vroegere gevangenis, een bouwsel uit bet
begin van do zestiende eeuw en opzichzelf
een bezoek reeds overwaard. Maar het is
ons in de eerste plaats te doen om de ver-
•zameling zelf, gewijd aan overblijfselen uit
een periode van vierduizend jaar. Reeds
in liet Sleenen Tijdperk (10002000 j. v.
Clir.) leefden ën werkten in de 'omgeving
van Halistatt mensclien, aangetrokken door
liet kostbare „witte goud", liet zout,, dat
in de mijnen in de buurt werd aangetroffen.
Vondsten uit dien lijd van oeroude geschie
denis bewonderden wij' in bet museum. Zeer
veel vondsten getuigen van het bronzen
tijdperk (20001100 v. Chr.) Op liet brons-
frjdperk volgde de -z.g.n. Ilallstatlperiode,
een volk van bergwerkers vestigde zich' in
liet plaatsje, waar wij duizend jaar la
ter een dag vertoefden. Uit dien tijd
zijn draagkorven, waarin het zout werd ver
voerd, aanwezig.' Oók hét kerkhof 'uit deze
periode is gevonden mot honderden ske
letten, waardoor nauwkeurig het uiterlijk
van dit volk. uit het grijsverleden kon
worden gereconstrueerd. Deze vondsten,
zoowel van de skeletten als van de ge
bruiksvoorwerpen en sieraden, maakten in
één slag Halistatt. wereldberoemd.
Wij hebben helaas maar. 'weinig tjjd om
het museum, dat zooveel schatten uit het'
grgs verleden binnen: zijn historisme 'mu
ren herbergt, te bezichtigen, vooral 'voor
historici is het hier een eldorado;
Zoo zien wé; dat dé geboortestreek,van
den Fiihrer van hét Groot DuilscbeRijk
een..déimoiidste.cultuurlandeh- ram Europa,
is. Duizenden jaren geleden woonden, in
dit rijk "gezegende land reeds menscbón
met ëen eigen kunst,' een1 geheel .eigen cui-
luur, nauw verbonden 'aan - liet. laind én
aan Htm werk. Déze gebondenheid .ift' kunst
vorm- aan den. bodem' déiiiönslxeert zicli
in het oude Halistatt' en in liet museum
wel zeer duidelijk; j'Maafóók'; op het ge-
bied van dé niéuwere kunstuitingen vri.11
jer ,-in lietSalzkammergut vëel- te bewon
deren: prachtige, staaltjes gothiek vindien
wij in vele kerkgebouwen. De altaren- in
de kerken te St. Wolfgang en Halistatt zijn
wereldberoemd; In Stevr staat hét békende
„Bummerlbaus", - dé kérken van Koénigs-
wiesen, Efercting, het Mayiabeeid in Frauen-
slcin, het altaar in. Gampern erï dé ruïnes
in hét „Muhlviertel" zijn éven zoo véle staal
tjes van gothische kunst.
De renaissance is niet al te goedi ver
tegenwoordigd. Eenige kasteeleh, 5 zooals
.Weinberg en Hartheim, een paar torens en
oude verdedigingswerken te S.teyr en Errns
en verschillende stiften zijn in die stijl
opgetrokken.
Kunstuitingen.
Barok is de echt Oostmaxksohe bouw
stijl; een schitterend! voorbeeld1 is St. Flo-
rian bij Linz, waar Anton Bruckner werk
te cn hegraven werd. Als een prachtig
staal van rokoko geldt de stiftskerk van
Wilhering hij Linz.
Zoo zien wij, dat in het Salzkammergut
oneindig veel te genieten is. Het is een
land1 met een indrukwekkend natuurschoon,
hoogstaande kunstuitingen, een vriendelijke
en gelukkige bevolking en een roemrijke
geschiedenis, een land, waar wij graag nog
veto weken vertoefd zouden hel)bon. Het
is een land, waar het zeer moderne, b.v.
op politiek gebied1, op gelukkige wijze ge
paard is aan het oude en onvergankelijk
schoone. Naast enorme industrieën, die
dén laatsten tijd verrezen zijn, is aard en
wezen'van de bevolking van het platte
land, van de kleine, stadjes en de berg
dorpjes, volk-omen onaangetast gebléven.
Op dé prachtige wegen, die overal ver
breed en verbeterd zijn, snorren dé zware
inodéme vrachtauto's van stad naai- stad1,
maar daarnaas tzien wij in 'de bérgdörpj es
dé ossenkarren kalm en rustig langs de
steile bergwegen, rijdén.
In dit prachtige land hebben zesduizend
Nederlandsche kinderen kracht en., gezond
heid! opgedaan. Zij hebben in hun vacantie;
begrip .gekregen van het leven en\ streven
van' hétDuitschc buurvolk. Rijk aan her
inneringen en ervaringen zijn' zij terugge
komen in Nederland.
Wij réisden met een groep van ruim
900 kinderen pér extra-trein terug. Het
was een vroolijk troepje, dat op- iéder-' sta
tion, waar dé trein in de Oostmark stopte,
afscheid! nam- van pleegouders en vriend
jes. Het afscheid kostte 'in veel gevallen
moeite, we zagen tranen in de oogen van
vele Ooshnarksche pleegmoeders.
Wij namen dankbaar afscheid van dr.
Felhrer, de Gauamtsleiter, die zoovéél zorg
voor ons had op deze prachtige' reis,' waar
op wij "een indruk kregen van land en
volk van do Oostmark.
Va.il Frankrijk over Berlijn naar
Den Haag.
Van een welkom' cadeau vertelt een oud-
Indischman. in het blad De Intl. Verlofgan
ger. Ilij heeft n.l. dezer dagen een kistje
drie kilogram thee uit jndië ontvangen.
De schrijver vertélt, hoe hem het buiten
kansje ten deel viel. In liet begin van dit
jaar ontmoette hij een vriend uit Sumatra,
die op het punt stond weer terug te gaan.
Hij vroeg aan dezen administrateur van een
theeland hem een beetje thee te sturen
en dat heeft deze gedaan ook. It-et geschenk
heeft een langen weg afgelegd,, doch de
schrijver brengt hulde .aan de Duitschc en
Nederlandsche instanties,-die vlot cn vrien
delijk voor de expeditie zorg droegen. Als
de Duitschèïs Parijs niet bezet hadden, zou
hij in Den Haag naar zijn thee hebben
kunnen fluiten..
Eind Maart werd de kist vair Sumatra
verzonden. Zij heeft per zeepost Marseille
beréikt en is vandaar naar Parijsgediri
geerd, waar de Franscliéh haar li-eten staan.
Toen de Duiitschers half Juni in de Fran-
sche hoofdstad aankwamen, hebben zij ó.nr.
het kistje gevonden - en het naar Berlijn
gestuurd,vanwaar 'hét'- naar Nederlaand
kwam; in Den Haag kon het worden af
gehaald. Door de lange reis was het ©enigs
zins gehavend, het theelood had hier én
dnair losgelaten, doch men had liet weer
zorgvuldig dichtgemaakt. Twee ons thee
waren verloren gegaan: als Sialogram uj
in den schoot vallen, aanvaardt men dit'
zonder mopperen,
Duur was liet óok niet: het kostte maar
29 cent, „want het was een geschenk en
geschenken! worden niet bezwaard;. Op. hét
douanekantoor zei men alléén" tegen den
man, dié als een1 uitverkorene, dat kistje
tlieé' In ontvangst kwam némen"r .weet ui
wel, dat li-zooveel thee niét óver. straat
mag -vervoeren -— schaamt u zich niet
een' béétje tegénavër ,uw niedèmenscheri
om in zoo'n theeweelde te. baden? -ïd. -
Maat' met dé geruststellende zekerheid,
dat er niets onwettigs was geschied en dat
hij den legalén weg bewandelde, heeft hij
het kistje onder den arm genomen en is
haaf huig'gëgaan rijk met zijnbézit;
Bevolkingscijfers van Ahicrikaausché
;il; steden.
Die-te^xdtóng'iyai- New;Yöric-. is volgens dé
jongste volkstelling sinds 1930 niet 6.5 pet.
tot 7.380.259 inwoners opgéloopen. Chi
cago bleef' niét 3j384:556 tinwonérs f bijna
onveranderd, terwijl- Pliilidelpbhia met
lö.fWO^ Inwoners daalde tót i:935.086 "zie
len., Dje Êffldé aindere millioénensteden De
troit mét 1.618.549 en - Los Angeles mét
1.496.792 inwoners stegen met twintig pro
cent.
DEB
WOENSDAG 25 SEPT. 1940. No. 22588.
Familietwist te Veghcl be
slecht.
Ten huize van den arbeider T. v. d. B.
aan de Kleine Bloken te Yeghe], heeft zich
gisteren een familietwist voorgedaan, waar
bij v. d. B. ernstigdoor messteken werd
gewond. Reeds gcruimen tijd was cr ruzie
tusschen v. d. B!. en zijn schoonfamilie S.
te Oss. Wanneer men elkaar ontmoette
kwam het tot hooge woorden en eenmaal-
had de politie er al eens-aan de pas moeten
komen.
S. besloot aan dezen „toestand een eind
te maken door eens duchtig met zijn schoon
zoon te prateii. Vergezeld van nog twee
familieléden liegaf hij z-icli naar Veghel
cn nauwelijks was de familie bijeen of er
ontstond een lioogloopende twist welke iu
een handgemeen tusschen schoonzoon en
schoonvader ontaardde. S. trok een mes
cn bracht zijn tegenstander lnermede eenige
diepe steken in hoofd en schouders toe.
Intusschen aldus do N.-R. Ct. had
den dé huren dé politie gewaarschuwd en
weldra verschenen er eenige manschappen
van de marechaussee. De familiebezoekers
hadden, zich echter ijlings uit do voeten
gemaakt; Het slachtoffer is naar het S.t.
Josef ziekenhuis te Veghekjvervoerd. Zijn
toestand is nietlevensgevaarlijk. S. is dooi
de politie aangehouden.
Een schandaal te Charleroi.
.Enkele dagen voor den oorlog kwam
te Charleroi één waar schandaal aan het
licht, waarin eenige geneesheeren betrok
ken waren, -dié bizondere biljetten afle
verden met liet oog _op de vrijmaking
van sómmige jeugdige dienstplichtigen. Deze
valsche documenten werclpn soms afgele
verd tégen, de' betaling van/ aanzienlijke
bedragen. 0ok "personen, dié zorgden voor
het werven van klanten, alsmede een be
diende van hét Psychiatrisch -instituut te
Antwerpen, waren hij de zaak betrokken.
Het parket te Charleroi heeft thans deze
zaak wéér opgenomen. j
Lijk. opgehaald.
Bij Roosteren (L.) is uit de Maas het
lijk. opgehaald van oen .tot nu toe onbe
kend gebleven man van middelbaren leef
tijd; Omtrent de oorzaak en omstandighe
den; einder welke de nma te water is ge
raakt,,-tast men in liet duister.
Ongeluk in een mijn.
Gisteravond omstreeks kwart voor tien
is de 49-jarige handlanger P. L. van G.
op den losvl-oer van de staatsmijn „Em-
ma", tusschen twee mijnwagens bekneld
geraakt. Hij werd hierbij zoo ernstig aan
de borst gewond, dat 11ij korten tijd later
is overleden. Van G. woonde in een gc-
zellenhuis te Hoens'oroek.
Docdrlijk autu-ongcluk.
Op den bock van den Provincialen weg
en tic Julianastraat te Koog a. d. Zaan
is een 53-jarige wielrijder uit Zaandam,
die den weg overstak, doo-r een uit het
Noorden komende auto gegrepen. Hij was
op slag dood. Uit het onderzoek is vast
komen te staan, dat de chauffeur geen
schuld heeft.
Knaapje verdronken.
Bij het spelen aan de haven is de acht
jarige jacobus Werner te Zaltbómmel te
water geraakt en verdronken. Toegepaste
kunstmatige ademhaling mocht niet meer
baten.
Van het dak gevallen.
Te Lckkerkerk is de 58-jarige metselaars
knecht A. Hoogenboezem door onliekende
oorzaak van het acht meter hooge dak
der Nederlandsch Hervormde pastorie ge
vallen.
In zorgwekkenden toestand is het slacht
offer naar zijn wouing -gebracht, waar hij
drie uur later Is gestorven.
Met auto tegen een boom gereden.
In den afgeloopen nacht omstreeks twaalf
uur is de heef S. uit Ede. door onbekende
oorzaak met zijn auto in de bocht van
den weg- nabij Wekerorn tegen een boom
gereden. In hoogst zorgwekkenden toestand
is'de man naar het ziekenhuis in Arnhem
vervoerd. De auto werd aan „de. voorzijde
geheel vernield.
Aangereden cn gedood.
Door onvoorzichtig do trambaan over te
steken is gisteravond ongeveer 10 uur de
42-jarige J. II. wonende in de Stalenlaan
te 's-Gravenliage, iu dc Itegenlesselaan
door een motorwagen vau lijn 12 gegre
pen. De heer II., die per rijwiel reed,
werd .tegen den grond gesmakt, tengevolge
waarvan hij een scliedelbasisfractuur kreeg.
Tijdens het vervoer naar het gemeentezie
kenhuis aan de Zuiddwal is hij aan de
gevelgen overleden.
Door. (rein gegrepen en gedood.
Gisteren in den namiddag is op den
onb'ewaakten spooroverweg bij Ifelft, de
79-jarige F. uit" Delft dóór een uft de
richting komenden'trein gegrepen. Hij was
op slag dood.
Op Ouil Eik en Duinen in Den naag isonder groote belangstelling hel
stoffelijk overschot van den bckendeu chirurg Dr. J. Schoemakcr ter aarde-
beslcld. j (Pot
t
De „Nachtwacht"'. Een Duitschc patrouille bij zonsondergang aan het zeestrand.
(Polygoon).
Ui
De dokken van Tilbury bij Londen, die reeds herhaaldelijk door «Je Duitschers
zijn gebombardeerd. Hoffmann, Zander).
De verwoestingen in Bethel, de stichting voor liefdadigheid te BielefeW,
welke de vorige week is aangevallen door Britsche vliegers. - u
Hoffmann. Zander).
